Tíminn - 19.07.1981, Blaðsíða 23

íi'WXVL
c»;t
■ Fjórar sortir af slagsmálahundum — dóninn, skallinn, þungi-rokkarinn, punkarinn.
Sunnudagur 19. júll 1981
■ Unglingur leiddur á brott i Manchester
■ Liverpool, grímuklæddir unglingar og brotinn bfll
SUÐUPUNKTI
hughreysting i þvi þegar frjáls-
hyggjupáfarnir i rikisstjórninni,
meö sjálfa Margréti og Sir Goff-
rey Howe fjármálaráöherra i
broddi fylkingar, gefa i skyn aö
þetta sé ekki stjórninni aö kenna
og aö hún geti litiö gert viö þessu.
Atvinnulausir veröi bara aö
þreyja þorrann og góuna. Alls
staöar er atvinnuleysi, en hvergi
jafn mikiö og vaxandi og i Bret-
landi.
Þarna hefur veriö tekin mikil
áhætta — efnahagsvandræöi
skulu leyst á kostnaö viss hluta
þjóöarinnar og ekki spekúleraö I
alvarlegum siöferöilegum afleiö-
ingum sem slikt getur haft. Ráö-
herrar halda þvi fram aö þegar
veröbólgan sé oröin viöráöanleg,
þegar harkalegar aögeröir
stjórnarinnar fari aö virka meö
timanum, muni atvinnuleysiö
hjaöna og þjóöin risa upp eins og
endurnærö.
Atvinnuleysi er
mannskemmandi
En þarna er veriö aö ráöskast
meö hlekk i þjóöfélags- og at-
vinnuskipan landsins og einatt
litiö framhjá hættunni sem er
samfara þvi. Margir þjóöfélags-
rýnar hafa varaö viö hættu sem
gæti stafaö af viötæku atvinnu-
leysi, mórölsku skipbroti sem þvi
gæti fylgt. M.a.s. ráöherrar og
embættismenn i æöstu stööum
hafa tekiö i sama streng. George
Orwell sem hugleiddi mikiö
verkalýösmál benti á aö atvinnu-
leysinginn yröi þróttlaus og van-
rækslusamur, en þó varla árásar-
gjarn — hann yröi alltof upptek-
inn af sjálfum sér.
Þaö má leiöa aö þvi getum aö i
fyrstu hafi stjórnin hugsaö sem
svo aö atvinnuleysiö væri einkum
bundiö viö svæöi I noröurhéruö-
unum, Skotlandi og Suöur-Wales,
þar sem kjörfylgi íhaldsflokksins
er hverfandi litiö. Og aö mestum
hluta kjósenda væri meira annt
um aö veröbólgan yröi stöövuö
en barist yröi gegn atvinnuleysi.
Og nú er vandamáliö komiö all
óþyrmilega upp á yfirboröiö.
Viðhorf svarta
minnihlutans
Aö sögn „Observer” hefur
margt vitlaust veriö skrifaö um
fjandskap ungra svertingja gagn-
vart ensku samfélagi. Blaöiö vill
meina aö þaö sé vonlitil aöstaöa
atvinnuleysingjans sem liggi að
bakióeiröunum fremur en alhliöa
fjandskapur.
Hægri menn telja svertingja
vera haldna vinnufælni og klifa á
þvi aö Bretland rúmi ekki alla
innflytjendurna. Þarna eru þeir
þó. Vinstri menn telja aö svert-
ingjarnir séu fullkomlega aö-
skildir frá þjóöfélagi sem beiti þá
misrétti. Báöir eru samdóma um
þaö aö þeir hafni alfariö bresku
gildismati og kjósi helst annan
lifsstll.
Máliö er ekki svo einfalt. Þótt
lögreglan sé óvinsæl meöal ungra
svertingja er ekki þar meö sagt
að þeir hafni öllum stofnunum og
gildum bresks samfélags. Ef þaö
er satt aö þeir séu svona firrtir,
séu svona úr sambandi viö þjóö-
félagiö, ættu þeir aö kenna utan-
aökomandi þáttum — kerfinu —
hvernig er komið fyrir þeim. En i
könnun sem var gerö viö „London
School of Economics” á viðhorfi
atvinnulausra svertingja kom I
ljós aö þeir kenndu þáttum i eigin
fari ekki siöur um en kerfinu —
skorti á viljastyrk, vöntun á
menntun og hæfileikum, hörunds-
lit og þvi að vera einfaldlega ekki
nógu klár.
