Tíminn - 03.02.1982, Blaðsíða 8

8
Miðvikudagur 3. febrúar 1982.
utgefandi: Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Jóhann H. Jónsson. Auglýsingastjóri: Steingrimur
Gislason. Skrifstofustjóri: Jóhanna B. Jóhannsdóttir. Afgreiðslustjori: Sig-
urður Brynjólfsson. Ritstjórar: Þórarinn Þórarinsson,Elias Snæland Jóns-
son. Ritstjórnarfulltrúi: Oddur V. olafsson. Fréttastjóri: Páll Magnósson.
Umsjónarmaður HelgarTimans: lllugi Jökulsson. Blaðamenn: Agnes
Bragadottir- Bjarghildur Stefánsdóttir, Egill Helgason, Friðrik Indriðason,
Heiður Helgadóttir, Jónas Guðmundsson, Kristinn Hallgrímsson, Kristin
Leifsdóttir, Ragnar orn Pétursson (iþróttir), Skafti Jónsson. utlitsteiknun:
Gunnar Trausti Guðbjbrnsson. Ljósmyndir: Guðjón Einarsson, Guðjón
Róbert Agústsson, Elin Ellertsdóttir. Myndasafn: Eygló Stcfánsdóttir. Próf-
arkir: Flosi Kristjánsson, Kristin Þorbjarnardóttir, Maria Anna Þorsteins-
dóttir.
Ritstjórn, skrifsio'fur og auglýsingar: Siðumúla 15, Reykjivik. Simi:
86300. Aualýsingasinii: 18300. Kvöldsimar: 86387, 86392. — Verð i lausasölu
6.00. Askriftargjaldá mánuði: kr. 100.00— Prentun: Blaðaprent hf.
á vettvangi dagsins 1
Ogn um
Blöndu
eftir Helga Baldursson frá Syðra-Hóli
Bætt stada
atvinnuveganna
■ í sambandi við efnahagsaðgerðir þær, sem
rikisstjórnin tilkynnti i siðustu viku, lögðu
Framsóknarmenn áherzlu á, að styrkja stöðu at-
vinnuveganna til viðbótar þeirri verðbólguhjöðn-
un, sem verður við auknar niðurgreiðslur.
Framsóknarmenn lögðu til, að þetta yrði jöfn-
um höndum gert með lækkun vaxta og lækkun
skatta.
Fyrir atbeina Framsóknarmanna vannst
nokkuð á i þessum efnum. Steingrimur
Hermannsson sjávarútvegsráðherra gerði grein
fyrir þvi i útvarpsumræðunum á dögunum.
Steingrimur sagði ma.:
„Eins og fram kemur i tilkynningu rikis-
stjórnarinnar er ákveðið að lækka stimpilgjöld úr
1 af hundraði i 0,3 af hundraði og launaskatt á iðn-
að og fiskvinnslur úr 3,5 af hundraði i 2,5 af
hundraði. Einnig er i athugun að samræma
aðstöðugjald og starfsskilyrði atvinnuveganna
almennt. Slikt ber að sjálfsögðu að gera með þvi
að lækka gjöld, þar sem þau eru hærri, t.d.
aðstöðugjald á iðnaði til jafns við fiskvinnsluna,
enda vægast sagt vafasamt að iþyngja útflutn-
ingsatvinnuvegum og samkeppnisiðnaði á sama
tima og aðrar þjóðir styrkja stórlega sölu fram-
leiðslugreinar eins og t.d. Norðmenn og Kanada-
menn sjávarútveg sinn, eins og fyrr er nefnt.
Þá er lögð áherzla á lækkun fjármagnskostn-
aðar, m.a. vaxta, sem þátt i lækkun verðbólgu. t
þessu skyni hefur rikisstjórnin lagt á það áherzlu
við bankana, að dráttarvextir verði lækkaðir úr
54 af hundraði i 48 af hundraði á ársgrundvelli. Á
þessari braut verður að halda áfram, m.a. með
lækkun tolla á hvers konar fjárfestingar- og hag-
ræðingarvörum atvinnuveganna. Hvert atriði út
af fyrir sig er e.t.v. ekki stórt, en það munar um
það i verðbólguslagnum.”
