Tíminn - 10.08.1982, Side 8

8
ÞRIÐJUDAGUR 10. ÁGÚST 1982
ÍÍKiílli
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn.
Framkvœmdastjóri: Gfsli Sigurösson. Auglýsingastjóri: Steingrímur Gislason.
Skrifstofustjóri: Jóhanna B. Jóhannsdóttir. Afgreiðslustjóri: Siguröur Brynjólfsson
Ritstjórar: Þorarinn Þórarinsson, Elías Snæland Jónsson. Ritstjórnarfulltrúi:
Oddur V. Ólafsson. Fréttastjóri: Kristinn Hallgrimsson. Umsjónarmaður Helgar-
Tímans: lllugi Jökulsson. Blaðamenn: Agnes Bragadóttir, Atli Magnússon,
Bjarghildur Stefánsdóttir, Friðrik Indriðason, Heiður Helgadóttir.lngólfur Hannes-
son (íþróttir), Jónas Guðmundsson, Kristin Leifsdóttir, Sigurjón Valdimarsson,
Skafti Jónsson, Svala Jónsdóttir. Útlitsteiknun: Gunnar Trausti Guðbjörnsson.
Ljósmyndir: Guðjón Einarsson, Guðjón Róbert Ágústsson, Elín Ellertsdóttir. Ari
Jóhannesson. Myndasafn: Eygló Stefánsdóttir. Prófarkir: Flosi Kristjánsson,
Kristín Þorbjarnardóttir, María Anna Þorsteinsdóttir.
Ritstjórn, skrifstofur og auglýslngar: Síðumúla 15, Reykjavik. Sími: 86300.
Auglýsingasími: 18300. Kvöldsimar: 86387 og 86392.
Verð í lausasölu 8.00, en 10.00 um helgar. Áskrift á mánuði: kr. 120.00.
Setning: Tæknideild Timans. Prentun: Blaðaprent hf.
Samstarf íslendinga
og Grænlendinga
■ Nágrannar okkar, Grænlendingar, hafa
síðustu dagana haldið upp á eitt þúsund ára
afmæli þess að Eiríkur rauði kom þangað fyrsta
sinni, en það var upphafið af nokkurra alda dvöl
norrænna manna þar í landi. Við þessi tímamót
heimsóttu þjóðhöfðingjar íslands, Noregs og
Danmerkur Grænland og tóku þátt í hátíða-
höldum heimamanna.
Vigdís Finnbogadóttir, forseti íslands sagði í
viðtali við Tímann um hátíðahöldin.
„Skipulagningin vegna hátíðahaldanna er til
einstakrar fyrirmyndar og það er stórt átak hjá
fámennri þjóð að safna til sín hundruðum gesta
vegna þeirra.
Þessi hátíðahöld eru yfirlýsing um að það er
einlæg ósk Suður-Grænlendinga að þeir teljist til
hóps norrænna þjóða, eins og raunar hefur
komið fram í máli þeirra“.
Grænlendingar eru sem kunnugt er nýbúnir að
fá sjálfstjórn í eigin málum, og þeir hafa
jafnframt tekið ákvörðun um að segja sig úr
Efnahagsbandalagi Evrópu, en þeir fylgdu
Danmörku inn í bandalagið á sínum tíma.
Meginástæðan fyrir ákvörðun Grænlendinga um
úrsögn úr bandalaginu er sú,að EBE-þjóðirnar
hafa ráðskast með veiðarnar á grænlensku
miðunum.
Jonathan Motzfeldt, formaður landsstjórnar
Grænlands, sagði í viðtali við Tímann, að það
væri ekki aðeins að Grænlendingar hefðu engu
ráðið um, hverjir mættu veiða á miðum þeirra,
heldur hafi verið mjög mikið um veiðiþjófnað.
Þannig hafi vestur-þýskir togarar veitt ólöglega
þorsk fyrir um 200 milljónir danskra króna á ári
undanfarin ár. Motzfeldt sagði:
„Ég vil að það komi skýrt fram hér, að eftir
að við höfum sjálfir tekið yfir stjórn á veiðum
við strendur okkar, munum við beita mjög
hörðum viðurlögum ef við verðum varir við
ólöglegar veiðar og getur slíkt þá leitt til þess að
viðkomandi þjóð verði alfarið svipt réttindum
sínum til veiða hér. Þetta eru þær kringumstæður,
sem veiðiþjóðir hér við land verða að horfast í
augu við eftir að við fáum stjórn yfir veiðunum,“
En hvað um samstarf íslendinga og Grænlend-
inga? Motzfeldt benti á, að þegar hafi verið hafið
samstarf við íslendinga um nýtingu vatnsorku í
Grænlandi „Og í framtíðinni vonumst við eftir
enn nánara samstarfi við ykkur svo og við
Færeyinga. Bæði á hinu íslenska alþingi og
lögþinginu í Færeyjum hafa verið settar á fót
sérstakar Grænlandsnefndir til að fjalla um
samstarf þjóðanna.
