Tíminn - 06.01.1982, Blaðsíða 19

Miövikudagur 6. janúar 1982.
19
menningarmálo-.-
Hlaupist frá
Þjódhátíð
Alþýðuleikhúsiö
Þjóðhátiö eftir
Guömund Steinsson.
Leikhljóö:
Gunnar Reynir Sveinsson.
Lýsing:
David Walters.
Leikstjóri:
Kristbjörg Kjeld.
Leikmynd og búningar:
Guörún Svava Svavarsdóttir.
Smiöi leikmyndar:
Lothar Krafzig
Sveinn Þorgeirsson
Hilke Klug,
Franca Zuin og
Þjóðhátiöarnefndin.
Guðmundur Steinsson
Sýning Alþýöuleikhússins á
Þjóöhátiö Guömundar Stánsson-
ar kom manni þægilega á óvart,
þvi ég mundi ekki betur, en aö frá
þvi heföi verið greint, að ame-
riskur gestaleikur, er hingað kom
fyrir á að giska mánuöi, eöa leik-
flokkur frá Santa Fe, væri sein-
asta nýja verkefni hússins á
þessuári. Ensvo þegar tvö ár eru
liðin upp á dag, frá þvi að rúss-
neski herinn frelsaði Kabúl og Af-
ghanistan, smellir hUsið upp
Þjóðhátiðarsýningu þessari, og
byrjar að leika sumarlög i' for-
stofunni. Það er skemmtileg til-
breyting á svartasta skammdeg-
inu og hittir mann eins og sólar-
orðan brjóstið á Brésnef er staðið
hefur í ströngu i tvö ár, eða svo.
Guömundur Steinsson vekur nú
athygli i vaxandi mæli sem leik-
ritahöfundur. Eftir að hafa ferg-
ist við hljóðlátar skriftir i mörg
mörg ár ber nU svo við allt i einu
að leikhús, bæði hér heima og er-
lendis keppast um leiki hans.
Dramaten i Stokkhólmi hefur
tryggt sér sýningarrétt á Stund-
arfriði og það sama hefur Kon-
ungslega leikhúsiði Kaupmanna-
höfn gjört, en sýning á þvi verki
hefur farið viða um Evrópu.
Þetta verk er þannig séð hentugt,
að það kemst býsna vel af án þess
að menn skilji orðin i textanum,
ogbyggiref til villheldur frekar á
að menn skilji hann ekki en hitt.
Svo leikrænt og yndislegt er
þetta stórskemmtilega leikrit.
Ömmuhillur
byggjast á einingum (hillum
og renndum keflum) sem
hægt er að setja saman á
ýmsa vegu.
Fást i 90. sm. lengdum og
ýmsum breiddum.
Verð: 20sm. br. kr. 116.00
25sm. br. kr. 148.00
30sm. br. kr. 194.00
40sm. br. kr. 217.00
milli-kefli 27 sm. 42.00
lappir 12 sm. 30.00
hnúðar 12sm. 17.00
Sendum gegn póstkröfu
hvert á land sem er.
Furuhúsið h.f.
Suðurlandsbr. 30 — simi
86605.
Það er svo sem ekki nýtt, að
höfundar séu lengi að ná sér á
strik,og sumir ná sér aldrei. Enn
aðrir byrja á toppnum, en missa
sina náðargáfusvo til alfariö um
leið. En aö þessu er vikið, vegna
þess að Guðmundur Steinsson er
sveitungi minn, alinn nokkrum
húsum frá mér i Verkamannabú-
stöðunum við Hringbraut. Og þótt
hann sé fáeinum árum eldri en
ég, þá hefur hann að sjálfsögðu á-
vallt verið í sjónmáli, eins og aðr-
ir er ólust upp i þessum upp-
sprettum soðningarinnar á
kreppuárunum. Maður fylgdist
með honum, sérstaklega, eins og
öðru ungu og gömlu fólki frá þess-
um stað, eftir þvi sem tök voru á,
og enn gleðst maður með þvi', eöa
grætur, eftur þvi sem við á. Og
reyndar sá ég nú ekki betur en
fleiri af þessu sauöahúsi kæmu i
AlþýðuleikhUsið þetta kvöld, þar
á meðal Jón Asgeirsson tónskáld.
Afi hans smiðaði fjölmúlavilið
handa konungsfjölskyldunni
dönsku.sem langafi Jóns, Eirikur
á Brúnum gaf henni, ásamt fall-
egum hesti, er siðar dró hertoga-
efni, keisaraefni og mætar
drottningar i Hjartarskógum
konunghallarinnar i' Danmörku
en það er önnur saga.
