Tíminn - 14.11.1979, Blaðsíða 8

8
Miövikudagur 14. nóvember 1979
BOKAFREGNIR:
Ip:
Orrustan um Bretland
(It er komin hjá Btíkaklilbbi
Almenna bókafélagsins bókin
Orrustan um Bretland eftir
brezka sagnfræöinginn Leonard
Mosley í þýöingu Jóhanns S.
Hannessonar og Siguröar Jó-
hannssonar. Þetta er þriöja
bókin i ritsafni AB um siöari
heimsstyrjöldina, en áöur eru
Utkomnar isama flokki Aödrag-
andi styrjaldar og Leifturstriö.
Orrustan um Bretland fjallar
i máli og myndum um fram-
kvæmd áætlunar Hitlers um
töku Bretlands, sem skyldi ger-
ast meö ótakmörkuöum loft-
hernaöi og siöan innrás skriö-
dreka og fótgönguliös.
Texti bókarinnar skiptist i sex
kafla sem heita:
Kreppir aö Bretlandi, Sigur-
likurnar fyrirfram, Dagur
arnarins, Arásin á Lundúnir, 1
deiglu loftárásanna, A Utgöngu-
versinu.
Myndaflokkar bókarinnar
heita: Hitler nartar I Erma-
sund, Komi þeir bara! Heljar-
menniö Churchill, Stertimenniö
Göring, Brottflutningur Ur
borgum, Beöiö eftir Utkalli,Eld-
ski'rn, Herhvöt á heimavfg-
stöövunum, Vængstýföir ernir
Þýzkalands.
„Bókin er rituö af áhorfanda
þessa tryllta leiks. Auk þess aö
gefa glöggt yfirlit yfir gang
styrjaldarinnar áriö 1940 sýnir
bókin atburöina mjög oft frá
sjónarmiöi þeirra sem stóöu í
eldhriöinni á báöa bóga, her-
manna og almennings,” segir 1
tílkynningu um bókina i Fretta-
bréfi AB.
Bókin er 208 bls. 1 stóru broti.
Setningu og filmuvinnu hefur
Prentstofa G. Benediktssonar
annast. Bókin er prentuö i
Toledo á Spáni.
Borgf irsk blanda III
HörpuUtgáfan á Akranesi
hefursentfrá sér nýja blöndu af
borgfisku efni; Eins og I fyrri
bókunum er leitast viö aö hafa
eftiiö sem fjölbreyttast. Þaö
skiptást I þjóölifsþætti, persónu-
þættit.d. er þáttur um Sigga ha
sem þekktur var 1 Borgarfiröi,
sagnþætti ýmiss konar, frá-
sagnir af slysförum m.a. af slö-
ustu ferö Bjarna Ólafssonar
hins kunna aflamanns og sjó-
sóknara, frásagnir af draumum
ogdulrænum atburöum m.a. af
dulrænni reynslu JUliusar
Þóröarsonar á Akranesi,
gamanmál t.d. sögur af Kristó-
fer á HamriI Borgarhreppi, vis-
ur Ólafs Kristjánssonar 1
Mýrarhúsum o.fl. Fjöldi mynda
er i bókinni m.a. teikningar eftir
sr. Jón M. Guöjónsson af af 32
sveitabæjum sunnan Skarös-
heiöar.
Bragi Þóröarson bókaútgef-
andi á Akranesi hefur safnaö
efninu I þessi þrjú bindi og sjálf-
ur skráö hluta af þvi eftir frá-
sögnum fólks ogsamtima heim-
ildum. Meöal þeirra sem eiga
efrii i þessu 3. bindi eru: Andrés
Eyjólfsson 1 Siöumúla, Andrés
Kristjánsson fyrrv. ritstj.,
Bjarni Asgeirsson fyrrv. alþm.,
Björn J. Blöndal rithöfundur,
Björn Jakobsson ritstj. frá
Varmalæk, Björn Guömundsson
fyrrv. skólast j. NUpi, Guölaugur
Jónsson fyrrv. lögregluþjónn,
Herdis ólafsdóttir Akranesi, sr.
Jón M. Guöjónsson Akranesi,
Jón Jónsson frá Hofsstööum,
Jón Sigurösson frá Haukagili,
Július Þóröarson Akranesi,
Kristin Vigfúsdóttir frá
Gullberastööum, Magnús Fr.
Jónsson rithöfundur, Siguröur
Guömundsson frá Kolsstööum,
Siguröur Jónsson frá Haukagili,
Þóröur Kristleifsson frá
Stóra-Kroppi, Þorsteinn
Guömundsson frá Skálpastöö-
um og Þorsteinn frá Hamri.
Enda þótt Borgfirzk blanda sé
aö efni til fyrst og fremst um
borgfirskt efni á hún erindi til
allra þeirra, sem unna þjóöleg-
um fróöleik og frásögnum af
skemmtilegu og sérkennilegu
fólki.
