Tíminn - 05.05.1982, Blaðsíða 5

Frumvarp iðnaðarnefndar um kísilmálmverksmiðju í
veigamiklum atriðum frábrugðið frumvarpi Hjörleifs:
ENGAR FRAMKVÆMDIR NEMA
MEÐ SAMÞYKKI ALÞINGIS!
■ Iðnaðarneínd hefur samið
lagafrumvarp um kisilverk-
smiðju á Reyðarfirði, sem er frá-
brugðið frumvarpi iðnaðarráð-
herra, að þvi leyti aö stofnað
verði hlutafélag um byggingu og
rekstur verksmiðjunnar. Gerðir
verði samstarfssamningar milli
rikissjóðs, og annarra hluthafa og
skal leggja slika samninga fyrir
Alþingi til staðfestingar. Rikis-
stjórninni er heimilt að leggja
fram allt að 25 millj. kr. i hlutafé
á árinu 1982og taka lán i þvi skyni
Hér er sú höfuðbreyting gerð á,
að stofna skal félag til undirbún-
ings verksmiðjubyggingu en
framkvæmdir verða ekki hafnar
nema með samþykki Alþingis.
Frumvarp iðnaðarráðherra gerði
ráð fyrir 225 millj. kr. lánsheimild
i hlutafé. Af þessu er sýnt að ekki
verður hægt að hefja fram-
kvæmdir fyrr en Alþingi kemur
saman á ný i haust og tekur
frekari ákvörðun i málinu.
Gert er ráð fyrir að ekki minna
en 51% af hlutafé félagsins skuli
jafnan vera i eigu rikisins og
stjórn þess skipuð fulltrúum
rikisins að meirihluta.
Aður en ráðist verður i fram-
kvæmdir við verksmiðjuna og
hlutafé félagsinsaukið skal stjórn
félagsins gera eftirfarandi:
Undirbúa frekari hönnun verk-
smiðjunnar og leita tilboða i
byggingu hennar og búnað.
Gera itarlega áætlun um stofn-
kostnað og reksturskostnað, svo
og nákvæma íramkvæmda- og
fjármögnunaráætlun og gera aðr-
ar þær athuganir er máli skipta.
Undirbúa samninga um orku-
kaup, tækniaðstoö og sölu afurða
verksmiðjunnar eftir þvi sem
þurfa þykir.
Stjórn félagsins skal gera
skýrslu um starfsemi íélagsins og
athuganir og skal sú skýrsla lögð
fyrir næsta Alþingi. Samþykki
Alþingi niðurstööur skýrslunnar
er rikisstjórninni heimilt að
leggja fram allt aö 200 millj. kr. i
hlutafé til viðbótar.
Sett eru inn ný ákvæöi um
stjórn íélagsins og um greiðslu
opinberra gjalda. Að öðru leyti
eru tekin upp i nýja frumvarpið
mörg ákvæði úr hinu íyrra.
Mikill ágreiningur hefur verið
um þetta mál meöal stuönings-
manna rikisstjórnarinnar og eru
hin nýju ákvæði aöallega runnin
undan rifjum fulltrúa fram-
sóknarmanna i iönaöarnefnd.
Telja má fullvist að samstaða sé
um frumvarpið innan iðnaðar-
nefndar. Sjálfstæðismennirnir
þar munu styðja að þaö verði lagt
fram en sennilega meö þeim
fyrirvara að rikið þurli ekki endi-
lega að eiga meirihluta hlutabréf-
anna.
Þegar þetta var hripaö i gær
var ekki búið að leggja frum-
varpið fram, eöa samþykkja þaö
endanlega i iðnaðarnefnd, en bú-
ist var við að það kæmi fram i
gærkvöldi.
Þá á írumvarpið eftir a- lara
hraðferð gegnum báðar deildir
þingsins, hvort sem þvi lýkur i
dag, miðvikudag, eða á morgun.
Sennilega verður þetta siöasta
mál þingsins og þvi verði slitiö er
það hefur náð i'ram að ganga.
Oó
■ Lokið er uppsetningu hreinsi-
búnaðar við álverið í Straumsvik,
en framkvæmdir hafa staðið i
þrjú ár og er kostnaðurinn orðinn
um 430 milljónir króna.
Forsvarsmenn álversins,
Ragnar Halldórsson, forstjóri, og
Halldór Jónsson, stjórnarfor-
maður, kynntu fulltrúum fjöl-
miðla nýja hreinsibúnaðinn og
eins nýjan tölvustýrðan búnað ál-
versins.