Viljinn til samlögunar viröist
vera fyrir hendi. Atvinnuleys-
ingjarnir voru flestir hverjir já-
kvæðir gagnvart stofnunum á
borö viö skóla og atvinnumiöl-
unarskrifstofur og einnig gagn-
vart „meöal-jóni” þeirra Breta.
En vonleysiö var yfirgengilegt.
„Svertingjarnir sjá þjóöfélagiö i
jákvæöu ljósi og langar aö kom-
ast áfram I þvi, en sjá litla von til
þess aö vonir þeirra rætist.”
Vandamál löggæslunnar
Löggæsla I svörtum hverfum er
svo annar ásteytingarsteinn.
Lögregluþjónar eru nær undan-
tekningarlaust hvitir — I 5000
manna lögregluliði Liver-
pool-borgar eru aðeins fjórir
negrar, i 24330 manna liði
Lundúna eru aöeins um 100 svart-
ir. Þarna getur vart oröið um
mikla samkennd aö ræöa milli
svertingja og lögreglu.
Hvernig getur slikt lögregluliö
bælt niöur glæpi litils minnihluta
svartra ungmenna án þess aö fá
þá alla upp á móti sér — varla
meö þvi, eins og hingaö til hefur
alltof oft veriö raunin, aö stööva
alla, löghlýöna jafnt sem seka, á
götu og leita á þeim. Og hvernig
getur lögreglan sannfært ibúa
„litaöra” hverfa aö jafn hart sé
tekiö á afbrotum gegn þeim og
eigum þeirra og ef um hvita borg-
ara væri aö ræða. Lögreglunni
hefur ekki lánast aö koma fram á
sannferöugan hátt i þessum
tveimur málum.
Skýrsla sem var tekin saman
um óeirðirnar I Brixton mun lik-
ast til leggja á ráöin um sveigjan-
legri og alúölegri framkomu af
hálfu lögreglunnar. Margir vona
einnig aö hún leiöi til þess aö
ráönir veröi skilningsrikir lög-
regluforingjar sem komi I veg
fyrir fautalegar aöfarir. Sir Ro-
bert Mark, gamall lögreglujálk-
ur, fullyröir I grein i Observer aö
þaö sé hægara sagt en gert aö
laöa svertingja og aöra minni-
hlutahópa i lögregluna.
Innanrikisráðherrann, William
Whitelaw, sagöi um daginn aö
rannsóknir ráöuneytisins hafi
leitt I ljós brýna þörf á aö koma i
veg fyrir árásir öfgamanna á
litaöfólk, og aö haröar veröi tekiö
á sliku.
Hrakfarir lögreglunnar
Þaö hefur veriö áberandi I
óeiröunum I Bretlandi hversu illa
löggæslan hefur fariö út úr
slagnum. I Southall særöust 105
lögregluþjónar, i Toxeath 250 og i
Brixton i april særöust 144 lög-
reglumenn. Maöur getur rétt
ímyndaö sér hvilikan geig þetta
hefur vakiö hjá hinni almennu
löggu.
Óhjákvæmilega hefur sú spurn-
ing vaknaö hvort breska lögregl-
an sé ekki of illa búin og þjálfuð til
aö takast á viö svo hamslausar
óspektir, þar sem fólk hendir
grjóti og bensinsprengjum —
stefnir hreint og beint aö þvi aö
meiöa og limlesta. „Sunday
Times” veltir þvi fyrir sér hvort
ekki reynist nauösynlegt að taka
upp baráttuaöferðir og búnaö á
boröviöþaösem harösvlraö þýskt
og japanskt óeiröalögregluliö
notar. Miðaö viö nágrannalöndin I
Evrópu hefur Bretland aö miklu
leyti veriö laust viö óeiröir og
uppþot hingaö til — þaö fór mikið
til varhluta af stúdentauppreisn-
inni margrómuöu. Bretar hafa
alltaf veriö álitnir svo stilltir...
1 fyrstu vildi lögreglan greini-
lega halda fast viö fremur
vingjarnlega imynd sina, en eftir
þvi sem á leið komst hún aö raun
um aö slikt þýddi litið gegn tryllt-
um skaranum sem kveikti I bll-
um, rændi úr búöum og réöst aö
fyrra bragöi gegn lögreglunni.
Furöu lostnum lögregluforingja
I Los Angeles varö aö oröi þegar
hann sá aöfarirnar i sjónvarpi:
„Viö sjáum þessa veslings bobbia
standa þarna eins og skotmörk án
þess aö taka nokkuö til bragös.
Þeir komast nógu fljótt aö þvi aö
svona bælir maöur ekki niöur
uppþot.”