Borgfirsk blanda III er 240
bls. I stóru broti. Prentverk
Akraness haf. annaöist prentun
og bókband. Káputeikning er
eftir Ragnar Lár.
ÍSLENZK
WOÐFRÆÐl
Bjarní Vilhjálnisson
Oskar Halltlóisson
íslenskir málshættir
Almenna bókafélagiö hefur
sent frá sér Islenzka málshætti
þeirra Bjarna Vilhjálmssonar
og Óskars Halldórssonar I ann-
arri Utgáfu aukinni. 1 kynningu
á kápu bókarinnar segir á þessa
leið:
„islenzkir málshættir i
samantekt þeirra Bjarna Vil-
hjálmssonar og Óskars Hall-
dórssonar kemur nU út i ann-
arri Utgáfu og fylgir henni
bókarauki meö fjölmörgum
málsháttum sem útgefendur
hafa safnaö siöan fyrsta útgáfa
kom Ut áriö 1966. Þegar bókin
kom fyrst Ut voru menn strax á
einu máli um aö islenzkum
málsháttum hafa aldrei veriö
gerö viölika skil og 1 þessari
bók, enda hefur hún notiö rót-
gróinna vinsælda og veriö
margri fjölskyldunni tímissandi
uppsláttarrit og einnig veriö
notuö I skólum.
I Itarlegri inngangsritgerö,
þar sem fjallaö er um feril og
einkenni islenzkra málshátta
kemst Bjarni Vilhjálmsson svo
aö oröi um málshættina, aö
þeim megi „likja viö gangsilf-
ur, sem enginn veit hver hefur
mótaö.” Þeir eru m.ö.o.
höfundarlaus bókmenntaarf-
leifö, eins konar aldaskuggsjá,
sem speglar llfsreynslu kyn-
sloöanna I hnitmiöuöu formi og
einatt i skáldlegum og
skemmtilegum llkingum.
Islenzkir málshættir eru I
þeim bókaflokki Almenna
bókafélagsins sem nefnist
Islenzk þjóöfræöi. Þessi bóka-
flokkur tekur til hvers konar
alþýölegra fræöa sém til þess
eru fallin aö bregöa ljósi yfir lif
horfinna kynslóöa, hugsunar-
hátt þeirra og dagleg hugöar-
efni I önnum og hvild. (Jt eru
komnar i þessum bókaflokki
auk Islenzkra málshátta bæk-
urnar Kvæöi og dansleikir I-II, 1
útgáfu Jóns Samsonarsonar,
Islenzk orötök I-II, eftir Halldór
Halldórsson og Þjóösagnabókin
I-III i útgáfu Siguröar Nordals.
Hafa allar bækur þessa bóka-
flokks veriö sérlega vinsælar og
eftir þvisem þærseljast upp eru
þær gefnar út I nýjum útgáf-
um.”
Þessi nýja útgáfa málshátt-
annaer 427 bls. aö stærö. Þar af
er viöaukinn 28 bls. Bókin er
unnin i Prentsmiöju Jóns
Helgasonar, Prentsmiöjunni
Oddaog Sveinabókbandinu. Út-
lit bókarinnar hefur annazt Haf-
steinn Guömundsson.
GUCMUNDURGH/ftAlhl
Þeir vita það
fyrir vestan
Út er komin hjá Almenna
bókafélaginu bókin Þeir vita
þaö fyrir vestan eftir Guömund
G. Hagalin. Meö þessu bindi
hefur Hagalin lokiö 9 binda ævi-
sögu sinni, þeirri lengstu og ein-
hverri fjörlegustu sjálfsævi-
sögu, sem komiö hefur Ut á
Islandi. I káputexta bókarinnar
segir:
Þeir vita þaö fyrir vestan
fjallar um þau 23 ár sem um-
svifamest hafa orðið I ævi
Guömundar G. Hagalins. Fyrst
dvaldist hann 3 ár I Noregi, liföi
þar fjölbreytilegu lifi og ferðaö-
ist viösvegar um landiö til fyrir-
lestrahalds. Siöan var hann
blaöamaður viö Alþýöublaöiö
tæp 2ár,unzhannfluttisttil Isa-
fjaröar 1929 og þar tók hann
rikulegan þátt i bæjarlifi og
stjórnmálum þau 15 ár sem
hann átti þar heima.
Meginhluti bókarinnarer tsa-
fjarðarárin. Isafjöröur var þá
sterkt vigi Alþýöuflokksins og
kallaöur „rauði bærinn”. Haga-
linvar þar einn af framámönn-
um flokksins ásamt Vilmundi
Jónssyni, Finni Jónssyni,
Hannibal Valdimarssyni o.fl. A
þessum árum skrifaöi Hagalin
auk þess ýmis af meiriháttar
verkum sinum, svo sem Krist-
rúnu i Hamravik, Sturhi i Vog-
um, Virka daga og Sögu Eldeyj-
ar-Hjalta.
