Tíminn - 13.05.1980, Blaðsíða 1

Þriðjudagur 13. mai 1980
lOl.tölublað—64. árgangur
- Tfmaxm
Síðumúla 15 • Pósthólf 370 • Reykjavík • Ritstjórn 86300 • Auglýsingar 18300 ■ Afgreiðsla og áskrift 86300 • Kvöldslmar 86387 & 86392
Jan Mayen
samkomulagið:
Framsókn
og Kratar
jákvæðir
Þaö dugir ekkert annaö en nákvæmnin þegar timavarslan er annars
vegar. Þessa bráöskemmtilegu mynd tök G.E. á vorkappreiöum Fáks
sem haldnar voru um helgina og ekki er aö sjá annaö en aö tfmaverö-
irnir séu starfi sinu vaxnir. TímamyndG.E.
Ólafur Jóhannesson utanríkisráðherra:
ólafur Jóhannesson.
An samninga heföum viö
heldur engan rétt til lands-
grunnsins og heldur engin ákvæöi
gegn mengun á svæöinu. Þaö væri
þvi ekki áhorfsmál hvort þetta
samkomulag væri betra en engir
samningar.
..Ekki erfitt val”
— á milli þess samkomulags sem náðist eða að hafa
engan samning og engan rétt
HEI — „Þaö hefur margt unnist
viö aö ná þessu samkomulagi”
sagöi ólafur Jóhannesson, utan-
rikisráöherra er Tfminn ræddi viö
hann um Jan Mayen samningana.
Og þegar valiö stæöi á milli þessa
samnings og þess aö ná engu
samkomulagi, þá væri þaö ekki
erfitt val, sagöi ólafur.
• Mikilsveröustu atriöin sagöi
ólafur vera viöurkenningu á 200
milunum á átt tii Jan Mayen,
samkomulagiö um skiptingu
loönuveiöanna og heimild íslend-
inga til aö ákveöa heidarafla-
magniö væri þar ákaflega stórt
atriöi. Þá heföi veriö viöur-
kenndur réttur okkar til land-
grunnsins og einnig væri i samn-
ingnum (10. gr.) ákaflega mikil-
vægt atriöi f sambandi viö meng-
unarmál.
Varöandi skiptinguna á loönu-
aflanum þætti tslendingum af
sjálfsögöu Norömenn fá of mikiö
I sinn hlut, en þeim fyndist þaö
hinsvegar allt of lftiö. Varöandi
gagnrýni á þaö, aö Norömenn geti
lýst sig óbundna af ákvöröun um
heildarafla ef hún væri bersýni-
lega ósanngjörn, taldi Ólafur
ekki ástæöu til ótta. Varla
gengjum viö út frá þvi aö Islend-
ingar væru þeir skúrkar aö taka
ákvöröun sem bersýnilega væri
ósanngjörn. Enda væri ákvæöi
um, aö ef fariö væri fram úr fyrri
ákvöröun um veiöarnar, þá ættu
Norömenn aö fá uppbót á sinn
afla.
Gagnrýnina á þaö, að Norö-
menn gætu fariö bak viö Islend-
inga f sérstökum samningum viö
Dani og EBE, sagöi Ólafur raun-
verulega hálfgert bull. Auövitað
myndum viö lslendingar aldrei
semja um þaö, aö viö heföum ekki
heimild til samninga viö aörar
þjóöir, og gætum þvi ekki vænst
þess af Norömönnum heldur.
Enda ætluöu íslendingar sjálfir
aö reyna aö ná samningum viö
Dani og EBE.
Viöurkenning á rétti okkar til
landgrunnsins væri ákaflega
mikils viröi, þótt ekki væri enn
gengiö frá skiptingunni. En
ákveöin aöferö heföi veriö sett
upp til þess, þ.e. sáttanefnd, sem
gera ætti tillögur um þessa skipt-
ingu og eftir þeim tímamörkum,
sem nefndinni heföu veriö sett.þá
væru allar Hkur á þvf aö tillögur
frá henni liggi fyrir innan árs.
Þótt ekki væri öruggt aö rfkin
tækju þær tillögur góöar og
gildar, þá væru þó öll lfkindi á
þvi.
En ef ekki heföu náöst samn-
ingar?
„Þá heföum viö ekkert af
þessu” sagöi Ólafur. Þá heföu
Norömenn lýst yfir einhliöa út-
færslu og, getaö veitt eins mikiö
og þeir gætu og vildu viö Jan
Mayen. Islendingar væru þá úti-
lokaðir frá þeim veiöum, nema aö
þeir heföu ruöst inn á þau og þá
meö ólögmætum hætti aö áliti
Norömanna. Bæöi heföi þetta
getaö leitt til strfös viö Norömenn
um loönuveiöarnar og einnig
hættu á þvi aö loönustofninn heföi
veriö eyöilagöur. Fyrir slfku
heföum viö mörg söguleg dæmi.
