Tíminn - 04.05.1978, Síða 13

Fimmtudagur 4. mai 1978
13
Náttúruverndarráö hefur
undanfarin ár reynt að koma
hreyfingu á þetta mál en eigi
tekizt enn að fá yfirvöld lands-
ins til þess að ganga fram fyrir
skjöldu i þessum efnum.
Ráðið hefur átt þátt i þvi fyrir
sitt leyti að hjálpa til við land-
nytingaráætlun sem Hvera-
gerðishreppur, Olfushreppur og
Selfosskaupstaður hafa i
smiðum og sú reynsla sem
fengizt hefur af þeirri vinnu
bendir eindregið i þá átt að
þetta sé það sem koma skal til
hjálpar mönnum við að taka
skynsamlegar ákvarðanir um
nýtingu landsins.
Sumar nágrannaþjóðir okkar
hafa nú þegar unnið mikið i
landnýtingarmálum og eru ein-
mitt nú að ganga ennþá lengra
eftir þvi sem nauðsyn kallar að
til að átta sig á þvi hvað gera
skuli. Eru Norðmenn þar
framarlega þótt telja mætti að
þeir búi ekki við mikil land-
þrengsli. En þeir hafa rika
'ástæðutil að vanda sig og margt
að vernda i sinu glæsilega landi.
En það höfum við lika og ætt-
um þvi ekki að leyfa okkur að
vera algerir eftirbátar i þessum
efnum eins og við erum að verða
þegar um landnýtingaráætlanir
og heildaryfirsýn i þessum mál-
um er að ræða.
Margir tala um mikinn vanda,
sem þvi fylgir að samræma vel
landnýtingu dreifbýlismanna og
nægan aðgang þéttbýlisfólks að
landinu. Þennan vanda má
auðveldlega leysa ef dreifbýlis-
fólk og þéttbýlismenn vinna að
þvi sameiginlega að horfast i
augu við viðfangsefnin og þá er
eðlilegasta leiðin að gera i
sameiningu drög að land-
nýtingaráætlunum.
Unga fólkið ætti að beita sér
fyrir framkvæmdum i þessu
efni og taka þetta mál föstum
áhugatökum viðs vegar um
landið. Við ættum enn að ýta á
þetta mál nú á þessu Náttúru-
verndarþingi,þvi hér er um að-
kallandi nauðsynjamál að tefla.
Það skortir mjög á að nógu
margir geri sér grein fýrir þvi
að allt verður þetta nokkuð
fálmkennt nema menn fáist til
að lita á þessi landnýtingar- og
verndunarmál i samhengi og af
yfirsýn.
Hér þarf þvi' enn mikillar
vakningar við svo vel fari.
Margar þjóðirbúa nú við mik-
il vandkvæði vegna mengunar
og margvislegra landspjalla,
sem gegndarlaus eyðslustefna
hinna svokölluðu þróuðu þjóð-
félaga hefur i för með sér. Viða
er þó æði mikið gert til þess að
hamla gegn þessum háska.
Samt virðist manni tvisýnt
hvernig fara muni. Græðgin er
svo óskapleg og gróðahyggjan
ræður of miklu svo ekki tekst
enn sem komið er a.m.k. að fá
nógu miklu kostað til um-
hverfisverndar.
Við Islendingar erum betur
settiren margir aðrir i þessu til-
liti. Samt megum við alvarlega
vara okkur. Mengun er hér tals-
verð einkum við strendurnar og
látlaust uppi ráðagerðir um
framkvæmdir, sem auka
mundu vandann hér svipað og
annarsstaðar hefur orðið.
Stjórn umhverfismála hjá
okkur er ekki nógu sterk. Vant-
ar raunar yfirstjórn þar sem
allir þættir þessara mikilverðu
mála koma saman.
