Tíminn - 19.05.1978, Page 13

12
Föstudagur 19. mal 1978
Föstudagur 19. mal 1978
13
fólk í listum
Fjórar árstíðir.
Höröur Karlsson er for-
stöðumaöur myndsmlöadeildar
Alþjóöagjaldeyriss jóösins I
Washington D.C. segir i
boöskorti, en maöur er nú ekki
alvegklár, á hvað s údeild gerir,
maöur vissi a.m.k. ekki að
alþjóöabankar stunduðu mynd-
smiöiaöneinu ráöi.nema þegar
þeir draga upp dapurlegar
myndir af ástandinu i heiminum
i efnahags- og gjaldeyrismál-
um, þar sem alit er i kalda koli.
En hvaö um þaö, Höröur
Karlsson er ágætur myndlistar
maöur og vel gjaidgengur á þvi
sviði. Segja má þó aö myndir
hans séu fremur einhæfar.
Þaö er ekki auðvelt að
skilgreina tálgurnar, en liklega
verða þær að teljast til
höggmynda fremur en iþrótta,
þótt eigi sé þaö á færi allra, sem
viö myndskurö fást, að ráðast i
tálgur. Ef vel á að vera, verður
sinum á framfæri. Undanfarin
ár hefur hann mest fengizt við
Collage myndir, þ.e. myndir
limdar upp Ur ýmsum efnum.
Þetta voruskemmtileg verk, en
viðkvæm i varðveizlu.
Nu hefur Siguröur tekiö það
upp að mála myndefnið með
oliu, og sumt yfirfærir hann
fótografisk með silkiprenti yfir
á myndflötinn. Þetta eru mjög
margar skemmtilegar myndir
bæði tæknilega og eins
myndlistarlega, og
einhvern veginn viröast þær
meira sannfærandi en fyrri
myndir.
Þá hefur hann einnig collage
myndir á sýningunni, flestar
fremur smáar og er þær mjög
vel geröar.
Collage-æöi margra ungra
myndlistarmanna, undir
forystu Magndsar Kjartansson-
ar var orðið dálitið hvimleitt-
Mikið var gert af subbulegum,
verklega illa unnum myndum,
en nU viröist fundin ný leiö til
þess að vinna I samhengi við
fyrri stefnu.
Myndlistin stendur að mörgu
leyti á timamörkum núna.
Ný tækni skilar myndlistinni
fram. Þó verður ávallt nokkur
vandi að meta höfundarétt.
Margir tala um aö t.d. offset-
grafík sé ekki grafik, en þessi
leið var oft — og er — notuð til
þess að fjölfalda og Utbreiöa
collage-myndir. Tækni Sigurð-
Málverk eftir Hörö Karlsson
Málverk
og tálgur
blanda af tassisma og
náttúrustælingu I senn, og
myndirnar eru sumar of
dekorativar fyrir vorn smekk.
Hörður Karlsson hefur hlotiö
ágætan frama erlendis, bæði i
myndlist og eins i listrænni
vinnu.
Hörður er fæddur i Reykjavik
árið 1933 og hóf listnám þar.
Hannfór tvitugur til Bandarlkj-
anna og starfar nú sem
forstöðumaður myndsmiða-
deildar Alþjóðagjaldeyrissjóðs-
ins í Washington. Hann stundaöi
nám við Corcoran listaskólann I
Washington og einnig um
nokkurt skeið við háskólann i
Mexikóborg.
Hörður Karlsson hefur teikn-
að fjölda frimerkja. Arið 1961
varð hann ásamt samverka-
manni sinum hlutskarpastur i
samkeppni, sem Póststjórn
Sameinuðu þjóöanna gekkst
fyrir, um frimerki til heiðurs
Alþjóðagjaldeyrissjóðnum.
Nokkrum árum siðar bar hann
sigur Ur býtum i frímerkjasam-
keppni Póst— og simamálaráðs
Evrópu, verðlaunafrimerkiö
var gefið Ut i sextán Evrópu-
löndum.
t tilefni hálfrar aldar afmælis
bandarisku flugpóstþjónustunn-
ar árið 1968 var gefið Ut 10
centa frimerki, sem Höröur
teiknaöi.
