Fréttablaðið - 20.04.2007, Qupperneq 22

Hnattvæðingin hefur leitt til keppni um
hver getur framleitt best
og ódýrast og í kjölfar-
ið mikillar hörku í alþjóð-
legri samkeppni með til-
heyrandi flutningi starfa
milli landa og heimshluta.
Stéttarfélögin verða því að undir-
búa og styrkja íslenskt launafólk
og íslenskt samfélag til þess að
takast á við breyttar aðstæður og
krefjandi framtíð.
Við getum ekki látið okkur
nægja stefnu sem aðeins tekur af-
stöðu til aðstæðna hér innanlands,
því hagsmunir launafólks eru og
hafa ætíð verið alþjóð-
legir. ASÍ hefur því sett
fram stefnu undir yfir-
skriftinni „Ábyrg og rétt-
lát hnattvæðing“.
Ábyrg og réttlát hnatt-
væðing hafnar samkeppni
um hver geti boðið lökust
kjör og lélegustu aðstæð-
ur fyrir launafólk. Stefna
okkar í alþjóðamálum
gerir því kröfu um skýr-
ar og strangar alþjóðlegar regl-
ur um virðingu fyrir réttindum
launafólks og gagnsæi í ákvörðun-
um fyrirtækja og fjárfesta.
Þessi réttindi eru forsenda þess
að íslenskt atvinnulíf verði ekki
neytt til samkeppni við fyrirtæki
sem banna starfsemi stéttarfélaga,
nota barnaþræla eða bjóða starfs-
mönnum önnur óásættanleg
starfsskilyrði. ASÍ telur því að
stefna stjórnvalda í alþjóðavið-
skiptum eigi að fela í sér skilyrð-
islausa kröfu um að virðing fyrir
lágmarksréttindum launafólks
verði hluti af grundvallarregl-
um Heimsviðskiptastofnunarinn-
ar. Traust og sterk réttindi launa-
fólks munu þannig samhliða auknu
viðskiptafrelsi vera það vogarafl,
sem tryggt getur milljónum launa-
manna víða um heim mun betri
skilyrði og treyst um leið þau skil-
yrði sem við búum við hér á landi.
Það er óásættanlegt að ríkjum
sem ekki viðurkenna grundvall-
arréttindi launafólks heima fyrir
verði gert kleift að keppa á al-
þjóðavettvangi með fríverslun.
ASÍ telur þess vegna að stjórnvöld
eigi í viðræðum um fríverslunar-
samning við Kína að gera það að
skilyrði að Kína uppfylli þegar í
stað kröfur grundvallarsamþykkta
Alþjóðavinnumálastofnunarinn-
ar. Það á m.a. við um réttinn til
að stofna og ganga í stéttarfélög,
réttinn til að gera kjarasamninga
og réttinn til að boða verkfall til að
fylja eftir kröfum sínum.
Það er einnig mikilvægt að
stefna í alþjóðaviðskiptum geri
kröfu til þess að fyrirtæki og fjár-
festar upplýsi hvernig tekið er til-
lit til umhverfis- og félagslegra
þátta. Slíkt gegnsæi er nauðsyn-
legt á heimsvísu því annars hafa
neytendur ekki möguleika á því að
hafna vörum sem framleiddar eru
við óviðunandi aðstæður launafólks
og í skjóli mannréttindabrota.
Einnig verður aðstoð okkar við
þróunarlöndin að vera virk og um-
fangsmikil til þess að auðvelda fá-
tækum þjóðum að komast til álna.
ASÍ telur að fylgja beri þróunar-
verkefnum okkar eftir með virkri
aðstoð og ráðgjöf við að koma upp
lýðræðislegum stéttarfélögum og
neti trúnaðarmanna líkt og gert er
á hinum Norðurlöndunum.
Ef heildstætt samhengi á að
vera í stefnu okkar varðandi
hnattvæðinguna er nauðsynlegt
að við gerum okkur grein fyrir al-
þjóðlegri ábyrgð okkar á þróun
hennar. Aðeins þannig getum við
lagt eitthvað af mörkum til þess
að tryggja að hnattvæðingin skapi
öllum tækifæri til betra lífs.
Höfundur er framkvæmdastjóri
ASÍ.
