Tíminn - 29.07.1978, Blaðsíða 2

2
Laugardagur 29. júli 1978
Hermenn Ethiópiu.
Skæruliðar Eritreu
Breyta hernaðartækni
sinni Ætla að snúa vörn í sókn
Khartoum-Reuter. Skæruliöa-
sveitir Eritreu eru aö breyta um
hernaöaraöferöir, og hafa gefiö
eftir nokkur landsvæöi til her-
sveita Eþiópiu, sagöi. fulltrúi
skæruliöa 1 gær. Og talsmaöur
Frelsishrey fingar Eritreu
(EPLF) I Khartoum sagöi aö
árásarsveitirnar heföu dregiö sig
til baka frá þessum svæöum til aö
hefja nýjar árásir.
Ekki tiltók talsmaöunnn hvaöa
svæöi skæruliöarnir heföu yfir-
gefiö, en neitaöi þvi, aö þeir heföu
hörfaö þaöan undan sveitum
Eþiópiumanna, og sagöi aö hvers
kyns breytingar á framllnu her-
sveita þeirra væru tilkomnar aö
eigin frumkvæöi, en þeir heföu
ekki veriö hraktir á brott.
Er hann var spuröur álits á
þeirri frétt er birtist i opinberri
útvarpsstöö i Eþiópiu i gær þess
efnis, aö stjórnarherirnir heföu
brotist i gegnum viglinu skæru-
liöa i kringum borgina Asmara,
sem skæruliöar hafa haft á sinu
valdi I tiu mánuöi og opnaö aöal-
þjóöveginn þangaö, sagöi hann
engan fót vera fyrir henni.
En fréttastofa herráös EPLF i
Damaskus sagöi, aö skæruliöar
heföu misst fimm borgir á vald
stjórnarhersins, en skæruliöar
heföu sallaö niöur 3000 hermenn
úr liöi hans, og eyöilagt 50 skriö-
dreka og hervagna i þeim skær-
um, sem veriö hafa á
milli þessara sveita siöustu 40
daga. Þá sagöi i þessari frétta-
stofufrétt, aö Eritreumenn
hörfuöu frá einstaka svæöum,
sem þeir hafa haft á valdi sinu, og
breyta þeirri varnarbaráttu sem
þeir hafa háö yfir I sókn.
Tilmæli bandarískra
og kanadískra
yfirvalda til erlendra
ríkisborgara í Líbanon
vekja ugg
Beirút-Reuter. Mikill ótti greip
hina striösþjökuöu borgara i
Libanon, er bandarisk og kana-
.disk stjórnvöld hvöttu rikis-
borgara landa sinna, sem ekki
hefðu brýnum erindagjörðum aö
gegna i Libanon, aö hverfa þaöan
hið fyrsta. Bandarikjastjórn til-
kynnti einnig, aö hún heföi i huga
aö fækka i sendiráöi sinu þar. Nú
hafa um 200 óbreyttir borgarar
látiö lifiö i höröum bardögum,
sem veriö hafa milli hersveita
hægrisinnaöra Libana og Sýr-
lendinga i hverfi kristinna manna
i Beirút.
Fyrstu viðbrögö stjórnmála-
leiötoga i Libanon viö þessu var á
þá leið, aö Pierreo Gemayel, leiö-
togi hægri sinna sagöist afar
undrandi á þessari yfirlýsingu
Bandarikjastjórnar og sagöi hana
grafa undan trausti manna og
gæti skaðað efnahag landsins.
Viðhorf vinstrisinna var á þa
leið, aö tilmæli stjórna Banda-
rikjanna og Kanada til erlendra
rikisborgara I Libanon um aö
hverfa þaöan, undirstrikaöi þaö
óvissuástand, sem hægri menn
væru valdir aö.
Ahrif yfirlýsingarinnar að
vestan var ef til vill enn áhrifa-
rikari vegna þess að hún kom á
sama tima og tiltölulega kyrrt
hefur verið i landinu. Fulltrúar
stjórnanna voru þó snöggir aö
bera til baka oröróm um aö þá
grunaði aö ný átök myndu blossa
upp innan tiöar. Starfsmaöur i
kanadiska sendiráöinu sagöi, aö
áætlanir um brottflutning manna
hefðu verið uppi i langan tima, en
bætti viö aö þeir hefðu engin gögn
I höndum, sem réttlættu þaö aö
setja slikar aögerðir af staö núna.
„Við erum einfaldlega aö ráð-
leggja okkar fólki, aö vera ekki aö
taka ónauðsynlega áhættu meö
þvi að vera lengur i Libanon en
þaö nauösynlega þarf. Ritari i
bandariska sendiráöinu sagöi
lika, aö engin áform væru uppi
um brottflutning manna, en ráö-
legging þeirra heföi veriö ein-
göngu af öryggisástæöum.
