Tíminn - 25.01.1980, Síða 6
6
Föstudagur 25. janúar 1980
r
v.
Wíwmrn
Útgefandi Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Jóhann H. Jónsson. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson, Jón Helgason og Jón Sigurösson. Ritstjórnarfuli-
trúi: Oddur Ólafsson. Auglýsingastjóri: Steingrimur Gfslason.
Ritstjórnarskrifstofur, framkvæmdastjórn og auglýsingar Siöu-
múla 15. Simi 86300. — Kvöldslmar blaöamanna: 86562, 86495.
Eftir kl. 20.00: 86387. Verö I lausasölu kr. 230.- Askriftargjald kr.
4.500 á mánuöi.
Blaöaprent.
Það áttí víst að
vera sniðugt
Steingrimur Hermannsson, formaður Fram-
sóknarflokksins, fjallar um niðurstöður viðræðna
þeirra um stjórnarmyndun, sem Svavar Gestsson
leiddi, i viðtali við TIMANN i gær. Steingrimur
vekur athygli á að yfirlýsingar Svavars, að við-
ræðunum loknum, beri þvi vitni að Alþýðubanda-
lagið hafi haft áróðurssjónarmið að leiðarljósi i við-
ræðunum.
Um þetta segir Steingrimur m.a.:
,,Þetta vekur okkur vissulega til umhugsunar um
það hvort þessi tillögugerð Alþýðubandalagsins hafi
kannski verið meira áróðursplagg, heldur en
eitthvað annað”.
1 viðtalinu rekur Steingrimur nokkur meginatriði i
tillögum Alþýðubandalagsins sem lagðar voru til
grundvallar i viðræðunum.
Um tillögurnar um niðurfærslu verðlags segir
Steingrimur m.a.:
,,Eins og nú er ástatt hjá rikisstofnunum myndi
þetta þýða uppsöfnun skulda sem rikissjóður yrði
siðan að greiða.... Hjá kaupfélögunum i heild var
yfir 700 milljóna kr. halli á sl. ári. 10% lækkun þýddi
um 1.200 milljóna króna halla til viðbótar á grund-
velli siðasta árs. Það er þvi ljóst að þetta myndi ein-
faldlega setja dreifbýlisverslunina á hausinn.”
Þessu til viðbótar nefnir Steingrimur að þeir sem
best þekkja til telja að mjög erfitt yrði að fram-
fylgja slikri niðurfærslu i þéttbýlinu, og ókleift að
koma við þvi eftirliti sem óhjákvæmilegt er.
Um þær röksemdir Alþýðubandalagsmanna að
„fjöldi fyrirtækja hafi sloppið við að greiða eðlilega
skatta”, eins og það er orðað, segir Steingrimur:
„Alla vega finnst okkur það skritinn rökstuðn-
ingur að þótt einhver fyrirtæki skjóti kannski undan
söluskatti, þá eigi að knésetja alla verslunina i
landinu.”
Eitt mikilvægasta grundvallaratriði i tillögum
Alþýðubandalagsins er mjög mikil og mjög hröð
framleiðniaukning. Um þetta atriði segir Stein-
grimur i þessu viðtali:
„Sjálfur talaði ég t.d. við marga sérfróða menn.
Niðurstaða þeirra allra var sú að 7% framleiðni-
aukning i fiskiðnaði i ár væri alger ofætlun, 2-3%
væri kannski hægt að ganga út frá. Sama væri i iðn-
aði, að enginn grundvöllur væri fyrir 10% fram-
leiðniaukningu i ár, þvi það þyrfti langan undir-
búningstima. Við teljum þvi ákaflega vafasamt að
ætla sér að fara að ráðstarfa strax þvi fé sem á að
afla með þessari framleiðniaukningu. Náist hún
ekki hafa menn bara velt vandanum á undan sér og
þar með aukið hann. Þvi er réttara að ráðstafa ekki
árangrinum fyrr en hann er kominn fram.”