Eftir þvi sem á leiö breyttust
baráttuaöferðir lögreglunnar
töluvert. 1 Manchester vék þunn-
skipuð röö lögreglumanna —
náttúrulega lafhægt skotmark
fyrir óeiröaseggi — fyrir trukkum
sem keyrðu þvers og kruss um
vigvöllinn og komu i veg fyrir aö
fólk næöi aö hópa sig þaö saman
aö ráöi.
Lögreglan getur tekiö upp á
ýmsu til aö bæla niður óeiröir.
Breski herinn hefur næga reynslu
af sliku frá Noröur-trlandi. Lög-
reglan neyöist til aö láta undan
kröfum um harkalegri viöbrögö.
Um þetta segir framámaöur i
lögreglunni I „Sunday Times”:
„Viö veröum alltaf aö vera einu
skrefi á eftir almenningsálitinu.
Viö getum ekki gengiö á undan,
viö veröum alltaf aö svara. Ef al-
menningur neyöir okkur til aö
taka haröari afstööu, þá veröum
viö aö taka undir þaö.”
En eins og annar lögregluþjónn
segir er þaö á kostnaö póstkorta-
hugmyndar sem fólk hefur haft
um vingjarnlega breska lögreglu-
þjóna — sem er annað en hægt er
aö segja um þýska og franska
starfsbræöur þeirra. James
Jardine, formaöur stéttarsam-
taka lögreglumanna:
„Þaö siöasta sem ég vildi var
aö breyta imynd lögreglunnar.
Viö höfum alltaf veriö þekktir
sem besta og vingjarnlegasta lög-
reglulið I heiminum. Enginn
hefur lagt meira á sig til aö
standa vörö um þaö andspænis
hræöilegum hrakföllum. Viö
erum hreint niöurbrotnir yfir þvi
að hin heföbundna mynd lög-
regluþjónsins er aö hverfa.”
Þáttur punk-tónlistar
Þaö er forvitnilegt aö velta þvi
fyrir sér hvaöa þátt ofsafengin
rokk-tónlist leikur i múgæsingu
siöustu vikna i Bretlandi. Hver
hópur kvaö eiga sér sina tegund
tónlistar — „skallarnir” hlusta á
„Oi”, þar sem fer harður og
þrúgandi taktur i bland viö texta
sem jaöra viö fasisma og æsa til
ofbeldis.
Þeir sem telja sig i meðvitaðri
andstööu gegn stjórnkerfinu,
gegn kapitalisma, eiga sér lika
sinar hljómsveitir — t.a.m. The
Specials og Clash.
Hvergi kemur þó ofbeldiö jafn
ljóslifandi upp á yfirboröiö og i
textum þunga-rokks hljómsveita
sem vart fjalla um annaö en blóö
og barsmiöar. Þó veröur auövitaö
aö gera skýran greinarmun á
hljómsveitum sem fylkja sér
undir málstað and-rasista, „Rock
against rasism”, og hljómsveita
sem tala máli National Front,
fasista og kynþáttahatara — þótt
tónlistin sé óneitanlega keimlik.
Ofbendi hefur alltaf legiö I loft-
inu I punk-tónlistinni og
punk-menningin hefur haft I sér
vissa eiginleika sem minna á fas-
isma, töffheit, ást á leöri, hrotta-
skap og fyrirlitningu á þvi sem er
gamalt. Mörgum pönkurum hafa
einnig þótt nasistamerki afar
töff...
1 Observer er haft eftir Simon
Frith, höfundi þjóöfélagsfræöi-
legrar úttektar á rokktónlist:
„Þaö hefur alltaf veriö til ákveö-
inn megin straumur karlmennsku
(„Macho”)-kúltúrs meöal verka-
lýðsstéttarinnar sem snýst um aö
safnast saman i hópa, standa
vörö um ákveöið svæöi, drekka
sig fullan á laugardagskvöldi, all-
ir strákarnir saman. Þessi kúltúr
var ekki fasiskur I sjálfu sér, en
hluti hans hefur oröiö aö hluta aö
sjálfsimynd skallanna.
Þegar punk-tónlistin kom upp
var þar endurvakning á þessari
tegund lókal menningar og mjög
svo vænlegur staöur til aö fá ný-
liöa til liös viö hægri sinnaöa
öfgahópa. Þaö var mjög auövelt
aö mata þá á nasistamerkjum og
hugmyndafræöi. Undir öörum
kringumstæöum gætu skallarnir
fundiö til samkenndar meö svört-
um krökkum.
Þó má finna i tónlist æskunnar
mikiö umburöarlyndi, skilning á
lélegu ásigkonulagi fólksins, viö-
leitni til aö skilja eigið lif, and-
stööu viö eigingjarnan heim full-
oröna fólksihs....”
eh tók saman