Fréttablaðið - 14.10.2007, Blaðsíða 8

greinar@frettabladid.is
Hringdu í síma
ef blaðið berst ekki
Á sandi byggt
Myndun nýs meirihluta í borgarstjórn Reykja-víkur er áfall fyrir okkur sjálfstæðismenn.
Allir þeir sem hafa fylgst með borgarmálum á
undanförnum misserum hafa séð breytingarnar á
stjórn borgarinnar frá því að R-listinn gafst upp á
því að bjóða fram sökum sundrungar, ósamlyndis og
vantrausts. Breyttar áherslur í skólamálum,
umhverfismálum og skipulagsmálum sýndu svo ekki
var um villst að stjórn borgarinnar var í góðum
höndum fólks sem hafði bæði sýn og getu til að efla
borgina og bæta.
Nýi meirihlutinn er stofnaður á grundvelli ágrein-
ings á milli Sjálfstæðisflokksins og Framsóknar-
flokksins um hvort peningar borgarbúa eigi að fara í
áhættuverkefni í Suðaustur-Asíu, Afríku og víðar. R-
listaflokkarnir, sem ekki treystu sér til að bjóða
aftur saman fram til borgarstjórnar vegna málefnis-
ágreinings, mynda nú samstarf á grundvelli þessa
máls. Það er ekki gæfuleg byrjun á sambandi.
Vinstri grænir hljóta að hafa ónotatilfinningu í
þessu máli og hana töluverða. Þeir taka nú á móti
fulltrúa Framsóknarflokksins og tryggja þar með að
áfram verði haldið með þau áform sem Vinstri
grænir gagnrýndu svo mjög fyrir nokkrum dögum.
Ljóst er að ungliðarnir eru að minnsta kosti með
fyrirvara á þessu valdabrölti. Í yfirlýsingu þeirra
segir: „Ein af forsendum þess að hið nýja samstarf
gangi upp er að Björn Ingi Hrafnsson borgarfulltrúi
geri hreint fyrir sínum dyrum í orkumálum Reykja-
víkur sem allra fyrst.“ Skeytasendingarnar eru
strax byrjaðar og meirihlutinn er ekki enn tekinn
við!
Við þessa yfirlýsingu ungliða VG bætast ummæli
Gunnars Smára Egilssonar í Íslandi í dag síðast-
liðinn fimmtudag og ættu þau að verða forystu-
mönnum VG ærið umhugsunarefni. Gunnar Smári
þekkir vel til í íslensku viðskiptalífi og er mörgum
þeim hnútum kunnugur sem alla jafna eru ekki
almenningi til sýnis. Ummæli hans voru þessi:
„Þetta REI-mál er alls ekki búið. Þar eiga eftir að
koma ýmsir hlutir fram sem eru ekki við hæfi og ég
held að þeir eigi eftir að reynast Birni Inga mjög
erfiðir.“ Stuðningsmenn VG hljóta að vera hugsi og
velta því fyrir sér hvað það er sem þeir hafa nú
tekið að sér að styðja. Ég hef lítið að segja um
Samfylkinguna í borgarstjórn í þessu máli annað en
það, að afstaða hennar kemur mér ekki á óvart, fyrri
orð um siðleysi og spillingu Framsóknarflokksins
hljóta þó að vera stuðningsmönnum þess flokks
áhugavert lesefni undir háttinn.
Okkar sjálfstæðismanna býður nú það verkefni að
vera í stjórnarandstöðu í borgarstjórninni. Ég
treysti okkar fulltrúum vel til þess að sinna skyldum
sínum á þeim vettvangi. Án nokkurs vafa munu þau
veita nýjum meirihluta það aðhald sem nauðsynlegt
er og reyna að koma áfram þeim góðu verkefnum
sem hafist var handa við.
Nýtt upphaf
Fundurinn þriðja október varð örlagaríkur. Fyrst vegna þess að líkur benda til að hann
hafi formlega ekki staðist. Í annan stað vegna þess
að þar var ofboðið réttlætiskennd venjulegs fólks.
Í þriðja lagi vegna þess að þar voru viðhöfð
ótrúleg vinnubrögð. Eftirleikurinn var með
ólíkindum. Hámarki náði endaleysan þegar
Sjálfstæðisflokkurinn reyndi að kenna Hauki
Leóssyni um málin eftir að hafa þegið ráð
Valhallar. Sumir halda því fram að ágreiningurinn
nú sé um það hvort á að selja hratt eða hægt;
hvorugt er rétt. Það er ekki hægt að selja, hvorki
hægt né hratt. Nú verður að rannsaka alla ferla í
þaula, það verður að skoða málin algerlega í
kjölinn og velta við öllum steinum. Það verður
væntanlega eitt af mikilvægustu verkefnum nýs
meirihluta að ganga í þá skoðun. Þegar niðurstaða
þeirrar skoðunar liggur fyrir er hægt að hafa
skoðun á því hvort og hvernig á að selja, hratt,
hægt, mikið eða lítið.
Vinnuhópurinn mun jafnframt móta framtíðar-
sýn fyrir Orkuveituna, heildarstefnumótun með
hagsmuni almennings og náttúru að leiðarljósi. Sá
leiðangur verður spennandi og borgarbúum til
gæfu.