í ræðu sinni sagði Steingrimur Hermannsson
ennfremur:
„Við framsóknarmenn leggjum mikla áherzlu
á trausta atvinnuvegi. Þeir eru ætið i mikilli
hættu i mikilli verðbólgu. Ef verðlag hækkar ekki
erlendis eins og kostnaður hér innanlands, en það
gerist aldrei á meðan verðbólgan er langtum
meiri hér en i viðskiptalöndum okkar, þola at-
vinnuvegirnir ekki hækkun launa og verðlags án
gengislækkunar. Það eykur hins vegar verðbólg-
una og eyðir öllu þvi, sem menn telja sig hafa
unnið með hækkun verðbóta, hækkun búvöru-
verðs eða fiskverðs. Þvi er nauðsynlegt að draga
úr gengislækkunum. Það verður helzt gert með
þvi að draga úr kostnaði útflutningsatvinnu-
veganna.”
Sæmileg afkoma atvinnuveganna er ekki
aðeins nauðsynleg til að tryggja atvinnuöryggið.
Hún er engu að siður nauðsynleg til þess að hægt
sé að endurnýja og bæta atvinnufyrirtækin og
koma á meiri hagræðingu. Verði þessa ekki gætt,
hnignar atvinnurekstrinum og lifskjörin versna.
Þess vegna er mikilvægt, að sem allra flestir geri
sér ljóst, að atvinnuvegunum séu tryggð lifvæn-
leg skilyrði.
Fyrirglópagullið bjóða
grónar heiðar föðurlandsins.
Skal þérblæða bliðust fljóða
bara fyrir ágirnd mannsins?
Arið 1974 færðu tslendingar
landi sinu gjöf. Menn strengdu
þess heit að græða upp stór land-
svæði sem þá voru auðnir. Landið
var viði vaxiö en ibúar þess höfðu
vegna harðrar lifsbaráttu og
þekkingarleysis ekki gætt sin i
umgengni við það og gróðurlendi
m.a. af þeim sökum minnkað
jafnt og þétt aldirnar i gegnum.
Enn á okkar upplýstu öld stefndi i
frekarilandeyöingubó fóru góðir
menn að vekja á þessu athygli og
reyna að snúa vörn i sókn. En á
þjóöhátiöarári i bjarma fornrar
frægðar yfir skarkala glamurs og
gjálfuryrða hljómar styrk rödd
fólksins eins og fyrir hugljómun,
þigg þú Fjalldrottning móðir min
þakkargjöf sem sjálfsögð er fyrir
fóstrustörfin frá þvi land
byggöist._
Fyrirmyndir
Þetta var stór stund. Fátæk
þjóð, sem um aldir hafði stundað
rányrkjuá landi sinu, vaknarupp
ogsjá! Hún hefur efni á þvi, þrátt
fyrir oliukreppu, að byrja nú að
greiða skuld sina við landið.
Þjóöhátíöardagarnir liðu og
siðan árið. Vissulega var hafist
handa. Enn liða ár. Enginn —
sem kann að stilla kröfum sinum i
hóf, fer fram á hugljómun á
hverju ári.
,,Landsfeðurnir” skiptust á um
aö sitja i ráðherrastólunum og
voru ýmist sammála eða ósam-
mála um að „málin” væru erfið
og alvarleg. Þar var enginn einn
um það að li’ta málin alvarlegum
augum. Fólkið i landinu slökkti á
sjónvörpum sinum, þegar þessir
alvarlegu menn birtust og hlust-
aði a.m.k. ekki nema með öðru
eyranu. Það hafði nóg af erfiðum
málum heima fyrir. I hverju
byggðarlagi var þó einn og einn
sem horfði með aðdáun á þessa
ábyrgu menn. Fór siðan að leika
hermileik ihéraði og fékk Ut á það
sæti i hreppsnefnd eða tók óbeð-
inn að veita hinum óábyrgu forsjá
i einhverjum málum.
Stórvirkjun—
Stóriðja?
