Tíminn - 27.01.1982, Blaðsíða 7

iSJ
.umwW
Miövikudagur 27. janúar 1982
erlent yfirlit
Urengoy
Vuktyl
Medvezhe
ÍGubin:
|koye |
Leningrad
Tchumen
Moscow
Tchebej
llinka®
Praguej
Jefremovsy Hostov1
Pkoye6"^
Vienna
Lyonsf. Berne
Achak
|Tchatlyk
Yamal
Brussels
Gazli
■ Uppdráttur þessi birtist nýlega i vestur-þýzka blaöinu German Tribune og sýnir gasleiðsluna miklu,
sem fyrirhugað er að leggja, ásamt dreifikerfinu, sem fyrir er i Vestur-Evrópu.
Gasleiðslan mun
ekki stöðvast
Frakkar fylgja í slód Vestur-Þjódverja
■ ÞÓTT Bandarfkjastjórn hafi
notað stór orð um refsiaðgerðir
gegn Sovétrikjunum vegna her-
laganna i' Póllandi, hefur hingað
til orðið minna úr þeim en ætla
mætti af yfirlýsingunum. Hingað
til hafa refsiaðgerðir aðallega
verið fólgnar i þvi að stöðva sölu
á tölvum og öðrum hliðstæðum
tæknibúnaði til Sovétrikjanna.
Reynt hefur verið að fá önnur
Natóriki til að gera hið sama.
Enn hefur þetta haft litil áhrif,
þar sem ekki er stöðvuð saia á
þeim tækjum, sem búið var að
semja um sölu á. Liklegt er einn-
ig, að Rússar geti aflað sér þess-
ara tækja frá öðrum iöndum. Þá
mun þetta verða þeim hvatning
til að efla tölvuiðnað sinn.
Litlar likur eru þvi til þess, að
þessar refsiaðgerðir beri til-
ætlaðan árangur. Hins vegar auð-
veldar þetta pólsku herstjórninni
þann áróður, að verulegur hiuti
efnahagsvandans sé refsiaðgerð-
unum að kenna. Jafnframt er
hættaá þvi, að þetta verði tii þess
að hún leiti meira ánáðir Rússa.
SITTHVAÐ bendir til, að ráða-
menn Bandarikjanna geri sér
þetta ljóst. Refsiaðgerðunum
virðist beitt meira af öðrum á-
stæðum en þeim að hafa áhrif á
framvindu mála i Póllandi.
Sumpart er þeim beitt til að
verða við óskum þess fólks i
Bandarikjunum, sem komið er af
pólskum ættum, en það skiptir
miiljónum. Það krefst refsiað-
gerða. Þá krefjast haukarnir svo-
nefndu þeirra annig, en þeir voru
beztu stuðningsmenn Reagans i
forsetakosningunum. Hann er
pólitiskt nauðbeygður til að koma
eitthvað til móts við kröfur þess-
ara aðila.
Sumpart er svo refsiaðgerðum
beitt tfl að reyna að stöðva þá
framkvæmd, sem undanfarið
hefur verið einn mesti þyrnir i
augum Reagansstjórnarinnar, en
það er hin mikla gasleiðsla, sem
Rússar og Vestur-Evrópuriki
hafa sameinazt um að leggja og
flytja á stórkostlegt magn af gasi
frá Siberíu til Vestur-Evrópu.
Þessi fyrirhugaða gasleiðsla
verður mesta mannvirki sinnar
tegundar, sem enn hefur verið
ráðizt i. Hún mun ná frá Yamal-
skaga, sem er langt norðan
heimskautsbaugs, til landamæra
Austurrikis og Tékkóslóvakiu eða
um 4500 kilómetra vegalengd.
Þaðan verður gasinu dreift til
Vestur-Þýzkalands, Frakklands,
Itali'u, Sviss, Belgiu og Hollands
eftir leiðslum, sem þegar eru
fyrir hendi.
Ráðgert hefur verið að leiðsl-
unni verði lokið fyrir 15. janúar
1985. Kostnaðurinn við hana hefur
verið áætlaður 22 milljarðar
dollara. Mörg fyrirtæki i Vestur-
Þýzkalandi, Frakkiandi, Bret-
landi og ttaliu hafa tekið að sér
framleiðslu á pipum og tækni-
búnaði til hennar. Bandarisk
fyrirtæki höfðu einnig lofað að
leggja til dælubúnað, en þau
standa öðrum framar á þvi sviði.