Með og móti her
Eftir að Sameiningarflokkur
alþýðu Sósíalistaflokkurinn, —
sem nú heitir Alþýðubandalagið
og gjörir út tvistöfnunginn Þjóö-
viljann,sem þannig er lagaður að
maður veit aldrei hvort hann er
að koma eða fara, — hætti að hafa
herstöðvamálið til annars en i
kjölfestu ikosningar,þá eru þaö i
raun og veru ansi fáir, sem af
heilindum viröast berjast gegn
hersetunni á Islandi. Og nú er svo
komið aö miðnefndin og Keflavik-
urgöngurnar eru byrjaðar að snU-
ast um allt annað, en þær gjöröu i
upphafi. Menn eru nefnilega bún-
ir að gleyma hernum á Islandi
svona innst inni. Hafa sætt sig við
hann eins og veröbólguna, fisk-
verðið og gengið. Er mér tU að
mynda sagt, aö helstu viðskipta-
vinirniri'sölubúð Sölu vamarliös-
eigna séu kommarnir — kaupi
þar allt sem til næst, og fari ekki i
aðra búöir ótilneyddir.
En þó hafa fáeinir heilinda-
menn haldiö áfram alvöru göngu.
Þar á meöal menn eins og Einar
Bragi, sem oftvar i miönefndinni,
og Guðmundur Steinsson. Og nú
hefur hann sent frá sér leikrit um
herstöðvamálið.
Það er ekki gott að skilgreina
þgtta leikrit Guðmundar Steins-
sonar, fremur en til dæmis göng-
urnar.Það vargaman og alvara i
bland, en án efa samiö til að vinna
málstaðnum lið. Sumsé að frelsa
landið, sem er hans mál.
A hinn bóginn telst Þjóðhátið
ekki til þeirra verka skáldsins, er
sýningarréttur er keyptur af i út-
löndum, þvi þetta er verk frá
fyrri tið. Það hefur þann inn-
hverfa texta, er einkennir sum af
bestu verkum höfundar, t.d.
Skirn, þar sem ekkert er ,,Uti”
hvorki atvinna, nábUar, eða gata.
Allt sem er með, er á sviðinu og
kemur þaðan.
Þessi strangi still, hefur vissu-
lega ýmsa ókosti, en kosti hefur
hann lika. Til dæmis þann, að all-
ir sjá sam a leikritið og ekkert fer
þvi milli mála.
Meira aö segja timasetningin
er ekki nákvæm, þannig að sýn-
ingin hefur lika sinn eigin tima.
Þær GuðrUn Svava, David Walt-
ers, Hilke Klung, Franca Zuin,
Sveinn Þorgeirsson og Lothar
Krafzig sjáum aðalltsem til þarf
sé á sinum staö, ásamt þjóðhátið-
arnefndinni.
Fyrir bragðið nýtur hinn hvers-
dagslegi still höfundar sin einkar
vel.
Lifið i hversdagsleikan-
um
Guömundur Steinsson, dregur
þama upp gráa mynd af hvers-
dagsleikanum og gæöir hann ein-
kennilegu seigu lif meö smámun-
um. Hann fær okkur til að brosa,
og við þekkjum öll þennan heim,
og að þvi leyti til er hann sannur.
Leikurinn hefst á þjóðhátiðar-
daginn, þegar miöaldra hjón eru
að fara i' bæinn til aö dansa og til
aö taka þátt i hátiöahöldunum.
Hjónin eiga tvö stálpuð börn, og
dóttirin kemur inn með banda-
riskan hermann, sem henni
fannst svo umkomulaus. Hann
verður þarna siðan heimilisvinur,
og svo fer, aö hann og húsmóðirin
fella hugi saman. Hermaöurinn
er að visu yngri en konan, og ást
þeirra er ekki af sama toga
spunnin. Annars vegar er það
fýsn hins unga manns, en á móti
kemur sönn ást konunnar. Her-
maðurinn fer siðan heim og kon-
an biður eftir bréfum, sem aldrei
koma.
Þessir atburðir gára auðvitað
vatnið. Enþó mun minna en mað-
ur gæti haldið. Undirtónar eru þó
sterkir, eins og ávallt i alvarlegri
verkum Guðmundar Steinssonar.
Leikgleði og stilfærslur vinna að
voru mati fremur gegn texta höf-
undar en meðhonum.því reynter
að þröngva einhverjum stundar-
friði upp á þennan leik, með
fremur litlum árangri.
Hinn lygni straumur nýtur sin
iyrir bragðið verr en skyldi.
Nú ber svo við, að hið raun-
verulega Alþýðuleikhús, eöa
sunnandeildin, eins og það heitir
á fjárlagamáli, vill hvergi nærri
koma. Leikendur og kraftar
koma úr öllum áttum. I leikskrá
er þetta orðað á þessa leið:
„Þjóðhátið er hátiðarsýning i
ýmsu tilviki. HUn er fyrsta leikrit
Guðmundar Steinssonar sem Al-
þýöuleikhúsið tekur til sýninga og
auk þess frumflutningur verks-
ins. Til frumsýningarinnar vald-
ist jólahátiðin sem fyllir hjörtu
manna gleöi og von um bjartari
tima. Og svona til hátfðabrigða
þá er áhöfn sýningarinnar ein-
göngu skipuð lausráönu fólki,
þ.e.a.s. eru i hvorugum hópi
þeirra fastráðinna leikara/leik-
stjóra er standa að meginstarf-
semi leikhússins, svo það má
kannski segja aö „Þjóðhátiöar-
nefndin” sé frjálsi leikhópurinn i
Alþýðuleikhúsinu.”
