Tíminn - 26.03.1982, Blaðsíða 7

Föstudagur 26. mars 1982
erlent yfirlit
■ Jorge Castaneda (lengst til v.) og Haig.
Reagan leikur
tveim skjöldum
Óljós stefna í málum Mid-Ameríku
■ ÞAÐ ER mikiö umræðuefni i
bandariskum fjölmiölum um
þessar mundir, aö erfitt sé aö
gera sér grein fyrir stefnu þeirra
Reagans og Haigs varðandi
Miö-Ameriku. Hún sé eitt i gær og
annaö i dag, og vel megi svo eiga
von á þriöju útgáfunni á morgun.
Fyrir hálfum mánuöi eða svo,
virtist margt benda til þess, aö
þeir Reagan og Haig væru aö
undirbúa skæruhernaö gegn
stjórn Sandinista i Nicaragua.
1 fyrsta lagi voru birtar skýrsl-
ur og myndir, sem áttu aö sýna aö
veriö væri aö koma upp herstööv-
um i Nicaragua meö aöstoö
Rússa og Kúbumanna og virtist
tilgangurinn meö þvi aö efla
skæruhernaö og uppreisnir i öll-
um rikjum Mið-Ameriku. Fyrsta
markmiöið væri aö tryggja
skæruliöum sigur i E1 Salvador,
en fullar heimildir væru fyrir þvi,
að skæruliöum þar væri stjórnaö
frá Nicaragua.
1 öðru lagi skýröu merk stór-
blöö, eins og Washington Post, frá
þvi, aö CIA heföi fengiö 19
milljóna dollara fjárveitingu til
aö þjálfa um 500 skæruliða frá
ýmsum löndum Rómönsku
Ameriku og yröi þeim beitt gegn
Nicaragua. M.a. ættu þeir að
eyðileggja brýr og önnur mann-
virki og leggja efnahagslifið
þannig i rúst.
Þá heföi CIA náö samkomulagi
um það viö önnur Amerikuriki, að
þau legöu til 500 skæruliða i um-
ræddum tilgangi og yröi þannig
samtals um 1000 skæruliöum beitt
gegn Nicaragua.
VIÐBROGÐ almennings i
Bandarikjunum við þessum tiö-
indum urðu ekki á þann veg, sem
rikisstjórnin mun hafa gert sér
vonir um. Menn vissu raunar
fyrir, að Rússar og Kúbumenn
voru með fingurna i spilunum i
Mið-Ameriku, en hins vegar benti
margt til, aö CIA færöi þetta i stil-
inn.
Stjórn Nicaragua mótmælti þvi
eindregiö, aö Rússar og Kúbu-
menn væru aö koma þar upp her-
bækistöðvum. Hins vegar væri
hún sjálf aö auka varnir landsins
á allan hátt, þar sem hún mætti
búast viö innrás skæruliða þá og
þegar.
Þá mótmælti stjórn Nicaragua,
aö starfsemi skæruliöa i E1 Salva-
dor væri stjórnað frá Nicaragua.
Þessi mótmæli hennar fengu auk-
inn stuöning, þegar CIA brást
aðalvitnið, sem átti að sanna
■ Mitterrand hefur reynzt
Nicaragua tráustur stuönings-
maöur, m.a. selt vopn þangaö.
þetta. Ungur maöur frá Nicara-
gua var handtekinn i E1 Salvador.
CIA taldi sig hafa fengið vitnis-
burð hans fyrir þvi, að hann heföi
veriö sendur til aö stjórna skæru-
hernaöi i E1 Salvador og til
frekari áréttingar var flogiö meö
hann til Washington og hann lát-
inn vitna á blaðamannafundi. Þar
lýsti hann yfir þvi, að hann hefði
verið þvingaöur til aö gefa áöur-
greindan vitnisburð, en sannleik-
urinn væri sá, aö hann heföi fariö
til E1 Salvador sem sjálfboðaliði,
án nokkurs samráös viö stjórnar-
völdin i Nicaragua.'
ÞAÐ kom brátt i ljós, að
hvorki almenningur né þingið var
fylgjandi innrás i Nicaragua á
þessu stigi, þótt skæruliðum væri
beitt, en bandariskur her ekki lát-
inn skerast i leikinn að sinni.
Slikur skæruhernaður gæti hæg-
lega leitt til þess að Mið-Amerika
yrði nýtt Vietnam.
Jafnframt þessu jókst svo
þrýstingur utan frá. Stjórnir
flestra eða allra samstarfsrikja
Bandarikjanna hvöttu til aö fall-
izt yrði á tillögur Portillos forseta
Mexikós þess efnis, að honum
yrði falið að reyna að koma á
samkomulagi milli Kúbu.
