Tíminn - 21.11.1978, Síða 6

6
Þri&judagur 21. növember 1978
r
v
Framkvæmdástjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson og Jón Sigur&sson. Auglýsinga-
stjóri: Steingrimur Gisiason. Ritstjórnarskrifstofur,
framkvæmdastjórn og' auglýsingar Si&umiíla 15. Slmi
86300. , "4
Kvöldsimar bia&amanna: 86562, 86495. Ef^r kl. 20.00:
86387. Ver&ilausasölukr. 110.00. Askriftargjald kr. 2.200 á'
mánu&i. Blaöaprent h.f.
Erlent yfirlit
Callaghan situr enn
fastur við sinn keip
A framleiðslan eða
neyzlan að sitja í
fyrirrúmi?
Nýlega hélt Sadat forseti Egyptalands ræðu,
þar sem hann ræddi framtið lands sins ef friðar-
samningar tækjust við ísrael. Sadat lagði á það
megináherzlu, að Egyptar yrðu þá að snúa sér að
uppbyggingu atvinnuveganna af miklu kappi.
Það verkefni yrði að ganga fyrir öllu öðru.
Egyptar mættu ekki fara i fótspor þróaðra rikja
að þvi leyti að stefna einkum að neyzluþjóðfélagi
Takmark Egypta ætti að vera framleiðsluþjóð-
félagið. Með þvi leggðu þeir grundvöll að batn-
andi kjörum i framtiðinni.
Þótt margt sé ólikt á íslandi og i Egyptalandi
getur sú kenning að leggja áherzlu á framleiðslu-
þjóðfélagið ekki átt siður við þar en hér. Gliman
við verðbólguna hefur mistekizt hér á siðari ára-
tugum að verulegu leyti vegna þess,að neyzlan
hefur verið aukin án þess að framleiðslan, sem
stendur undir henni,væri nægilega mikil. Á þann
hátt hefur þjóðin lifað um efni fram. Sökum þess
hefur hún safnað meiri skuldum erlendis en góðu
hófi gegnir. Miklar og vaxandi neyzlukröfur hafa
þrengt að framleiðslunni og takmarkað vaxtar-
skilyrði hennar. Það hefur verið vinsælt að taka
undir neyzlukröfurnar og styðja þær.
Ef Islendingar ætla að komast út úr þeim
ógöngum verðbólgunnar, sem þeir eru að villast
i, verður það ekki gert á sársaukalausan hátt
nema með eflingu framleiðslunnar. Efling fram-
leiðslunnar er undirstaða þess að hægt verði að
halda við óbreyttum kjörum og bæta þau. Tal um
annað er blekking.
Þess vegna verða þær efnahagsráðstafanir.
sem nauðsynlegt er að gera.að byggjast á þvi sem
meginatriði að efla og auka framleiðsluna, að
undanskildum þeim sviðum, þar sem þegar er
um offramleiðslu að ræða. Það verður að skapa
atvinnuvegunum þá aðstöðu að þeir geti starfað
af fullu fjöri. Það verður að beina fjármagninu að
þeim atvinnugreinum, sem eiga auðsjáanlega
vaxtarmöguleika,ef rétt er á málum haldið. Það
er heimskuþras,að ekki megi styrkja slikar at-
vinnugreinar meðan þær eru að komast yfir
erfiðasta hjallann. Hraðfrystiiðnaðurinn hefði
ekki komist hér á legg, eins fljótt og raun varð á
ef hann hefði ekki i upphafi verið studdur af
vinstri stjórninni á árunum 1934-1938. Þannig
mætti lengi telja. Takmarkið nú til að sigrast á
verðbólgunni verður að vera það fyrst og fremst
að auka framleiðsluna og fá meira til skiptanna.
Ef hin svonefnda þjóðarkaka stækkar ekki,heldur
jafnvel minnkar vegna versnandi aðbúnaðar að
framleiðslunni, getur verðbólguævintýrið ekki
endað með öðru en kjaraskerðingu. Þá er ekki
stefnt til velmegunar heldur til fátæktar.