Þegar mannvirki þetta er kom-
ið til fullrar notkunar, er áætlað
að Frakkar og Vestur-Þjóðverjar
fái gas frá Siberiu, sem sam-
svarar 5% af allri orkunotkun
þeirra.
FRA UPPHAFI hafa banda-
risk stjórnarvöld verið andvig
þessu fyrirtæki. Þau hafa haft
það einkum á móti þvi' opinber-
lega, að þjóðir Vestur-Evrópu
yrðu of háðar Rússum, ef þær
fengju svo mikla orku frá Sovét-
rikjunum. Evröpumenn hafa
svarað þvi, að þeir gætu hæglega
bjargað sér, þótt þeir yrðu sviptir
5% af orkuneyzlunni. Hins vegar
geri þetta þá óháðari oliunni frá
Persaflóa og Norður-Afriku.
1 rússneskum áróðri er þvi
haldið fram, að andstaða Banda-
rikjamanna stafi mest af þvi, að
„systurnar sjö”, þ.e. sjö stærstu
oliufélög heimsins, vilji láta
Vestur-Evrópu vera háða sér. Þá
vilji Bandarikjamenn geta selt
kol til Evrópu.
Þrátt fyrir andspyrnu Banda-
rikjamanna, gengu Vestur-Þjóð-
verjar frá samningi við Rússa i
desember síðastl. um kaup á
10.500 milljónum rúmmetra af
gasi árlega i 25 ár. Salan átti að
hefjast 1984, en aukast fyrst að
ráði eftir að gasleiðslan mikla
verður komin i notkun.
Þegar Reagan boðaði áður-
nefndar refsiaðgerðir gegn Rúss-
um vegna Póllandsmálanna,
hafði hann efst á blaði stöðvun á
sölu á öllum tækjabúnaði til gas-
leiðslunnar. Jafnframt sneri
Bandarikjastjórn sér til Natórikj-
anna i Vestur-Evrópu með óskum
um að þau gerðu slikt hið sama.
Það virðist nú komið i ljós, að
Bandarikin hafa ekki haft erindi
sem erfiði Iþeim efnum. Af hálfu
vestur-þýzku stjómarinnar hefur
verið lýst yfir, að hún muni ekki
hvika frá gassamningnum mikla,
sem búið sé að gera við Rússa.
Við þetta hefur svo bætzt, að
franska stjórnin gekk endanlega i
síðustu viku frá samningi við
Sovétrikin um stórfelld kaup á
gasi, sem mun byggjast á þvi, að
gasleiðslan mikla verði lögð.
Svo kann að fara, að aðgerðir
Bandarikjastjórnar geti tafið
lagningu gasleiðslunnar eitthvað,
en ekki stöðvað hana. Komi hún
til framkvæmda, mun hún stór-
auka efnahagsleg viðskipti Sovét-
rikjanna og Vestur-Evrópu.
Þórarinn Þórarinsson,
ritstjóri, skrifar
V'
7
erlendar fréttir
Mikil leynd
yfir fundum
Haig og
Gromyko
■ Alexander Haig, utanrikis-
ráðherra Bandarikjanna og
Gromyko, utanrikisráöherra
Sovétrikjanna ræddust viö á
tveimuriundum i Genf i gær. i
gærkveldi haföi ekkert veriö
gefið uppi um hvaö viöræöur
þeirra snerust.
Óttast hafði veriö, áöur en
fundur þeirra hólst i gær-
morgun, að vegna ágreinings
um ástandiö i Póllandi og
vegna þess að Gromyko haíöi
neitað að ræða málefni Pól-
lands við Haig, aö íundur
þeirra yrði örstuttur, en
fundurinn I gærmorgun stóö i
tvær klukkustundir og 45
minútur. en það var þremur
korterum lengri fundur en
hafði veriö ráögeröur.
Fyrri fundurinn fór lram i
sendiráði Bandarikjanna i
Genf og engir ráögjafar voru
viðstaddir þá, einungis túlkar.
Siðari fundurinn, sem hófst
laust eftir hádegi i gær, fór
fram i sovéska sendiráöinu i
Genf sem er skammt frá þvi
bandariska og engir ráögjafar
voru viðstaddir hann.