En þó ekki allt talið, sem til
frama má reikna. Það spillir
nokkuð sýningu Harðar Karls-
sonar hvað hUn er einhæf, enda
tilbrigði við eitt svið, árstiðirn-
ar. Það spillir einnig
heildarsvip sýningarinnar aö
myndirnar eru allar mjög litlar
og njóta sin þvi ekki sem skyldi i
hinum stóra sal.
Þaö er fengur að þvi, að fá
Hörð Karlsson hingað til lands.
Margir i'slenzkir listamenn
starfa erlendis og láta of sjaldan
um sig vita hér á landi, og er
það miður.
Tálgur Snorra
Snorri Karlsson
myndskurðarm aður sýnir
nokkrar tálgur á sýningu
Harðar Karlssonar, og gefur
þaðsýningunniaukiö afl. Snorri
Karlsson hefur haft hljótt um
sig, en lengi var vitað að hann
var góður I höndunum, og hafði
unniö sér nokkra frægð sem
myndskeri og tálguhönnuöur.
trjábUturinn aö vera áfram tré,
þrátt fyrir holskurðinn.
Við undrumst formskyn
Snorra og dáumst um leið að
handbragðinu. Þeir Snorri og
Hörður eru bræður.
Sigurður Örlygsson.
Sigurður örlygsson,
listmálari deilir Vestursalnum
með þeim Herði og Snorra.
Það er. mjög ánægjulegt að
koma á þessa sýningu, þvi
Sigurður hefur nú fundið betri
leið til að koma hugmyndum
ar, eða siikiprent hans er á hinn
bóginn langt innan þeirra
marka er við setjum um
perkónuleg afskipti myndlistar-
manna af verkum sinum, og
myndirnar eru sannfærandi og
vel gerðar i senn, bæði frá
tæknilegu og listrænu
sjónarmiði og nU ieikur manni
meiri forvitni á að vita
framhaldið en áður var.
Báöum þessum sýningum aö
Kjarvalsstöðum lýkur nUna um
næstu helgi. (21. mað
Jónas Guömundsson.
Mynd eftir Sigurö örlygsson.
Elva Björk Gunnarsdóttir: „Aöalstöövarnar I Esjubergi eru fyrir löngu búnar aö sprengja allt utan af sér”.
„Geysilega mikil
nýting á bókunum”
— Utlán nokkuð yfir eina milljón á sl. ári
— segir Elva Björk Gunnarsdóttir bókavörður
FI — Þaö er geysilega mikil
nýting á bókunum, sagði Elva
Björk Gunnarsdóttir borgar-
bókavörður i samtali við Tim-
ann, er hUn var spurð frétta.
„Útlán á siðasta ári námu i að-
alsafni tæpum 350 þúsundum og
Utlán i heild fóru nokkuð yfir
eina milljón. Gifurlega aukning
hefur orðið i talbókasöfnin og
bókabilarnir eru nýttir Ut i
æsar. Ég get nefnt sem dæmi,
að bókabilarnir tveir iánuðu Ut á
sl. ári 250 þUsund bækur, sem er
töluvert meira en hjá UtibUum
okkar f Sólheimum og i BU-
staðakirkju.”
Það kom i ljós I samtalinu viö
ElvuBjörku að bókabilarnir eru
heill kapituli Ut af fyrir sig og
aðstaða þeirra er hvergi nógu
góð, miðað við það þjónustu-
svið, sem þeim er ætlaö.
Afgreiða þeir Breiðholtshverfin
og Arbæjarhverfi auk ellefu
staða i austurbæ Reykjavikur
og fjögurra I vesturbæ. Stendur
einnig til að Seljahverfi bætist i
hópinn innan skamms. En bóka-
bilunum er ekki einu sinni hægt
að koma I hUs og fer hleðsla öll
og afhleðsla fram utan dyra,
hvernigsem viðrar. Munekkert
Ur rætast fyrir þessum hjólandi
bókasöfnum fyrr en hafin verð-
ur bygging nýs Borgarbóka-
safns, sem rísa á i nýja miðbæn-
um svokallaða, en áætlað er að
hafa bilana i huga strax I fyrsta
áfanga.
Elva Björk tók fram, að bóka-
söfn I hinum ýmsu hverfum ættu
i framtiðinni að leysa bókabil-
ana af hólmi og hugsaði hUn vel
til þess, þegar farið yrði að
grafa fyrir félagsmiöstöð i
Breiöholti 3, en þar fær Borgar-
bókasafnið, ágætt rými. Einnig
sagði hUn, að bUið væri að
teikna viðbyggingarmöguleika
við félagsmiðstöðina I Arbæjar-
hverfi og væri þaö spor i rétta
átt. ÚtibU Borgarbókasafnsins
eru nU þrjU talsins, en Elva
gerði ráð fyrir að auka þyrfti
um minnst tvö næstu tiu árin, ef
anna ætti þörfinni.
