Tíminn - 13.08.1980, Side 8

8
Miðvikudagur 13. ágúst 1980
A hverri viku hefur hvorki
meira né minna en 60 þúsund
ekrur ræktaðs lands bldsiö upp i
Bandarikjunum, en aðrar 60
þúsund ekrur hafa verið teknar
undir byggingar, vegi, orkuver,
kolanámur og önnur not, sem
ekki tengjast landbúnaöi.
Þessi missir ræktarlands,
sem menn gátu sætt sig viö eftir
1950 og 1960, þegar mikil um-
framframleiösla varö i land-
búnaöi, er nú á siöustu timum,
oröinn harla viösjárveröur.
„Margir stjórnmálasagn-
fræöingar telja aö Bandarikin
séu um þaö bil aö tapa forystu
sinni sem hiö fremsta meðal
rikja jaröarinnar, — allt frá þvi
aö hafa mestu yfirburði í vig-
búnaöi til þess aö tapa yfirburö-
um sinum á sviöi valkosta i
orkumálum og tæknimálum”,
segir Charles Little, forseti
American Land Forum. Og
hann heldur áfram og segir:
„Ef til vill mætti bæta enn einu
sviöi viö, en þar er átt viö aö
Bandaríkjamenn eru aö veröa
ófærir um aö vernda jarðyrkju-
land sitt, hiö mesta og besta hér
á jörö”.
Til þessa hafa ameriskir
bændur getaö hagnýtt sér vatn
og ýmsa orkugjafa I formi vél-
væöingar, áburöar, skordýraút-
rýmingar og áveitu, til þess aö
vega upp á móti minna land-
rými. En nú, þegar orkuverö
flýgur upp á viö og jarövegurinn
og vatnsbólin fara þverrandi,
(sem leiöir af tæknivæöing-
unni,) auk þess sem veörátta
viröist fara versnandi, leikur
bændafjölskyldur, eins og
Carlson fjölskyldan i
Northglenn I Colorado, selja
lönd sin undir byggingarlóöir og
sjá sjálfar um aö gera þau tæk
til slikra nota. Áriö 1961 sá
Carlson fjölskyldan aö „lóða-
sala gefur betri uppskeru en
hveitiö og alfa-alfa korniö, sem
viö ræktuöum”.
Auk þess sem hiö háa jarða-
verö freistar bænda til þess aö
bregða búskap, verður öröug-
ara fyrir þá sem kynnu aö vilja
byrja búskap aöfullnægja þeirri
löngun.
Enn þá hafa fáir Amerikanar
komiö auga á aö tengsl kunni aö
vera á milli þess hvernig rækt-
arlandið hverfur undir önnur
not og verðs og framboðs á
landbúnaðarafuröum, segja
sérfræðingar. Aðeins tvær opin-
berar stofnanir, „Agricultural
Department” og
„Environmental Protection
Agency” hafa tekið þessi atriöi
inn i áætlanir sinar. Þótt æ fleiri
fylki hafi hrundið af stað
margskonar jaröaverndarher-
feröum, á það þó ekki viö um
mestu landbúnaöarfylkin.
Slikar herferöir gera ráð fyrir
ýmsum „landnotaáætlunum”
en bændur hafa risið öndverðir
gegn þeim og taliö aö hér sé um
að ræöa tilraunir til þess að
ganga á rétt þeirra. 1 febrúar sl.
tókst einmitt þingmönnum
landbúnaðarfylkja aö fella
frumvarp þar sem gert var ráö
fyrir aö þessi mál yrðu könnuö.
(AM þýddi úr Christ. Sc.
Monie.)
Ognvekj andi rýmun ræktax-
lands í Bandaríkj unum
vafi á hvort tæknin muni lengi
geta bætt upp þaö land, sem er
aö tapast. Rannsóknir landbún-
aöarfræöinga benda til þess aö
aröur af ekru hverri hafi farið
minnkandi frá 1972, þegar hann
náði hámarki.
Þeir sem kynnt hafa sér
ástandiö eru i stórum dráttum
sammála um aö nú sé svo langt
komiö aö hver ekra af landi,
sem fer til annarra nota en
landbúnaöar, sé alvarleg ógnun
viö framtiö Bandarikjanna sem
akuryrkjuveldis.