Upprunalega var boöaö til
þessa íundar til þess aö ræöa
meö hvaða hætti hægt væri aö
draga úr kjarnorkuvig-
búnaðarkapphlaupi austurs og
vesturs.
Frakkar gagnrýna
Bandarlkjamenn
■ Forsætisráöherra Frakk-
lands hefur gagnrýnt Banda-
rikjastjórn fyrir tilraunir sin-
ar i þá átt aö fá evrópska
bandamenn sina til þess aö
taka þátt i refsiaögeröum
gegn Póllandi og Sovétrikjun-
um.
Vestur-þýska timaritiö
Stern hafði i gær eftir franska
forsætisráðherranum aö hann
teldi aö sllkar aögeröir gætu
haft i för meö sér alvarleg
eínahagsleg og þjóöíélagsleg
vandamál fyrir Evrópubúa.
Ilann sagðist telja aö Banda-
rikjamenn væru meö þessu aö
notfæra sér Evrópuþjóöir, og
bætti þvi við aö relsiaögeröir,
svipaðar þeim og Bandarikja-
stjórn hefði lagt til gegn Pól-
iandiog Sovétrikjunum, helöu
ekki reynst áhriíarikar hingaö
til. Hann sagöi aö Frakkland
myndi halda samninga þa sem
gerðir hefðu veriö viö Pólland,
en ekki stoina til nýrra
samninga við landiö á meöan
að ástandiö væri viö þaö saina
þar i landi.
Begin stód af sér
vantrauststillögu
■ Stjórn Begin i ísrael stóö
naumlega af sér vantrausts-
yfirlýsingu stjórnarand-
stööunnar á þingi Israel i gær,
i Jerúsalem. Atkvæði léllu
þannig að 52 samþykktu van-
trauststillöguna, en 55 voru
henni mótfallnir. 13 þingmenn
voru ljarverandi þegar hún
var borin undir atkvæði.
Tillagan var upp borin af
stjórnarandstöðunni vegna
óánægju hennar meö afhend-
ingu Sinaiskagans i hendur
Egypta i april nk. en þá verður
fjöldi Gyðinga aö vera farinn
frá Sinaiskaganum og telur
stjórnarandstaðan aö þeim
verði greiddar allt ol háar
bætur.
Þetta er i þriöja sinn sem
stjórnarandstaöan I israel ber
upp vantrauststillögu á rikis-
stjórn Begin, siöan hann var
endurkjörinn i juni á siöasta
ári.
Bætur þær sem greiddar
verða, þegar ljölskyldurnar
flytjast á brott nema samtals
um 250 milljónum dollara, en
það mun þýða að hver þeirra
1200 íjölskyldna sem fiytjast
þarf á brott íai um 250 þúsund
doilara i sinn hlut.
ÍRAN: Útvarpið i Teheran greindi frá þvi i gær að 16 manns
hefðu verið drepnir og í jöldi handtekinn þegar árás var gerð á
lögreglustöð i smábæ um 100 kiiómetra noröaustur af Teheran.
Sagði útvarpið að bæjarbúar og byltingarseggir hefðu staðið að
árásinni.
FINNLAND: Koivisto, fyrrverandi forsætisráðherra Finnlands,
tók i gær formlega við embætti Finnlandsforseta, en hann hefur
eins og kunnugt er gegnt þvi að undanförnu. Hann fór með stóran
sigur af hólmi i íorsetakosningunum fyrr i þessum mánuði og út-
nefninghans i gær, var i raun aðeins formsatriði. Koivisto segist
munu halda áfram aö framfylgja stefnu lands sins i utanrikis-
málum, þ.e. að gæta hlutleysis á milli austurs og vesturs og að
viðhalda góðu sambandi við Sovétrikin.
BRETLAND: Nýjustu tölur um fjölda atvinnulausra i Bretlandi
sýna að nú eru rúmlega 3 milljónir manns atvinnulausar i Bret-
landi. Talan hefur hækkað um 130.000 siðan i siðasta mánuði, og
þetta er i fyrsta sinn i sögu Bretlands sem yfir 3 milljónir manns
eru atvinnulausar. 12.7% vinnufærra manna i Bretlandi eru nú
atvinnulausir. Telja efnahagssérfræðingar i Bretlandi að tala at-
vinnulausra i Bretlandi eigi eftir að hækka enn.