Bókin einkennist ööru fremur
af lifsfjöri og kimni, og hvergi
skortir á hreinskilni.”
Þeir vita þaö fyrir vestan er
414 bls. Bókin er prenguð i
Prentstofu G. Benediktssonar
og bundin i Prentsmiöju
Hafnarfjaröar.
HAMNKsP. 50N
K\^ÐAFYLGSNI
IEUNN
„Kvæðafylgsni”,
— ný bók um skáld-
skap eftir Jónas
Á vegum IÐUNNAR er út komin
bókin Kvæöafylgsni, um skáld-
skap eftir Jónas Hallgrimsson.
Höfundur er Hannes Pe'tursson
skáld. I bókinni eru tekin til at-
hugunar nokkur kvæöa Jónasar
og skiptist hún i tólf þætti sem
hver um sig er sjálfstæö athug-
un á einstöku kvæði en kvæðin
eru frá ýmsum skeiöum á
skáldferli Jónasar svo aö bókin
veitir eins konar þverskurð af
skáldævi hans. Fyrsti þáttur
fjallarum eitt æskuljóöa Jónas-
ar, Galdraveiöina, en hinn siö-
asti um Leiöarljóö til Jóns
Sigurössonar sem taliö hefur
verið siöasta kvæöi skáldsins. I
inngangi kemst Hannes Péturs-
son svo aö oröi:
„1 þessari bók veröur...gripið
niöur i ljóömælum Jónasar á fá-
einum stöðum. Allir eru þeir
staöir „fylgsni”, meö sinu móti
hver. Þau veröa fyrir i ljóöum
Jónasar mun viöar en menn
gera sér yfirleitt i hugarlund.
Hann kunni mætavel aö þræða
launstigu máls...Ekki koma þó
öll „fylgsni” i skáldskap Jónas-
ar til af stilbrögðum ellegar
feluleik innan um oröin, heldur
ýmist vegna rangrar túlkunar
eða vanskilnings seinni manna
á sumum yrkisefnum hans, þótt
orðub séu skýrt. Reynist oft
'nauösynlegt að draga saman
töluverö fóng til aö sýna þetta.
Einnig veröur þeim kvæöum,
sem i hlut eiga, markaöur stað-
urá ferli Jónasar, en saga hans
þó ekki sögö umfram þaö sem
hún tengist viöfangsef num
bókarinnar.”
Meöal kvæöa sem fjallaö er
um i' bókinni eru Gunnarshólmi
og Feröalok, en einnig eru tekin
til athugunar ljóö sem fáir hafa
gefið gaum, svo sem eitt þeirra
kvæöa sem Jónas orti á dönsku.
Kvæöafylgsni, um skáldskap
eftir Jónas Hallgrimsson er 256
blaösiöna bók. Oddi prentaði.
Hannes Pétursson
Dæmisögur Esóps og 2 bækur um
norræna og gríska goðafræði
— frá Bókaforlaginu Sögu
Bókaforlagiö Saga hefur sent
frá sér bókina Dæmisögur
Esóps I þýöingu Þorsteins frá
Hamri.
Dæmisögur Esóps eru meðal
sigildra verka heimsbókmennt-
anna, safn ævafornra sagna
sem ef til vill hafa fylgt mann-
kyninu I árþúsundir. Um upp-
runa þeirra er litiö vitaö en þær
eru kenndar viö Esóp nokkurn,
þræl frá Samos, sem uppi var á
6. öld fyrir Krist. Er þetta i
fyrsta sinn sem sögurnar koma
út i myndskreyttri þýðingu, en
þær hafa veriö ófáanlegar um
nokkurt skeiö.
Þá eru komnar út bækurnar
Goö og garparúr norrænum sög-
um eftir Brian Branston og Goö,
menn og meinvættirúr griskum
sögnum eftir Michael Gibson.
Báðar eru þessar bækur þýddar
og endursagðar af Sigurði A.
Magnússyni.
Bókin Goö og garpar fjallar
um helstu þætti norrænnar
goöafræöi og endursegir aö auki
tvær frægar hetjusagnir. Bókin
skýrir I ljósu máli og myndum
heimsmynd norrænna manna i
heiöni og þær hugmyndir sem
þeir gerðu sér um sköpun ver-
aldar, hlutverk og atferöi goö-
anna, framtiöarhorfur goöa og
manna o.s.frv.
Goö, menn og meinvættir úr
griskum sögnum er samansett
af 27 sögnum úr hinu fjölskrúö-
uga safni griskra goðsagna frá
fornöld. Þar má finna sögur af
mörgum guöum og gyðjum,
köppum og óvættum ásamt
sögum af einkennilegum svaðil-
förum meö alls konar raunum
og ævintýrum.
Báöar eru bækurnar rikulega
myndskreyttar og i þeim er aö
finna tæmandi nafnaskrár, auk
skýringa á helstu táknum i goö-
sögnunum.