Aörir þættir þessa máls sýna
enn ljósar hve alvarlegt það er.
tltflutningur Bandarikjanna á
landbúnaöarvörum var talinn
mundi nema 38 billjónum doll-
ara i ár, eöa 20% af heildarút-
flutningsverðmæti þjóöarinnar.
Þvi eru landbúnaöarafuröirnar
mjög mikilvægar sem greiösla
fyrir innflutta oliu. Samdráttur
á sviöi landbúnaðarframleiöslu
mundi þvi reynast mikill verö-
bólguvaldur. Hann mundi
veikja stööu dollarans og hækka
þar með verö innfluttrar vöru.
David L. Brown, þjóöfélags-
fræöingur hjá „Economics,
Statistics and Cooperative
Service”, telur aö tvisvar sinn-
um meira af besta ræktarland-
inu en lélegra landinu hverfi
undir not I tengslum viö þarfir
borga.
Þar sem hiö rýrara land blæs
auöveldlegarupp, er hætta á aö
þaö magn lands sem blæs upp
eöa berst burt meö árstraumi
kunni aö aukast. John F. Timm-
ons, landbúnaöarhagfræöingur
við háskólann I Iowa, spáir 72%
aukningu uppblástrar á lakari
landsvæöum áriö 1985 á korn-
ræktarbeltinu af þessum sök-
um.
Þegar hafa um það bil 100
milljónir dcra af ræktarlandi I
Bandarikjunum tapast vegna
uppblásturs. Mikiö af þessu
landi fauk burt I „rykskýinu
mikla” eftir 1930. Þeir atburöir
leiddu til þess aö mikil land-
græösluáætlun var sett af stað.
En sérfræöingar hafa varað viö
þvi aö sá efnahagslegi þrýsting-
ursem leiöir af hækkandi jarða-
veröi og kunni aö valda þvi aö
minna sé nú um landgræösluna
hugsaö.
„Aö sjálfsögöu má ekki láta
hér við sitja, án þess aö reyna
aö auka framleiöslugetu rækt-
arlandsins. Annaö hvort veröur
hiö opinbera eða einstaklingar
aö fjárfesta i landi, til þess aö
sporna viö uppblæstrinum, eða
þá aö halda veröur hinu betra
landi til haga til jaröræktar-
nota”, segir prófessor Timm-
ons.
Verö landareigna hefur að
undanförnu hækkaö 2,5 sinnum
hraöar en veröbólgan segir til
um. „Hér af leiðir aö ræktar-
land er aö veröa of dýrt til jarö-
yrkjunota”, segir Charles E.
Little, sem fyrr er vitnaö til.
Nú er sá timi liöinn, þegar
tækifæri til þess aö selja land
undir lóöir takmörkuöust viö út-
jaöar stórborgarinnar. Mann-
talsskýrslur sýna einnig aö flótti
sveitafólks til borganna hefur
stöðvast. „Æ erfiðara veröur aö
greina mun sveitar og þéttbýlis
i Bandarfkjunum”, segir hr.
Little.
Af þessu leiöir aö æ fleiri
Lagasetningar er þörf, ekki slöur en giröinga, ef vernda á
ræktar landið.
Ofsóknír gegn
Ofsóknir gegn Bahá’ium i Ir-
an hafa færst mjög i aukana að
undanförnu og ýmislegt bendir
til þess aö hafin sé skipuleg her-
ferö á hendur þeim, ennþá
vægöarlausari og blóöugri en sú
sem Iranskir klerkar beittu sér
fyrir meö þöglu samþykki
stjórnvalda áriö 1955, en þá var
mikill fjöldi Bahá’ia viösvegar
um landiö tekinn af lifi, heimili
þeirra brennd til grunna og eign-
ir þeirra geröar upptækar i ein-
hverjum grimmilegustu trúar-
bragöaofsóknum siöari ti'ma.
Rikisstjórnir viöa um heim og
virtir stjórnmálaleiðtogar,
þ.á.m. Eisenhower þáverandi
forseti Bandarikjanna, for-
dæmdu þessar ofsóknir harö-
lega og varö þaö til þess aö þeim
linnti. Þessi nýja flóöbylgja
hermdarverka gegn varnar-
lausum trúarbragöaminnihluta
hefur vakiö reiöi og andstyggö
siöaöra manna um ailan heim.