Steingrimur Hermannsson:
Mikill fengur að íslendingar
ákveði beildaraflann
— Gagnrýnin að sumu leyti byggð á talsverðum misskilningi
Alþýðubandalagið
á móti og íhaldið
klofið
HEI —Fjallaö var um Jan Mayen
samkomulagiö á fundum allra
þingflokkanna I gær, en undir-
skrift samningsins er háö vilja
meirihluta Alþingis. Framsókn-
arflokkurinn samþykkti aö styöja
samkomulagiö, en Alþýöubanda-
lagiö ákvaö aö vera á móti.
Alþýöuflokkurinn á eftir aö af-
greiöa máliö formlega á morgun,
en mun ætla aö styöja samkomu-
lagiö. Fulltrúi Sjálfstæöisflokks-
ins i samninganefndinni, Matthf-
as Bjarnason, er ekki ennþá kom-
inn til landsins. En á þingflokks-
fundi i gær mun flokkurinn hafa
veriö eitthvaö klofinn I málinu.
HEI — „Ég er eftir atvikum
ánægöur meö þetta samkomulag
og finnst sumt af þeirri gagnrýni
sem fram kemur byggt á tals-
veröum m isskilningi”, sagöi
Steingrimur Hermannsson,
sjávarútvegsráöherra um Jan
Mayen samkomulagiö f samtali I
gær, en hann var sérstaklega
spuröur um þaö er varöaöi fisk-
veiöarnar.
Steingrfmur sagöist sérstak-
lega álíta þaö mikinn feng aö
tslendingar skuli ákveöa heildar-
aflann á loönu. Aö visu gæfi síö-
asta málsgreinin Norömönnum
undankomuleiö, ef um bersýni-
lega ósanngjarna ákvöröun væri
aö ræöa. En I þessu fælist engin
hætta, þar eb þetta teldist eiga viö
um þaö, ef ákveöin væri minni
veiöi en vísindamenn legöu til. En
hér dytti varla nokkrum I hug, aö
slíkt gæti átt eftir aö koma fyrir,
þaö væri svo fjarstætt. Þessi klá-
súla væri hinsvegar inni i sam-
komulaginu fyrst og fremst
vegna þess, aö vafasamt væri að
norsk lög heimiluðu, aö annað rlki
hafi svo mikinn ákvörðunarrétt I
norskri lögsögu.
Einnig sagöist Steingrlmur að
sjálfsögöu hafa kosið ab fá hundr-
aöshluta þeirra neöar en I 15%.
En staðreyndin væri aö Norö-
menn heföu fengiö u.þ.b. 15% I
fyrra og þvl væri ákaflega erfitt
aö standa gegn þvl. Hinsvegar
sagðist Steingrfmur telja það
ákaflega mikils viröi, aö þessi
prósenta heföi veriö ákveöin til
fjögurra ára, og aö viö ákvöröun
á nýrri prósentu skuli lögö til
grundvallar þau sjónarmið sem
fram koma i samningnum. Sagö-
ist Steingrlmur þá állta, aö 15%
yröu orðin svo fastmótuö, aö eng-
in hætta væri á aö hlutfalliö yröi
hækkaö.
Einnig væri þaö mikils viröi,
sem loksins heföi tekist aö ná inn i
8. greinina, aö þessi samningur
yröi m.a. lagöur fram I viöræöum
viö EBE. Meö þvl móti væru
Norömenn skuldbundnir til aö
styðja Islendinga I þvl sem þeir
heföu þarna samþykkt, t.d.
ákvöröun tslendinga á heildar-
afla. Og þótt einn nefndarmanna
þeirra, Evensen, heföi komiö meö
athugasemd út af þessu atriði,
stæöi samningurinn aö sjálfsögöu
óbreyttur, enda enginn tekiö und-
ir þaö sjónarmið hans aö Norö-
menn væru óbundnir af þessum
samningi i samningum viö EBE.
Þaö væri þvl alger vitleysa, aö
meö þessu heföi samningurinn
veriö eyöilagöur, þvl auövitaö
stæöi hann, en ekki athugasemd
eins manns vib hann.
Steingrlmur sagöi alveg ljóst,
aö EBE fengi einhvern loönu-
kvóta, ekki yröi komiö I veg fyrir
þaö. Og út af fyrir sig skipti þá
engu máli hvort t.d. Þjóðverjar
veiddu þá loönu, eöa aö Norö-
menn keyptu kvótann. En hins-
vegar væri þaö mikilvægt, aö 15%
sem samiö var um væru bundin
viö Jan Mayen svæöiö, þannig aö
þótt engin loöna gengi þangaö,
sem stundum kæmi fyrir, þá gætu
þeir ekki veitt þessi 15% á öörum
miöum t.d. Grænlandsmiöum.
Þetta samkomulag viö Norömenn
væri þvi tvimælalaust langtum
betra en aö semja ekki, þvi þá
heföu tslendingar enga stjórn
haft á loðnuveiöunum.
Einnig sagöi Steingrlmur álita
þaö mikinn styrk fyrir Islend-
inga, aö hafa þetta samkomulag I
höndum I þeim erfiöu samninga
sem framundan væru viö EBE.
JanM samko ayen mulagíð
- sjá bls'. 7