Hluti af stefnu ASÍ í alþjóðaviðskiptum
Laugardaginn 10. mars sl. birt-ist á mbl.is svohljóðandi
greinarkorn um efnahagshrunið
í Zimbabwe: „Verðbólga mæld á
tólf mánaða tímabili var 1.730% í
Zimbabwe í febrúar. Hefur verð-
bólgan í landinu aukist um 136%
frá því í janúar er hún mældist
1.594%. Síðastliðin sjö ár hefur
ríkt efnahagsleg og stjórnmálaleg
kreppa í Zimbabwe. Mikill skort-
ur er á matvælum í Zimbabwe og
er hætta talin á að hungursneyð
vofi yfir stórum hluta íbúa lands-
ins.“
Í júlí 2004 ritaði ég svargrein
við grein Þorvaldar Gylfasonar
prófessors um ástandið í Zimb-
abwe í Fréttablaðinu. Þar sagði
meðal annars: „Það voru mér mikil
vonbrigði að lesa grein Þorvaldar
Gylfasonar, prófessors í hagfræði
við Háskóla Íslands, í Fréttablað-
inu þann 1. júlí síðastliðinn. Í grein
sinni rekur Þorvaldur átök í Afríku-
ríkinu Zimbabwe, áður Ródesíu.
Hann lýsir því hvernig minnihluti
hvítra manna hafi numið land
meirihluta blökkumanna í skjóli
nýlendustefnu Breta fyrr á öldum,
líklega á átjándu og nítjándu öld.
Þá lýsir hann því hvernig blökku-
menn reyndu að ná landinu aftur
til sín gegnum dómstóla á síðasta
áratug tuttugustu aldarinnar eftir
að þeir tóku við valdataumum í
landinu 1980. Dómstólarnir hafi
hins vegar dæmt gegn blökku-
mönnunum, að mestu á tækni-
legum forsendum, og þannig hafi
dómskerfið brugðist þeim. Þess-
um átökum er nú nýlokið
með því að hópar vopnaðra
svartra vígamanna, í skjóli
Robets Mugabe forseta
landsins, gamals marxista,
fóru um eignarlönd af-
komenda hvíta minnihlut-
ans og hröktu fjölskyldur
þeirra af eigum sínum með
vopnavaldi og sumum til-
fellum morðum. Í kjölfarið
hafa lífskjör og efnahagur í
Zimbabwe hrunið. Reyndar nefnir
prófessorinn ekki morðin en þegar
hann hefur lýst þessu kemur ótrú-
lega samlíking við tilurð hins ís-
lenska kvótakerfis og síðan hálf-
gerð hótun um að ef útgerðar-
menn skili ekki verðmætunum til
baka fari fyrir þeim eins og hvíta
minnihlutanum í Zimbabwe.
Orðrétt skrifaði Þorvaldur:
„Útvegsmenn lögðu undir sig Ís-
landsmið eftir 1984 með leyfi Al-
þingis líkt og hvítingjar lögðu
þriðjunginn af búendum Ródesíu
undir sig á sinni tíð. Alþingi hefur
ekki hirt um að uppræta ranglæt-
ið, enda þótt veiðigjald hafi loks-
ins verið leitt í lög til málamynda
2002. Útvegsmenn hafa marg-
ir notað tímann til að skjóta auði
sínum undan í þeirri von, að það
verði að nægum tíma liðnum talið
vera of seint að leiðrétta ranglæt-
ið. Þeir halda sennilega, að þeir
séu hólpnir. Þeir ættu kannski að
kynna sér ástandið í Simbabve.““
Þorvaldur Gylfason hefur verið
ötull talsmaður þess að fiskimið-
in og nýting þeirra verði „ævinleg
eign þjóðarinnar“ eins og hann
orðaði það nýlega í Fréttablað-
inu. Með öðrum orðum, að hefj-
ast eigi nú handa við þjóðnýt-
ingu sjávarauðlindanna.
Í annarri grein fyrir
stuttu segir hann: „Upp-
sveiflan í efnahagslífinu
undangengin ár hefur
dreift athygli og áhyggj-
um kjósenda frá rang-
læti kvótakerfisins.“
Með greinarkorni
þessu vil ég biðja les-
endur að kynna sér
stöðu mála í Zimbabwe.