Frá fyrstu tið hefur það verið eitt höfuðmál
Framsóknarflokksins að stefna beri að siaukinni
framleiðslu,en að sjálfsögðu innan þeirra marka
að ekki verði ranglega gengið á náttúruauðæfin.
Þess vegna hefur ræktun og vernd fiskstofna
verið meðal höfuðmála hans. í þvi stjórnarsam-
starfi, sem nú er, mun Framsóknarflokkurinn
gera sitt til að gæta þess að ekki verði gengið á
hlut framleiðslunnar, þvi að það væri visasti
vegurinn til kjaraskerðingar og fátæktar. Það er
mál þjóðarinnar allrar og þá engra fremur en
launastéttanna, að atvinnuvegunum verði búin
þau kjör að þeir geti látið meira koma til skipt-
anna. Þ.Þ.
Verkalýðshreyfingin hafnar samkomulagi
Hattersley var svipþungur
GAMALL kunningi Islend-
inga, Roy Hattersley
ver&lagsmálaráöherra, var
sag&ur þungbúinn á svip á
bla&amannafundi, sem hann
hélt me& Denis Healey
fjármálará&herra slöastl.
þriöjudag. Tilefni fundarins
var þaö, aö miöstjórn Alþýöu-
sambands Bretlands, TUC,
heföi meö jöfnum atkvæöum,
eöa 14:14, hafnaö drögum aö
samkomulagi um verölags- og
kaupgjaldsmál, sem haföi
náöst milli rlkisstjórnarinnar
og helztu lei&toga sambands-
ins, og efnahagsnefndþess var
biiin aö samþykkja einróma.
Báöir ráöherrarnir töldu þetta
slæm tíöindi og ekki boöa neitt
gott á vinnumarkaönum.
Svipuö ummæli lét Len
Murrey, a&alritari TUC, hafa
eftir sér.
Þetta er I þriöja sinn, sem
brezku verkalýössamtökin
hafna samstarfi viö rlkis-
stjómina um kaupgjalds- og
verölagsmálin, en þó lýsir hún
áfram stuöningi viö rikis-
stjómina. Astæöan er sú, aö
hún vill ekki styöja þá stefnu
rikisstjórnarinnar, aö kaup-
gjald megi ekki hækka meira
en 5% fram til 1. ágúst næst-
komandi. Alþýöusambandið
hafnaöi þessari stefnu á þingi
slnu á si&astl. hausti og svo
aftur á þingi Verkamanna-
flokksins skömmu siöar, þar
sem fulltrúar frá verkalýös-
félögunum réöu úrslitum.
Caliaghan forsætisráöherra
tilkynnti þá, aö viöræöur yröu
hafnar viö Alþýöusambandiö
um mótun sameiginlegrar
stefnu þess og rikisstjórnar-
innar i kaupgjalds- og
verölagsmálum. Þessar
viöræöur hófust litlu si&ar og
báru þann árangur, aö fullt
samkomulag haföi náöst viö
efnahagsnefnd flokksins um
á&urnefnd drög aö sam-
eiginlegri stefnu. Þau vorusvo
felld á miðstjórnarfundi TUC,
eins og á&ur segir.
I MÖRGUM brezkum blööum
segir, aö fariö hafi fugl betri,
þvi aö drögin heföu I reynd
ekki faliö i sér neina ákve&na
stefnumótun. Báöir aöilar
héldu þar fast viö fyrriyfirlýs-
ingar slnar um kaupgjalds-
málin og ágreiningur þeirra
hélzt þvi óbreyttur aö þvl
leyti. Ríkisstjórnin lýsti yfir
þvi, aö hún héldi enn fast viö
þá yfirlýsingu sina, aö kaup-
gjald mætti ekki hækka meira
en 5% fram til 1. ágúst. Al-
þýöusambandiö lýsti yfir þvl,
aö þaö teldi kaupgjaldssamn-
inga eiga aö vera frjálsa, en
viögerö þeirra yröi þó aö taka
tillit til þess, aö þeir yröu ekki
vatn á myllu veröbólgunnar.
