Tíminn - 06.06.1979, Blaðsíða 6

6
Miðvikudagur 6, júni, 1979
Útgefandi Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Jóhann H. Jónsson. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson og Jón Sigurðsson. Auglýsinga-
stjóri: Steingrimur Gislason. Ritstjórnarskrifstofur,
framkvæmdastjórn og auglýsingar Siðumúla 15. Sfmi
86300. — Kvöidsimar blaðamanna: 86562, 86495. Eftir ki.
20.00: 86387. Verð I lausasölu kr. 150.00. Askriftargjald kl.
3.000.00 — á mánuði. Blaðaprent
Fleira en krónurnar
Um fátt er nú meira talað manna á meðal en þær
vinnudeilur sem geisað hafa siðustu vikur og
standa enn. Ef til vill má segja að almenningur
hafi ekki orðið verulega var við verkföllin enn sem
komið er, en hjá þvi getur ekki farið að þau komi
alvarlega við allan almenning i daglegu lifi ef ekki
nást samningar innan tiðar.
Segja mætti að það séu nægilegir örðugleikar á
þvi að ná samningum i þeim deilum farmanna og
mjólkurfræðinga sem þegar eru hafnar, þó að það
bætist ekki við að svo að segja allir kjarasamning-
ar i landinu eru lausir og hafa verið það um
óvenjulega langan tima. Þetta er þó staðreyndin
sem stjórnvöld og allur almenningur standa
frammi fyrir.
Það sem er að gerast er með öðrum orðum það,
að i skugga farmanna- og mjólkurfræðingadeiln-
anna eru gervöll kjaramálin i landinu i athugun og
kröfugerð hagsmunasamtakanna i mótun. Við-
brögð vinnuveitenda i þeim deilum sem nú standa
verða ekki skilin réttilega nema þetta sé haft i
huga, þvi að hvaða afstöðu svo sem menn taka til
málstaðar vinnuveitenda þá er það rétt metið að
niðurstaða deilnanna sem nú standa mun hafa
mótandi áhrif á áframhaldið.
Þvi miður er það svo að i verkföllum verða ein-
att út undan margvisleg hagsmunamál launþeg-
anna vegna þeirrar áherslu sem lögð er á kröfur
um hækkaða krónutölu i kaupi. Með þessu er alls
ekki verið að halda þvi fram að kaupkröfur séu
litils virði enda þótt þær hafi ekki reynst varan-
legar kjarabætur á undan förnum árum. En það
eru ýmisleg önnur hagsmunamál sem ástæða er til
að ætla að hafi setið á hakanum allt of oft og allt of
lengi i hita krónutöluslagsins.
Eitt þessara mála eru öryggi og hollustuhættir á
vinnustöðum. Nú i vor urðu alvarleg vinnuslys til
þess að vekja menn rækilega til umhugsunar um
það hve mikilvægt þetta svið er. Það fer auðvitað
ekki á milli mála að litið er unnið við það að knýja
fram kauphækkanir ef þær verða aðeins til þess að
vinnuhraðinn verður svo óskaplegur að menn geta
ekki gætt sin við störfin eins og skyldi.
Annað atriði sem mun valda hreinum um-
skiptum i islensku þjóðlifi, ef það nær fram að
ganga er ný tilhögun og skipulagning vinnutim-
ans i þvi skyni að stytta vinnudag fólksins, greiða
fyrir sveigjanlegum vinnutima, gera fólki
auðveldara að helga heimili sinu meiri tima en
verið hefur og til þess að fjölga tómstundum fólks-
ins.
Af slikri breytingu atvinnuhátta mun leiða meiri
og heillavænlegri breytingu i islensku þjóðlifi,
félagslifi og menningarlifi en menn geta gert sér
grein fyrir nú. Það er varla nokkur vafi á þvi að
þetta er eitthvert hið stærsta hagsmunamál laun-
þeganna en jafnframt sameiginlegur hagur allrar
þjóðarinnar.
Það er ærin ástæða til þess að itreka mál sem
þetta nú þegar fram undan eru ákvarðanir um
flestalla kjarasamninga i landinu.
JS
Erlent yfirlit
Clark virðist vera
gætinn íhaldsmaður
Gerald Ford er fyrirmynd hans
Clark og kona hans, Maureen McTeer
JOE CLARK, hinn nýi for-
sætisráöherra Kanada, náöi þvi
aö veröa forsætisráöherra áöur
en hann varö fertugur. Hann
varö forsætisráöherra í fyrra-
dag, en átti fertugsafmæli i gær,
5. júni. Hann er yngsti maöur-
inn, sem veröur forsætis-
ráWierra I Kanada.
Þegar Joe Clark var kosinn
formaður Ihaldsflokksins á
þingi hans fyrir þremur árum,
mátti heita aö hann væri
óþekktur i Kanada og blöðin
vörpuðu þvifram spurningunni:
Hvaöa Jói? (Joe who?) Þetta
reyndi hannlika aö hagnýta sér
ikosningabaráttunnimeö þviaö
gefa út bækling, þar sem hann
var kynntuijen heiti bæklingsins
var: What’sajoeclark? (Hvaö er
Joe Clark?) En þrátt fyrir
bæklinginn og þrátt fyrir aö
Clark sé búinn að vera for-
maöur ihaldsflokksins i þrjú ár,
geta Kanadamenn enn litla
grein gert sér fyrir þvi, hvernig
hann muni reynast sem for-
sætisráöherra.