Náttúruverndarþing hefur á
þetta bent, undanfarið. Að til-
hlutan þess hefur Náttúru-
verndarráð ýtt á eftir þvi að
þetta mál yrði af yfirvöldum
tekið til úrlausnar. Er nú svo
komið að stjórnskipuð nefnd
hefur skilað tillögu um um-
hverfismál til rikisstjórnarinn-
ar i frumvarpsformi. Hefur
rikisstjórnin nú flutt frum-
varpið á Alþingi. Eru þetta góð
tiðindi og þá vonandi ekki langt
að biöa þess að lögfest verði
viðunandi skipan þessara mála.
Islendingar eiga enn tækifæri
til þess að geta orðið fyrirmynd-
ar eða kannski forustuþjóð i þvi
að sameina myndarlegan
þjóðarbúskap fullnægjandi
náttúru og landvernd. Það er
mikil gæfa að vera þannig sett,
að þessu megi enn við koma.
Menn ættu að gefa þessu gaum
og gera skynsamlegar
ráðstafanir til að stjórn um-
hverfismála verði tekin föstum
tökum án tafar, heildarstjórn
þeirra tryggð.
Þess háttar stjórn er
nauðsynleg en hún verður að
styðjast við heilbrigt og vakandi
almenningsálit. Ýmislegt
bendir til að það sé að myndast
smátt og smátt, enda er mikið i
húfi.
Að mörgu er að hyggja frá
minu sjónarmiði séð: Um-
gengni verður að batna, því að
enriþá sjáum við hörmuleg
dæmi um sóðalega umgengni ú
almannafæri. Koma verður úr-
gangi fyrir kattarnef. Meiða
landið ekki með ógætilegum
akstri utan vega. Hafna þeim
iðnrekstri sem ekki megnar að
leysa mengunarmál sin á full-
nægjandi hátt. Umturna ekki
landinu í þágu stóriðju. Halda
lofti og vatni hreinu. Vernda
votlendi og önnur úrvalssvæði —
svo nokkuð sé nefnt. Að
ógleymdu þvi að treysta sam-
band þjóðarinnar við landið i
anda náttúruverndar og land-
verndar.
Vonandi erum viðá réttri leið.
Það er skemmtilegt timanna
tákn að Menntamálaráð hefur
ákveðið að minnast 50 ára af-
mælis sins og Menningarsjóðs
með þvi að gefa út myndarlegt
rit um þjóðgarða okkar, fólk-
vanga og griðlönd. Þessuber að
fagna.
Þá ber einnig að gleðjast yfir
þvi að talsverðum hluta þjóð-
hátiðarsjóðssins sem stofnaður
var 1974, þjóðhátiðarárið
verður várið til stuðnings
náttúruvernd.
Aldrei mágleyma að minnast
þess að Náttúruverndarráð
hafði meðengu móti getaðkom-
ið þvi i' verk sem þó hefur lánazt
nema vegna þess hve náin sam-
vinna hefur tekizt milli þess og
áhugamannafélaga — náttúru-
verndarsamtakanna, Land-
verndar og ferðafélaganna. Og
það mætti lika nefna stofnanir,
sem hafa tekið okkur frábæri-
lega vel — legg ég ekki úti að til-
greina það nánar.
Ahugamannafélögin hafa
unnið afar mikið verk i
friðunarmálum t.d. og án þeirr-
ar áhugavinnu hefði verið með
öllu ókleift að koma upp
náttúruminjaskránni en hún
mun reynast góður grundvöllur
að framtiðastarfi.
Ég sá mér ekki fært að gefa
kost á mér áfram til for-
mennsku i ráðinu. t Náttúru-
verndarráði er fjallað um ara-
grúa mála og mér þykir of mik-
ið að bæta þrem árum við. Þess
vegna ber nú að skipta. Þetta er
orðinn talsverður sprettur.
Ég mun sakna sambandsins
við félaga mina en við þvi
verður ekki gert.
Ég mun lengi minnast þess
áhuga og dugnaðar sem ég hefi
kynnzt i Náttúruverndarráði.
Þar hefur lika mikil þekking á
viðfangsefnum verið saman
komin og blandazt áhuganum.
Mikill hvalreki varð á fjörur
Náttúruverndarráðs þegar það
tókst að fá Árna Reynisson sem
framkvæmdastjóra. Forusta
hans hefur reynzt með fádæm-
um traust og alveg ómetanleg.
