Tíminn - 28.09.1979, Blaðsíða 8

8
msmm
Föstudagur 28. september 1979
Kristján Benediktsson, borgarfulltrúi:
Traustur fiárhagur borgarsióðs
Lengi vel dugöi þaö Sjálf-
stæöismönnum i Reykjavik til
sigurs i borgarstjórnarkosning-
um aö halda þvi fram, aö ef þeir
misstu meirihlutann yröi algjör
glundroöi og stjórnleysi og and:
stæöingarnir mundu setja borg-
ina á hausinn fjárhagslega á
skömmum tima. Þrátt fyrir
þessa ógnun misstu Sjálfstæöis-
menn meirihlutann i borgar-
stjórninni i siöustu kosningum
vorið 1978 svo sem kunnugt er.
Einhverjir hafa vafalaust
veitt þvi athygli aö Sjálfstæöis-
menn tala nú litiö um f jármálin,
en gera hins vegar upphlaup
ööru hvoru útaf minniháttar
málum svona rétt til aö minna
Reykvikinga á aö þeir séu til.
Gjarnan halda þeir þvi þá fram
aö allt sé i pati og vitleysu hjá
stjórnendum borgarinnar og
hver höndin upp á móti annarri
hjá þeim sem stjórna.
Aö sjálfsögðu er þessu á ann-
an veg fariö sem betur fer.
Þrátt fyrir minniháttar ágrein-
ing hefur stjórn borgarinnar
tekist vel undir öruggri og
styrkri stjórn hins ágæta
borgarstjóra Egils Skúla Ingi-
bergssonar.
Erfitt i fyrra
Fjárhagsstaða borgarinnar
var vægast sagt mjög erfið
siöastliöiö ár. Skömmu eftir
kosningar var ástandiö þannig
að taka varö 500 milljón króna
lán i Landsbankanum til aö
bæta greiöslustöðuna og i byrj-
un október varö siöan aö taka
rúmlega 150 millj. króna lán til
að geta leyst út nauösynlegustu
vörur fyrir Innkaupastofnunina.
Þrátt fyrir þessar lántökur var
skuld borgarsjóös á hlaupa-
reikningi viö Landsbankann
1028 milljónir um áramótin
siöustu.
Erfiðleikarnir i fyrra stöfuöu
m.a. af þvi aö ógætilega haföi
veriö haldiö á málum fyrir
kosningarnar.
Fjárhagsáætlun þessa
árs
Viö gerö fjárhagsáætlunar
fyrir þetta ár voru tekjur
áætlaöar kr. 23908 milljónir,
rekstrargjöldin kr. 17278
milljónir og mismunurinn
færöur á eignabreytingar eöa
kr. 6630 milljónir. Af þeirri upp-
hæö átti aö verja 2941 milljón til
ekki þörf núna aö endurskoða
fjárhagsaætlunina á miöju ári
eins og jafnan hefur þurft i
seinni tiö. Ekki veröa þvi skorn-
ar niöur framkvæmdir eins og
oft hefur þurft aö gripa til svo aö
hægt væri aö mæta launa-
hækkunum. Veröbólgan hefur
hins vegar skert raungildi
þeirra fjármuna sem áætlaöir
voru i framkvæmdir. Er þaö
áætlaö var. Þá hefur veriö gætt
mikils aöhalds I rekstrinum og
tekist þrátt fyrir mikla verö-
bólgu aö halda flestum
rekstrarliöum innan marka
fjárhagsáætlunar nema beinum
launakostnaöi.
Greiðslustaðan
t greiösluaætlun sem gerö var
• Aðhald í rekstri — góð innheimta og raunhæf
fjárhagsáætlun gera það að verkum að ekki þarf að
skera niður framkvæmdir í ár
ekki ný saga.
Egill Skúli Ingibergsson
fyrr á þessu ári var ráögert aö
yfirdráttur á hlaupareikningi I
Landsbankanum mundi veröa
um 1370 milljónir viö áramót
miöaö viö 1030 áriö á undan.
