Tíminn - 18.02.1982, Blaðsíða 6

Fimmtudagur 18. febrúar 1982
stuttar fréttir
borgarmál
Kaupfélagið Fram á Neskaupstað.
Kaupfélagid
Fram 70 ára
■ Kaupfélagiö Fram I
Neskaupstað heldur upp á 70
ára afmæli sitt um þessar
mundir. Af þvi tilefni hefur
viðskiptavinum félagsins
verið veittur 10% afsláttur af
öllu vöruverði og stendur það
til 19. febrúar. Daginn eftir,
laugardaginn 20. febrúar
hefur félagið „opið hús” i
Egilsbúö þar sem öllum
ibúum á félagssvæðinu er
boðið að þiggja veitingar.
A stofnfundi félagsins sem
haldinn var 9. febrúar 1912 að
Strönd i Neskaupstaö voru
kosnir i fyrstu stjórn þess: Jón
Jónsson á Ormstöðum,
Vilhjál mur Stefánsson
Hátúni og Friðrik Jónsson
Strönd. Fram < il ársins 1925
var félagið rekið sem
pöntunarfélag.enþað áropnaði
það siðan sina fyrstu sölubúð.
NU rekur félagið 5 verslanir,
mjólkurstöð, sláturhús,
brauögerö og skipaafgreiöslu,
auk umboða fyrir Samvinnu-
tryggingar og Oliufélagiö h.f.
Félaginu hefur haldist mjög
vel á kaupfélagsstjórum gegn-
um árin, en þeir hafa aðeins
verið fjórir frá upphafi:
Friðrik Jónsson frá 19 12-1924,
Helgi Pálsson frá 1924-1937,
Guðröður Jónsson frá 1937-
1948 og Gisli Haraldsson frá
1948 til þessa dags. Núverandi
stjórn skipa þeir: Eyþór
Þóröarson, Jón Bjarnason,
Friðrik Vilhjálmsson, Hákon
Guðröðarson og Ragnar
Sigurðsson.
Um :í()0 félagsmenn
Aö sögn Gisla kaupfélags-
stjóra, eru félagsmenn nú um
300. Starfsmenn eru nú 54 fast-
ráðnir, én ef sláturtiðin er
tekin meö eru milli 70 og 80
manns á launaskrá hjá félag-
inu. Hann kvað áætlað aö
kaupfélagið sé meðum 80-90%
af versluninni á staðnum. Af-
komu félagsins sagði Gisli
hafa verið nokkuð góða
undanfarin ár.
Spurður um viðgang félags-
ins sagði Gisli alla ti'ö hafa
verið reynt að bæta einhver ju
við árlega og svo yröi vonandi
framvegis. ,,A þessu ári
höfum við tekið i notkun njíja
brauögerö, þ.e. i gamla húsinu
sem stækkað hefir verið um
helming og keyptar nýjar
vélar. Þetta eykur afköstur
um 2/3. Einnig er áætlaö að
endurbætur fari fram á
mjólkurstöðinni á þessu ári”.
En er ekki erfitt að bjóða
upp á mikið vöruúrval á svo
litlum stað? „Það sem
erfiðast er i' rekstri verslan-
anna er það sem við köllum
birgðaþyngsli. Við verðum aö
liggja meö mikiö af bsirgöum
og reyna að hafa breiöan
lager, þannig að hægt sé að
bjóða upp á sem flest. Af þvi
leiðir aö við getum kannski
ekki verið nógu nákvæmir i
hverjum vöruflokki. En á svo
þröngu markaðssvæði sem
hér — okkar félagssvæði er
um 2.000 manns — þá verður
veltuhraöinn mjög hægur og
fjármagnskostnaöur þvi mjög
mikill.
Mikill f lutnings-
kostpaður
Það sem aftur á móti bitnar
mest á neytendunum er mikill
flutningskostnaður. Með skipi
er hann um 50 aurar á hvert
kiló, með bilum um 95 aurar
og með flugvélum að jafnaði
um 1.30 krónur. Og ekki nóg
með það, heldur verður fólk
lika að borga söluskatt af
þessum flutningskostnaði,
sem ég tel gifurlegt óréttlæti
fyrir fólkið úti á landsbyggö-
inni, og þvimikið réttlætismál
aö hann verði felldur niöur.”
sagði Gisli.
Þágathannþesss að itilefni
af afmælinu sé áætlað að gefa
út vandaða ársskýrslu með
ágripi af sögu félagsins fyrir
aöalfund félagsins i vor auk
þess sem þá standi til að eitt-
hvað fleira verði gert til
hátiðabrigða.
—HEl
Aðeins einu
sinni rafmagns-
laust í vetur ‘
MÝRDALUR: ,,Við höfum
litið að kvarta undan raf-
magnsmálunum he'rna i vctur.