Það var árið 1977 að þáverandi
iðnaðarráðherra, dr. Gunnar
Thoroddsen, gerði samkomulag
við Alusuisse varðandi tima-
setningu við að setja upp meng-
unarvamir i Straumsvik. Eftir
þeirri áætlun var siðan unnið,
nema hvað ISAL fékk eins árs
iengri frest til að ljúka uppsetn-
ingu vegna óvæntra tæknivanda-
mála, sem upp komu meðan á
verkinu stóð.
Starfsmaður við eitt keranna eftir breytinguna.
Mengunarvarnirnar kost
udu 430 milljónir króna
Uppsetning hreinsibúnaðar
Forráðamenn ISAL skýrðu
blaðamönnum svo frá, að i mai
1979 hafi verið tekinn i notkun 1\
áfangi af átta áfóngum hreinsi-
búnaðar i álveri ÍSAL i Straums-
vik. Var hér um að ræða lokun
kera, afsog, miðþjónustu og
hreinsun á flúor og ryki frá 40
kerum, en alls voru kerin þá 280.
Með hliðsjón af þeirri reynslu,
sem af þessum kerum fékkst, var
haldið áfram breytingum og upp-
setningu hreinsibúnaðarins fyrir
allt álverið. A árinu 1981 var lokið
við allan kerskála 2 og byrjað á
kerskála 1, en siðustu kerunum
þar var lokað i byrjun marz sl.
Hreinsikerfi þetta, sem kallast
þurrhreinsun, skiptist i þrjá
megin þætti:
— lokun rafgreiningarkeranna og
söfnun gasa
— afsogskerfi fyrir kerreykinn og
flutning
— hreinsun flúors og ryks með
súráli og pokasium.
Auk þessa er ýmiss hjálpar-
búnaður nauðsynlegur, svo sem
loftþjöppustöðvar vegna auk-
innar notkunar á þrýstilofti við
tilkomu hreinsibúnaðarins, upp-
setning véla til að hreinsa baðefni
af brunnum skautum og til að
mala þau til endurnýtingar o.fl.
Breyta varðfestinguskautgaffla i
forskautin frá þvi að fergja þá
með kolamassa til að isteypa
gafflana með bráðnu járni.
Þá breyttist flutningur á súráli
til keranna: 1 öðrum kerskál-
anum er það flutt til keranna með
brúarkrönum, en i hinum skál-
anum var sett upp loftdæling,
svokallað þéttflæði, sem er
nýmæli. Að lokum varð að setja
upp stýritölvu til að fylgjast með
kerunum eftir að þeim var lokað.
Utanþjónustu keranna var hætt
og tekin upp tölvustýrð þrýsti-
loftsdrifin punktþjónusta. Tölvan
hefur einnig tekið við margvis-
legu eftirliti með kerrekstrinum,
sem áður var sinnt af starfs-
mönnum.
Markmiðin með tilkomu
hreinsibúnaðarins eru tviþætt:
Annars vegar að bæta vinnuað-
stöðu starfsmanna i kerskál-
unum, og hins vegar að draga Ur
ytrimengun frá verksmiðjunni til
samræmis við kröfur yfirvalda.
Fíeykrörin 6 kflómetrar
Það gefur nokkra hugmynd um
stærð þessara framkvæmda, að
samanlögð lengd allra reykrör-
anna i hreinsunarkerfinu er um 6
kflómetrar. Þetta eru stálrör frá
40og upp i 300 cm i þvermál. Um
tvær milljónir rúmmetra ker-
reyks fara samtals um rörin á
hverri klukkustund.
Súrál hefur þann eiginleika að
drekka i sig flúorvetni, sót og
önnurþau efni.sem i kerreyknum
eru. Við hreinsunina er þvi notuð
svonefnd þurrhreinsun, en þá er
súrálinu blandað i kerreykinn.
Siðan er súrálið skilið frá með
pokasium. A hverju ári verða
notuð við hreinsunina um 100
þúsund tonn súráls, eða um tveir
þriðju heildarnotkunar súráls.
Siupokarnir eru um 12 cm i þver-
mál, 17.280 talsins, og eru saman-
lagt um 66 kilómetrar að lengd.
Með hreinsibúnaðinum i
Straumsvik vinnast aftur um 1100
tonn flúors á ári, auk 3000 tonna
surálsryks. Hreinsaða loftinu er
blásið Ut i andrUmsloftið um 4
stóra reykháfa.
