Tíminn - 09.12.1978, Síða 17

Laugardagur 9. desember 1978
17
Minning:
Júlíana Sigriður Eiríksdóttir
Kjariaksvöllum
1 dag laugardaginn 9. desember
veröur jarbsett frá Staöarhóls-
kirkju Júliana Sigriöur Eirlks-
dóttir kennari og húsfreyja aö
Kjarlaksvöllum I Saurbæjar-
hreppi í Dalasýslu. Hún andaöist
á Landspitalanum i Reykjavik i
sl. viku 73 ára aö aldri eftir
skamma en erfiöa sjúkdómslegu.
Meö nokkrum oröum vil ég
minnast þessarar merku konu
sem kom ung i Saurbæinn festi
þar rætur og helgaöi sig kennslu
og bústörfum.
—0—
Fram um 1930 var Saurbærinn
einangruö og afskekkt sveit.
Hann var i vissum skilningi heim-
ur út af fyrir sig bændasamfélag
sem byggöi afkomu sina ein-
vöröungu á landbúnaöi einkum
sauöfjárrækt. Leiöin suöur um
Svínadal lokaöist i fyrstu snjóum
á haustin og opnaöist ekki aftur
fyrr en langt var liöiö á vor.
Strandferöaskipin voru sjaldséö
enda leiöin inn til Salthólmavikur
vandfarin og höfn engin. Fólkiö
bjó aö sinu. Búin voru litil en arö-
söm, húsakynni misjöfn. Fyrstu
steinhúsin voru risin en viöast
samt torfbæir eöa timburhús.
Þótt sveitin væri afskekkt og
einangruö mikinn hluta ársins
var langt i frá aö fólkiö væri illa
upplýst. Pósturinn var aufúsu-
gestur. Erlend og innlend málefni
voru rædd af kappi þegar ná-
grannar hittust og varla fyrir-
fannst sá fulltiöa maöur aö hann
heföi ekki ákveðnar skoöanir á
þvi hvernig stjórna ætti landinu
og hvaöa stjórnmálamenn og
fiokkar væru best til þess hæfir.
—0—
Inn I þetta samfélag flytur ung
Reykjavikurstúlka á haustdögum
áriö 1932. Hún var kennari og átti
aö annast fræöslu barnanna I
sveitinni sem fram fór heima á
heimilum þar sem ekkert skóla-
hús var til. Ég man vel eftir-
væntinguna hjá ungu kynslóöinni
þegar fréttist aö nýi kennarinn
væri að koma. Sjálfsagt hefur
eftirvænting kennslukonunnar
ekki verið minni öllum ókunn aö
taka viö vandasömu starfi,
Þetta var Júliana Eiriksdóttir
sem i dag verður kvödd hinstu
kveðju frá kirkjunni á Hólnum
þaðan sem útsýn er mest og best
yfir sveitina sem varö hennar
starfsvettvangur i nærfellt hálfa
öld.
Júliana var fljót aö laga sig aö
lifsháttum fólksins i Saurbænum
og verða þar hvers manns hug-
ljúfi. Hinn vel menntaöi kennari
úr höfuðborginni kom heldur ekki
meö öllu að óplægöum akri i and-
legum skilningi.
Þótt lifsbaráttan væri hörð I
Saurbænum eins og vlðast annars
staöar hér á landi á þessum tima
og fáar stundir gæfust frá striti
yfir sumartimann gegndi öðru
máli á veturna. Þá voru sýnd
leikrit og æfðir kórar og komið
saman til gleöskaparog fróöleiks.
An efa hefur það orðiö til að
vikka sjóndeildarhring Saurbæ-
inga og auka menningarviöleitni
þeirra og áhuga á fögrum bók-
menntum aö meðal þeirra voru
tveir skáldjöfrar, Stefán frá
Hvitadal bóndi i Bersatungu og
Jóhannes úr Kötlum farkennari i
sveitinni. Einn nemenda Jó-
hannesar var svo Aðalsteinn
Kristmundsson sem ólst upp I
Miklagaröi oröheppinn og skáld-
hneigður strax sem unglingur.
Hann tók sér siöar nafnið Steinn
Steinarr.
Ekki þarf aö efa að þessir menn
sem ortu ljóð og fylgdust meö i
bókmenntaheiminum höföu mikil
áhrif á samferðamenn sina og
sveitunga hvort sem menn hafa
gert sér grein fýrir þvi þá eöa
ekki.
Margir töldust þokkalegir hag-
yröingar. Þessir bjuggu yfir
snilldinni voru skáld.
—0—
Júliana Sigriður Eiriksdóttur
var fædd 8. nóvember 1905 i
Reykjavik. Foreldrar hennar
báðir áttu ættir aö rekja i Arnes-
sýslu. Faöirinn drukknaði þegar
Júliana var aöeins 7 ára.
Uppeldið hvildi þvi á móðurinni
sem var dugmikil og úrræöagóð.
Hún andaðist I hárri elli áriö 1957.
Þrátt fyrir föðurmissinn og
erfiöar ástæöur fjárhagslega fór
Júliana I Kennaraskólann og út-
skrifaöist þaöan voriö 1927 meö
góöri einkunn. Eftir þaö hóf hún
kennarastarfið fyrst á Snæfells-
nesi einn vetur siöan I Grimsnes-
inu og á Hvanneyri uns hún hóf
sinn langa starfsdag I Saurbæn-
um sem kennari og húsfreyja.
Arið 1935 giftist Júliana eftirlif-
andi manni sinum Sigurði Olafs-
syni. Þau reistu bú á eyöibýli sem
þá var Kjarlaksvöllum. Þar var
heimili Júliönu til hins siöasta.