Viö endurskoöun greiöslu-
áætlunar sem gerö var I
september er hins vegar spáö aö
yfirdrátturinn veröi ekki nema
um 560 milljónir króna um ára-
Hækkun launagjalda
Hækkun launagreiöslna hjá
borgarsjóöi frá þvi, fjárhags-
aætlun var gerö og til áramóta
mun nema um 1800 milljónum
króna. Til að mæta þeirri upp-
hæö var búiö aö áætla 1030
milljónir. Upp I launagreiöslur
vantaöi þvi i áætlun um 770
milljónir. Þá ákvaö borgarráö á
sl. vori aukafjárveitingar til
þriggja verkefna:
Vegna sumarvinnu skólafólks
kr. 118 milljónir svo aö hægt
væri aö veita öllum vinnu, sem
ieituöu til Vinnuskólans. Vegna
heimilishjálpar kr. 123 milljónir
og 100 millj. kr. sem snjó-
moksturinn haföi kostaö meira
sl. vetur en ráögert haföi veriö.
Samtals nema þessir þrir liöir
341 millj. króna.
Ef tekjuliöir fjárhags-
áætlunarinnar heföu ekki veriö
varlega áætlaöir heföi sjálfsagt
þurft aö mæta þessum umfram-
greiöslum að hluta a.m.k. með
niöurskuröi framkvæmda. Til
þess hefur þó ekki þurft aö gripa
þar sem útsvörin, aöstööugjöld-
in, fasteignagjöldin og hlutur
borgarsjóös i jöfnunarsjóöi
viröast ætla aö gefa rúmlega
1200 millj. kr. meira I tekjur en
Kristján Benediktsson
byggingaframkvæmda og til
áhaldakaupa 281 milljón.
Hinu var ráögert aö verja aö
nokkrum hluta til afborgana til
strætisvagnanna og bæjarút-
geröarinnar. Þá var áætlaö til
aö mæta væntanlegum launa-
hækkunum á þessu ári 1030
millj. króna.
Eins og áöur er sagt geröist
mótin.
Ekki stafar þessi bætta staöa
af þvi aö skuldir út á viö hafi
aukist heldur hefur hiö gagn-
stæöa átt sér staö.
Aö visu hefur veriö tekiö 370
millj. kr. vörukaupalán fyrir
Innkaupastofnunina. Hér-er um
skammtlmalán aö ræöa. Hins
vegar hafa á þessu ári verið
greidd erlend lán aö upphæö
tæpar 900 milljónir króna.
Greitt hefur veriö upp 500
milljón króna lán, sem borgar-
sjóöur varð aö taka I fyrra sum-
ar vegna mjög erfiörar
greiöslustööu þá. Greitt hefur
veriö upp rúmlega 150 milljón
króna vörukaupalán sem tekiö
var i fyrrahaust fyrir Innkaupa-
stofnunina og áöur er getiö. Þá
veröur ,,Birgislániö” sem tekiö
■var sumarið 1974 greitt upp á
þessu ári. Búið er aö greiöa þaö
sem af er árinu 230 milljónir
króna en eftirstöövar 120
milljónir veröa greiddar fyrir
áramót. Sú tala er aö sjálfsögöu
inni I greiösluáætlun.
Ekki tilviljun
Ég vænti þess, aö þeir sem
lesa þennan pistil minn geti
oröiö mér sammála um aö fjár-
hagur Reykjavlkurborgar er I
góöu lagi, og aö þeim málum
hefur verið vel og skynsamlega
stjórnaö frá þvi núverandi
meirihluti tók viö. Enda er þaö
svo aö mennirnir, sem mest töl-
uöu um aö þeir einir gætu fariö
meö fjármál borgarinnar svo
vel væri vilja nú helst sem
minnst um þau tala og skrifa.
Reykjavikurborg þurfti aö fá
nýja stjórnendur. A þvi er eng-
inn vafi. Ýmsu hefur veriö
þokað til betri vegar I rekstrin-
um upp á siökastiö, þótt sllkir
hlutir gerist oft á tiöum þannig
aö borgararnir verði ekki mikiö
viö þá varir.