Það var einu sinni sem raf-
magniö fór hérna, í um hálfan
sólarhring, en annars hefur
þetta verið bara gott i vetur”,
sagði Björgvin Salómonsson,
oddviti er Tíminn spuröi hvort
rafmagnstruflanir hafi mikið
bitnað á Skaftfellingum
undanfarna mánuði.
Björgvin sagöi nú hafa veriö
lagöa nýja linu austur undir
Pétursey, og þetta hafi verið
allt annaö siöan hún var tekin i
notkun. Næsti áfangi þessarar
linu veröur til Vikur.
Að sögn Björgvins hefur
veturinn verið snjóléttur það
sem af er, boriö saman við i
fyrra. Hinsvegar hafi komið
óvenju langur frostakafli fyrir
áramótin, þannig að búast
megi við töluverðu frosti i
jörð, þótt eitthvað hafi það
væntanlega minnkaö i vot-
viðrinu að undanförnu.
—HEI
KRON-búð
f Furugrund
KÓPAVOGUR: KRON hefur
fengið vilyröi fyrir lóð undir
hverfisverslun viö Furugrund
i Kópavogi, niöri i Fossvogs-
dalnum. Ekki mun þó endan-
lega ákveöið i félaginu hvern-
ig að framkvæmdum verður
staöið, en veriö er aö huga að
undirbúningi fyrir byggingu
verslunarhúss á þessum stað.
HEI
Hvernig er glundrodakenningin í
framkvæmd í borgarráði?
ÍHALDIÐ ÞREFALT OFTAR
ÓSAMMÁLA EN MEIRIHLUTINN
■ Fyrir siðustu borgarstjórnar-
kosningar i Reykjavik, og reynd-
ar svo lengi sem elstu menn
muna, lagði Sjálfstæðisflokkurinn
ekki höfuðáherslu á eigið ágæti
við stjórn höfuöborgarinnar i
sinni kosningabaráttu heldur hitt,
að ef þáverandi minnihluti sem
samanstóð af þremur stjórn-
málaflokkum næði völdum, þá
myndi hann stjórna enn verr en
ihaldið. Eftir að Sjálfstæðisflokk-
urinn hafði kallaö „úlfur, úlfur”
um áratuga skeiö hættu kjósend-
ur að taka mark á honum, og þvi
féll meirihlutinn.
Undanfarin fjögur ár hefur
reyntá það hvort glundroðakenn-
ing sjálfstæðismanna átti við rök
að styðjast. Sjállstæðismenn telja
sig hafa íengið lögfullar sannanir
fyrir þvi að hún blómstri, og
hugsa nú gott til glóðarinnar við
borgarstjórnarkosningarnar eftir
þrjá mánuði. Forsvarsmenn
meirihlutans eru á öðru máli.
Þeir viðurkenna þó sem rétt er að
ákvarðanataka er þyngri i vöfum
þegar þrir aðilar þurfa að koma
sér saman um stjórn borgarinn-
ar, heldur en þegar einræðisfyrir-
komulag fyrrverandi meirihluta
var við lýði. Hins vegar visa þeir
á bug fullyrðingum um ósættan-
lega sundurþykkju.
Það er i þessu máli, eins og
mörgum fleirum á vettvangi
stjórnmálanna, að hér stendur
staðhæfing gegn staðhæfingu.
Annar aðilinn segir að glundroða-
kenningin hafi sannað sig i fram-
kvæmd, en hinn aðilinn andmæl-
ir. Ákveðnar og óumdáildar stað-
reyndir liggja þó á borðinu, sem
menn verða að sætta sig við, hvar
svo sem þeir standa i flokki.
Ein er sú að meirihlutinn kom
sér saman um samstarf i upphafi
kjörtimabilsins, og ekkert bendir
til annars en það haldi út til enda
þess. Ýmsar staðreyndir eru
einnig borðliggjandi i fundar-
gerðum hinna ýmsu stofnana og
ráða borgarinnar um tilvist eða
tilvistarleysi glundroðakenn-
ingarinnar.
Undirritaður tók sig til einn
daginn i vikunni og fletti i gegn-
um aílarfundargerðir borgarráðs
siðast liöiö ár, til að kanna
hvernig þessi mál stæðu á þeim
bæ. Niðurstaðan kom i sjálfu sér
ekki á óvart fyrir þann sem fylg-
ist með borgarmálum frá degi til
dags.en þó voru áherslurnar öllu
meiri og fleiri en ég hafði gert ráð
fyrir i upphafi.
A árinu 1981 voru haldnir sjötiu
og fimm fundir i borgarráði.