Nýja aöalsafnhUsiö i nýja
miðbænum mun veröa aðsetur
safnsins i heild, sérdeilda þess,
skrifstofa, flokkunar og
innkaupa, og svo frv. Hönnun
hUssins er lokið en það er stjórn-
málamannanna að ákveða,
hvenær hafizt verður handa við
byggingu. „Aðalstöðvarnar i
Esjubergi eru fyrir löngu bUnar
að sprengja allt utan af sér,”
sagöi Elva Björk, „og er vinnu-
aðstaða þröng. Hins vegar gæti
Esjuberg verið ágætt hverfis-
bókasafn i framtíðinni og myndi
þá fá að þjóna gamla miðbæn-
um eins og það hefur gert. Það
borgar sig ekki að drepa allt
gamalt, þrátt fyrir nýtt”.
Fyrir þá, sem hugsa i tölum
má geta þess, að raunverulegur
bókakostur Borgarbókasafnsins
jókst á sl. árium 5586, en bóka-
eign safnsins i heild er 267.752
bækur. Starfsmenn eru 55 og
samsvarar vinnutimi þeirra 44
mönnum i fullu starfi.
Bókin heini og talbókasafnið
eru þjónustudeildir við fatlaöa
og heimabundna, og eru þessar
deiidir í UtibUinu aö Sólheimum
27. Talbókasafnið þjónar ekki
eingöngu Reykjavik, heldur
öllu landinu, og er safnið unnið I
samvinnu við Blindrafélagið I
Hamrahliö 17. Innlestur á spól-
urnar annast sjálfboðaliðar, oft
Ur Leiklis tarskólanum, og
stundum eru spólur fengnar Ur
RikisUtvarpinu. Að sögn Elvu
Bjarkar var gerður ramma-
samningur viö Rithöfundasam-
band Islands, þar sem heimild
fékkst til þess að fjölspóla 3
Utlánseintök af hverjum titli en
Borgarbókasafniö hefur þá
regluað hafa ætíð leyfi viðkom-
andi höfundar að auki.
Aðalsafnið — Utlánsdeild að
Þingholtsstræti 29 a er opið alla
daga vikunnar nema á sunnu-
dögum. Opnunartimar mánu-
daga til föstudaga er frá kl. 9 til
22 og á laugardögum er opið frá
kl. 9 til 16. Lestrarsalurinn að
Þingholtsstræti 27 er opinn á
sömu timum og aðalsafnið, en
auk þess er hann opinn á sunnu-
dögum kl. 14 til 18. JUnimánUð
og ágUstmánuð er lokað um
helgar. Lestrarsalurinn er lok-
aður i jUlímánuði.
Bókin heim og talbókasafnið i
Sólheimum 27 hefur símatima
Kl. 10 - 12 og afgreiðslutlma
mánudaga til föstudaga kl 13 tii
16.
Sími bókabilanna sem bæki-
stöð hafa I BUstaöasafni, er
36270. Lokað er hjá þeim I
jUlimánuði.
Vaka eða víma
H vað ger ir sj ónvar pið ?
Ar er nU liðið siðan Alþingi
samþykkti ályktun þar sem
rikisstjórninni var faiið að sjá
til þess að sjónvarpið nýttist til
þess að stuðla að bindindissemi
i landinu og draga Ur áfengis-
nautn og raunar eiturlyfja-
neyzlu almennt. NU er þvi tima-
bært aö fara aö spyrja hvað hafi
verið gert. Hvernig hefur þess-
um fyrirmælum Alþingis verið
fyigt?
I fyrravor minntist ég á þessa
ályktun hér i blaðinu. Eftir að
hafa sagt fáein orð almennt um
gildi fræðslunnar sagði ég:
„Hér með er þvi ekki svarað
hvernig sjónvarpið eigi að
rækja þá skyldu að stuðla að
bindindissemi. Ég hef líka grun
um að þaö kynni aö þykja of-
rausn af „manni Uti i bæ” að
segja þeirri ágætu stofnun
þannig fyrir verkum. En vegna
þess að hér liggur mikið við og
engan veginn er einfalt mál til
Urlausnar þykir mér vel við eiga
að minna alla á samþykkt Al-
þingis”.