Hvaö sem öllu liöur, þá kom
yfirlýsing Bandarikja- og
Kanadastjórna stuttu eftir aö
Begin, forsætisráöherra tsraels
sagöi i sjónvarpsviötali, aö hann
hefði fengiö upplýsingar um aö
samfélag kristinna manna i
Libanon ætti á hættu aö veröa
eytt. Ekki vildi hann gefa upp
Framhald á bls. 19.
Reynt að sprengja sendiherra
íraks í London í loft upp
Japanir taka
sovéskt fiskiskip
London-Reuter. Samkvæmt
heimildum lögregluyfirvalda i
London, varpaöi ung kona hand-
sprengju inn i bifreið Taha Al-Da-
wood sendiherra traks I gær.
Sendiherrann slapp ómeiddur.
Það sem bjargaöi lifi hans var
aö um þaö bil er hann var aö
ganga út i bifreiö sina, sem stóö
fyrir utan sendiráöiö, örfáum
minútum áður en sprengjan
sprakk, fékk hann simhringingu
sem tafði hann.
Vegfarendur, er urðu vitni aö
tilræöinu, eltu stúlkuna uppi og
fóru siðan lögregluþjónar, sem
þjálfaðir eru til aö takast á viö
hryðjuverkamenn, meö hana á
nálæga lögreglustöö, þar sem hún
neitaði að gefa upp þjóöerni sitt.
Lögreglan hélt i gær uppi leit að
þrem mönnum, sem taldir voru
hafa veriö 1 slagtogi meö stúlk-
unni.
Aðal Arabahverfið i London
hefur veriö undirlagt af hryöju-
verkum siöustu árin. Hafa t.d. frá
þvi i april I fyrra þrir háttsettir
fulltrúar Arabaþjóöa veriö myrt-
ir.
Reuter-Tokló.Bátur frá japönsku
landhelgisgæslunni tók I gær so-
véskt fiskiskip og sigldi meö þvl
til hafnar, eftir aö sannast haföi
aö yfirmenn skipsins höföu gefiö
upp rangar upplýsingar um veiö-
ar þess á hafinu noröur af Japan,
að þvi er talsmaöur landhelgis-
gæslunnar sagöi.
Sagöi hann aö skipið Zikavo
sem er 1.976 rúmlestir aö stærö og
væri skráö meö 70 manna áhöfn,
væri 19. sovéska fiskiskipið, sem
Japanir leggja hald á frá þvl I
október á fyrra ári.
Skipinu verður leyft aö sigla
heim á leiö, er rússnesk yfirvöld
hafa ábyrgst 500000 jena greiðslu
I skaðabætur aö þvl er talsmaður-
inn sagði.
Haraldur Olafsson skrifar
Stj órnarkreppa í Portúgal
Eftir óblóöuga stjórnarbylt-
ingu i Portúgal i april 1974 hefur
leiötogi Sósialistaflokksins,
Mario Soares, veriö áhrif amesti
stjórnmálamaöur landsins og
forsætisráöherra lengst af.
Soares tók viö landi, sem veriö
haföi undir einræöisstjórn i
nærri hálfa öld, landi þar sem
frjáls starfsemi stjórnmála-
flokka var bönnuö, og reyndar
skoröur settar viö allri frjálsri
félagastarfsemi. Og Portúgalir
voru þar aö auki eina Evrópu-
rikiö sem enn átti viöáttumiklar
nýlendur I öörum heimsálfum. t
þessum nýlendum var háð striö,
sem Portúgalir hlutu aö tapa.
Þegar svo rikisstjórn Cae-
tanos hrökklaöist frá völdum
um sumarmál fyrir fjórum ár-
um var landiö illa búiö undir aö
taka upp lýöræöislega stjórnar-
hætti. Þó reyndist þaö svo, aö á
örskömmum tlma risu stjórn-
málaflokkarnir úr öskunni. Al-
var Cunhal leiötogi kommún-
istaflokksins kom úr margra
ára útlegö i Moskvu og endur-
skipulagöi flokkinn. Frá Paris
kom Mario Soares, sem um
langtárabil haföi veriö erlendis,
milli þess sem hann sat I
fangelsum einræöisstjórnarinn-
ar.
Hann var utanrikisráöherra i
bráöabirgöastjórninni, sem
undirbjó fyrstu frjálsu
kosningarnar I landinu 1976.
Sósialistaflokkurinn varö
stærsti flokkur landsins, hlaut
34 af hundraði atkvæöa.
Soares var þeirrar skoöunar,
aö minnihlutastjórn flokksins
væri heppilegust eins og á stóö.