BUnaður þessi var boðinn út
bæði innanlands og erlendis, og
hafa fjölmörg fyrirtæki unnið við
þetta verk, en öll uppsetning var
unnin af islenskum aðilum.
islenskur tölvubúnaður
Ýmsar tækninýjungar, þar á
meðal islenskar uppfinningar,
komu fram við lausn og uppsetn-
ingu á mengunarvörnunum. Við
lokun keranna þurfti að gera
þjónustu þeirra sjálfvirka. 1
þessu skyni var settur vélrænn
búnaður, stýrður af tölvum. í þvi
tilviki að stýritölvubúnaöurinn
yrði óvirkur var nauðsynlegt að
koma upp „staðstýringu” og
minnka þannig truflanir á ker-
rekstrinum við bilun i honum.
Hér er um örtölvubúnað að ræða,
sem hannaður og smiðaður var af
islensku fyrirtæki, Raf gagna-
tækni.
„Kærum okkur ekki
um að standa í
kosningaslag með
Alþýðubandalaginu”
■ „Ég ernánast viss um að sam-
starfsmenn Alþýðubandalagsins i
borgarstjórn hafa fyrst frétt af
þessum fyrirhugaða fundi í Þjóð-
viljanum i morgun”, sagði Hall-
dór Þórðarson, einn forsvars-
manna Samtaka ibúðareigenda
við Gnoðarvog, um fundarboð
Sigurjóns Péturssonar forseta
borgarstjómar og Svavars Gests-
sonar, félagsmálaráðherra, sem
sagt var frá i Þjóðviljanum i gær.
Á boðuðum fundi ætluðu þeir
Svavar og Sigurjón að ræða áhrif
þéttingu byggðar, samkvæmt
samþykktu skipulagi á þróun
skólamála, þjónustu og verslunar
og annarra mikilvægra þátta
fyrir ibúa Vogahverfis.
„Við höfðum óskað fundar um
þetta mál með borgaryfirvöldum,
en kærum okkur ekki um að gera
það að einhverju flokkspólitfsku
þrasi, eða fara að standa i ein-
hverjum kosningaslag með Al-
þýðubandalaginu um málið,”
sagði Halldór. ,,Það er lika
merkilegt útaf fyrir sig, „hélt
hann áfram,” að Þjóðviljinn
virðist hafa frétt af þessum fyrir-
hugaöa fundi áöur en okkur bár-
ust boð um hann sem var rétt
fyrir klukkan 21 á mánudags-
kvöldið”, sagði Halldór.
t bréfi sem Samtök ibúðareig-
enda við Gnoðarvog sendu félags-
málaráðherra og forseta borgar-
stjórnar i gær segir m.a.: „Þvi
miður getum við ekki gengið að
boði yðar um fund i nafni Alþýðu-
bandalagsins þar sem fjallað yrði
um skipulagsmál Sogamýrar-
svæðisins. Vegna þess að i okkar
samtökum er fólk úr öllum
stjórnmálaflokkum og þess vegna
viljum við að á fundi um þessi
mál njóti allar skoðanir sann-
mælis.” —Sjó
FESTIST I HELLI I
G JÁBAKKAH RAUNI
■ Björgunarsveitarmenn Ur
björgunarsveitinni Tryggva á
Selfossi björguðu ungum Kópa-
vogsbUa Ur hellinum Trinton i
Gjábakkahrauni á mánudags-
kvöldið. Þegar björgunarmenn-
irnir komu til hjálpar hafði ungi
maðurinn setið fastur i hellinum i
rúmar sjö klukkustundir.
Að sögn ólafs Ishólm Jónsson-
ar, formanns björgunarsveitar-
innar, fór ungi maðurinn ásamt
tveimur félögum sinum austur á
mánudag tilaðskoða hellinn sem
er 10 til 15 metra djúpur. Tveir
piltanna sigu niður i hellinn og
þegar þeir ætluðu upp aftur
komst annar þeirra ekki hvernig
sem hann reyndi. Gripu piltarnir
sem uppi voru þá til þess ráðs að
ganga til byggða og sækja hjálp.
Þeir komu að Þingvöllum og
þaðan komust þeir i samband við
björgunarsveitina.
Björgunarsveitín var komin að
hellinum um klukkan 23.30 og rétt
um miðnættið var hún bUin að ná
unga manninum upp. Var hann
þá búinn að vera ofani hellinum
frá kl. 17 siðdegis.
Fjölhæfnivagninn er kominn
með Ijósabúnaði.
S.B. vagnar og kerrur,
S.B. vagninn góður er,
um fjölhæfni má velja.
Hesta, kindur, heyið ber,
fleira má upp telja.
Mjög gott verð og greiðslukjör.
Klængsseli - Sími 99-6367.