Þá á ég ekki við mannréttinda-
brot Mugabe því þá hlið óttast ég
ekki á Íslandi heldur stöðu efna-
hagsmála í landinu eftir að hvít-
ir bændur voru hraktir af jörðum
sínum. Landið er gjöfult en nýlegt
skipulag, þar sem eignarréttur er
virtur að vettugi, hefur leitt hrun
og hungursneyð yfir þjóðina. Lík-
lega er nú meiri jöfnuður í Zimb-
abwe en á Íslandi og Gini stuð-
ullinn flatari. Hugleiðum þetta
og tökum svo afstöðu til þjóðnýt-
ingar sjávarútvegsins og þeirrar
hugmyndar að hrekja alla núver-
andi útvegsmenn frá fyrirtækj-
um sínum! Ég er ekki í minnsta
vafa um að fiskveiðistjórnar-
kerfið er ein af forsendum upp-
sveiflunnar í efnahagslífinu und-
angengin ár og ég er heldur ekki
í vafa um hvaða afleiðingar það
muni hafa á efnahagslífið ef Þor-
valdi og skoðanasystkinum hans
tekst að rústa þetta kerfi og þjóð-
nýta jafnframt auðlindir sjávar-
ins. Þeim væri því hollt að kynna
sér ástandið í Zimbabwe í þessu
ljósi.
Höfundur er framkvæmdastjóri
Vinnslustöðvarinnar í Vest-
mannaeyjum.
Sjávarútvegur og Zimbabwe
Eftir 16 ár af ríkis-stjórnum Sjálfstæðis-
og samstarfsflokks hefur
nú runnið upp sá tími sem
hver einasti hægrimaður
hefur óttast lengi: Kjós-
endur hafa gleymt því
hvernig íslenskir vinstri-
menn stjórna landinu. Góð-
ærið er slíkt, og tíminn orðinn það
langur frá seinustu vinstristjórn,
að sveitarfélög eru byrjuð að af-
þakka störf, fjármálafyrirtækj-
um er hótað með skattavendinum
fyrir að skila of miklum hagnaði,
farsælum útgerðarfyrirtækjum er
hótað með eignaupptöku á kvóta,
atvinnuástandinu góða er bölv-
að fyrir að vera þensluhvetjandi
og svona má lengi telja. Kjósend-
ur hafa með öðrum orðum gleymt
því hvernig vinstrimenn fara með
völdin á Íslandi.
Nú mætti eflaust spurja sig að
því hvort ekki sé kom-
inn tími á „breytingar“
og skipta hinum jakka-
fataklæddu og kynköldu
peningamönnum út fyrir
nútímalega og kynæs-
andi „græna“ stjórnmála-
menn sem vilja „velferð“
og „jöfnuð“ í stað starfa
og stöðugleika. Svarið
við þeirri spurningu er
nei. Reykvíkingar fengu
nýverið nóg af sínum
vinstrimönnum eftir 12 ára sjóða-
sukk og misheppnuð fjárfestinga-
rævintýri. Af hverju ekki að nota
þá reynslu til að minna okkur
á stjórnunarhæfileika íslenska
vinstrisins?
Sagan á það vissulega til að
endurtaka sig, en er slíkt allt-
af nauðsynlegt þegar hún er svo
fyrirsjáanleg og umvafin dæmi-
sögum úr íslenskum sveitarfélög-
um og ógnvekjandi kreppusögum
úr fortíð? Ekki þykir mér það.
Höfundur er verkfræðingur.
Gleymda
vinstristjórnin
Alþjóðleg ráðstefna um mannréttindasamn-
inga Sameinuðu þjóðanna
var haldin í Norræna hús-
inu mánudaginn 2. apríl.
Valgerður Sverrisdóttir
utanríkisráðherra gerði
grein fyrir afstöðu stjórn-
valda í erindi við upphaf ráðstefn-
unnar þar sem hún lagði áherslu á
að auka þyrfti virðingu fólks fyrir
mannréttindum, málefni sem væri
í hjarta utanríkisstefnu lands-
ins. Valgerður gerði ofbeldi gegn
konum og börnum að umtalsefni og
sagði útrýmingu þess áfanga á leið
okkar til jafnréttis, þróunar og frið-
ar. Hún taldi sömuleiðis ljóst að Ís-
land myndi halda áfram að stuðla
að og auka virðingu fyrir mann-
réttindum, enda hornsteinn utan-
ríkisstefnunnar. (Sjá grein Andra
Karls, Morgunblaðinu 3. apríl síð-
astliðinn.)