Joe Clark hefur lýst yfir þvi
að hann ætli sér ekki neinar
stórbreytingar. Utanrikisstefn-
an muni veröa I höfuödráttum
óbreytt. 1 innanlandsmálum
veröi ekki nein bylting. Reynt
veröi aö þoka veröbólgunni úr
9.8%, eins og hún er nú, niður I
5% á næstu fimm árum og at-
vinnuleysinu úr 7.815.5%. Stefnt
veröi aö 3-5.2% hagvexti. Til
þess aö ná þessu marki veröi
m.a. beitt skattalækkunum, en i
hófi. Mikil áherzla veröi lögö á,
aö næsti áratugur einkennist af
aögeröum iorkumálum og veröi
jöfnum höndum stefnt aö þvi aö
auka orkuframleiöslu og orku-
sparnaö. Reynt veröi meö öllum
ráöum öörum en valdbeitingu
aö koma i veg fyrir að Quebec
segisigúr lögum viö önnur fylki
Kanada.
STJORN CLARKS, sem tók
viö völdum i fyrradag er minni-
hlutastjórn. A þingi Kanada
eiga sæti 282 þingmenn. Af þeim
hefur ihaldsflokkurinn 136 og
vantar þvi sex þingmenn til aö
hafa meirihluta. Frjálslyndi
flokkurinn hefur 114 þingsætir
nýdemókratar hafa 26 og- Sósial-
kredit-flokkurinn hefur‘6, Clark
getur þvi samiö viö hvern
þessara flokka sem er. Litlar
likur eru til þess, aö hann semji
við Frjálslynda flokkinn og
veröur hann þvi aö leita
stuönings annars hvors hinna
flokkanna eöa beggja. Eins og
er, mun Clark ekki leita stuön-
ings neins flokks, heldur láta at-
kvæði ráöa i þinginu. Hann þarf
ekki aö kalla þingiö saman fyrr
en I september og getur þvi
gefiö sér góöan tima til undir-
búnings.
Erfiöasta mál hans verður
Quebec-deilan. Hann segist
muni gera sitt ýtrasta til aö
leysahana á þann veg, aö Que-
bec veröi áfram f kanadiska rik-
inu. Bent er á, aö hann hafi
veika aöstööu aö þvi leyti, aö
flokkur hans reyndist fylgislitill
i Quebec. Hann fékk þar aöeins
tvö þingsæti af 25 alls. En hins
ber aögæta aö Ihaldsflokkurinn
hlaut mikiö fylgi I ensku
fylkjunum og fer meö fylkis-
stjórn i sjö þeirra. Clark hefur
þvimeirimöguleika en Trudeau
myndi hafa haft til þess aö fá
enskumælandi Kanadamenn til
tilsiökunar viö Quebec-búa.
CHARLES Joseph Clark er
fæddur og uppalinn I kaupstað i
Alberta, High River, þar sem
faðir hans gaf út og ritstýröi
blaöi sem var helgaö fréttum og
málefnum byggöarlagsins.
Clark byrjaöi ungur aö vinna
viö þaö og hefur þvi talsveröa
reynslu af blaöamennsku. Hann
stundaöi siöar nám viö háskól-
ann í Alberta og lauk þar fyrsta
BA-prófi i sögu og siðar
meistaraprófi i félagsfræöi.
Hann þótti ekki námsmaöur
nema i meöallagi,enda tók hann
jafnhliöa náminu mikinn þátt i
ýmsum félagsstörfum, einkum
þó I félagsskap ungra Ihalds-
manna. Aö loknu námi starfaöi
hann viö blaö fööur sins, en
stjórnmálin uröu I sivaxandi
mælihelztaáhugamálhans. Ro-
bert Stanfield, sem þá var for-
maður ihaldsflokksins, fannst
mikið til um áhuga Clarks og
réöi hann þvi aöstoöarmann
sinn 1969. Þvi starfi gegndi hann
til 1972, en þá náöi hann
kosningu til þings. 1 kosninga-
baráttunni kynntist hann ung-
um lögfræðinema, Maureen
McTeer, sem var formaöur
samtaka ungra ihaldsmanna i
kjördæminu, þar sem hann náöi
kosningu. Hún vann fyrir hann
af kappi. Þau giftust ári siöar,
enhúnhélt áfram lögfræöinám-
inu og lauk þvi meö sóma. Hún
tók mikinn þátt i kosningabar-
áttunninú.Þaueiga eina dóttur.
Þegar Stanfield sagöi af sér
forustu íhaldsflokksins 1976,
varö ekki samkomulag um
eftirmann. Þaö þurfti þvi aö
kjósa ekki sjaldnar en fjórum
sinnum. Þá voru allir þeir falln-
ir, sem höföu þótt liklegastir
áöur en Clark naut þess, aö
minnstar deilur höföu veriö um
hann.
Clarksegir, aö hann vilji sem
stjórnandi helzt likjast Ford
forseta sem hafi veriö traustur,
heiöarlegur og varfærinn.
Kosningabaráttan benti til þess,
aö hann sé gætinn og hygginn.
Hann lofaði ekki miklu, eins og
Thatcher, og beindi einkum
máli sinu til þeirra kjósenda
sem hvorki teljast til hægri eöa
vinstri, heldur vilja fara bil
beggja. Þaö reyndist honum
sigurvænlegt.
Þ.Þ.

Charles Joseph Clark fagnar sigri.