Samstarfið við íslendinga mun í fyrstu
aðallega vera fólgið í vatnsvirkjarannsóknum,en
við áætlum að í sumar verði lokið undirbúnings-
rannsóknum, vegna virkjunar í fyrstu ánni
hérlendis.“
íslendingar hljóta að taka heilshugar undir þær
óskir Motzfeldts, að samstarf á milli fslendinga
og Grænlendinga aukist á komandi árum.
íslendingar eiga að sinna samstarfi við nánustu
granna sína, Grænlendinga og Færeyinga, mun
meira en gert hefur verið til þessa. Þetta eru
smáþjóðir eins og við, sem hafa margvíslega
sameiginlega hagsmuni og geta hjálpað hver
annarri á ýmsum sviðum. - ESJ.
tekinn tali
■ Senn líður að því að taka verður ákvörðun um
byggingu nýrrar flugstöðvar á Keflavíkurflugvelli ef nýta
á þá heimild sem Bandaríkjaþing hefur samþykkt um
þátttöku í fjármögnun framkvæmdanna, en hún miðast
við að framkvæmdir hefjist fyrir 1. okt. n.k. en fellur úr
gildi eftir þann tíma. Um er að ræða 20 millj. dollara
framlag til byggingarinnar. í fjárlögum yfirstandandi árs
er 10 millj. kr. lántökuheimild til að hefja framkvæmdir.
Bygging þessi hefur verið alllengi á döfinni, byggingar-
nefnd starfað og teikningar gerðar hjá húsameistara
ríkisins. í nóvember s.l. skipaði utanríkisráðherra nefnd
til að taka flugstöðvarmálið til athugunar, hugsanlega
áfangaskiptingu og til að gera tillögur um hvernig
lántakan yrði nýtt. Formaður nefndarinnar er Jóhann
Einvarðsson alþingismaður. Aðrir nefndarmenn eru
Edgar Guðmundsson verkfræðingur og Ólafur Ragnar
Grímsson alþingismaður. Nefndin hefur lokið störfum
og leggja tveir hinna fyrrnefndu til að hafist verði handa
hið fyrsta um framkvæmdir, en Ólafur Ragnar Grímsson
telur að byggingin sé alltof stór og að athuga þurfi málið
allt miklu nánar.
Þess má geta, að flatarmál flugstöðvarinnar er svipað
og Þjóðarbókhlöðunnar sem verið er að reisa vestur á
Melum.
Tíminn bað Jóhann Einvarðsson að skýra frá hvernig
mál þessi standa núna og hvaða líkur séu á að
framkvæmdir hefjist.
■ Jóhann Einvarðsson alþingismaður.
erum við að falla á tíma.
Án bandaríska fjármagnsins eru
menn náttúrulega í vandræðum með
hvernig fara á að því að byggja
flugstöðina, það er jafnvel erfitt þótt við
nýtum það. Samkvæmt áætlun um
byggingakostnað er okkar framlag sem
svarar 23 milij. dollara og er það ærinn
biti þótt við þurfum ekki að greiða sem
svarar43 millj. dollara í framkvæmdina.
Allir vilja flugstöð
í stjórnarsáttmálanum segir að taka
eigi allar áætlanir varðandi flugstöðina
■ Módel af flugstöðvarhúsinu.
- Á því leikur enginn vafi að það þarf
nýja flugstöð. Um það eru allir
sammála. Gamla byggingin er úr sér
gengin og starfsaðstaða slæm og um-
hverfið allt heldur óhrjálegt fyrir alla þá
sem um Keflavíkurflugvöll fara.
Þegar farið var að athuga málið á
sínum tíma fóru menn að velta
fjármögnuninni fyrir sér. Einar
Ágústsson, þáverandi utanríkisráð-
herra, fékk því framgengt að Banda-
ríkjamenn féllust á að leggja fram 20
millj. dollara til byggingarinnar og að
auki munu þeir borga allt það sem gert
er utan dyra, breytingar á girðingunni
umhverfis völlinn, en sjálft húsið á að
vera utan girðingarinnar, þeir munu
borga breytingar á flutningsleiðum milli
flugbrauta og flugstöðvarinnar svo og
allar olíuleiðslur og fleira sem til heyrir.
Þessi kostnaður er áætlaður að verði
25-30 millj. dollarar, þannig að í
heildina munu þeir leggja fram 45-50
millj. dollara vegna nýju flugstöðvar-
innar.
Þess má geta, að byggingarkostnaður
fyrsta byggingastigs flugstöðvarinnar er
áætlaður rúml. 43 millj. dollara.
