Tíminn - 17.06.1982, Blaðsíða 7

Reagan og Elisabet drottning i hailargarðinum i Windsor.
Reagan spillti
ekki fyrir sér
Óvíst hvort tiltrúin hefur aukist
■ ENN er verulega rætt um það i
erlendum fjölmiðlum, hvort Evrópuför
Reagans hafi borið tilætlaðan árangur,
en áður en hún var farin fjölluðu
fjölmiðlar um það, að tilgangur hennar
væri tvíþættur.
í fyrsta lagi væri það ætlunin að auka
tiltrú til Reagans sem höfuðleiðtoga
vestrænna þjóða. í öðru lagi væri stefnt
að því, að Reagan sjálfur öðlaðist meiri
skilning á málefnum Vestur-Evrópu og
ætti því auðveldara með að jafna
árekstra, sem iðulega koma til skjalanna
i sambúð þjóðanna þar og Bandarikj-
manna.
Sennilega verður þvi ekki svarað til
fulls nú hvort náðst hafi tilætlaður
árangur af för Reagans, einkum þó hvað
varðar aukinn skilning hans á málum
Evrópu. Það tekur sinn tíma að fá svar
við þvi.
Um fyrra atriðið er það sennilega rétt
svar, sem komið hefur fram í umsögnum
ýmissa fréttaskýrenda og er á þá leið, að
álit Evrópubúa á Reagan hafi ekki
versnað. Út af fyrir sig má telja það
nokkurn árangur. Hitt er hins vegar talið
efamál af sömu fréttaskýrendum, hvort
álit Reagans hafi nokkuð batnað.
Ferðalagi Reagans var eðlilega ætlað
að vera helzta fréttaefni fjölmiðla
meðan á þvi stæði. Það eitt gat orðið
Reagan talsverð auglýsing. Vinur hans
Begin gerði þar strik i reikninginn.
Hann hóf innrásina í Libanon litlu eftir
að Reagan kom til Evrópu. Eftir það
varð hún helzta fréttaefni fjölmiðlanna.
Með vissum rétti má segja, að Reagan
hafi verið i skugga Begins nær allan
tímann sem hann var i Evrópu.
ÞAÐ VAR vissulega ekki vandalaust
fyrir Reagan að heimsækja Vestur-
Evrópu í þeim tilgangi að bæta álit sitt
þar.
Hann þurfti jafnframt að hugsa um
heimavígstöðvarnar eða nánar tiltekið
haukana i Bandaríkjunum, sem eru
kjarninn i stuðningsliði hans þar. Allt
það, sem hann sagði og lét vel i eyrum
’ Evrópumanna, gat hljómað illa í
eyrum haukanna. Hér þurfti Reagan að
þræða vandfarinn milliveg.
Það er sennilega réttur dómur, að hér
hafi Reagan tekizt að þræða torfarna
leið, án þess að misstiga sig. Hann hafði
í fórum sínum eitthvað handa öllum,
eða a.m.k. flestum.
í ræðu, sem Reagan hélt i brezka
þinginu, veittist hann hvað eftir annað
mjög harðlega gegn Sovétríkjunum,
Margaret Thatcher.
forustumönnum þeirra og stjórnkerfi.
Tónninn var ekkert ólíkur kosninga-
ræðum hans 1980. Vafalaust hefur þetta
fallið haukunum vestra vel í geð.
Aftur á móti var tónninn talsvert
annar hjá Reagan, þegar hann flutti
ræðu í þinginu i Bonn. Þá deildi hann
minna á Rússa og talaði um nauðsyn á
bættri sambúð milli austurs og vesturs i
Evrópu. Hann lagði mikla áherzlu á, að
viðræður væru að hefjast milli risaveld-
anna um niðurskurð á langdrægum
kjarnavopnum.
Þá lét Reagan falla vinsamleg orð um
friðarhreyfingar og sagðist skilja vel
baráttuna fyrir útrýmingu kjarnavopna.
Hann teldi sig eiga heima i fylkingar-
brjósti hreyfinga, sem berðust fyrir
útrýmingu þeirra.
Reagan lék þannig á ýmsa strengi í
ferðalagi sínu, en talaði þó hvergi af sér.
Það mun þvi sennilega rétt mat, að hann
spillti ekki fyrir sér. Hitt er meira
efamál, hvort tiltrúin til hans hefur
aukizt.
Fjölmiðlum kom yfirleitt saman um,
að Reagan hafi komið vel fyrir að vanda.
Hann hafði útlitið og framkomuna með
sér og naut sin vel í sjónvarpi. Á þvi
sviði á hann fáa jafningja.
{ FERÐ sinni lagði Reagan kapp á að
ræða við einn evrópskan stjórnmála-
mann öðrum fremur. Það var Margaret
Thatcher. Hann ræddi ekki aðeins
ítarlega við hana, þegar hann heimsótti
London, heldur einnig i sambandi við
fundina i Versölum og Bonn.
Reagan átti lika sérstakt og brýnt
erindi við Thatcher. Fyrirsjáanlegt var
að stríðinu á Falklandseyjum var að
ljúka með fullum sigri Breta. Það var
hins vegar ekki jafnljóst hvernig Bretar
myndu notfæra sér sigurinn. Sennilega
á Reagan meira undir þvi en nokkur
stjórnmálamaður annar.