Eins og áður hefur verið sagt i TIMANUM var
það vissulega fagnaðarefni að Alþýðubandalagið
fékkst loks til þess að leggja fram tillögur um efna-
hagsstefnu. Hins vegar verður það að teljast ótrú-
legt að flokkurinn hafi nokkru sinni ætlast til þess að
hin lúðvikska langloka Svavars Gestssonar yrði
tekin alvarlega af öðrum aðilum. Mönnum dettur
nefnilega ekki einu sinni i hug að Alþýðubandalags-
menn sjálfir hafi tekið hana alvarlega.
Það mun taka Alþýðubandalagið langan tima að
losa sig undan þeirri byrði að hafa lagt annað eins
fram. Almenningur sér i gegnum þessi lúðviksku
„sniðugheit”.
JS
Erlent yfirlit
Olíufurstarnir eru
ótraustir í sessi
Erfitt fyrir Bandaríkin að treysta á þá
Nokkrir skæruliöanna, sem nýiega voru naisnoggntr 1 sauai-Aramu.
ISLAMSKA byltingin i Iran
hefur komiö af stað umróti, sem
erfitt er aö sjá fyrir endann á.
Aöur en lýkur, er næsta senni-
legt, að hún hafi ekki aöeins leitt
til stjórnarbyltingar í tran,
heldur i flestum rikjunum í Suð-
vestur-Asi'u. A.m.k. fer vaxandi
ótti valdhafanna þar, um aö
stólar þeirra séu ótryggir. Af
hálfu þeirra er nú unnið aö
margvislegum ráöstöfunum til
aö tryggja þá i sessi.
Alveg sérstaklega gildir þetta
um oh'uprinsana i Saudi-Arablu
og oliufurstana i smárikjunum
við Persaflóa. Einræöisherrann
i Irak er lika oröinn meira var
um sig en áður,oghefur hann þó
þótt óragur við aö ryðja and-
stæðingum sinum úr vegi. Ein-
ræðisherrann I Pakistan hefur
hins vegar reynt aö styrkja sig
með þvi aö sækjast eftir vin-
fengi við Khomeini og látast
fylgjandi islömsku byltingunni.
Bæöi risaveldin telja hags-
muni sina i stórri hættu vegna
islömsku byltingarinnar.
Rússar hafa m.a. af ótta við, aö
hún gæti breiðzt til Asiuhluta
Sovétrikjanna, gripiö til þess
ráös að hertaka Afghanistan, og
er enn ósýnt, hvernig þeir
sleppa frá þvi ævintýri. Banda-
rikin vita tæpast sitt rjúkandi
ráö, en fyrir þau skiptir miklu
máli, aö ohurikin á Arabiuskag-
anum snúist ekki á sveif með
andstæöingum þeirra.
Bandarikin eru reiöubúin aö
koma upp herstöðvum I þessum
rikjum þeim til verndar, en
valdhafarnir þora ekki aö
þiggja það, þar sem þaö geti
gertþá enn ótraustari f sessi, en
eitt af meginmarkmiöum is-
lömsku byltingarinnar er að
gera riki múhameðstrúar-
manna óháö risaveldunum
tveimur.
Meðan deilan milli Israels og
Arabarikjanna er óleyst, en
Bandarikinstyöja tsrael, myndi
lika fátt vekja meiri reiöi i þess-
um löndum en bandariskar her-
stöövar.
HINN 9. þ.m.fóru fram aftökur
i átta helztu borgum
Saudi-Arabiu, sem minna á, að
stjórnendur landsins, Saudi-ætt-
in, er hvergi nærri eins traust I
sessi og áöur var almennt
haldiö . Alls voru 63 menn teknir
af lifi i þessum fjöldaaftökum,
allir hálshöggnir með sverði aö
gömlum siö. Aftökurnar fóru
fram á helzta torginu i þessum
borgum, en fóru fram svo
snemma dags, aö áhorfendur
voru yfirleitt fáir. Aftökunum
var skipt milli borganna, svo aö
þeim yrði veitt athygli um
landið allt.