Nú hefur verið myndaður nýr, kraftmikill meiri-
hluti. Það er fjögurra flokka meirihluti. Hér
verður því ekki spáð hvernig sá meirihluti endist
því það er best að láta verkin tala. Fyrir okkur
Vinstri græn er mikilvægast að meirihlutinn nýi
sýni heiðarleika í verkum sínum gagnvart
borgarbúum og sjálfum sér, opin og heiðarleg
vinnubrögð þar sem allt er uppi á borðinu. Nýi
meirihlutinn þarf að verða meirihluti félagslegra
viðhorfa, kvenfrelsis og grænna lífsgilda. En
umfram allt er nýi meirihlutinn um það að bjarga
Reykjavík úr tröllahöndum. Vonandi gengur það
vel. Meirihlutinn nýtur fylgis 56 prósenta
borgarbúa ef marka má síðustu kosningar en
fylgið við sjónarmið opinnar og lýðræðislegrar
umfjöllunar, fumlausra og yfirvegaðra vinnu-
bragða hefur án efa aukist. Sjaldan hefur opin,
kraftmikil og almenn umræða áorkað eins miklu.
Aldrei áður hefur meirihluti hrökklast frá völdum
á miðju kjörtímabili í Reykjavík. Eftir 17 mánaða
valdasetu Valhallar steytti hinn reynslulausi
meirihluti á skeri. Þau voru ekki tilbúin.
Undirtektirnar sem minn málflutningur hefur
fengið að undanförnu eru algerlega einstakar; ég
er þeim þakklát sem hafa látið í sér heyra eða
sent mér bréf og hvatningu. Ég ætlast til þess að
þessi nýi meirihluti starfi í samræmi við þá
hreyfingu almennings sem nú hefur velt íhalds-
meirihlutanum í Reykjavík. Ég mun standa þá
vakt. Með þeirri hreyfingu gegn spillingu og fyrir
heiðarleika í íslenskum stjórnmálum.
Var rétt að mynda nýjan
meirihluta í borgarstjórn?
A
ukin umfjöllun um útrás íslenskra fyrirtækja
til Kína er ekki séríslenskt fyrirbæri. Í mörgum
erlendum viðskiptablöðum má greina mikla fjölg-
un blaðagreina um Kína. Þær greinar eru ekki um
hið kommúníska stjórnarfar og mannréttinda-
brot stjórnvalda. Sjónir manna beinast nú að mýmörgum
viðskiptatækifærum, risasamningum og uppbyggingu þar í
landi.
Þetta er eðlileg þróun. Kína er mun opnara Vesturlöndum
nú og um leið eykst umfjöllun um annað en stjórnarfarið. Sam-
hliða komu vestrænna fyrirtækja gera kínversk stjórnvöld
kröfu um aukin samskipti milli landa. Komum kínverskra
sendinefnda til Íslands hefur til dæmis fjölgað mikið. Og á
móti þeim taka embættismenn, sveitarstjórnarfólk, alþingis-
menn, ráðherrar og forseti Íslands.
Athyglisvert er að í samtölum við þetta fólk er ekki leng-
ur gerð krafa um að ræða mannréttindi fólks í Kína. Sam-
kvæmt ársskýrslu Amnesty International 2007 hafa ofsóknir
á hendur fólki þar í landi aukist. Það er sett í gæsluvarðhald
og fangelsi án dóms og laga. Tjáningar- og trúarfrelsi eru
settar skorður. Fjölmiðlar og veraldarvefurinn eru ritskoð-
aðir. Pyndingar, réttarhöld vilhöll stjórnvöldum og aftökur
eru enn hluti af réttarkerfinu.
Í stað umræðu um mannréttindi er reynt að skapa gott and-
rúmsloft í samskiptum ríkjanna til að stuðla að framgangi
fyrirtækja. Á fundum forseta Íslands og Kína í upphafi þessa
mánaðar var til dæmis rætt um samstarf á fjölmörgum svið-
um. Engar athugasemdir voru gerðar við það. Þegar Vigdís
Finnbogadóttir heimsótti ráðamenn í Kína fyrir mörgum
árum var spurt um mannréttindi. Hún gaf í skyn að þau væru
afstæð. Þá varð allt brjálað. Nú heyrist ekki múkk.
Það má færa fyrir því rök að umræðan um mannréttindi í
Kína sé ekki jafn knýjandi í dag og hún var áður. Þá er ekki
átt við að mannréttindi skipti ekki lengur máli. Það eru aðrar
leiðir til að ná fram rétti fólks en með beinni pólitískri íhlut-
un.
Frjáls viðskipti skipta höfuðmáli í þessari hægfara þróun.
Um leið og vestrænum fyrirtækjum fjölgar í Kína eykst
efnahagsleg velsæld. Kaupmáttur í stærstu borgum landsins
hefur margfaldast og hagvöxtur er mikill. Réttarkerfið hefur
tekið breytingum. Fyrir stuttu síðan voru samþykkt lög sem
heimila einkaeignarrétt, sem er í algjörri andstöðu við hug-
myndafræði Kommúnistaflokksins.
Vestræn fyrirtæki hefja ekki starfsemi í Kína af mannúð-
arástæðum. Aukin réttindi fólks í kjölfarið eru afleiðing af
gildum sem fylgja frjálsum viðskiptum. Annars myndi hið
kapítalíska hagkerfi ekki ganga upp. Aukið frelsi og bætt
lífskjör haldast í hendur. Stjórnvöld missa í þeirri þróun jafnt
og þétt tökin á borgurunum, sem sækja réttindi sín stífar en
áður.
Stuðningur forseta Íslands við útrásina til Kína er líklega
eitt veigamesta framlag embættisins til mannréttindabarátt-
unnar þar í landi. Þetta veit Ólafur Ragnar Grímsson. Mark-
aðurinn er frelsinu öflugur skjöldur.
Frelsisskjöldurinn