NU er það mála sannast að
mér finnst litil eftirtekja af
þessari þingsályktun enn sem
komið er að þvi er sjónvarpiö
snertir. Mér finnst einhvern
veginn að sjónvarpinu hafi láðst
að segja fréttir af áfengismál-
um svo sem efni standa til.
Hvað hefur það sagt frá rann-
sóknum islenzkra lækna i þeim
efnum? Hvað hefur það sagt frá
áfengismálum i Danmörku?
Hvenær gat það um ályktun
læknaþingsins sænska um börn-
in sem fæðast þar i landi
skemmd af áfengiseitrun?
Svona má lengi spyrja.
NU má aö visu vera aö svo
meinlega hafi til tekizt að þess-
ar fréttir hafi veriö sagðar i
þeim fréttatimum sem ég hef
misst af. En hér er um að ræða
fréttir sem varða okkur meira
en sumt þaö sem birt hefur
verið.
Þegar ég tala viö menn um á-
fengismál finnst mér oft að þeir
séu næsta ófróöir um margt sem
máli skiptir — og það jafnvel al-
þingismenn, sem eru þó langt
yfir meöallagi að þekkingu á
mannfélagsmálum yfirleitt.
Þess vegna held ég aö það sé
augljóst aö hér skortir fræöslu,
— upplýsingar. Það hafa ekki
allir fylgzt með reynslu frænd-
þjóða okkar jafnvel og Jón
Skaftason.
Sjónvarpið getur komið mik-
illi fræðslu um áfengismál inn I
fréttatima sina i smáskömmt-
um öðru hverju ef það vill. Og
þaö er tvimælalaus skylda þess
að gera það.
Svo væri engin goðgá að
skjóta endrum og eins inn I aug-
lýsingaþættina litilli mynd eöa
fáum orðum sem vera mætti
til umhugsunar og væri hlið-
stætt þvi sem sagt hefur veriö
um tóbakið, — litil sannleiks-
korn til umhugsunar. Þaö ætti
sjónvarpið að gera endurgjalds-
laust á eigin kostnað sem góð og
gagnleg uppeldisstofnun og
menningartæki sem viröir
tilrhæli Alþingis.
Sjónvarpið má vita aö ýmsir
lita svo á að það hafi beinar
skyldur í þessum efnum og ætl-
azt er til að þær séu ræktar. Þvi
er spurt hvernig það sé gert.
Vonandi verður haldið áfram
aðspyrja. Vonandi ætlast menn
til einhvers af sjónvarpinu.
Og vonandi fá menn svar.
H.Kr.
Listahátið í Reykjavik 1978 kynnir
Oscar Peterson
mesta jasssnilling veraldar
FI — Trió Oscars Petersons
mun leika á tónleikum fyrsta
dag Listahátiðar i Laugardals-
höll þann 2. júni. Þeir, er ekki
hafa séð Oscar Peterson á sviði
erlendis, munu fá að kynnast
hér einum af mestu jasssnill-
ingum veraldar og þeim mesta
slðan Art Tatum leið. Oscar lifir
sig svo inn I leik sinn, að hann
gleymir einfaldlega tíma og
rúmi. Lofi hann fimmtán
minútum, gleymir hann sér I
sextiu og þannig áfram.
Aheyrendur eru honum allt, en
stúdióvinnu segir hann ekki
samrýmast lifsháttum sinum.
Oscar Peterson fæddist i Mon-
Bjartari tímar framundan
— rætt við Jakob Kristinsson
framkvæmdastjóra
Fiskvinnslunnar á Bildudal
frá Kaupfélagi Patreksfiröinga.
Þetta varötil þess að reksturinn
gat hafizt á ný og siöan hefur
hann gengið vel og nýtingin er
komin I mjög gott horf.
Fiskvinnslan gerir nú Ut tvo
linubáta, 150og 200lesta. Við Ut-
gerðina starfa 25 manns, en i
frystihUsinu starfa að jafnaði
um 40 manns. Það skiptir þvi
mjögmiklufyrir Bilddælinga að
þetta stærsta fyrirtæki þorpsins
gangi vel og veiti trygga at-
vinnu.
