Fréttablaðið - 12.03.2008, Blaðsíða 20

MARKAÐURINN 12. MARS 2008 MIÐVIKUDAGUR12
H É Ð A N O G Þ A Ð A N
Tíminn og vatnið
Það eina sem er gaman við banka
er að vera banki og það er bara
vegna þess að bankar eru, ef allt
er í lagi, fullir af peningum. Ís-
lendingar hafa til skamms tíma
búið sér til þá mynd að bankar
séu hipp og kúl fyrirbæri. Stað-
reyndin er sú að „banking is bor-
ing“ og á að vera það.
Að vera spákaupmaður er hins
vegar eins og lífið sjálft, stund-
um gaman og stundum leiðinlegt.
Það er frekar leiðinlegt þessa
dagana, enda þótt maður verði
að segja að í niðursveiflunni hafa
stöðurnar í olíu- og sojabauna-
afleiðunum gefið ágætlega af sér.
Ég mun þola langa kreppu og á
fullan kjallara af niðursuðudós-
um sem renna út 2040 og svo er
ég með niðurgrafinn olíutank við
sumarbústaðinn sem er fullur af
dísil. Mér fær ekkert grandað.
En af því að ég fékk í vöggu-
gjöf þann eiginleika að geta fund-
ið til með öðrum, þá er ég ekki
áhyggjulaus þessa dagana. Ég
les orðið sjaldan Moggann, en
sú mynd sem birtist mér þar er
að á sé skollin heimskreppa sem
muni ekki láta neinn ósnortinn,
nema Landsbankann og Björg-
ólfsfeðga, sem munu þá væntan-
lega halda Mogganum gangandi
eins lengi og niðursuðudósirnar
mínar endast.
Af því að ég er einnig náttúr-
aður þannig að mér leiðist að-
gerðarleysi, þá ákvað ég að láta á
þetta reyna og gíra meira eignar-
haldsfélag sem ég er með. Nú
þorir enginn að taka stöður og
fyrst heimskreppan er ekki í
Lansanum, þá er sniðugt að taka
feita framvirka þar og veðja á að
maður sé snemma inni og græði
mikið.
Mér til mikillar undrunar var
sama sagan þar. Endalausar kröf-
ur um hátt eigið fé og kjörin sem
menn voru að bjóða sky high. Ég
varð svolítið undrandi, og varð til
þess hugsað að varla væri Bjögg-
unum mikill greiði gerður með
að búa til úr þeim einhver fyrir-
bæri sem harmur heimsins hefði
engin áhrif á.
Staðan er ekki skemmtileg. Ég
á marga vini sem héldu fyrir
hálfu ári að þeir myndu ekki
þurfa að lyfta litla fingri framar
nema til að hreyfa veiðistöng eða
golfkylfu. Nú fletta þeir atvinnu-
auglýsingunum um helgar.
Enginn mun sleppa við þessa
kreppu ef hún verður langvar-
andi. Skandínavarnir hafa reynt
að sæta lagi og sparka í okkur.
Þeirra draumur er að Danske
og Nordea kaupi íslensku bank-
ana á slikk þegar rofa fer til.
Bankarnir eru allir í sama báti,
eða vaskafatinu, væri kannski
betra að segja. Því það skiptir
engu máli ef maður er með fæt-
urna steypta í vaskafatinu hvort
vatnið er 20 cm yfir hausnum á
manni eða 100 cm. Það er tíminn
frá síðasta andardrætti til hins
næsta sem ræður örlögunum.
Spákaupmaðurinn á horninu
S P Á K A U P M A Ð U R I N N
Ingimar Karl Helgason
skrifar
„Ríkið verður ekki endilega af neinum tekjum, nema
menn telji tekjurnar ekki fram. En þá eru menn að
svíkja undan skatti,“ segir Elín Árna dóttir, yfir-
maður skatta- og lögfræðisviðs Pricewaterhouse-
Coopers.
Indriði H. Þorláksson, fyrrverandi ríkisskatt-
stjóri, hefur bent á að um þriðjungur skráðra fé-
laga í Kauphöllinni sé í eigu félaga sem skráð eru
erlendis. Indriði bendir á að tæplega 60 prósent
eignar halds í Straumi séu erlendis, 56 prósent í
Bakkavör Group, ríflega helmingur í Landsbanka
og Exista, þriðjungur í Glitni og fimmtungur í FL
Group, svo dæmi séu tekin. Vafalaust sé megnið af
því í eigu Íslendinga. Meirihluti þessa sé í eigu fé-
laga sem skráð séu í Hollandi, Lúxemborg og á lág-
skattasvæðum. Indriði telur einnig að þetta geti
haft áhrif á tekjur sameiginlegra sjóða.
