Tíminn - 29.05.1979, Blaðsíða 6

Tíminn - 29.05.1979, Blaðsíða 6
Erlent yfirlit r v. Sfawiwi Útgefandi Framsóknarflokkurinn Framkvæmdastjóri: Jóhann H. Jónsson. Ritstjórar: Þórarinn Þórarinsson og Jón Sigurósson. Auglýsinga- stjóri: Steingrimur Gislason. Ritstjórnarskrifstofur, framkvæmdastjórn og auglýsingar Siðumúla 15. Slmi 86300..— Kvöldsimar blaðamanna: 86562, 86495. Eftir kl. 20.00: 86387. Verð i lausasölu kr. 150.00. Askriftargjald kl. 3.000.00 —á mánuði. Blaðaprent Giftist Viktoría hestasveini sínum? p Samband hennar og Browns var náið Fordæmi Dana og Norðmanna Þótt sáttastarfið i vinnudeilum sé mikilvægt, er það ekki alltaf einhlitt. Aðstæður geta verið þannig, ef sættir nást ekki með góðu móti, að rikisvaldið verði að skerast i leikinn, eins og nú hefur gerzt i Noregi og Danmörku.Óneitanlegabendir margt til þess að slikar aðstæður séu nú fyrir hendi hérlendis. Auk mikillar verðbólgu eru nú mikil náttúruharð- indi og viðskiptakjör fara versnandi sökum oliu- verðhækkana. Framsóknarmenn leggja þó megin- áherzlu á, að reynt verði samkvæmt samráðsá- kvæðum efnahagslaganna að ná samkomulagi milli stéttanna um lausn þessara mála. Takist það hins vegar ekki verður rikið að gripa i taumana með ein- hverjum hætti. Lausnin gæti verið sú að ákveðin væri tiltekin kauphækkun en frekari hækkanir ekki leyfðar og ekki heldur verkföll eða verkbönn meðan stéttasamtökin ynnu að nýjum heildarsamningum sem t.d. yrði lokið fyrir tiltekinn tima. Margir Sjálfstæðisflokksmenn hafa vafalaust ekki búizt við þvi, að flokkur þeirra tæki harða afstöðu gegn slikri málsmeðferð, enda þótt hann sé i stjórn- arandstöðu. Sú hefur þó orðið raunin. Forustumenn Sjálfstæðisflokksins telja sig nú ekki mega heyra annað nefnt en frjálsa samninga, þ.e. að samtök launþega og vinnuveitenda eigist við, án þess að rikisstjórn eða Alþingi komi þar nokkuð nærri. Það eigi að láta stéttunum eftir að berjast til þrautar. Áreiðanlega myndi ekkert getaaukið meira þá erfiðleika, sem nú er fengizt við en slikt stéttastrið. Mikil og langvarandi verkföll eða verkbönn myndu skerða þjóðartekjurnar með margvislegum hætti og verða beint og óbeint öllum til tjóns. Verðbólgan fengi nýjan stórfelldan fjörkipp. Sundrung stétt- anna myndi aukast og jafnvel verða að fuilu hatri. Slik stéttastyrjöld gæti skilið eftir sár, sem seint myndu gróa. Það furðulega hefur gerzt, að ýmsir forustumenn Alþýðuflokksins hafa lýst sig fylgjandi þessari af- stöðu Sjálfstæðisflokksins. Þeir eru þar á öndverð- um meiði við þá, sem þeir telja flokksbræður sina i Noregi og Danmörku. Stjórnarforustan i Noregi og Danmörku er um þessar mundir i höndum sósialdemókrata. Bæði sósialdemókratar i Noregi og Danmörku eru undir venjulegum kringumstæðum fylgjandi viðtækum samningsrétti og verkfallsrétti launþega i sam- bandi við kaupgjaldsmál. Samt er kaupgjald nú lög- bundið i báðum þessum löndum að frumkvæði sósialdemókrata. í Noregi var það lögfest með bráðabirgðalögum, sem rikisstjórnin setti á siðastl. hausti og siðar voru staðfest af Stórþinginu. Bind- ingin gildir til ársloka 1979.1 Danmörku voru horfur á miklum verkföllum og verkbönnum á siðastliðn- um vetri. Rikisstjórnin taldi óhjákvæmilegt að koma i veg fyrir þau og lagði þvi fyrir þingið frum- varp um lögfestingu kaupgjaldsins,sem var sam- þykkt. Lögbindingin gildir til tveggja ára. Ástæðan til þessarar forustu sósialdemókrata i Noregi og Danmörku um lögfestingu á kaupgjaldi i tiltekinn tima, þrátt fyrir fylgi þeirra við samnings- rétt og verkfallsrétt undir venjulegum kringum- stæðum rekur fyrst og fremst rætur til þess,að i við- skiptamálum heimsins rikir nú óvenjulegt ástand, sem einkennist af mikilli verðbólgu og miklu at- vinnuleysi viðast hvar. Undir slikum aðstæðum hentar ekki kerfi hinna frjálsu samninga, heldur verður rikisvaldið að hafa meira og minna hönd i bagga, ef ekki á þvi verr að fara. Þ.