Nicaragua og Bandarikjanna
varðandi afskipti af málum Mið-
Ameriku.
Niðurstaðan af þessu varð sú,
aö utanrikisráðherra Mexikós,
Jorge Castaneda, kom til
Washington og ræddi þar við Haig
um grundvöll sliks samkomulags.
Eftir að þeir Castaneda og Haig
höfðu hitzt tvisvar sinnum,
greindi Haig á blaðamannafundi
frá nokkrum atriðum, sem
Bandarikin legðu áherzlu á, ef
slikt samkomulag yrði gert.
Castaneda mun i framhaldi af
þessu ræða við rikisstjórnir Kúbu
og Nicaragua og herma óstað-
festar fréttir, að þær séu fúsar til
umræddra viðræðna, án þess að
ganga fyrirfram að skilyrðum
Bandarikjanna.
Eftir að Castaneda hefur kynnt
sér til fulls hvernig landið liggur,
mun hann ræða við Haig að nýju.
Það verður þó ekki fyrr en eftir
28. marz eða að afstöðnum kosn-
ingunum i E1 Salvador. Fari
kosningarnar þar á þann veg, að
kristilegir demókratar beri sigur
úr býtum, kunna að verða hafnar
viðræður milli þeirra og skæru-
liða um sættir i borgarastyrjöld-
inni. Það mun hins vegar óliklegt,
ef hægri menn verða sigurveg-
arar.
Þannig standa málin i stórum
dráttum nú. Reagan og Haig virð-
ast bæði halda opinni leið til sam-
komulags eða skæruhernaðar.
Vonir langflestra eru vafalaust
þær, að samningaleiðin verði far-
in og báðir aðilar geri tilslakanir,
sem til þess þarf. Skæruhernaður
af hálfu Bandarikjanna myndi
ekki bæta ástandið i Mið-
Ameriku.
Þórarinn Þórarinsson,
ritstjóriT skrifar
7
erlendar fréttir
Verkefni
Columbíu
ganga vel
myndum sem bárust til jarðar
i gær er fjarstýrður armur
lyfti pakka með visindalegum
útbúnaði upp úr farangurs-
rými skutlunnar. Hafa vis-
indamenn látið i ljós ánægju
með hve þessi tilraun gekk
samkvæmt áætlun. 1 dag er
fimmti dagurinn sem Colum-
bia er á lofti, en ferð hennar er
ætlað að taka viku.
■ Geimfararnir um borð i
geimskutlunni Columbiu
framkvæmdu i gær eitt hið
erfiðasta viðfangsefni sem
þeim var ætlað að takast á við
i för sinni, en það var að prófa
búnað þann sem i framtiðinni
á að nota til þess að gera at-
huganir á gervihnöttum, bæði
lagfæra þá nema þá á braut og
koma nýjum á braut i þeirra
stað. Mátti sjá á sjónvarps-
Nigaragua
býdur Reagan
vidrædur
■ Þjóðarleiðtogi Nigaragura,
Daniel Obtega, hefur sagt að
hann sé reiðubúinn til þess að
hefja þegar viðræður við
Bandarik jastjórn um
ágreiningsefni landanna.
Tjáði hann öryggisráði S.Þ. i
gær að hann hefði umboð til
þess frá Kúbumönnum að
bjóða einnig viðræður af
þeirra hálfu.
Svo sem kunnugt er hafa
Bandarikjamenn ásakað
rikisstjórn Sandinista um að
birgja skæruliða i E1 Salvador
upp af vopnum og hafa þvi
ekki sýnst mjög ákafir til við-
ræðna við þá að undanförnu.
■ Nú vilja sandinistar semja
við Reagan.
■ Atökin I E1 Salvador magnast stöðugt. Hér virða stjórnarher-
menn fyrir sér flakið af vörubíl sem uppreisnarmenn hafa
sprengt i loft upp.
Órói magn-
ast í El
Salvador
I Skotbardagar urðu i gær i
höfuðborg E1 Salvador nærri
skrifstofum nefndar þeirrar
sem á aö undirbúa kosning-
arnar næsta sunnudag. Hafa
flokkar skæruliða látið mikið
að sér kveða i hverfum i
norðanverðri höfuðborginni.
Þá berast fregnir af átökum i
fjalllendi aðeins 9 kilómetra
frá borginni. Að sögn hafa
grimmdarverk i borginni farið
mjög vaxandi siðustu dagana.