Tíminn - 09.03.1982, Qupperneq 9

Þriðjudagur 9. mars 1982
9
fjölmidlun
„Umbótasinnar eru forystuafl félags-
hyggjumanna við háskólann. Við sem
stóðum fyrir þessu framboði i fyrra vor-
um óánægð með þá valkosti sem stóðu til
boða og töldum þennan valkost vanta og
reynslan sýndi að við höfðum svo sannar-
lega rétt fyrir okkur.”
mynd af hverjum og einum fyrir
sig. Ráðinn var nýr fram-
kvæmdastjóri,Sigurður Skagfjörð
Sigurðsson sem kom til starfa i
desember sl. Hann er nú að gera
úttekt á bóksölunni. Um miðjan
nóvember s.l. var gerð mikil
breyting á matsölunni. Fjöl-
breytni var aukin mikið, verð
lækkað og tekið upp sveigjan-
legra kerfi afsláttarmiða. Aðsökn
hefur aukist og ef litið er á tima-
bilið síðan breytingin var gerð i
heild hefur matsalan verið rekin
hallalaust,nokkuð sem ekki hefur
þekkst áður. Við börðumst fyrir
því með oddi og egg að fá nægi-
legt fé til að gera við Nýja Garð
næsta sumar og höfðum það i
gegn að lokum þannig að viðgerð-
um ætti að vera lokið næsta haust.
Viðgerðaáætlun Vinstri manna
hljöðaði hins vegar upp á þrjá
vetur eins og að var staðið að
þeirra hálfu á Gamla Garði með
tilheyrandi öþægindum fyrir
ibúa. Þannig er ekki hægt að
segja annað en vel hafi miðað
hvað hagsmunamál stúdenta
varðar iokkar tið ef miðað er við
þá la'gdeyðu sem áður rfkti.
Svona mætti lengi telja. I lána-
málum er nú búið að leggja fram
frumvarp um námslán og náms-
styrki. Það er mikill áfangi þvi i
þvi eru þættir sem eru stúdentum
til mikilla hagsbóta. Hækkað
lánshlutfall 90% i 100% og lff-
eyrissjóðsréttindi sem er mikið
réttlætismál eru þau atriði sem
hæst ber og á þeim er skipt við
hærra endurgreiðsluhlutfall.
Nií hafið þið gagnrýnt útgáfu
Stúdentablaðsins að undanförnu.
Hvað teljið þið helst til úrbóta?
Eg tel að blaðið hafi breyst til
batnaðar, það er nú i auknum
mæli fjármagnað með auglýsing-
um. Hins vegar tel ég að gera
megi betur, hvað varðar fjár-
mögnun með auglýsingum, efnis-
tök og uppsetningu. I þvi sam-
bandi má nefna að taka þarf
ákveðna málaflokka til ýtarlegr-
ar umfjöllunar i blaðinu s.s.
fjöldatakmarkanir, fjárveitingar
til H.t.,málefni F.S., byggingar
stúdentaheimila o.fl. Þetta hefur
jú verið gert litilsháttar en um
þessa hluti þarf að fjalla af m iklu
meiri festu en gert hefur verið og
fylgja þvi mun betur eftir.
Hver eru helstu mál sem stúd-
entahreyfingin þarf að beita sér
fyrir?
Við Umbótasinnar leggjum
höfuð áherslu á baráttu gegn
fjöldatakmörkunum og baráttu
fyrir auknum fjárveitingum til
háskólans. Umbótasinnar hafa
bent á nauðsyn þess að marka há-
skólanum framtiðarstefnu bæði
hvaðvarðar fjármagn og mennt-
un. Hvað varðar lánamál er það
að fá frumvarpið um námslán og
námsstyrki samþykkt og endur-
skoðun framfærslugrundvallar-
ins sem er brýnast i augnablik-
inu. Eitt af stærstu hagsmuna-
málum Stúdenta er bygging
námsmannaheimila og fyrir þvi
munum við Umbótasinnar berj-
ast. Við höfum bent á raunhæfa
leið til fjármögnunar sem er
stofnun byggingarsjóðs Stúdenta-
heimilis og nú þarf að fara að
vinda bráðan bug að þessu máli.
Að lokum. Hvernig leggjast
kosningarnar i þig?
Eg er bjartsýnn. Við Umbóta-
sinnar látum verkin tala og ég er
óhræddur ef kjósendur kynna sér
málin. Ég vona bara að sem flest-
ir taki afstöðu i hagsmunamálum
sinum og velji hvort þeir vilja
áframhaldandi umbætur undir
forystu umbótasinna eða aftur-
hvarf til glundroðans sem áður
rikti i tið Vinstri manna. Eg tel
bráðnauðsynlegt að umbótaárin
verði fleiri.sagði Finnur Ingólfs-
son að lokum.
S.J.
Myndin sýnir ýms áhöld Sama. 1 bakgrunnier málverk
Hnifssköft, skorin, sliður,
skeiðargafflar og skeiðarhnifar.