Góö fjárhagsstaöa borgarinn-
ar er ekki tilviljun. Hún er
árangur góörar stjórnar.
Dr. Eysteinn Sigurðsson ritsjóri:
Breytist landbúnaðarstefna
Breytist landbúnaðar-
stefna EBE?
Þaö vita trúlega flestir, sem
fylgjast meö landbúnaöarmál-
um, meiri eöa minni deili á
þeirri stefnu i málefnum land-
búnaðar, sem Efnahagsbanda-
lag Evrópu hefur nú fylgt i rúm-
an áratug. I stuttu máli byggir
þessi stefna á viötæku tolla- og
styrkjakerfi, sem beitt er til
þess aö takmarka mjög veru-
lega innflutning á landbúnaöar-
vörum til EBE-rikjanna. A
sama tima er haldiö uppi tiltölu-
lega háu veröi á slikum vörum i
EBE-rikjunum, og bændum er
tryggö sala á öllum afuröum
sinum á þessu háa verölagi. Þaö
er þessi stefna, sem m.a. hefur
gert Islendingum nánast ókleift
i framkvæmd aö selja landbún-
aöarafuröir I nokkru umtals-
veröu magni til flestra EBE-
rikjanna.
í nýútkomnu hefti af frétta-
timariti, sem EBE gefur út og
nefnist „European
Community”, birtist hins vegar
allhörö gagnrýni á þessa stefnu,
þar sem hún er talin hafa gengið
sér til húöar. Höfundurinn er
blaöamaöur, dr. Guido Naets,
og er hann fréttaritari I Brussel
fyrir þýzkt timarit, „Agra
Europe”.
I grein sinni rifjar höfundur
upp aödraganda núgildandi
landbúnaöarstefnu. Hún kom
endanlega til framkvæmda
1967-68 eftir fimm ára aölögun-
artima. Hún var á sinum tima
álitin mjög merkur áfangi í
starfi EBE, þvi að meö henni
haföi aöildarrikjunum loksins
tekizt aö skapa sér sameigin-
lega stefnu i framleiöslu og sölu
matvæla. Meö þessu var land-
búnaöurinn oröinn aö einingar-
tákni I Evrópu. Hann var eina
sviðiö, þar sem tekizt haföi aö
búa til samræmda stefnu fyrir
öll EBE-rikin.
Framleiðsluaukning
Höfundur minr.ir á, aö land-
búnaöarstefnan hafi frá upphafi
haft i för meö sér mikla fjár-
munatilfærslu. 1 reynd hafi hún
einnig kallaö á annars konar
stefnusamræmingu, þ.e. sam-
ræmt allsherjarskipulag i efna-
hags- og peningamálum i öllum
EBE-rikjunum. En sliku skipu-
lagi hafi aldrei tekizt aö koma á
laggirnar. Þar hafi m.a. ráöiö
það, aö aðildarrikin hafi hvert
um sig verið treg til aö láta af
höndum yfirstjórnina á skipu-
lagi i landbúnaöarmálum heima
fyrir, og i reynd hafi þau stööugt
látiö framleiösluna aukast hvert
á kostnað annars. Af þeim sök-
um hafi landbúnaöarframleiösl-
an I EBE-rikjunum sifellt fariö
vaxandi.
Af þessum ástæöum hafi of-
framleiöslubirgöir hlaöizt upp.
Landbúnaöarstefna EBE gerir
ráö fyrir, aö slikar birgöir séu
fjármagnaöar úr sameiginleg-
um sjóöum, og þær hafi meö
hverju árinu, sem liöiö hafi,
oröiö aö stærra og stærra
vandamáli. Aögeröir til aö
draga úr framleiöslunni hafi
mistekizt. Ef verö til bænda hafi
verið lækkað, þá hafi þeir ein-
faldlega framleitt meira til þess
EBE?
aö auka tekjur sinar. Vaxandi
tækni hafi lika aukiö framleiösl-
una i þeim mæli, aö þaö hafi
Dr. Eysteinn Sigurösson rit-
stjóri:
gert meira en aö vega upp þá
minnkun, sem oröiö hafi vegna
þeirra bænda, sem hætt hafi bú-
skap. Jafnframt þessu hafi ein-
stök EBE-riki beinlinis haft i
frammi framleiðsluaukandi aö-
geröir, á sama tima og menn i
aðalstöövum EBE i Brussel hafi
veriöaö reyna aö draga úr þess-
ari sömu framleiöslu.