Helstu stórblöö Vesturálfu, hafa
skýrt itarlega frá ofsóknunum
Fyrir stuttu samþykkti kana-
diska þingið ályktun þar sem
þessar ofsóknir eru fordæmdar
og kanadiska stjórnin hvött til
þess aö leggja málið fyrir
Mannréttindanefnd Sameinuöu
Þjóöanna. Kanadastjórn hefur
þegar framsent þessa ályktun
til aöalritara S.Þ., Kurt Wald-
heim. Kristnir menn víöa um
heim hafa tekiö einaröa afstööu
gegn ofsóknunum og mótmælt
þeim harölega. ttarleg skýrsla,
sem Samtök mótmælendakirkj-
anna i Sviss lét gera um aöstæö-
ur Bahá’ia i Iran og ofsóknirnar
á hendur þeim, hefur vakiö
heimsathygli, en þar er Bahá’i-
unum lýst sem löghlýönum og
friösömum borgurum og upp-
lognar sakargiftir iranskra
klerka raktar og afsannaöar liö
Bahá’íum í íran
fyrir liö. 1 skeyti til Bani Sadr,
forseta islamska lýöveldisins,
hefurerkibiskupinn af Kantara-
borg, Dr. Robert Runcie, lýst á-
hyggjum sinum yfir aöförinni
gegn Bahá’iunum og vakiö
athygli á vanhelgun og eyöi-
leggingu helgistaöa þeirra, upp-
töku eigna og fangelsun og
moröum á Bahá’íum i öllum
helstu borgum landsins.
Ifyrrnefndri skýrslu Samtaka
mótmælendakirkjanna i Sviss
er sérstök athygli vakin á þvi,
aö Bahá’iar i Iran og annars-
staöar hafa jafnan gætt strangs
hlutleysis i stjórnmálum. A
valdatimum Reza Pahlevi keis-
ara neituöu þeir aö ganga i
stjórnmála flokk hans, Rastak-
hiz, og þegar efiit var til þjóöar-
atkvæðis um stjórnarskrá is-
lamska lýöveldisins á siöasta
ári, neituöu Bahá’iar aö greiöa
atkvæöi, þrátt fyrir hótanir og
hefiidaraögeröir stjórnvalda.
Svo viröist sem þeir séu nú látn-
ir gjalda þessa hlutleysis dýru
veröi.
Einn helsti ayatollah i Iran
lýsti þvi yfir fyrir nokkrum
mánuöum aö Bahá’iar væru
fólk, sem Múslimir gætu vegið
án ótta við refsingu og fyrir fá-
einum vikum lýsti Ayatollah
Sadoughi því yfir að þaö væri
skylda allra sannra Múslima aö
sjá svo um aö Bahá’iar yröu
reknir úr opinberri þjónustu og
afhentir byltingardómstólun-
um. Afleiöingar þessara til-
mæla Ayatollah Sadoughi hafa
m.a. oröiö þær, aö 50 Bahá’Iar
sem störfuöu á vegum mennta-
málaráöuneytisins I Azerbayján
hafa veriö reknir úr starfi á-
samt mörgum öörum, sem
sagöir voru hafa starfaö fyrir
SAVAK á valdatima keisarans.
1 siöustu viku voru tveir Bahá’I-
ar teknir af lifi i Tabríz og fjöl-
margir aörir biða dóms i Teher-
an. Tabriz, Shiraz og Yazd.
Félagsskapur sem nefnist
Tablighat Islami og stofnaöur
var til höfuös Bahá’ium fyrir
mörgum árum og er ábyrgur
fyrir mörgum hrottalegustu
glæpunum gegn Bahá’i sam-
félaginu 1 Iran, nýtur nú sér-
stakrar fyrirgreiöslu stjórn-
valda og dómstóla.
Akærurnar, sem bornar eru
fram á hendur Bahá’um um
þessar mundir, eru i meginat-
riöum fjórar: Bahá’iar eru
sagðir vera útsendarar Zion-
ismans, þeir eiga aö hafa hvatt
tilvændisog siöspillingar, unniö
gegn Islam og sent peninga til
Israel.
Bahá’iar hafa svaraö öllum
þessum sakargiftum. Þeir hafa
lýst þvl yfir aö þeir styöji jafn-
Framhald á 15. siðu.