•Uppruni snjóþotunnar
Samar voru smiðir góðir og
ótrúleg er fegurð búsáhalda og
vopna. Sérlega athygli vekur
brúðarsleði, eða einskonar snjó-
þota.sem dregin varaf hreindýri.
annarsheitir farartækið Ackja og
var dregið um snjó og is af einu
hreindýri.
Ackjan er ævafornt og einstakt
farartæki til vetrarferða, er
hvergi til nema hjá Sömum. Hún
var stundum gjöf til unnustu.
Þessi óvenjufallega ackja er
brúðarsleði, en þar sem brúð-
guminn drukknaði rétt fyrir brúð-
kaupið var hún aldrei notuð.
Seinna urðu hreindýrasleðar al-
gengari og nú er vélsleðinn að
verða allsráðandi.
Og við getum haldið áfram að
telja Samana inn i nýja menn-
ingu. Kvenveski, budda, belti,
skóbönd, eymalokkar, armbönd,
pípuhreinsarar, eynarsköfur fyr-
ir hreindýr, púðurhorn, netanál-
ar, salthorn, vatnsheldar tóbaks-
dósir, almanök, pipuhulstur,
brennivinsflaska og ausur úr tré
eru frábær ilát þegar styia er
sötruð eða kaffi drukkið. Engin
hætta á að brenna varirnar á tré-
barminum. Þægilegt er að hafa
ausuna hangandi við beltið þegar
komið er að lækjardragi og þorst-
inn þjakar. Allir áttu sina ausu
sem var auðþekkt frá hinum.
Gerðirnar voru ólikar eftir fjöl-
skyldum og héruðum. Velgerð
ausa var vinsæl gjöf. Stór ilát
voru lika gerð úr tré, flöt föt,
skálar og mjaltaskálar til að
mjólka hreindýrin i.
Margt muna tengist svo auðvit-
að hreindýrinu, en hreindýr hafa
lifað i Skandinaviu siðan i lok is-
aldar. Þau voru notuð bæði sem
dráttar- og burðardýr. Til þess
þurfti ýmsan útbúnað, sem gerð-
ur var úr tré, leðri og beini, og oft
skreyttureinsog t.d. ökustafirnir
sem taumnum var vafið utan um
ef draga þurfti úrferð i brekkum.
Myndlist
Við þau þurfti ýmsa muni.
Klafa, klifbera, hálsbönd, lása á
tauma, snöruhringi, festingar og
lása á dráttartaugum og ökustafi.
Og að lokum er það fatnaður-
inn, sem var mjög svipaður hjá
körlum og konum i fornöld, og
verður það nú aftur á kjarnorku-
öld, hvort sem menn lifa á kjam-
orkulausum beltum, eða ekki.
Einna athyglisverðust er samt
myndlistin, sem skipar þarna
veglegan sess. Bæði málverk,
saumaðar myndir, tréristur og
teikningar.
Þessi þjóð hefur austræna hæfi-
leika i myndsköpun. A litilli ein-
faldri mynd, má stundum sjá
heilt byggðarlag, og sú einlægni
er myndlistarmenn sunnar á
hnettinum glata á söfnum og i
listaskólum, lifir góðu lifi hjá
Samanum.
Mér hefur verið sagt, að list-
málarar hafiþó ekki notið mikill-
ar virðingar i fornu samfélagi
Sama, en nú er sú listgrein vist
hafin til verðugrar virðingar.
Vil ég hvetja alla er unna sögu,
list og fornmenningu að skoða
þessa skemmtilegu listsýningu,
sem verður hér vist ekki lengi,
þvi þetta er farandsýning, sem
siglir von bráðar vestur um haf.
(Sýningin stendur til 14. mars)
Jo'nas Guðmundsson
Jónas Guð-
mundsson
skrif ar u m
myndlist.
■ óvist er enn hvort Innheimtunni tekst að efna til alvarlegri
opinbcrra deilna með varp-auglýsingu sinni, en ljóst er að þetta
sjónarspil vekur ekki siður athygli en dillibossarnir I fyrra.
„Þett’ er ekki
auglýsing um
ædarvarp ...”
■ í gráum hversdagsleika góunnar hefur innheimtudeild Ríkis-
útvarpsins á ný tckið að sér að lifga upp á sálartetur sjónvarps-
áhorfenda. i þvi skyni hefur hún nú tekið upp enn frumlegri að-
fcrðir en i fyrra, er dillandi diskómeyjar voru fengnar til að
minna menn á afnotagjaldið. Nú erú karlmenn látnir hlykkjast
ogdingla sér i dularfullu þokukófi. Til þess að gera sjónarspiiið
enn dulúðugra er dulbúinn æðarfugl látinn svifa um sviðið. Til-
gangurinn mun vera hinn sami og I fyrra, að minna menn á að
koma og borga!