Borgarráð er fimm manna klúbb-
ur helstu stjórnmálamanna
borgarinnar, en auk þess hafa þar
seturétt án atkvæðisréttar, æðstu
embættismenn Reykjavikurborg-
ar. Oll mál sem á einhvern hátt
tengjast Reykjavikurborg koma
inn á borð borgarráðs, og þar er
málum oftast endanlega ráðið, þó
auðvitað geti borgarstjórn alltaf
haft siðasta orðiö. 1 borgarráði
sitja fyrir hönd meirihlutans:
Kristján Benediktsson, Fram-
sóknarflokki, Björgvin Guð-
mundsson, Alþyðuflokki, (þ.e. ár-
ið 1981, nú situr Sjöfn Sigur-
björnsdóttir fyrir Alþýðuflokk i
borgarráði), og Sigurjón Péturs-
son, Alþýðubandalagi. Davið
Oddsson og Albert Guðmundsson
sitja fyrir hönd Sjálfstæðisflokks-
ins i borgarráði.
Á þessum sjötiu og fimm fund-
um sem haldnir voru i borgarráði
árið 1981 voru tekin fyrir 2252
mál. Ókunnugir standa e.t.v. i
þeirri trú að meirihluti og minni-
hluti standi i endalausu karpi um
hvert einasta mál, en þvi fer
fjarri. Aðeins fjörutiu og niu
ágreiningsmál, þ.e. þau mál sem
ekki eru samþykkt samhljóða,
komu á borð borgarráðs á þvi
herrans ári 1981. Lætur það nærri
að vera um 2% allra þeirra mála
sem tekin eru fyrir af samkund-
Tafla I:
Árið 1981 eru haldnir 75 fundir i borgarráði Reykjavíkur.
Tekin eru fyrir 2252 mál:
Afgreidd Afgreidd með
samhljóða ágreiningi
2203 49
Tafla II: Afgreiðsla ágreiningsmála:
Venjuleg skipting milli minnihluta og meirihluta: Meirihluti klofnar Minnihluti klofnar Vafamál
10 8 28 3
H Albert Guðmundsson og Davíö Oddsson eru rúmlega þrisvar sinn-
um oftar ósammála en fulltrúar meirihlutans i borgarráði
| Oddvitar meirihlutans, og fulltrúar hans I borgarráði
unni. Þaö fer þvi ekki mikið fyrir
ófriðnum á þvi heimili þegar
heildstætt er litið á.
Athyglisverðast er hins vegar
að kanna hvernig háttað er af-
greiðslu ágreiningsmálanna. Af
þessum fjörutiu og niu málum, þá
eru aðeins tiu þeirra afgreidd
með eðlilegum ágreiningi milli
meirihluta og minnihluta. Ekki
reyndist unnt að skilgreina
hvernig ágreiningi var háttað i
þremur málum, þar sem ná-
kvæmni skortir i bókanir. Hins
vegar reyndist meirihlutinn hafa
klofnað i átta málum. Mál sem
fulltrúar minnihlutans höfðu ekki
orðið samstiga i urðu aftur á móti
ekki færri en tuttugu og átta.
Kærleiksheimili fulltrúa Sjálf-
stæðisflokksins i borgarráði er
þvi ekki íyrirferðarmikið, og er
sjálfsagt byggt úr gleri. Ekki er
þvi óeðlilegt, þegar fyrrnefndar
staðreyndir liggja fyrir, þótt ein-
hverjum verði hugsað til snöru i
hengds manns húsi þegar Albert
Guðmundsson, en þó aðallega
Davið Oddsson, hefja upp raust
sina og útlista i hverju glundroða-
kenningin felst.
Þess ber þó að geta að einstaka
sinnum er málum visað sam-
hljóða til borgarstjórnar, sem vit-
að er fyrirfram að mikill ágrein-
ingur er um. Einnig má vera að
menn nenni ekki alltaf að greiða
atkvæði á móti málum i borgar-
ráði, þegar fyrir liggur öruggur
meirihluti. Hvað sem öðru liður
þá breytir þetta ekki niðurstöð-
unni. Tölurnar tala sinu máli.
í langflestum tilfellum er það
Albert Guðmundsson sem einn
myndar minnihluta, andspænis
flokksbróður sinum Davið Odds-
syni og fulltrúum meirihlutans i
borgarráði önnur útgáfa er sú að
meirihlutinn standi saman, en Al-
bert sé á móti, og Davið sitji hjá.
Með hjásetu sinni er Davið þann-
ig oft að gefa þegjandi samþykki
fyrir máli, án þess þó að stuða Al-
bert beint. 1 þessum átta ágrein-
ingsmálum innan meirihluta
borgarráðs árið 1981, er það fyrst
og fremst Sigurjón Pétursson
sem verður undir og myndar einn
minnihluta, gegn samstarfs-
mönnum sinum, og oftast fulltrú-
um Sjállstæðisflokksins. Það fer
þvi ekki mikið fyrir ofriki Alþýðu-
bandalagsins.
Kristinn
Hallgrimsson,
blaðamaður
skrifar: