Fréttablaðið - 12.03.2008, Blaðsíða 10

12. MARS 2008 MIÐVIKUDAGUR2 ● fréttablaðið ● landbúnaður
Að Sogni í Kjós búa Snorri Örn
Hilmarsson og Sveinbjörg
Þórdís Sveinsdóttir ásamt
tveimur börnum sínum. Þau
hirða um 300 holdanautgripi
og hafa skapað sér einstakt
heimili og umhverfi sem hæfir
starfseminni.
Það er eins og að detta inn í kú-
rekamynd að koma að Sogni. Bein-
vaxnar aspir umlykja húsið og
við vélaskemmuna stendur mosa-
grænn hertrukkur ásamt göml-
um en gæjalegum Datsun Patrol
jeppa. Tveir hundar fagna gesti
á hlaðinu og fylgja upp að dyrum.
Húsbóndinn Snorri Örn kynnir þá,
þeir heita Wiský og Rock. Síðan
býður hann í bæinn.
Kvíguhúð hangir á vegg í for-
stofunni ásamt fléttuðum snörum
úr ekta skinni. Það er bara byrjun-
in. Þegar gengið er til stofu eftir
lökkuðu trégólfinu sést að heim-
ilið allt er prýtt leðurmunum og
áhöldum bæði íslenskum og er-
lendum sem freistandi væri að
skoða nánar. En nú á að ræða land-
búnað en ekki húsbúnað og þegar
unglingurinn á heimilinu hefur
borið fram espressó kaffi er Snorri
Örn spurður út í búskapinn. Fyrst
hvort holdanautarækt sé skemmti-
leg grein. „Já, og ekki spillir þegar
hún er farin að borga laun,“ svar-
ar hann. „Við erum búin að reka
búið nánast í greiðslustöðvun í
mörg ár því verð á nautakjöti
féll langt niður fyrir framleiðslu-
kostnað á tímabili en nú er þetta
farið að skána.“
Snorri Örn segir þau hjón ekki
hafa ætlað út í búskap þegar þau
fluttu að Sogni 1988. „Það heill-
aði okkur ekki að búa í fjölbýli
þótt við séum bæði uppalin í borg-
inni,“ segir hann. „Höfðum búið
um skeið á sveitabæ í Reykjavík
sem hét Brúnsstaðir og stóð þar
sem Listhúsið í Laugardalnum
er núna. Þar var hænsnabú en ég
var með leðurverkstæði og saum-
aði jakka, buxur, pils, töskur og
hvað sem var. Hélt svo áfram að
sauma lengi eftir að ég kom hing-
að. Sveina kona mín er kokkur og
hefur unnið mikið við sína grein
utan heimilisins. Við tókum hér við
160 kindum og fimm árum síðar
fengum við tíu holdakýr úr Gunn-
arsholti. Svo hættum við sauðfjár-
búskap og fjölguðum nautgripun-
um.“
Kýrnar á Sogni ganga úti allt
árið. Þær bera á vorin og fara oft
upp í fjall til þess, því þær vilja
bera afsíðis að sögn Snorra Arnar.
„Svo þarf að handsama kálfana
til að númera þá og það er gert
með snörum. Best er að ná þeim
á fyrsta degi,“ lýsir hann. „Maður
verður að vera á hesti, bæði
til að elta kálfana og verja sig
gegn kúnum því þær geta verið
mannýgar. Annars eru þær nú að
grisjast úr þessar brjáluðu.“
Snorri segir kálfana ganga
undir kúnum fram undir jól, þá
séu nautin tekin inn og höfð inni
þar til þau fara í sláturhús SS á
Selfossi, tveggja vetra. Kvígun-
um er slátrað á sumrin og fram
á haust. En hvernig veit neytand-
inn hvort hann er að kaupa kjöt af
holdanauti eða mjólkurgrip?
„Hann veit ekkert um það. Þetta
er ekkert flokkað í kjötborðum.
Það er til dæmis bara einn hakk-
flokkur,“ svarar Snorri. „Hins
vegar seljum við beint frá Slátur-
félaginu í fjórðungum og hálfum
skrokkum, snyrt og vakúmpakk-
að, beint í kistuna. Þá veit kaup-
andinn hvað hann er með.“
Sogn liggur vel við sól og Snorri
Örn segir vora þar snemma.
„Hvalfjörðurinn hitnar svona