Aö ööru leyti var samkomu-
lag. 1 drögunum segir, aö
rikisstjórnin og TUC séu
sammála um, aö stefna beri
aö þvi aö veröbólgan aukist
ekki frá þvl, sem nú er, og
helzl þurfi aö vinna aö þvi, aö
hún minnki og atvinnuleysiö
einnig. Til þess aö svo megi
veröa þurfi aö samræma
stefnuna I kaupgjaldsmálum,
verölagsmálum, peningamál-
um og rikisbúskapnum.
Sérstök áherzla er lögö á aö
styrkja verölagseftirlitiö I
samráöi viö aöila vinnu-
markaöarins. Þá er lögö mikil
áherzla á aukna framleiðni og
aukna framlei&slu, þvl aö þaö
séundirsta&a bættra lifskjara,
styttri vinnutlma og aukinnar
atvinnu. Þá er taliö nauösyn-
legt aö auka öflun marg-
vlslegra upplýsinga I sam-
bandi viö afkomu atvinnuveg-
annaoghafa þær til hli&sjónar
viö ákvaröanatöku um kaup-
gjald og verölag.
Þaöer svo tekiö fram Ilokin,
aö rikisstjórnin og TUC skuli
bera ráö sln saman mánaöar-
lega og gera sér þá grein fyrir
hvernig mál standa hverju
sinni.
SENNILEGA heföi þaö ekki
haft mikil áhrif á framvindu
mála, þótt TUC heföi sam-
þykkt þessi drög. Verkalýös-
hreyfingin haföi eftir sem
áöur frjálsar hendur i kaup-
gjaldsmálum. Hætt er hins
vegar viö þvl, aö það geti haft
óheppileg áhrif að drögin voru
felld. Þauverkalýösfélög, sem
gera háar kaupkröfur, munu
sennilega fylgja þeim fastar
fram en ella. Þannig eru kröf-
ur þeirra margra nú allt frá
15-35% eöa þrisvar til sex
sinnum hærri en rikisstjórnin
telur hyggilegt.
A á&urnefndum blaða-
mannafundi áréttaöi Healey
þau fyrri ummæli sin,að mikl-
ar launahækkanir gætu leitt til
þess, aö rikisstjórnin yröi
annaö hvort aö hækka skatta
e&a a&draga úr framlögum til
umbótamála e&a jafnvel gera
hvort tveggja. Þá gæti oröiö
nauösynlegt aö endurskoöa
stefnuna í peningamálunum
og hækka vexti og þrengja
útlán. Ekkert mætti láta ógert
til a& stööva veröbólguna.
Fréttaskýrendur þykjast nú
yfirleitt sjá fram á, aö
Callaghan eigi erfiðan vetur
fyrirhöndum. Þegar eru hafin
nokkur verkföll, en mörg
framundan. Stærst er veric-
fallið viö Fordverksmiöjurn-
ar, þar sem 40-50 þús. verka-
menn vinna^aö hefur nú staö-
ið I tvo mánuöi. Ford hefur
þegar boöiö þeim 16% kaup-
hækkun, en sett jafnframt viss
skilyröi um bætt vinnubrögö I
verksmiöjunum, sem verka-
menn vilja ekki fallast á.
Callaghan h efur hótaö Ford,aö
rlkisstjórnin rifti viö hann
samningum, sem nema um
100 milljóna sterlingspunda
vi&skiptum árlega, ef hann
semur ekki innan þess
ramma, sem stjórnin telur
eölilegan. Callaghan gefur
þannig til kynna aö honum sé
fiill alvara.
Þ.Þ.
Cailaghan og Healey