Ekkert helur enn heyrst frá
jafnréttissinnuðum karlmönn-
um um að of litið sé gert úl þvi
sterka kyni I þessari varpaug-
lýsingu kúluvarparar hafa
heldur ekki látið málið til sin
taka né heldur æðarræktar-
bændur, en þeim er greinilega
ögrað með yfirlýsingunni um
það þetta sé ekki auglýsing
um æðarvarp. Enginn hefur
heldur enn mótmælt and-
varpinu ógurlega, sem þulur
tekur fram að ekki sé verið að
auglýsa i myndinni.
Auglýsingar
Auglýsingar hafa löngum
verið meðal vinsælasta efnis
Sjónvarpsins ekki sist meðal
yngri kynslóðarinnar. Texta
margra þeirra læra börnin ut-
an að og nýrri smellinni sjón-
varpsauglýsingu er viða á
heimilum ekki siður tekið en
góðum skemmtiþætti.
I seinni tið hefur það færst i
aukana að framleiðendur
sjónvarpsauglýsinga leggi
áherslu á skemmtigildið og
myndræna upplifun áhorfand-
ans i stað þess að koma á
framfæri ákveönum
staðreyndum eða upplýsing-
um. Margt af þessu hefur tek-
ist vel séð af sjónarhóli áhorf-
andans en ekki er vist að þeir
sem staðið hafa straum af
kostnaði við gerð og birtingu
auglýsinganna hafi alllaf
verið jafn ánægðir, þvi að það
fer ekki alltaf saman að aug-
lýsing sé „góð” og að hún sé
„áhrifarik”.
Góð hugmynd, góð útfærsla
góður leikur, vönduð mynda-
og hljóðupptaka getur rennt
stoðum undir mjög ásjálega
auglýsingu en það getur alveg
farið framhjá áhorfandanum
hver er að auglýsa og jafnvel
hvaðer verið að auglýsa. Þess
eru dæmi bæði hérlendis og
erlendis.
Markmið
Á hinn bóginn eru þess lika
dæmi áð auglýsing sem flestir
hafa verið sammála um að
væri ömurleg hafi haft mjög
veruleg áhrif til söluaúkning-
ar eða aukinnar eftirspurnar
eftir þeirri þjónustu sem aug-
lýst hefur verið. Þótt ýmsum
þyki þetta skrýtið er þetta
engu að siður staðreynd.
Það er þvi erfitt að finna
nokkurn algildan mælikvarða
á ágæti auglýsinga i sjón-
varpi, að minnsta kosti ekki
mælikvarða sem bæði áhorf-
endur og auglýsendur myndu
lesa af á sama hátt. En megin-
atriðið mun þó vera, að aug-
lýsingin nái markmiði sinu.
Nú, þegar sýningarminútan
i auglýsingatima sjónvarpsins
er komin upp i 8.250 krónur er
ótrúlegt annað en auglýs-
endurnir vilji sjá einhvern
árangurbirtingarinnar og geti
þannig sannfærst um að aug-
lýsingin hafi verið góð fjár-
festing.
Mótmæli?
Sjónvarpsauglýsingar inn-
heimtudeildar Rikisútvarps-
ins i Sjónvarpinu á siðasta ári
náðu svo sannarlega þeim til-
gangi að skemmta íólki. Þær
auglýsingar urðu að auki viöa-
mikið innlegg i jafnréttisbar-
attu kynjanna og ylirlýsingar
höfundar auglýsingarinnar,
Rósu Ingólfsdóttur teiknara
um kynsystur sínar og hlut-
verk karlmanna i’ þjóðfélaginu
hafa siðan skapað miklar um-
ræður. Jafnréttisbaráttukonur
höfðu i þessu sambandi þau
áhrif að innheimtan sá sitt
óvænna og hætti sýningum
auglýsinganna fyrr en ætlað
hafði verið.
En „dillibossaauglýsingin”
svonefnda var þó ekki þar með
úr sögunni, heldur ber aug-
lýsing frá Þórscafé það meö
sér að hún hafi endurfæðst i
kabaretl þess skemmtistaðar
og „innheimtudiskóflokkur-
inn” þar öðlást langlifi.
Ekki er enn útséð um það,
hvort innheimtudeildinni tekst
að vekja upp deilur með sjón-
leik sinum að þessu sinni.
Ýmsir sjónvarpsáhorfendur
eru eflaust þakklátir fyrir það
að sú deild stofnunarinnar
bæti þeim með þessu móti upp
heldur litla framleiðslu dag-
skrárdeildanna á skemmtiefni
i vetur. Engu að siður verður
þvi vart trúað að óreyndu að
enginn þjóðfélagshópur láti
málið til sin taka. Einhver
hlýtur þó að taka upp hansk-
ann fyrir blessaða æðarkoll-
una, sem flækt er þarna sak-
laus inn i fjármálavafstur
Rikisútvarpsins.
En skyldu annars margir
hafa hlaupið til og borgað af-
notagjöldin?
Olafur Ragnarsson
skrifar