Elín Árnadóttir bendir á að einstaklingar, inn-
lendir sem erlendir, greiði tíu prósenta fjármagns-
tekjuskatt af arði. Þegar greitt sé til innlendra lög-
aðila, beri þeim sem greiðir arðinn að halda eftir tíu
prósenta skatti. Sé arðurinn greiddur til erlends lög-
aðila beri að halda eftir fimmtán prósenta skatti.
Ísland hafi gert tvísköttunarsamning við Holland
og Lúxemborg. Tekjur séu skattskyldar þar. Fimm
prósenta afdráttarskattur sé tekinn af arði, en félag
geti fengið hann endurgreiddan ef það skilar fram-
tali. Þetta eigi við um öll félög innan Evrópska efna-
hagssvæðisins.
En hvað græðir fólk á því að geyma hlutafjár-
eign í skattaparadísum, Hollandi eða Lúxemborg?
„Menn græða ekkert endilega á því. Þeir eru jafn-
vel bara að skjóta sig í fótinn. Við erum ekki með
tvísköttunarsamninga við skattaparadísir og þá eru
tekjurnar skattskyldar á Íslandi. Afdráttarskatt-
ur til þessara landa er til dæmis fimmtán prósent
og fæst ekki endurgreiddur,“ segir Elín Árnadóttir.
En hvað ef félag sem skráð er í Hollandi er í eigu
félags sem skráð er í skattaparadís? „Í Hollandi
er dreginn afdráttarskattur af arðgreiðslum til
aflandssvæða. Þar er almennt ekki tekinn af neinn
skattur. Þegar einstaklingurinn tekur svo arðinn
eða söluhagnaðinn heim, þá greiðir hann sinn tíu
prósenta skatt, rétt eins og arðurinn hafi komið
beint frá íslensku félagi.“
Skjóta sig í fótinn
í skattaparadísum
Ekki er gefið að skattgreiðslur minnki eða hverfi þótt hluta-
bréfaeign sé geymd í skattaparadísum. Sé eignin ekki talin
fram til skatts er hins vegar um skattsvik að ræða.
BRÝNT AÐ SKILA FRAMTALINU Ríkið verður ekki endilega af
tekjum, nema menn svíkist um að telja fram. MARKAÐURINN/E.ÓL.
„Mér vitanlega hafa upplýs-
ingar ekki borist íslenskum
yfirvöldum. Þær munu fyrst
berast ríkisskattstjóra, sem
sendir þær til skattrannsóknar-
stjóra eftir atvikum sé grun-
ur um skattsvik,“ segir Bryn-
dís Kristjánsdóttir skattrann-
sóknarstjóri.
Íslensk skattyfirvöld hafa
óskað þess við þýsk og dönsk
yfirvöld að fá upplýsingar um
hvort Íslendingar eigi aðild
að umfangsmiklu skattsvika-
máli sem tengist smáríkinu
Liechten stein.
Þýsk yfirvöld hafa flett
ofan af hundruðum leynilegra
reikninga í bönkum í smárík-
inu. Þar hafa þýskir auðmenn,
og fólk af öðru þjóðerni, falið
gríðarlegar upphæðir án þess
að greiða af þeim skatta.
Ekki náðist í Skúla Eggert
Þórðarson ríkisskattstjóra við
vinnslu fréttarinnar. - ikh
Óvíst um
reikninga
LIECHTENSTEIN Enn er óvíst hvort
Íslendingar geymdu fé á leynireikning-
um í Liechtenstein. Íslensk yfirvöld hafa
óskað upplýsinga um málið.
Tap HB Granda á fjórða ársfjórðungi síðasta
árs nam rúmum 689 milljónum króna, miðað við
rúmar 943 milljónir árið áður. Mikill viðsnúning-
ur varð hins vegar á rekstrinum, horft til ársins í
heild, samkvæmt nýbirtu ársuppgjöri. Hagnaður
nam rúmum 1.867 milljónum króna, en árið áður
skilaði fyrirtækið tapi upp á rúmar 1.980 millj-
ónir.
„Ef horft er á hagnað ársins hefur gengis-
munur lána þar gríðarleg áhrif, breytist úr því
að vera neikvæður árið 2006 í að vera jákvæður
2007. Hins vegar hefur afkoman af rekstrinum
líka batnað milli ára,“ segir Eggert Benedikt Guð-
mundsson, forstjóri HB Granda. Þar segir hann
meðal annars koma til jákvæð áhrif vegna sölu-
hagnaðar frystitogarans Engeyjar, upp á rúmar
600 milljónir króna.