MÓ
treal I Kanada 12. ágUst árið
1925. Hann hóf tónlistarnám 6
ára gamall, hætti viö trompet 7
ára eftir berklalegu og tók að
læra ápianó. Þegarhann var 14
ára hafði hann vikulega stund-
arfjóröungs þátt i Utvarpi eftir
að hann hafði unnið verðlaun i
áhugamannakeppni. Hann lék
einnig I allmörg ár, frá 1944,
með Johnny Holmes Orchestra,
einni af vinsælustu hljðm-
sveitum Kanada.
Honum tóku nU að berast boö
um að koma til Bandarikjanna,
en hann var um kyrrt i Kanada
þangað til i september 1949,
þegar hljómleikahaldarinn Nor-
man Granz fékk hann til að
koma til New York og leika i
Carnegie Hall. Arið 1950 hóf
Peterson að leika inn á hljóm-
plötur fyrir Norman Granz og
hefur hann farið i hljómleika-
ferðir til Evrópu nokkurn veg-
inn á ári hverju siðan, meö
hliöarstökkum til RUsslands,
Afriku og Asiu.
Á undanförnum árum hefur
Oscar Peterson snUiö sér i æ
rikara mæli að tónsmiðum.
Þekktasta verk hans er lands-
lagslýsingin „Canada Suite”, en
hver þáttur hennar lýsir svæði i
Kanada, sem vakiö hefur
hugarflug hans.
Gagnrýni á Oscar Peterson er
alltaf á einn veg og Gene Lees
skrifaði I Down Beat: „Ef tfi eru
pianóleikarar, sem geta keppt
við Oscar i hraða, skortir þá
karlmennsku hans og þann
þrótt, sem á rætur i blUstónlist.
Ef til eru þeir, sem geta keppt
við hann i krafti, skortir þá hin
algjöru meistaratök hans á
hljóðfærunum”.
Norman' Granz segir um
Peterson: ,,Hann er einn af fá-
um pianóleikurum, sem eru i
hljómáferð á við heila sinfóniu-
hljómsveit, þegar hann leikur
einn”. Og brezki gagnrýnand-
inn Benny Green: „Peterson er
nU einn af mestu einleikurum
allra tima, og hann leyfir tækn-
innialdreiaöskyggja á tærleika
hugsana sinna né heldur hressi-
legan leik”.
Á ferli sinum hefur Oscar
unnið til margvislegra verö-
launa, sem styðja ummæli fjöl-
margra þekktra gagnrýnenda.
Meðal þeirra eru verðlaun
Down Beat fyrir beztan jass-
pianóleik i 12 ár samfleytt, hin
eftirsóttu Playboyverðlaun og
Grammyverðlaunin 1975.
Ég held að óhætt sé að segja
að við séum nU komnir yfir
mestu erfiðleikana og bjartari
tímar séu framundan meö
rekstur frystihUssins, sagöi
Jakob Kristinsson fram-
kvæmdastjóri frystihUssins I
viötali viö Tímann. Ljóst er þó
að ekkert má slaka á með upp-
bygginguna og viö verðum að
reyna að tryggja okkur sem
bezt gegn öllum hugsanlegum
áföllum. T.d. veröum við að
tryggja hráefnisöflunina betur
en nU er, þótt ljóst sé að af þvi
verði ekki alveg á næstunni.
Jakob sagði, að það hefði
verið árið 1975, sem hafizt var
handa um uppbyggingu frysti-
hUssins. Þá myndaði
hreppurinn og einstaklingar
hlutafélag um reksturinn og var
hUsið allt endurbætt og þvi
breytt. Rekstur i þvi hófst siöan
i desember 1976, en vegna þess
hve illa þaö var þá enn bUiö
vélum og tækjum gekk
reksturinn erfiðlega auk þess,
sem miklar skuldir hvildu á
fyrirtækinu.
í september i vetur var fyrir-
tækinu lokaö um tveggja
mánaða skeið. Þá var unnið að
endurskipulagningu og þá
fékkst einnig fyrirgreiösla til
þess að efla og bæta aðstöðuna.
A þessum tima var hlutaféð
aukið um 45 millj. kr. og kom
þriðjungurinn af þeirri upphæö
Jakob Kristinsson
Oscar Peterson jassplnóleikari gleymir tima og rúmi þegar hann
spilar. „Karlmennska og þróttur einkenna spilamennsku hans”,
segja gagnrýnendur.