Svo var það meira fyrir tilviij-
un að ég heyrði nú á haustdögum,
gegnum skarkala frétta og
stjórnmálaumræðu, yfirlýsingu
frá rikisstjórninni um forgangs-
röðun næstu stórvirkjana á landi
hér. Nú skyldi virkja Blöndu. Ég
hafði að visu haft dyn af þvi að
þessi umræða væri i gangi. Þetta
hafði m.a. verið til umræðu á
fjórðungsþingi Norðlendinga á
Húsavik. 1 huga mér tengdist
Blöndumálið nú óðar ályktun
fjórðungsþingsins um álver við
Eyjafjörð og mér fór hreint ekki
að veröa um sel. Það skyldi þó
ekki vera komið svo að ekki yrði
lengurstættá þvi að sitja hjá? Til
hvers höfðu þeir ort Davið og
Matthias og allir hinir? Er mönn-
um ekkert heilagt? Ég var gráti
nær.
Gangur mála
Ég reyndi að beita þeirri, að þvi
er ég hélt skynsamlega aðferö að
leita óhlutdrægra upplýsinga um
þessa fyrirhuguðu virkjun. Þar
reyndist fátt um fina drætti. Ég
hitti aö visu marga menn sem
vissu mikið um ágæti Blöndu-
virkjunar. En þeim bar illa sam-
an og þótti spurningar leiðinleg-
ar. Ég vona sannarlega að þeir
hafi þá trúað þvi sem þeir sögðu
mér,aðBlönduvirkjun fylgdi ekki
stóriðja. Sumir töldu stóriðju að
visu liklega en fráleitt væri að
nokkrum dytti i hug að setja hana
niður við Eyjafjörð, eins og að
þar með fylgdu henni engin óþrif.
Niðurstaða af þessum viðræðum
varðsú helst þessir vinir minir
vissu ekki miklu meira en ég.
Eins og aðrirhér um slóðir fékk
ég send samningsdrög að Blöndu-
virkjun — hönnunarleið I. Siðan
var boðað til hrepps
nefndarfundar hér i Seyluhreppi
um samningsdrögin og fleiri mál.
Ég fór kviðinn á þennan fund.
Hann varð mér þó gleðigjafi. I
fyrsta lagi komu þar fram upp-
lýsingar sem renndu stoðum und-
ir þaðað grunsemdir minar ættu
margarviðrök að styðjast. íöðru
lagi: Af fjölda mörgum sem til
máls tóku voru aðeins fjórir sem
reyndu að verja þá skoðun sina að
greiða þessum samningsdrögum
atkvæði sitt. 1 þriðja lagi: Samn-
ingsdrögin voru kolfelld og þrir
hreppsnefndarmenn lýstu þvi yfir
að þeir myndu greiða atkvæði
gegn þeim i' hreppsnefnd.
EnAdam var ekkilengi i Para-
dis. Svar hreppsnefndar Seylu-
hrepps til iðnaðarráðuneytisins
var ekki ineinu samræmi við þaö
sem á undan var gengið og m.a.
vegna þess héldu hjólin áfram aö
snúast. Þrátt fyrir yfirlýsingar
iðnaðarráðherra þess efnis að
þær bætur, sem boðnar væru i
Hafa ber það sem
sannara reynist
■ Blaöaskrif halda áfram með
litlum hléum um Blönduvirkjun,
og eins og oft vill verða þegar
menn ræða um mál sem þeim eru
misjafnlega kunnug, þá vilja
fljóta þar með fullyrðingar sem á
litlum rökum eru byggðar og
sumar alrangar.
Ég vil þvi svara hér aö nokkru,
fáeinum atriðum sem fram hafa
komið og einnig skýra stöðu
málsins að öðru leyti eins og ég
tel hana vera nú.
Sigurður H. Pétursson héraðs-
dýralæknir skrifar grein i Ti'man-
um 23. jan. s.l. og ræðir þar mjög
um stöðu þessa máls i Svina-
vatnshreppi.
Þar segir m.a. i yfirskrift:
„Hreppsbúum var ekki gefinn
kostur á að koma með breytinga-
tillögur i neinni mynd”.
Þarna er Sig. H.P. að ræða um
samningsdrög þau um Blöndu-
virkjun sem tekin voru til um-
ræðu og atkvæðagreiðslu á al-
mennum sveitarfundi i' Svi'na-
vatnshreppi 12. og 13. des. 1981.