óstöðugleiki á
peningamarkaðnum
Höfundur telur einnig, aö sá
óstööugleiki, sem rikt hafi nú I
bráöum áratug i gengisskrán-
ingu gjaldmiöla EBE-rikjanna
innbyröis, hafi hér haft sin á-
hrif. Vegna þessa óstöðugleika
var komiö á fót sérstöku
styrkjakerfi, sem i reynd hefur,
aö mati hans, orðið aö pólitisku
tæki til þess aö jafna út áhrifin
af mismunandi styrkleika þess-
ara gjaldmiöla.
Ef gjaldmiöill einhvers lands
var öflugur, þá voru styrkirnir
notaöir til þess aö bæta bændum
upp lækkun á skráöu EBE-veröi
á landbúnaöarvörum, þegar
þetta verö var reiknaö i gjald-
miöli viökomandi lands. A sama
hátt, þegar einhver gjaldmiöill
var veikur, þá voru styrkirnir
notaöir til þess aö draga úr
hækkunum á EBE-veröinu, sem
neytendur heföu ella oröiö aö
greiöa, ef gengislækkunaráhrif-
in heföu veriö látin koma aö
fullu út i verölagiö i iöndum
þeirra.
Höfundur telur þaö vera aug-
ljósa staðreynd, aö þessir styrk-
ir, sem kostaö hafa landbúnaö-
arsjóö EBE gifurlegar upphæö-
ir, hafi i framkvæmd fyrst og
fremst komiö neytendum i
Stóra-Bretlandi til góöa, þar
sem þeir hafi verið notaöir til
þess aö halda niöri veröi á mat-
vælum. Þetta eigi augljóslega
viö, þó aö þeir heiti aö nafninu
til útflutningsuppbætur, sem
önnur lönd greiöi.
Framtíðarf jármögnun
Höfundur þessarar gagnrýni
telur þannig, aö framkvæmd
landbúnaöarstefnunnar hafi
mistekizt aö þvi leyti, aö ekki
hafi tekizt aö skapa nægilega
samstööu EBE-rikjanna sin á
milli um framkvæmd hennar.
Þau hafi af ýmsum innanlands-
ástæöum fariö þaö mikiö hvert
sina eigin leið, aö algjör sam-
staöa um framkvæmd landbún-
aðarstefnunnar hafi ekki náöst.
Afleiðingin hafi oröiö sá mikli
offramleiösluvandi, sem nú sé
viö að glíma.
Höfundur bendir einnig á ann-
aö, sem er þaö, aö miöaö viö nú-
gildandi reglur um fjármögnun
styrkjakerfis EBE til landbún-
aðar, þá hljóti þetta styrkja-
kerfi aö verða fjárvana ekki siö-
arn en annaö hvort á árinu 1981
eöa 1982. Þegar svo veröi komiö,
hafi EBE ekki nema um tvær
leiöir að velja til úrbóta.
Annars vegar geti bandalagiö
fundiö nýjar tekjuöflunarleiðir
til þess aö fjármagna áfram
þetta styrkjakerfi i óbreyttu
formi en stórum fjárfrekara en
fyrr. Þetta veröi þó óhjákvæmi-
lega mjög óvinsæl leiö, þvi aö
aöildarrikin kjósi yfirleitt helzt
af öllu aö ráöstafa sjálf sinum
eigin peningum.
Hins vegar geti bandalagiö
látiö sitja viö óbreytt ástand,
þ.e.a.s. ákveöiö aö veita ekki
meira fé til landbúnaöarmál-
anna og þannig tekið fyrir frek-
ari fjárveitingar i niöurgreiðsl-
ur, uppbætur og styrki til
bænda. Meö þvi móti muni þing