langt inni í landi og það grænkar
fljótt í hlíðum,“ segir hann. Bend-
ir líka á trén í garðinum sem eru
ræktarleg. Segir þau næstum öll
yngri en tuttugu ára. „Við sögðum
í gríni þegar við plöntuðum trján-
um að þegar við yrðum gömul ætl-
uðum við að liggja í hengirúm-
um milli þeirra. Nú eru fimm ár
síðan við settum fyrst upp hengi-
rúm þannig að trén eru áratugum
á undan áætlun og við höfum ekki
roð við þeim.“ - gun
Eldhúsið er einstaklega heimilislegt og þar er matarlyktin góð enda húsfreyjan
lærður kokkur. FRÉTTABLAÐIÐ/PJETUR
Ekta kántríbær í Kjósinni
Stofan er skreytt leðurmunum íslensk-
um og erlendum enda ferðaðist Snorri
Örn um allar jarðir fyrstu tuttugu
æviárin en hefur þrisvar farið í frí síðan
sveitabúskapurinn hófst.
Forstofuveggurinn á Sogni er lýsandi
fyrir búskapinn. Heimagerðar snörurnar
eru notaðar til að handsama nautpen-
inginn.
Snorri Örn fóðrar kýrnar úti.
Ný alþjóðleg rannsókn sýnir að
blanda af gras- og belgjurtum
gefur af sér betra og meira fóður.
Áslaug Helgadóttir, prófessor við
Landbúnaðarháskóla Íslands, er
í forsvari fyrir rannsóknina og
kynnti fyrir skömmu fyrstu niður-
stöður.
„Rannsóknin kannaði ólíkar
tegundir í túnrækt. Til þess not-
uðum við fjórar tegundir af gras-
og belgjurtum. Árangurinn var
sláandi góður og greinilegt að
blandan gefur af sér meira og
betra fóður,“ segir Áslaug Helga-
dóttir, prófessor við Landbúnaðar-
háskóla Íslands.
Áslaug er í forsvari fyrir rann-
sóknina, sem hófst 2002 og lauk
formlega 2006. Þar tók þátt 21 land
í Evrópu auk hópa í Kanada og
Ástralíu en rannsóknin fór fram á
42 stöðum. „Í Evrópu hefur mikil
áhersla verið á einræktun þar sem
algengast er að rækta fjölært rý-
gresi í túnum með miklum áburði.
Með rannsókninni var verið að
leita leiða til að varðveita vist-
fræðilegan fjölbreytileika og nota
minni áburð, sem bæði er dýrt og
getur valdið umhverfisspjöllum,“
útskýrir Áslaug, sem segir niður-
stöður sýna að vistkerfið veiti
betri þjónustu þegar fleiri tegund-
ir koma saman. „Þessar fjórar teg-
undir henta vel í túnrækt og vinna
vel saman. Belgjurtirnar virka til
dæmis sem lifandi áburðarverk-
smiðja fyrir grasið þar sem þær
vinna nitur úr andrúmsloftinu.“
Áslaug segir að grös hafi áður
verið ræktuð með belgjurtum en
ekki sé algengt að mörgum tegund-
um sé blandað saman í túnrækt.
„Við erum með niðurstöður frá 28
tilraunastöðum vítt og breitt um
heiminn. Þar kemur skýrt fram að
fóðrið er mun betra en þegar um
hreinrækt þessar tegunda er að
ræða,“ segir Áslaug og bætir við
að í fljótu bragði sé ekkert sem
mæli gegn slíkri ræktun. „Við
erum búin að finna góðar belg-
jurtir fyrir íslenskar aðstæður.
Eina áskorunin er ræktunin, sem
er vandasöm og bændur þurfa
að læra hana,“ útskýrir Áslaug
og segir aðferðina gagnast öllum
landbúnaði. Fram undan er rann-
sókn á samspil við áburð og kynn-
ing fyrir Evrópska grasræktar-
sambandinu í vor sem án efa mun
vekja mikla athygli.
rh@frettabladid.is
Betra fóður með nýrri blöndu
„Niðurstöðurnar eru sláandi góðar,“ segir Áslaug Helgadóttir, prófessor við Land-
búnaðarháskóla Íslands. FRÉTTABLAÐIÐ/ARNÞÓR
 


   
  
  
 
  
 
 
 !"#$%&'$ 
#(
)*+,   $-,    $.../0( /+
1#2*3 4
&+2* (55 +2#6 6 +778+ ' 96