Skilaboð utanríkisráðherra eru
skýr og bera vott um góðan vilja
hennar og utanríkisráðuneytisins,
fyrirheit og trú á framlag Íslendinga
á sviði mannréttindamála á alþjóða-
vettvangi. Góður vilji er hins vegar
aðeins byrjunarreitur í átt til rétt-
lætis og hefur litla þýðingu ef stað-
festu og hugrekki skortir. Ásetn-
ingi utanríkisráðuneytisins að auka
virðingu fyrir mannrétt-
indum þarf að fylgja stað-
festa ef standa á vörð um
þessi réttlætismál í sam-
skiptum við aðrar þjóðir
og hugrekki til að gagn-
rýna opinberlega alvarlega
glæpi gegn einstakling-
um, þjóðum og mannkyni.
Í samskiptum íslenskra
yfirvalda og stærri þjóða
hefur „góður vilji“ í mann-
réttindamálum því miður ekki allt-
af mátt sín mikils, ekki síst þegar
viðskiptahagsmunir hafa verið í
sjónmáli. Rökin fyrir því að stefna
að ábatasömum viðskiptum við þjóð
þar sem yfirvaldið brýtur gróflega
réttindi þegna sinna hafa meðal
annars verið þau að slíkt geti stuðl-
að að opnara hagkerfi í viðkomandi
landi sem muni á endanum eiga þátt
í því að brjóta hvers konar óréttlæti
á bak aftur. En staðreyndir tala líka
sínu máli.
Um þessar mundir eru ólýðræðis-
lega kjörnir fulltrúar stærstu þjóð-
ar heims, þar sem mannréttindi eru
virt að vettugi, þrátt fyrir að full-
trúar hennar sitji í sjálfu öryggis-
ráði Sameinuðu þjóðanna, að undir-
búa mesta íþróttaviðburð sögunnar.
Alþjóðleg ólympíunefnd vonaðist
til að leikarnir og öll sú uppbygg-
ing sem þeim fylgja hefðu jákvæð
áhrif og myndu styrkja stöðu mann-
réttindamála í landinu. Skýrsla
Amnesty International sýnir fram
á hið gagnstæða: „Brotum á fólki
fjölgar í Kína“ og stjórnvöld nota
leikana, sem haldnir eru í anda frið-
ar og réttlætis, „sem afsökun til
þess að traðka á réttindum fólks í
nafni allsherjarreglu“.
Ríkisstjórn Íslands, þar á meðal
utanríkisráðherra, notaði einnig
„allsherjarreglu“ sem átyllu, sum-
arið 2002. Það sumar voru mann-
réttindi ekki dýpst í hjarta utanríkis-
stefnu stjórnvalda þegar lýðræðis-
lega varin réttindi voru brotin á
fjölda fólks sem hingað kom, (eða
reyndi að koma áður en það var
stöðvað), til að mótmæla með lög-
legum hætti þeirri harðstjórn sem
hér hefur verið nefnd.
Í ljósi þeirra leiðu mistaka annars
vegar og orða utanríkisráðherra á
hátíðarráðstefnu í Norræna húsinu
sem er vitnað til hér að ofan hins
vegar væru stjórnvöld og utanríkis-
ráðherra menn og konur að meiri ef
þau sýndu Íslendingum og alþjóða-
samfélaginu viljann um aukna virð-
ingu fyrir grunnréttindum fólks í
verki. Opinber fordæming á illri
meðferð, misþyrmingum og morð-
um á körlum, konum og börnum í
Alþýðulýðveldinu Kína gæti á sama
tíma „leiðrétt“ sögulega svínbeyg-
ingu kínversks harðstjóra á vel-
vilja utanríkisráðuneytisins og rík-
isstjórnar Íslands í mannréttinda-
málum, sumarið 2002.
Höfundur er kennari.
Mannréttindi og utanríkismál
Arngrímur Þorgrímsson
Sölustjóri hjá RV
Heildarlausn fyrir snyrtinguna
Lotus Professional
Rekstrarvörur
1982–200725ára
R
V
62
30
A
3.982 kr.
1.865 kr.
Blár sápuskammtari Foam
Blátt WC Compact statíf fyrir tvær rúllur
Blár enMotion snertifrír skammtari
1.865 kr.
Á tilboði
í apríl 2007
Valdar gerðir af Lotu
s
Professional skömm
turum
og tilheyrandi áfyllin
gum
fyrir snyrtinguna.