Þau Júliana og Siguröur áttu eina
dóttur, Helgu Björgu sem gift er
Reyni Guðbjartssyni Þau búa á
Kjarlaksvöllum.
—0—
1 fulla þrjá áratugi var Júliana
kennari i Saurbænum. Fyrstu ár-
in var um farkennslu aö ræða.
Sllk kennsla var erilsöm og
krafðist mikils af kennaranum.
Námið var ýmist stundað heima
eöa á þeim bæjum, sem kennar-
inn dvaldi á. Hann varð þvi að
stjórna nemendum sinum úr fjar-
lægöhluta af skólatimanum. Mik-
inn persónuleika þurfti til aö ná
árangri i kennslunni viö slikar að-
stæöur.
Síöar réöust þau Júliana og
Siguröur I að stækka húsiö á
Kjarlaksvöllum. Fluttist þá
skólastarfið þangaö og skólinn
varð heimavistarskóli. Hlýtur
það aö hafa orðið mikil breyting
til hins betra fyrir Júliönu.
A fyrstu árum mlnum sem
kennari varö mér oft hugsaö til
Júliönu á Kjarlaksvöllum. Hún
haföi aldrei viö agavandamál að
glima. Slikt var óhugsandi. Svo
mikla viröingu báru nemendurnir
fyrir henni sem kennara og per-
sónu. Hún var jafnan hæg i fram-
göngu en ákveöin ef þvi var aö
skipta hvort sem nemendur henn-
ar áttu i hlut eöa aörir. Hún var
að minum dómi búin þeim bestu
eðliskostum sem kennari þarf aö
hafa og nýtti þessa eiginleika sina
frábærlega vel.
Þau Júliana og Siguröur ráku
um langt skeiö myndarbúskap á
Kjarlaksvöllum. Þannig var Júli-
ana ekki siðri húsmóöir en kenn-
ari. Gestrisni sat I fyrirrúmi. Aö
Kjarlaksvöllum var jafnan
gaman aö koma og þar fóru menn
vart hjá garöi þótt ekkert erindi
heföu.
Kvenfélagi sveitarinnar veitti
Júliana forystu um áratugi og
rækti þaö starf af samviskusemi
og myndarskap eins og annaö
sem hún tók aö sér.
Viö gamlir nemendur Júliönu
Eiriksdóttur stöndum i þakkar-
skuld viö hana fyrir að veita okk-
ur farsæla og góöa leiösögn og
vera jafnan sú fyrirmynd hinna
ungu sem þeir gátu virt og treyst.
Saurbæingar allir standa I
þakkarskuld við hana fyrir þaö
sem hún var sveitinni sem kenn-
ari húsmóðir og forystumaður I
félagsmálum.
Siguröi vini minum á Kjarlaks-
völium og fjölskyldunni þar
ásamt skyldmennum Júliönu
annars staöar á landinu votta ég
innilegustu samúö.
Kristján Benediktsson
f' i
Almennur fundur
Framsóknarfélögin
í Reykjavík.
verður haldinn
á Hótel Esju
mánudaginn
11. des. kl. 8.30.
Frummælandi
Tómas Árnason
fjármálaráðherra.
Laxveiði
Tilboð óskast í veiðirétt i Leirvogsá i Kjós-
arsýslu, næsta veiðitimabil.
Tilboð sendist undirrituðum fyrir 16.
desember, sem einnig gefur upplýsingar
um leiguskilmála. Réttur áskilinn til að
taka hvaða tilboði sem er eða hafna öllum.
F.h. veiðifélagsins, Leirvogsá, Pétur
Pálmason, Norðurgröf, Kjalarnesi. Simi
66111.
i-t.t al
Laust embætti
er forseti íslands veitir
Prófessorsembætti i tannsjúkdómafræöi og tannfyllingu
viö tannlæknadeild Háskóla Islands er laust til umsóknar.
Laun samkvæmt launakerfi starfsmanna rikisins.
Umsóknarfrestur er til 10. janúar 1979.
Umsækjendur um prófessorsembættiö skulu láta fylgja
umsókn sinni rækilega skýrslu um visindastörf þau, er
þeir hafa unniö, ritsmiöar og rannsóknir, svo og námsferil
sinn og störf. Umsóknir skulu sendar menntamáiaráöu-
neytinu, Hverfisgötu 6, Reykjavik.
Menntamálaráðuneytið
8. desember 1978.
Keflavík
Blaðbera vantar frá 1. desember n.k.
Upplýsingar hjá umboðsmanni i sima: 92-
1373.
'ÍÍÉI
200
GERÐIR AF PLAKOTUM
Nafn:
Heimili:
Póstnúmer:
Simi:
Vinsamlegast sendið mér
myndalista yfir plakötin.
Laugavegi 17 Pósthólf 1143
121 Reykjavik Sími 27667
Dregið hefur verið
í Jólahappdrætti
Kiwanis-
klúbbsins
Heklu hjá
borgar-
fógeta
1. des. kom
2. des. kom
3. des. kom
4. des. kom
5. des. kom
6. des. kom
7. des. kom
8. des. kom
upp nr. 0916
upp nr. 0588
upp nr. 0587
upp nr. 0510
upp nr. 0611
upp nr. 1370
upp nr. 1941
upp nr. 1997
Kiwanisklúbburinn Hekla.
+—
Eiginkona min
Lilja Sigurðardóttir,
Kársnesbraut 28, Kópavogi,
lést i Landspitalanum aö kvöldi 7. desember.
Fyrir hönd barna og annarra vandamanna,
Eirikur M. Þorsteinsson.