Eggert segir forsvarsmenn fyrirtækisins þó
sæmilega ánægða með uppgjörið miðað við ár-
ferði, aflaheimildaniðurskurð og fleira slíkt. „Því
er hins vegar ekki að neita að snúist hefur til verri
vegar á fjórða ársfjórðungi og rekstrarumhverfið
er erfitt, meðal annars vegna niðurskurðar á
kvóta.“ Á móti segir hann koma að í fyrra hafi
gengi krónunnar verið nokkuð stöðugt, en hafi
nú tekið að gefa eftir gagnvart öðrum gjaldmiðl-
um þannig að útgerðin horfi fram á bjartari tíma
í þeim efnum. Hann segir sveiflur í afkomu milli
tegunda að nokkru vega hverja aðra upp og að
verð á erlendum mörkuðum hafi verið viðunandi.
„Mjölmarkaður hefur gefið eftir, en á móti kemur
að lýsi hefur hækkað. Minna þorskframboð hefur
ýtt undir hærra verð og karfi hefur átt undir högg
að sækja.“
HB Grandi hefur nýverið farið í nokkuð sárs-
aukafullar niðurskurðaraðgerðir, svo sem með
uppsögnum á Akranesi. Eggert segir ekkert í píp-
unum varðandi frekari niðurskurð í bili. „Menn
horfa á hvernig árið myndast og hvað þarf hugs-
anlega að gera til að laga reksturinn að þeim heim-
ildum sem við höfum.“
Rekstrartekjur HB Granda námu í fyrra 12.821
milljón króna, en voru 13.658 milljónir árið 2006,
drógust saman um rúm sex prósent milli ára.
Rekstrarhagnaður fyrir afskriftir (EBITDA) var
2.825 milljónir, eða 22 prósent af rekstrartekjum.
Er það nokkur bati frá fyrra ári þegar EBITDA
var 2.685 milljónir króna, 19,7 prósent. - óká
S J Á V A R Ú T V E G U R
Grandi snýr tapi í hagnað
Hagnaður HB Granda nam tæplega 1,9 milljörðum króna í fyrra. Árið
áður nam tap nærri 2 milljörðum króna. Tekjur drógust engu að síður
saman um 6,1 prósent milli ára. Gengismunur og Engeyjarsala vega þungt.
Á FUNDI HB GRANDA Árni Vilhjálmsson stjórnarformaður HB
Granda sést hér í pontu þegar kynnt var uppgjör þarsíðasta árs.
MARKAÐURINN/HEIÐA
FISKVINNSLA Á AKRANESI Hópuppsagnir voru í byrjun ársins
hjá HB Granda á Akranesi. Engar viðlíka aðgerðir eru í pípunum
að sinni að sögn forstjóra fyrirtækisins. MYND/EIRÍKUR KRISTOFERSSON
„Þetta er stuttur samningur.
Við gefum þessu hálfs árs
reynslutíma,“ segir Ólafur
Magnússon, framkvæmda-
stjóri Mjólku.
Mjólka og Auðhumla, félag
Mjólkursamsölunnar, hafa
samið um að Auðhumla sjái
um að sækja til bænda mjólk
fyrir Mjólku. Samningur-
inn er þegar kominn til fram-
kvæmda. „Við vorum að sækja
mjólkina alla leið norður í
Húnavatnssýslu á okkar bíl.
Kostnaðurinn af þessu er mik-
ill og við sjáum ákveðna hag-
ræðingu í þessu,“ segir Ólafur,
en Mjólka kaupir mjólk af níu
bændum. „Staða þeirra er
óbreytt,“ segir Ólafur.
Mjólka og Mjólkursamsal-
an hafa átt í miklum átökum í
samkeppninni, sem meðal ann-
ars hafa leitt til húsleitar sam-
keppnisyfirvalda hjá Mjólkur-
samsölunni. „Átök fyrirtækj-
anna eru enn fyrir hendi og
það er ekki enn komin sátt.
Það er ekki hægt að segja að
þeir hafi sett út rauðan dreg-
il þegar við fyrst vöktum máls
á því að þeir sæktu mjólkina
fyrir okkur,“ segir Ólafur.
- ikh
Enginn
rauður dregill
ÓLAFUR MAGNÚSSON Slagurinn
við Mjólkursamsöluna hefur tekið á og
honum er hvergi nærri lokið, þrátt fyrir
samstarfssamning. MARKAÐURINN/VALLI
L A N D B Ú N A Ð U R