Tíminn - 12.03.1978, Síða 34

34
Sunnudagur 12. marz 1978
Connemara er hluti Connacht
héraðs á trlandi. Svæðið
liggur vestan Lough Corrib og
Mask en afmarkast að sunnan
af Galawayflóa og að vestan
af Atlantshafinu. Þetta svæði
er heimkynni Connemara
smáhestsins, fjalllendi, vötn
og mýrar. Landið er hrjóstr-
ugt og tilkomumikiö og hefur
aðdráttarafl fyrir ferðamenn,
málara og ljósmyndara. Rækt-
anlegt land er hinsvegar af-
ar litið borið saman við það
er þekkist annarsstaðar. Þó var
hér fyrr á timum þétt byggð og
enn þann dag i dag er fólksfjöld-
inn mikill á hvern fermetra sé
fjalllendi og vatnasvæði dregin
frá við flatarmálsútreikninga. t
Connemara hefur lifsbaráttan
verið bæði mönnum og skepnum
erfið. Eðli smáhestanna er bein
afleiðing aðstæönanna er nátt-
úran hefur boðið uppá.
Uppruni Connemara smá-
hestsins er ekki ljós en vitað er
aöhestar voru meðal búfénaöar
snemma á öldum. Keltarnir
sem komu til trlands frá Alpa-
héruðunum og dölum kringum
Dóná gegnum Spán og Galliu, á
fjórðu öld fyrir Kristsburð, voru
leiknir hestamenn og fluttu
vafalitið hesta meö sér.
Mörgum öldum siðan voru
spænskir hestar fluttir til Gala-
wayborgar á uppgangatimum
bæjarins. Hestana keyptu rikir
kaupmenn sem verzluðu við
Spánverja. Spænskir Anda-
lúsiuhestar sem þá voru fluttir
inn voru, aö þvi er sagði, hið
besta er hægt var að kaupa fyrir
peninga. Talið er að eitthvaö
hafi borizt af spænskum hross-
um til Connemara og blandazt
uppraunalega kynstofninum.
Allt fram á miðja siðustu öld
fluttu rikir landeigendur ara-
biska hesta til óöala sinna i
Connemara þar sem kynblönd-
un varð milli hinna fluttu hesta
Connemara smáhestsins. Eitt
er hægt aö segja um allan inn-
flutning hrossa til Connemara
fyrr é timum, að hrossin komu
öll frá Spáni, Marokkó eða Ara-
biu. Upp úr 1891 var reynd kyn-
blöndun welskra hrossa og
kynsins i Connemara og var ár-
angurinn f sumum talinn allgóð-
ur. Þegar Landbúnaöar- og
tæknistofnun Irlands var stofn-
uð árið 1900 undir brezkri stjórn
var stofnuð sérstök deild, er
fjalla átti um hrossarækt. J.C.
Ewart prófessor við var þá fal-
ið að taka sér ferð á hendur til
Vestur-lrlands til að kanna
ástand og möguleika Conne-
mara smáhestanna i samrái við
sérfræöinga i hverju héraði.”
I skýrslu sem dagsett er 21.
september árið 1900, lýsir
Ewart prófessor hestunum i
Connemara og segir að þeir geti
þrifist þar sem „allar skepnur
aðrar en villt hrossin myndu
deyja úr sulti” og að þeir séu
„sterkir og þolgóðir sem múl-
dýr”. Hann telur Connemara-
kynið svo „verðmætt og frjó-
samt og laust við erfðagalla að
útrýming þeirra yrði skaði fyrir
þjóðina”. Prófessorinn segir
ennfremur: ,,Ég hreifst af
styrk þeirra, þoli og þýðum
gangi. Hestarnireru skynsamar
skepnur, auösveipar og þola
erfiði við aðstæður sem hross,
ræktuð viö önnur skilyröi gætu
ekki komizt heil frá.”
Ewart telur að útbreiðsla
Connemara hestsins hafi einnig
átt drjúgan þátt i þvi að orð fari
af irskúm hestum sem þrótt-
miklum, harðgerðum og gáfuð-
um skepnum.
Eftir könnun sina gerði Ewart
prófessor þrjár megin tillögur
varðandi ræktun Connemara
smáhestsins, að afla yröi beztu
hugsanlegra stóðhesta af stofn-
inum, að geröi yrði skrá um
hreinræktaðar merar, og að
bændur yrðu hvattir til að nota
siðan aðeins valda stóðhesta.
Það varð hinsvegar ekki fyrr
en tólf árum siðan aö hafizt var
halda um skipulega ræktun kyn-
stofnsins. Hrossaræktarfélag
Connemara var stofnaö 1923.
Allt frá byrjun var ákveðið að
kynbætur færu fram innan
stofnsins, en ekki yrði leitað
eftir kynbótahrossum af ööru
kyni. Með þessi stefnumið i
huga var skipuö sérstök nefnd
fróðra manna, sem kannaði
ástand stofnsins vitt og breitt
um Connemara vorið 1924. Úr
miklum fjölda mera og fola er
skoðuð voru, valdi nefndin 75
merar og 6 stóðhesta til skrán-
ingar og þar með voru drögin
Hrossasafnið á sýningunni i Clifden.
Hilianin lávarður, núverandi formaður aiþjóða Ólympiunefndarinnar afhendir verölaun á sýningunni
í Clifden 1966.