Vona ég að Náttúruverndarráð
fái að njóta áhuga hans og af-
burða dugnaðar sem lengst.
Ég þakka innilega samstarfið
við félaga mina og starfsfólk
allt á vegum Náttúruverndar-
ráðs, á skrifstofu,i þjóðgörðum
og á friðlöndum. Þá þakka ég
samstarf við þau ráðuneyti sem
mest er skipt við - -mennta-
mála,- fjármála- og iðnaðar-
ráðuneyti.
Ég vona að með réttu megi
segja að nokkur grundvöllur sé
lagður með starfi Náttúru-
verndarráðs þessi sjö ár siðan
nýju lögin komu. Verkefnin
framundan eru mörg og vanda-
söm sum enda þetta alit þess
eðlis að ætið verða mörg álita-
málin og látlaust koma ný
viðfangsefni til.
Ég vona að þingið takist vel
og að almennur skilningur á
umhverfisvernd fari vaxandi.
Listrænir
hlutir ekki
aðeins til
skrauts
Þessir kjólar viröast hafa þann eftirsótta eiginleika aö hefa viö öll
tækifæri.
- heldur
einnig
til dag-
legra
nota
Okkur hefur lengi langað til
að efna til kynninga á þvi lista-
fólki, sem verzlunin hefur verið
i samvinnu við og á verkum
þeirra, sagði Gerður Hjörleifs-
dóttir i Islenzkum heimilisiðn-
aði. Fyrsta kynningin hófst i
gær i' verzluninni i Hafnarstræti.
— Verði þessu vel tekið munum
við halda áfram á sömu braut,
sagði Gerður.
Það listafólk, sem kynnt er
sérstaklega að þessu sinni, er
Haukur Dór leirkerasmiður og
hjónin Katrin Agústsdóttir og
Stefán Halldórsson.
Haukur Dór hefur starfrækt
vinnustofu i 10 ár, en hafði áður
stundað listnám i Danmörku og
Skotlandi. Muna trúlega margir
eftir skemmtilegum heim-
sóknum i vinnustofu hans á
Alftanesi, þvi margir lögðu leið
sina þangað bæði i verzlunar-
hugleioingum og einnig til að
njóta ánægjunnar af að sjá fal-
lega hluti. En nú fer mest af
hans verkum til sölu hjá
Islenskum heimilisiðnaði. A
þessari sýningu eru bæöi bús-
hlutir og skulptúr i steinleir,
sem eru aðalviðfangsefni hans
nú. Sagði Gerður, að undanfarið
hefði orðið mjög ánægjuleg
þróun i þá átt að fólk fyndi að
farið gæti saman fegurð og
notagildi. Fólk keypti þessa fal-
legu unnu hluti til daglegra
nota.
Hjónin Katrin og Stefán
„KOS” sýna Batik. Þau hafa
starfrækt vinnustofu i 12 ár,
fyrst sem hliðargrein með
kennslu, en núna sem aðalstarf.
Þau hafa lagt megináherzlu á
þjóðlífsmyndir, sem margir ef-
laust kannast við, en það
nýjasta er fatnaður, sem fyrst
kom i verzlunina um siðastliöna
helgi, og virðist strax vekja
áhuga. Hver flik er sér unnin frá
grunni, það er að segja, að
byrjað er með hvitt léreft, sem
siðan eru gerð i hin margvis-
legustu mynstur og bekkir.
Verða þvi engar tvær flikur
eins. Sýning verður á
KOS-kjolum iSkálafelli i kvöld.
Katrin stundaði nám i Dan-
mörku og hefur tekiö þátt i
nokkrum sýningum.
Gætu ekki margar hugsaö sér
aö svifa um saii I kjól sem þess-
um?
Geröur Hjörleifsdóttir horfir meb aödáun á ker tir steinleir sem eru
meöal þess nýjasta frá Hauki Dór. Segir hún þau njóta sin frábær-
lega vel í góbu rými. Einnig eru sýndir skulptúrar i svipuöum stli.