Tíminn - 14.12.1978, Blaðsíða 5

Jólabiað 1978
5
„Hvernig bregst þetta samfélag viö þegar bók eins og Eldhús-
mellur kemur á markab eöa verksmiöja eins og á Grundartanga
er reist?,,
— Hvaö helduröu um messuna,
er hún form, sem nær til fólks?
— Hún nær áreiöanlega til
margra, þótt henni sé stórlega
ábótavant. Okkar islenska messa
er aö sumra viti „hátiöleg” en aö
■minu viti umfram allt dapurleg,
jafnvel drungaleg og þar meö i
andstöðu við raunverulegan til-
gang guðsþjónustu safnaðarins.
Messan á að bera vitni um gleði
hins kristna samfélags, það sama
ætti raunar kirkjuhúsiö aö gera
og sú list, sem þar er innan
veggja. Ég legg áherslu á það i
barnasamkomum, að það sé
skemmtilegt i kirkjunni! Það er
einnig dapurlegur kafli út af fyrir
sig að minnast á þátttöku safnaö-
anna i okkar islensku messum,
hann er, eins og við vitum, litill
sem enginn, þetta á viö um söng
og aðra liöi messunnar. Svo ég
taki Þýskaland aftur til saman-
buröar, þá eru kirkjukórar þar
nær óþekktir viö almennar mess-
ur og syngur þá allur söfnuöurinn
fullum hálsi öll messusvör og
sálma, jafnt við messur sem aðr-
ar kirkjulegar athafnir. t.d. jarö-
arfarir. Okkur vantar betra
messuform fyrir fjölskyldumess-
ur, sem væri fullgilt bæði fyrir
börn og fullorðna og væri það
verðugt verkefni I okkar kirkju á
komandi „ári barnsins” að rétta
hlut barnsins i hinni almennu
messu, þaö yrði öllum til gagns,
börn taka vel undir!
Með pokann fullan af járn-
brautarle&tum
— Nú eru jól i nánd og margir
munu eflaust býsnast yfir mikilli
neyslu og iburði og tala um dans-
inn I kringum gullkálfinn.
Hvernig lltur þú á þetta jóla-
hald?
— Jólunum hefur alltaf fylgt
viss iburður, tilbreyting I mat og
lifi almennt. Þaö sama gildir
raunar um allar hátiðir sem
mennirnir halda og um þaö er i
sjálfu sér allt gott aö segja.
Aftur á móti er ekki hægt að
neita þvi, aö ýmsar stéttir I þjóð-
félaginu hafa jólin aö féþúfu og
setur það mikinn svip á jólaundir-
búninginn og er að minu viti stór
skuggi á okkar jólahaldi. Menn
ættu að spyrja sig, hvort það sé
vegna jólasveinsins meö pokann
fullan af járnbrautarleatum og
brjóstsykri eða vegna jólabarns-
ins I jötunni sem þeir halda jólin.
FORD FIESTA
„Bókmenntir hjálpa prestinum aö þekkja betur og nánar þaö mannlif, sem hann lifir og hrærist I.”
eins um bæn aö ræða. Þá hefur
hún einnig fræösluþætti um ýmis
mál kirkjunnar, ekki sist
kirkjunnar erlendis svo sem um
stööu hennar og þróun 1 van-
þróuöum löndum, kommúnista-
löndum svo dæmi séu tekin. 1
sjónvarpinu hefur kirkjan fasta
þætti á laugardagskvöldum á
undan siöustu kvikmyndinni.þar
sem prestur talar við hlustendur
og eru þessir þættir undirbúnir i
sérstúdióum kirkjunnar.
— Hvað viltu segja um
predikunina — sumum finnst hún
stirðnað form,prestar hátíðlegir
og talandi yfir höföum fólks?
— Prédikunin er heföbundið
boðunarform kirkjunnar um
aldaraöir og ég er sannfærður um
aö hún eigi meira fylgi að fagna
en virðist I fyrstu. Um það vitnar
sú staðreynd að útvarpsmessur á
sunnudögum eru meö vinsælasta
útvarpsefni. Það er einnig min
reynsla að fólk hlusti afar vel á
prédikunina,ekki aöeins I sunnu-
dagsmessum heldur við allar
kirkjulegar athafnir. Ég held að
prédikunin eigi mikla framtíð
fyrir sér. Aftur á móti liggur
prédikun misjafnlega vel fyrir
prestum og margt má setja út á
prédikanir prestanna t.d. þennan
dapurlega „hátiöleika”, sem þú
minntist á i spurningunni,kemur
hann hvaö átakanlegast að sök I
morgunbæninni I útvarpinu og
ekki bæta þar úr skák hin drunga-
legu orgelstef sem oftast eru látin
fylgja .einnig mætti nefna hinn
hvimleiða „prestatón yóvarlegar
'fullyröingar oft á tiöum, og sitt-
hvaö fleira sem er okkur prestun-
um til ávirðingar. En einna verst
er þegar predikunin er ekki
grundvölluð á raunveruleika lið-
andi stundar, þvi aö hlutverk
hennar er ekki aö snúa mönnum
til trúar og heldur ekki að veita
þeim fræðslu I guðfræði eða rit-
skýringu — hlutverk hennar er aö
kasta ljósi bóðskaparins um Krist
yfir raunveruleika llðandi stund-
ar. Þar getur verið um að ræða
ákveðið félagslegt málefni eða al-
geng persónuleg vandamál, svo ■
eitthvað sé nefnt.