Þ. VIKTORÍA drottning, sem var þjtíöhöföingi Breta frá 1837-1901, hefur aö sjálfsögöu veriö kvik- myndahöfundum og sjónvarps- þáttahöfundum vinsælt viö- fangsefni. Þó biöa menn meö talsveröri eftirvæntingu sjón- varpsþáttar, sem skozka sjón- varpiö er að láta gera um Viktoriu drottningu og einka- þjón hennar um tuttugu ára skeið, John Brown, en sagn- fræöingar hafa ekki veriö á einu máli um, hvernig sambandi þeirra hafi veriö háttaö. Yfir- leitt hefur veriö álitiö, aö þaö hafi verið innan þeirra marka, sem þaö er eölilegt milli þjóns og drottningar, enda var Viktoria mjög nákvæm i um- gengni sinni viö annaö fólk eftir aö eiginmaöur hennar, Albert prins, lézt 1861. Aðrir telja, aö óbeint kunni John Brown aö hafa haft viss áhrif á hana þar sem hún umgekkst hann meira en nokkra persónu aöra. Hins vegar hefur þaö ekki komizt opinberlega á kreik fyrr en nú, aö ástasamband hafi veriö milli þeirra. Málverk af John Brown VIKTORÍA komst til valda 1837 þá átján ára gömul. Þá lézt fóöurbróöir hennar, Vilhjálmur fjóröi, en hún stóö þá næst til rfkiserfða, því aö konungur var barnlaus en bræöur hennar dán- ir. Móöir Viktóriu var þýzk og- annaðist hún uppeldi hennar, þvi faöir hennar dó, þegar hún var á öðru ári. Uppeldiö var mjög strangt aö þýzkum hætti. Þegar Viktoria var tvitug eða 1840, giftist hún Albert prins, sem var þýzkur. Hjónaband þeirra var frábærlega gott og telja sagnfræöingar, að Albert hafi veriö meira en hægri hönd hennar viö stjórnarstörfin og reynzt henni vel á þann hátt. Afskipti drottningar af stjórn- málum voru þó talsvert gagn- rýnd á þessum tima og þótti þar gæta þýzkra áhrifa. Fyrir Viktoriu var þaö þó óbætanlegt áfall, þegar Al- bertféll frá 1861. Eftir þaö dró hún sig mjög I hlé og dvaldi langdvölum i Balmoral-höll i Skotlandi, en hana haföi Albert keypt 1852 og þau unaö sér þar vel. Albert var þá önnum kafinn viö stjórnarstörfin, en vildi aö drottningin hvildi sig og nyti úti- vistar, enhúnhaföi m.a. ánægju af reiömennsku. Hann réði henni þvi sérstakan hestasvein, sem var henni til aöstoöar, þeg- ar Albert varö aö sinna öðrum störfum. Hestasveinninn var John Brown og hófst þannig kunningsskapur þeirra. Eftir þvi sem sagan hermir, hefur John Brown veriö afbragös- þjónn, viröulegur, háttvis og nákvæmur, eöa nákvæmlega eins og Viktoria áleit aö þjónar ættu aö vera. Verulegur kunn ingsskapur tókst þó ekki milli þeirra fyrr en eftir fráfall Al- berts. Fljótlega eftir það geröi hún John Brown aö einkaþjóni sinum og varö hann aö vera til taks næstum jafnt á nóttu og degi, ef drottning þurfti á aö halda. Herbergi hans var næst herbergi drottningar f Balmor- al. Þetta hélzt i meira en tuttugu ár eða þangaö til John Brown lézt 1883. TILTÖLULEGA litiö hefur ver- iö skrifaöum samband Viktoriu og Johns Brown, en nú virðast horfur á, aðþað veröi mikiö um- rasðuefni, ekki aöeins vegna hins fyrirhugaöa skozka sjón- varpsþáttar, heldur enn frekar vegna þess, aö skozkur sagn- fræöingur, Micheil MacDonald, telur sig hafa fundið heimildir fyrir þvi, aö Viktoria og John Brown hafi veriö leynilega gift oghúnhafi aliö honum son, sem siöar dvaldi mest i Frakklandi. Þessu til sönnunar segist MacDonald hafa fengiðstaöfesta þá sögu, aö þjónustustúlka Viktoriu hafi séö John Brown koma út úr svefnherbergi drottningar klukkan fjögur að næturlagi. Þá liggi fyrir játning deyjandi prests, aö hann hafi gift þau Viktoriu og JohnBrown leynilega. Loks hafi fundizt sannanir fyrir því, að sonur þeirra Viktoriu og Johns Brown hafi dvalizt i Paris og látizt þar níræöur að aldri. A yngri árum hafi hann oft heimsótt móður sina i Balmoral. MacDonald segir, aö náin samskipti þeirra drottningar og Johns Brown hafi byrjaö meö þeim hætti, að drottning reyndi eftir lát Alberts að ná sambandi viö hann meö aðstoö miöla. Einn miöillinn hafi sagt henni, að Albertgæti helzt komið skila- boöum til hennar meö þvi að láta John Brown túlka sjónar- miö sin. Samtimamenn hafi ekki gertsérgrein fyrir áhrifum Johns Brownaö Disraeli undan- skildum. Hannsá hvar fiskur lá undir steini og kunni að nota sér þaö. Hann sýndi John Brown mikla virðingu. MacDonald hefur aðstoöað viö gerö umrædds sjónvarps- þáttar, en hann mun þó ekki byggöur á kenningum hans og ástamálum haldiö utan viö hann. MacDonald segist vera að skrifa bók um þessa sögulegu uppgötvun sina. Þ.Þ. Albert og Viktoria

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.