Hann reyndi siöan aö stjórna
meö þvi aö láta reyna á hvort
kommúnistar vildu fella laga-
setningu hans sem miöaöist viö
aö gera margvislegar umbætur
á öllu efnahags- og stjórnkerfi
landsins. Kommúnistar fengu
minna fylgi en búist haföi veriö
viö i kosningunum, en höföu
öruggt fýlgi og mikil völd i land-
búnaðarhéruöum I suöurhluta
landsins. t desember sl. sam-
einuöust kommúnistar og hægri
flokkarnir um aö fella rikis-
stjórn Soares. Eanes forseti fól
þá Soares aö mynda stjórn er
nyti fylgis meirihluta þing-
manna. Flokkur Soares, Sósial-
istaflokkurinn fékk 107 þing-
menn ikosningunum 1976. Alls
eru þingmenn 263. Þarna skorti
þvi verulega á aö hann heföi
meirihluta. Niöurstaöan varö
sú, aö hann leitaði samstarfs viö
Miöflokkinn, sem hlotiö haföi 41
þingsæti. Þessi samvinna stóö
ekki nema i hálft ár, og nú er
Soares búinn aö segja af sér, og
segist ^kki munu framar veröa
forsætisráöherra i Portúgal.
Þaö, sem felldi stjórnina nú
var Miöflokkurinn, sem er frek-
ar hægrisinnaöur. Þegar
stjórnarsamstarfiö hófst sagöi
Soares hátt og i hljóöi, aö ekki
kæmi til mála annaö en fram-
fylgt yröi stefnu Sósialista-
ftokksins i öllum meginatriöum.
Miöflokksmenn töldu þó, aö
1 '
Mario Soares.
taka yrði tillit til þeirra sjónar-
miða.i ýmsu. Soares var ber-
sýnilega á öðru máli, og fór sinu
fram án þess að sinna nema aö
óverulegu leyti kröfum sam-
starfsflokksins. Einkum og séri-
lagi voru þaö málefni land-
búnaðarins, sem deilum ollu og
áttu rikastan þátt i, aö Mið-
flokksmenn rufu stjórnarsam-
starfið. Þegar eftir byltinguna
sameinuöust kommúnistar og
sósialistar um aö þjóðnýta land.
Hið mikla hveitiræktarhéraö
Portúgals, Alentejo var tekið og
verulegur hluti þess þjóönýttur.
Landeigendur undu þessu illa,
og hafa krafist aö fá aftur veru-
legan hluta lands sins. Einungis
smásvæöum hefur veriö skilaö
aftur. Hitt er þjóönýtt og erjaö
af samvinnufélögum bænda
meö samyrkjusniöi.
Kommúnistaflokkurinn ræöur
þarna lögum og lofum, og virö-
ist Cunhal leggja mikla áherslu
á, að styrkja starfsemi land:
búnaöarverkamanna þarna.
Hins vegar kostar þjóönýtingin
stórfé og er ausið peningum til
samvinnufélaganna. Miöflokk-
urinn telur að hér sé um fárán-
lega stefnu að ræöa, og vill ekki
lengur styöja hana.
Þrátt fyrir margvislegar um-
bætur siöan lýöræði var komiö á
i Portúgal hafa kjör sáralltið
batnaö, þ.e. launakjör. Verö-
bólgan hefur veriöum 30% á ári
frá 1974, en kaup hefur ekki
hækkaö nema um 15% árlega.
Atvinnuleysi er gifurlegt. Hálf
milljón verkfærra manna eru
atvinnulausir, eöa um 15% allra
verkfærra manna i landinu. Um
450.000 Portúgalir stunda vinnu
i Frakklandi, og hafa sumir
þeirra fjölskyldur sinar meö
sér. Eru þvi um 900.000 Portú-
galir i Frakklandi. Flestir senda
þó laun sin heim til fjölskyldna
sinna i Portúgal. Þessi mikli
fjöldi Portúgala i Frakklandi
var eitt af umræöuefnum
Frakklandsforseta, Giscards
d’Estaing, er hann var i opin-
berri heimsókn I Lissabon i sið-
ustu viku. Forsetinn hefur lagt
mikla áherslu á aö styöja Portú-
gala á allan hátt, bæði meö þvi
aö veita þeim verulega efna-
hagsaöstoö I formi lána aö upp-
hæð um 100 milljónir dollara.
Mario Soares er 53 ára aö
aldri. Hann var fyrst settur i
fangelsi vegna stjórnmálastarf-
semi sinnar og gagnrýni á
stjórn Salazars árið 1945. Siöan
hefur hann margsinnis verið
dæmdur og oröið aö dveljast er-
lendis. Hann er þó tvimælalaust
litrlkasti og öflugasti stjórn-
málamaöur i Portúgal, og ólik-
legt er, að hann verði lengi i þvi
pólitiska frii, sem hann segist
ætla aö taka sér.