Þær 20 millj. dollara sem Bandaríkja-
menn hafa samþykkt að greiða til
byggingarinnar er fjárveiting á einu
bretti og miðast við fjárlagaárið sem
lýkur hjá þeim 1. okt. n.k. Fyrir þann
tíma verðum við að vera búnir að
skuldbinda okkur til að gera eitthvað í
málinu. Hvað verður gert skal ég ekki
segja.
Ákvöröun verður að taka
Ríkisstjórnin verður að taka ákvörð-
un um að byggja flugstöð og síðan
verður að fara fram einhver samnings-
skuldbinding, hvort sem það verður um
innkaup á tækjum, jarðvegskannanir,
hugsanlega gæti það verið samningur við
verkfræði - eða verktakafyrirtæki um
nokkurs konar rammasamning um
framkvæmdir. Hugsanlega væri þá
mögulegt að fjárveitingin frá Bandaríkj-
unum gilti áfram. Að mínu mati verðum
við að halda málinu gangandi, og binda
það ekki eingöngu við þá ríkisstjóm sem
nú situr, því kosið verður á næsta ári og
er ekkert líklegra en að sú ríkisstjórn
sem þá tekur við, hvemig sem hún
verður samansett , hafi hug á að halda
framkvæmdum við flugstöðvarbygging-
una áfram. Þótt greiðslur frá Banda-
ríkjamönnum kæmu ekki fyrr en síðar
eigum við að tryggja skuldbindingu
þeirra núna.
- Ástæðan fyrir því að Bandaríkja-
menn eru reiðubúnir að leggja fé í
framkvæmdina er að það er pólitískur
hagur þeirra að aðskilja herinn og
þjóðina sem hér býr. Auðvitað er það
okkar hagur ekki síður, að þurfa ekki
að hafa svo umfangsmikla starfsemi sem
flugið inni á því svæði sem herinn hefur
til afnota. í sjálfu sér er það ekkert nema
kostnaður við rekstur varnarliðsins að
reisa þessa nýju byggingu og þeim
verður afhent gamla byggingin, þó að
um leið fari fram nauðsynleg endumýj-
un á flugstöðvarbyggingunni.
Meginþáttur málsins er að ríkisstjórn-
in verður að svara því nú hvort við eigum
að byggja flugstöðina eða ekki. Ef hún
ákveður að gera þaö ekki meta menn
náttúrulega stöðuna eftir það, en ef
ákvörðunin verður jákvæð verða menn
að ákveða fljótt hvort menn ætla að nota
þetta bandaríska fjármagn eða ekki, og
segja þá já eða nei við því líka.
Eg tel óþolandi og ólíðandi að
ríkisstjórnin láti þetta mál detta upp
fyrir án þess að taka ákvörðun. En þar
til endurskoðunar og hefja ekki fram-
kvæmdir fyrr en allir f ríkisstjóminni eru
orðnir sammála. Ólafur Jóhannesson lét
endurskoða téikningamar, draga úr
þeim og minnka kostnaðinn, og m.a. var
flugeldhúsið fært inn í húsið sem áður
var gert ráð fyrir að yrði sjálfstæð
bygging. Sem kunnugt er gekk heldur
erfiðlega að ná samstöðu um málið, en
við síðustu fjárlagagerð fékkst inn
ákvæðið um 10 millj. kr. lánsfjárheimild
til flugstöðvar á Keflavíkurflugvelli og
um skipun þriggja manna nefndar
til að taka málið til endurskoðunar, þar
með talin hönnun, hugsanleg áfanga-
skipti og að nefndin geri tillögur um
hvemig þessum 10 millj. kr. verði
ráðstafað.
Ég hef ávallt túlkað þetta ákvæði
stjórnarsáttmálans þannig að það eigi að
byggja flugstöð, en endurskoða eigi
áætlunina, sem var gert. Spumingin er
um hvenær hefja ætti framkvæmdir.
Nefndarskipunin finnst mér enn frekari
staðfesting á því að reisa eigi flugstöðina.
Nefndin skilaði af sér í júní s.l., þar
sem meirihlutinn, ég og Edgar Guð-
mundsson, sem er þar fulltrúi sjálfstæð-
ismanna í ríkisstjórn, leggjum til að
þegar verði hafist handa en Ólafur
Ragnar Grímsson skilaði séráliti um að
ráðist verði í að hanna mun minni
byggingu.
- Við Edgar leggjum til að sú hönnun
sem húsameistari gerði verði notuð, en
að flugstöðin verði byggð í áföngum.
Þar sem byggingarformið er þannig að
ekki er hægt að steypa flugstöðina upp
í áföngum verður að reisa alla bygging-
una í einu, en áfangaskiptingin byggist
á því með hvaða hætti hægt verður að
taka ýmsa hluta hennar í notkun eftir að
hún verður steypt upp.
Á meðan hluti byggingarinnar verður