Viö prestarnir eigum margt
ólærttilað nýta þetta ómetanlega
tæki sem predikunin er. Eitt af
þvi sem við þurfum að skilja bet-
ur eru hinir dýpri þættir I okkar
menningu. Upplýsingar um þetta
veita ýmsar fræöigreinar en ekki
sist bókmenntir og listir. Sömu-
leiðis fær presturinn þessar upp-
lýsingar I persónulegri sálusorg-
un svo sem viö hjónaskilnaði,
dauðsföll, unglingavandamál.
Bókmenntir og guöfræði.
— Nú hefur þú kannað bók-
menntir út frá guöfræðilegu
sjónarhorni. Hver er tilgangurinn
með þvi?
— Rithöfundar eru oft ákaflega
næmir á mannlega reynslu, hugs-
anir og tilfinningar, og þess
vegna gefa þeir oft góða innsýn
inn i mannlifið á hverjum tima,
mætti kannski kalla bókmenntir
og listir eins konar loftvog á innra
lif mannsins á hverjum tima.
Þetta á ekki hvað sist við um is-
lenska menningu, sem greinir sig
frá menningu annarra þjóöa
vegna þess hversu áberandi og
næsta einhliða bókmenntalegs
eðlis hún er og hefur verið. En rit-
höfundar gegna alls staöar sama
hlutverki, sem er fyrst og fremst
það aö tjá veruleik mannsins.
Sjáum t.d. hvernig Dostojevski
skrifar um sektina i hverju verk-
inu á fætur öðru og reynir aö
brjóta til mergjar spurningar um
Guð og guðleysi. 1 nútimaskáld-
sögum eru áberandi stef óttinn —
t.d. Sartre — og tilgangsleysið, en
einnig ákveðnar spurningar svo
sem um tilgang, von kærleika. En
bókmenntir vitna ekki eingöngu
um neikvæða reynslu heldur
einnig um ýmislegt jákvætt, sem
maðurinn finnur óvænt i tilver-
unni. Guðfræðin á þvi brýnt erindi
til bókmenntanna og presturinn I
starfi sinu ekki siður, þær hjálpa
honum til aö þekkja betur og
nánar það mannlif, sem hann lifir
og hrærist i og auðveldar honum
þar með að flytja þann boðskap
sem kristin trú hefur fram að
færa.
Presturinn enginn engill
— Ef við snúum okkur að
prestsimynd safnaðarins, hvaöa
hugmyndir heldur þú, að hann
geri sérum prestinn?
— Ég held, aö söfnuöurinn hafi
ákveönar hugmyndir um það
hvernig presturinn eigi aö vera.
Hann gerir fyrst og fremst þá
kröfu, að presturinn sé frambæri-
legur embættismaður, áreiðan-
legur i sinum embættisverkum,
að hann stundi fræðslu barna og
unglinga og sé góður ræðumaður.
— En engill að hátterni?
— Engill held ég ekki, en prest-
ur getur ofboðið söfnuðinum með
neikvæöu llferni. Þaö er min hug-
mynd, að presturinn eigi aö lifa
með söfnuðinum, taka þátt I llfi
hans og störfum, gleði, áhyggjum
og sorg. Fólk vill hafa prestinn
mannlegan — að honum geti
skjátlast.
— Ertu settur inn I einhverja
ákveðna prestarullu?
— Mér fannst þaö fyrst þegar
ég byrjaði prestsskap, aö
presturinn væri settur i visst mót,
býsna aðskorið. Ég varð heldur
ekki prestur vegna þess, að mér
þEtti stofnunin kirkja svo ákaf-
lega aðlaöandi, heldur vegna þess
boöskapar, sem hún flytur, þessa
boöskapar, sem var mér sjálfum
svo óendanlega mikils virði og
sem á svo ótvirættog brínt erindi
til mannsins á öllum timum.
Starfsreynsla min hefur styrkt
mig I þessari sannfæringu. Ég hef
það á tilfinningunni, að ég sé aö
vinna þakklátt starf. — Viö þurf-
um aftur á móti aö bæta kirkjuna,
gera hana félagslega virkari,
endurlifga hana sem menningar-
legt afl, skapandi afl, sem finnur
sig hafa spámannlegu hlutverki
að gegna — þannig hefur kirkjan
oft verið i sögunni og hefur öll
skilyrði til þess að vera það á okk-
ar timum. Ég lit á kirkjuna sem
hreyfingu, sem á að fylgjast með
timanum, þótt boðskapurinn sem
hún flytur sé innst inni ávallt hinn
sami.
SVEINN EGILSSON HF
Fáeinir Ford Fiesta bílar af
árgerð 1978 fyrirliggjandi.
Verð aðeins kr. 3.080.000.-
FORD HUSINU SKEIFUNNI 1 7 SIMI 85100