Ekki veit ég hversvegna ráðnir
starfsmenn Alþýðuleikhússins
kjósa að flýja leikhUs sitt, þegar
svo gott hernámsleikrit býöst til
sýningar. Ekki sist þegar upplýst
er,að nUeru Islenskir menn jafn-
vel byrjaöir að sofa i ameriskum
flugvélamóðurskipum sér til
heilsubótar i striösrekstri.
Jónas Guömundsson.

Jónas Ap
Guðmundsson
skrifar um leik-
list. v ■"
Umboðsmenn Tímans
Suðurnes
Staöur: Nafn og heimili: Simi:
Grindavik:
Sandgerði:
Keflavik:
Ytri-Njarðvik:
Hafnarfjöröur:
Garöabær:
Olína Ragnarsdóttir,
Asabraut 7
Kristján Kristmannsson,
Suöurgötu 18
Eygló Kristjánsdóttir,
Dvergasteini
Erla Guömundsdóttir,
Greniteig 45
Steinunn Snjólfsdóttir /
Ingimundur Jónsson
Hafnarbyggö 27
Hilmar Kristinsson
Nönnustíg 6, Hafnarf.
Sigrún Friögeirsdóttir
Heiöarlundi 18
92-8207
92-7455
92-1458
92-1165
92-3826
heima 91-53703
vinnu 91-71655
91-44876
ERUM FLUTTIR
með alla starfsemi okkar að
Smiðjuvegi 3, Kópavogi
Sími: 45000
(Beinn sími til verkstjóra: 45314}
PRENTSMIÐIAN
£M
a H F.
flokksstarfið
Frá Happdrætti Framsóknarflokksins
Útdráttur hefur farið fram i hausthappdrættinu og eru
vinningsnúmerin innsigluð hjá borgarfógeta á meöan
fullnaðarskil eru að berast.
Dregið var úr öllum útsendum miðum. Samkvæmt giró-
seðlum má framvisa greiðslum enn um sinn i næsta póst-
húsi eöa peningastofnun og eru flokksmenn vinsamlegast
beðnir um að gera skil.
Framsóknarfélag Austur-Skaftfellinga
Aðalfúndur verður haldinn sunnudaginn 10. janúar kl.
16.00 I húsi Slysavarnarfélagsins á Höfn.
Dagskrá:
1. Sameiginlegt prófkjör
2. Venjuleg aöalfundarstörf.
Stjórnin
isafjöröur
Aðalfundur framsóknarfélags Isfirðinga verður haldinn
laugardaginn 9. febr. aö Hafnarstræti 8 kl.14.00.
Dagskrá:
Venjuleg aöalfundarstörf
önnur mál
Félagar fjölmennið!
Stjórnin
Auglýsing
um prófkjör
Prófkjör framsóknarmanna vegna borgarstjórnarkosn-
inganna i mai 1982 veröur haldiö dagana 23. og 24. janúar
1982
Skila þarf framboðum i' prófkjörið á skrifstofu Framsókn-
arflokksins að Rauðarárstig 18, Reykjavik fyrir kl.18.00
fimmtudag 7. janúar 1982. Kjörgengir eru allir flokks-
bundnir framsóknarmenn, sem fullnægja skilyrðum um
kjörgengi til borgarstjórnar. Framboði skal fylgja skrif-
legt samþykki frambjóðandans, sv.o og meðmæli 5-10
flokksbundinna framsóknarmanna.
Athygli er vakin á þvi að kjörnefnd hefur heimild til að
bæta nöfnum á prófkjörslistann að framboðsfresti liðnum.
Kjörnefnd.
Akranes
Fundur um stjórnmálaviðhorfið mánudaginn 11. janúar
kl. 20.30 i Framsóknarhúsinu Akranesi.
Framsögumaður: Tómas Arnason viöskiptaráðherra.
Allir velkomnir á fundinn.
Framsóknarmenn sérstaklega hvattir til aö mæta.
Stjórnin
Kópavogur
Fulltrúaráðsfundur framsóknarfélaganna i Kópavogi 7.
janúar 1982 kl. 20.30 að Hamraborg 5.
Dagskrá:
1. Prófkjör og prófkjörsreglur.
2. Kynnt fjárhagsáætlun Kópavogs fyrir árið 1982.
3. önnur mál.
Stjórnin.
i