Fréttablaðið - 16.11.2008, Blaðsíða 25

5 MENNING
AHAFI
gar náttúrur
GARÐURINN
Gerður Kristný
JPV
★★★
Hólavallagarður er efni Gerðar Kristnýjar í
Garðinum. Textinn er ljóðrænn, langt frá
galsanum sem einkenndi Ballið á Bessastöðum
í fyrra. Nú er markhópur stúlkur
með áhuga á andlegum efnum.
Draugar eiga sér margar myndir í
þjóðtrú, hér nýtir höfundur sér
fleiri en eina mynd. Sagnfræðileg-
ar skáldsögur höfða til krakka sem
vilja hafa sögu „sanna“. Hér er fléttað saman
sögum tveggja unglingsstúlkna, önnur lifir á
okkar tímum en hin var uppi fyrir 90 árum.
Þótt aðstæður hafi gjörbreyst á níutíu árum
hafa tilfinningarnar sjálfsagt lítið
breyst. Eyja er nýflutt í nágrenni
Hólavallagarðs. Pabbi Eyju finnur
draumastólinn sinn í antíkbúð fljót-
lega eftir að fjölskyldan kemur sér
fyrir. Stólakaupin eiga eftir að draga
dilk á eftir sér. Hér er á ferðinni saga af ungri
stúlku sem lendir í ótrúlegri ævintýrum en
flestir jafnaldrar hennar.
Hildur Heimisdóttir
Tvær stúlkur
völundarsmíð, nákvæm og vönduð
yfirlega, sótt í smiðju sögualdar-
innar og stílfræði þess lærða en
hert í eldi þeirrar tuttugustu og
fyrstu og gyllt að hætti höfundar.
Náttúrumynd og náttúrulýsingar
bókarinnar eru bæði mjög falleg-
ar, og gott dæmi um falið samspil
aldarfars og heimsmyndar sögu-
tímans við skáldsýn höfundar og
listskilning í nútíma. Þá er sam-
þætting sögulegs raunsæis við
furður og yfirnáttúru sannfær-
andi og átakalaus, líkt og í Biblíu-
sögunum (og góðum súrrealisma)
og byggist á sömu forsendu eða
málsrökum; dulmögnun orðsins
sigrar raun, vit og skynsemi –
magnar trú sem flytur fjöll.
Galdur skáldskaparins.
Vísun sögunnar til nútíma er því
(vitaskuld) samfélagsleg og list-
ræn í senn, varðar bæði brauð og
orð, æði lesandans og list skálds-
ins, alvaldið og öreigann. Bókin er
bæði fjandafæla og fjölmóður.
Myndin af græðgi og yfirgangi
auðvaldsins er átakanlega nærri
lesandanum, myndir af fórnar-
lömbum girndar og trúarbragða
sömuleiðis, myndin af nægjusöm-
um sendlingi átakanlega fjarri.
Trúin á góðan galdur, trúin á mátt
og megin bókstafs og rittákns,
rúnir og orð, með vísan í reginöfl
móður jarðar – dýraríkis, jurta-,
steina- og andríkis hennar, er hins
vegar ávallt nærri; eilíft tungumál
skáldsins á öllum tímum. Þar slær
þeim saman í eyjunni, Jóni, Sjón,
Jónasi og Jóhannesi guðspjalla-
manni.
Þá eru aðrar mannlýsingar eft-
irminnilegar, ekki síst myndin af
Siggu, og Ara í Ögri sem Landið
þitt Ísland segir að hafi verið
„höfði hærri en aðrir menn“. En af
hverju kom bókin ekki út í fyrra,
þá hefðum við getað lært af sög-
unni. Mikil er ábyrgð skáldsins.
Rökkurbýsnir eru yndi til lestr-
ar, aðgengilegar öllum lesendum,
frásögnin spennandi og alþýðleg,
ekkert nema rasssæri rekur mann
á fætur. Góða skemmtun!
Sigurður Hróarsson
framleiðandi og forystumaður
um að skapa nýjum iðnaði á göml-
um merg aðstöðu og hefur verið
ljósmóðir mörgum verkefnum
annarra.
Til að fjármagna sín eigin verk
fór hann í fjölþjóðlega smölun
fjármagns og varð á norrænum
vettvangi fyrirmynd annarra
framleiðenda á Norðurlöndum.
Hann hefur með sífelldum heim-
sóknum sínum á kvikmyndahátíð-
ir skapað sér alþjóðlega viður-
kenningu, er þekktur meðal
helstu kvikmyndagerðarmanna
heims.
Ekki verður sagt að hann hafi
breyst mikið á þessari vegferð,
þótt hann hafi mátt sjá sinn per-
sónulega hag laskast, útgerð hans
oftar en einu sinni komist í þrot.
Hann hefur marga fjöruna sopið.
Heiðursverðlaun Eddunnar sem
hann þiggur í kvöld munu litlu
breyta fyrir hann: tvær myndir
er hann með í vinnslu – Sólskins-
drengur verður frumsýnd í jan-
úar og Mamma Gógó fer í tökur í
næsta mánuði.
Hann er orðinn einn af höfund-
um Íslands og heiður kvöldsins er
aðeins lítillegur þakklætisvottur
þeirra sem hafa unnið með honum
í þrjá áratugi, vitandi vits að við
eigum eftir að njóta lengri farar
með honum og hann mun halda
áfram að segja okkur öllum sögur
af landi og þjóð til hárrar elli.
G æ ð a s t u n d i r
Hart í bak
Gjafakort á Kardemommubæinn!