Hér var verið að taka af lífi
skæruliöa þá, sem hertóku hið
fræga bænahús múhameös-
trúarmanna i Mekka 20. nóv-
ember siðastl. og vörðust þar
siöan dögum saman. I upphafi
var áhtiö, aö þessi atburður
Fahd og Khaiid
stafaði af trúarlegum ástæöum,
en siöan þykir fullvist, að hér
var um thraun aö ræöa til aö
steypa Saudi-ættinni af stóli eöa
a.m.k. til að veikja traust
hennar og álit.
Daginn, sem hertakan fór
fram, var Khalid konungur
væntanlegur i moskuna, en af
þvi varð ekki vegna veikinda
hans. Prinsarnir, sem eru
næstir honum aö völdum, Fahd
forsætisráðherra og Abdullah
yfirmaður þjóövarnarliðsins,
voru báðir staddir erlendis. Ef
skæruliðunum heföi tekizt aö
handsama konunginn, gæti
hæglega hafa skapazt upplausn
og ringulreiö i landinu.
Fyrst var álitið, að sérstakur
ættflokkur heföi staðiö aö baki
hertökunni. Þeir, sem teknir
voru af lifi 9. þ.m., voru hins
vegar af átta þjóðernum. Meira
en þriöjungurþeirra eöa 22 voru
erlendir rikisborgarar eöa 10 fá
Egyptalandi, 6 frá Suöur-
Jemen, 3 frá Kuwait, 1 frá
Súdan, 1 frá trak og 1 frá
Noröur-Jemen. Þetta bendir
til, aö um viötækt og vel skipu-
lagt samsæri hafi veriö aö
ræöa. Af hálfu Saudi-ættar-
innar er reynt aö draga sem
mest athygli frá þvi, aö upp-
reisnin hafi beinzt gegn henni.
Sumar sögusagnir herma, að
flestir þeirra, sem voru inn-
lendir þegnar, hafi tilheyrt
Oteipa-ættflokknum, en mjög
margir þeirra, sem skipa þjóö-
varnarliðiö, tilheyra honum.
Ennfremur ganga sögur um, að
ýmsir þjóövarnarliðar hafi
gengið i liö meö skæruliöum i
átökum,sem fóru fram eftir her-
tökuna, eba neitaö að skjóta á
þá.
Samkvæmt opinberum
skýrslum, féllu 117 skæruliðar i
átökunum um moskuna, en 170
voru teknir höndum. 107 þeirra
sluppu með fangelsisdóm. Af
hermönnunum féllu 127 og 451
særðist. Þessar tölur sýna, að
mikil átök hafa átt sér stað.
HÆTTAN, sem vofir yfir
prinsunum og furstunum á
Arabiuskaganum, stafar ekki af
þvi, að Sovétríkin séu likleg til
þess að sinni aö senda her gegn
þeim og heldur ekki tran. Sú
hættan er mest, að innlend upp-
reisnarsamtökeða skæruliöa-
samtök steypi þeim af stóli meö
einum eða öörum hætti. Þessa
hættu hefur islamska byltingin i
íran stóraukið.
Vandi Bandarikjanna er fólg-
inn i þvi, hvernig verjast beri
slikri hættu. Bandarikin hafa að
undanförnu farið viöa halloka
vegna þess, aö þau hafa stutt
spillta og fhaldssama valdhafa,
,sem hafa haft þjóðir sinar á
móti sér, t.d. f Eþiópiu, tran,
Suður-Vietnam og Nicaragua.
Meðan Bandarfkin fylgja þeirri
stefnu aö hafa aðallega sam-
vinnu við afturhaldsöfl i þriöja
heiminum, undirbúa þau fram-
sókn kommúnismans. Hér þarf
að verða stefnubreyting, ef
öfugþróunin á ekki að haldast
áfram. Þ.Þ.