Mér kemur þetta undarlega
fyrirsjónir og veit ekki hver hefði
getað bannað það að breytingatil-
lögur kæmu fram á sveitarfundi,
þvert á móti hefðu þær veriö vel
þegnar ef þar hefði gætt nýrra
hugmynda i landverndarátt, og
þannig getað opnað nýjar leiöir til
samkomulags.
Þá segir Sig. H.P. i millifyrir-
sögn:
Tilhögun I er ekki hafnað.
Ekki veit ég hvaðan greinar-
höfundur fær hugdettu þessa og
vil ég biðja hann að lesa betur
samningsdrögin sem hann vitnar
til i' greininni.
Staðreyndin er sú að samnings-
drög um Blönduvirkjun frá 30.11.
’81 voru i heild felld i almennri at-
kvæðagreiðslu i Svinavatns-
hreppi hinn 13: des. s.l. og þar
með tilhögun I, sem f jallað er um
i fyrstu grein samningsdraganna.
Það er þvi' ranghermi að tilh. I
hafi ekki verið hafnað hér i sveit.
Þá talar greinarhöfundur nokk-
uð um hvernig afgreiða skuli mál
sem þetta, þar sem um sameign
sé að ræða, og er þar meö ýmsa
útreikninga og hugdettur varð-
andi meirihluta og minnihluta.
Ég hef hins vegar reynt að
kynna mér það hjá lögfræðingum
hvernig afgreiðslu mála eins og
þessa skuli háttað svo helst sé að
lögum, og sé það nú, að það þyrfti
fleiri að gera.
Hins vegar segirSig. H.P. sumt
vel og réttílega i fyrrnefndri grein
m.a. þessa millifyrirsögn.
Svinvetningar vilja virkjun:
Þetta erréttog hefurgreinilega
komið fram á fundum, en við vilj-
um ekki eyðileggja allt að 60
ferkm. af gróðurlandi við þá
framkvæmd, þess gerist engin
þörf, það er hægt að virkja fall-
orku Blöndu með mun minni
landeyðingu, enda er það vfðast
talið til siðmenningar að ganga
vel um land sitt og eyða ekki
gróðri þess eða lífriki að
nauðsynjalausu, þá er það og
margyfirlýst aðum þetta stendur
deilan um Blönduvirkiun.
Þá vitnar Sig. H.P. loks i
ályktun sem gerð var á kjör-
dæmisþingi framsóknarmanna á
Norðurlandi vestra 14. nóv. 1981
og segir að samþykkt hennar hafi
vakið mikla athygli og ánægju.
Þessu er ég sammála, þvi að
ályktun þessi er viturlega samin
og skyldu menn lesa hana vand-
lega i grein Sig. H.P. vegna þess
að það má ganga langt i landvörn
við Blöndu áður en henni er hætta
búin i kostnaðarlegum saman-
burði viö aðrar virkjanir. Það má
þvi öllum augljóst vera aö
kostnaður sá, sem af þvi mundi
leiða að ná samkomulagi við
heimamenn um Blönduvirkjun er
ekki raunverulega deiluefnið,
heldur pólitisk hrossakaup i
virkjunarmálum þarsem gróður-
landið við Blöndu er fórnar-
lambið.
Hinsvegar er sjálfsagt að geta
þess, að i samningsdrögum um
Blönduvirkjun frá27.1. ’82er þess
getiðaf fulltrúum virkjunaraðila,
að hugsanlega megi komast af
með 220 Gl. miðlun við Blöndu.
Þessu ber að fagna og er stórt
spor i rétta átt. Þá er aðeins eftir
að færa stifluna i Blöndu upp að
Sandárhöfða svo að menn séu
sammála. Það er óhentugt báðum
aðilum að hafa 220 Gl. miðlun við
Reftjarnarbungu vegna þess að
landspamaður er sára litill af
minnkaöri miðlun, en sé stiflan
hinsvegar við Sandárhöfða er
landsparnaður um 50% og
kostnaður litið meiri.
Allmörg stéttarfélög á Noröur-