Bandaríkjastjórn tók þann kost að
styðja Breta i Falklandseyjastyrjöld-
inni, enda undirstrikaði Reagan það
rækilega, þegar hann talaði i brezka
þinginu. Oneitanlega var þetta mikil
fóm af hálfu Bandarikjanna, þar sem
þetta kostaði þau ekki aöeins óvináttu
Argentínu, heldur allrar Suður-
Ameriku. í Suður-Ameríku beinist
andúðin vegna Falklandseyjastriðsins
miklu meira gegn Bandarikjamönnum
en Bretum.
Fyrir Reagan skiptir þvi meginmáli,
að Thatcher haldi nú þannig á Falk-
landseyjamálinu, að sambúð Banda-
ríkjanna og Suður-Ameríku geti batnað
á ný. Þetta getur þvi aðeins orðið, að
Bretar sleppi tilkallinu til Falklandseyja
og þær verði settar undir stjórn, sem
Argentína getur sætt sig við. Annars
mun deilan um Falklandseyjar halda
áfram og eitra sambúð Bandarikjanna
og Suður-Ameriku.
Thatcher virðist ekki á þeim buxunum
að sleppa tilkallinu til Falklandseyja og
sennilega er meginþorri Breta á sama
máli. Thatcher getur þvi átt eftir að
reynast Reagan erfið.
Þórarinn Þórarinsson,
ritstjóri, skrifar
Engar óskir um|
lok vopna-
vidskipta
■ Utanríkisráðherra Breta, sir
Francis Pym, hefur sagt að ekki hafi
enn borist neinar óskir frá argen-
tinsku stjórninni þess efnis að sentja
um lok vopnaviðskipta. Segja stjórn-
málafréttaritarar BBC að fáist
Argentinumenn ekki til samninga
innan tveggja eða þriggja daga hafi
Bretar í hyggju að hefja brottflutn-
ing argentínskra striðsfanga frá
Falklandseyjum og þá ef til vill til
Uruguay. Bretar munu þó hafa ýmsa
foringja úr liði Argentinumanna
áfram í haldi um sinn, - að minnsta
kosti þar til friður er kominn á.
Striðsfangar á
Falklandseyjum
illa haldnir
■ Yfirmaður breska liðsins á Falk-
landseyjum, Woodward hel'ur gefið
út aðvörun þess efnis að hundruð
argentinskra stríðsfanga kunni að
deyja úr sjúkdómum, kulda og
hungri, lýsi Argentínumenn þvi ekki
yfir þegar i stað að öllum vopnavið-
skiptum sé lokið. Segir hann að
aðstoð við herflokkana viða um
eyjarnar sem gefist hafi upp sé
óhugsandi meðan sumir hermann-
anna veita viðnám og að á meðan
hætta sé á að skip sem með
hjálparbirgðir sigla frá Bretlandi eigi
á hættu áreitni argentinska flughers-
ins og flotans.
Pökkum með hlýjum klæðnaði
hefur verið varpað úr lofti niður til
argentinsku fanganna i Port Stanley.
Að sögn breskra fréttaritara i Port
Stanley munu aðeins foringjarnir i
argentinska hernum hafa haft svefn-
poka og mikill skortur er á tjöldum,
þar sem um 500 tjöld týndust þegar
breska flutningaskipinu Atlantic
Coveyor var sökkt...
Galtieri ítrekar
kröfur Argentínu
■ Leopoldo Galtieri, forseti
Argentínu, endurtók i gær kröfu-
gerð Argentinu til Falklandseyja.
Sagði hann að eyjarnar heyrðu
Argentínu til og að ástandið á
Falklandseyjum mundi ekki að nýju
verða það sama og það var áður en
stríðsátökin hófust. Ekki minntist
Galtieri á uppgjöf né ósigur i ræðu
og ekki gat hann um að í ráði væri
að enda vopnaviðskiptin.
Galtieri hélt ræðu sina i útvarp og
hafði hann þá skömmu áður hætt við
að flytja hana af svölum forsetahall-
arinnar. cins og tilkynnt hafði verið.
Orsök þess var sú að æstur inúgur
um 7000 manns, hafði safnast saman
framan við höllina sem krafðist þess
að barist yrði áfram. Lögreglá dreifði
mannfjöldanum með táragasi, kylf-
um og vatnsslöngum.
Liðsmenn úr ísraelsher i Sidon i S-Libanon
Átök vid Beirut
■ Enn hefur komið til átaka í
grennd við Beirút, höfuðborg Liban-
on þrátt fyrir vopnahlé en israelskir
herflokkar hafa króað flokka pale-
stinumanna af vestan borgarinnar.
Útvarpið i Beirút segir að ísraels-
menn hafi sótt fram að stærstu
flugbrautinni á Beirútflugvelli og
lokað þar með öllum aðgangi að
flugvellinum fyrir ibúunum i einum
stærstu flóttamannabúðanna.
Palestínumenn segjast hafa eyði-
lagt tvo skriðdreka ísraelsmanna í
átökunum og fellt 12 israelska
hermenn. Hvað sem þessum fregn-
um iiður þá hafa ísraelsmenn
þverneitað þvi að menn þeirra hafi
staðið i bardögum á svæðinu.

FIMMTUDAGUR 17. JUNI 1982