Tíminn - 12.09.1982, Blaðsíða 18

SUNNUDAGUR 12. SEPTEMBER 1982.
18
kvikmyndasjá
■ Það er árið 2020. I Los
Angeles. Síðustu áratugina hefur
læknavísindunum fleygt svo
fram, að vísindamenn hafa ekki
aðeins lært að skipta um líffæri í
mönnum að vild, heldur einnig
tekist að búa til gervimenn sem
líkjast í öllu venjulegum mönn-
um nema hvað þeir geta aðeins
lifað í fáein ár. Gervimennirnir
eru vinnudýr í stöðvum jarðar-
búa á öðrum plánetum. Þeim er
bannað að koma til jarðarinnar.
En sumir þeirra hafa engu að
síður komist til Los Angeles.
Stjómvöld eru með sérstaka'
menn á sínum snæram til að elta
þá flóttamenn uppi og eyða þeim
fyrir borgun. Sá eltingarleikur er
crfiður vegna þess að gervimenn-
irnir líta út eins og venjulegir
menn. Og þeir vilja ekki deyja.
Þannig er sögusviö nýjustu kvik-
myndar Ridley Scotts. Sú nefnist
„Blade Runner en þaö stafsheiti ber
gervimannaveiðarinn í myndinni, leik-
inn af Harrison Ford, sem flestum mun
kunnur fyrir kvikmyndahlutverk eins
og Han Solo og Indiana Jones. „Blade
Runner", sem sýnd var á kvikmynda-
hátíöinni í Edinborg fyrir fáeinum
dögum, á vafalaust eftir að vekja mikla
athygli og sennilega ekki minni aðsókn
en fyrri framtíðarkvikmynd Scotts,
„Alien“. Verður nú nokkuð sagt frá
þessari kvikmynd og skáldsögu þeirri,
sem hún cr byggð á, en annars staðar
í Kvikmyndasjánni eru birtir kaflar úr
viðtali við leikstjórann.
Byggð á
vísindaskáldsögu
Philip K. Dick hét maður. Hann
andaðist í mars á þessu ári, þá nokkuð
á sextugsaldri, og eins og sumir aðrir
virðist hann ætla að öðlast mesta frægð
eftir dauðann.
Dick skrifaði vísindaskáldsögur,
sem svo eru nefndar; þ.e. skáldsögur,
sem gerast í framtíðinni. Vart er þó
hægt að hugsa sér ólíkari verk en
ævintýrin um Superman og Stjörnu-
stríð annars vegar og vísinda-
skáldsögur Dicks hins vegar. Þar er
lýst gjörólíkum heimum.
■ Gervimannaveiðarinn Rick Deckard í leit að flóttamönnunum í Los Angeles framtíðarinnar.
Á gervimannaveiðum
Fyrsta smásaga Dicks kom út árið
1952. Síðan hafa birst eftir hann um
það bil fjörutíu bindi af skáldsögum og
smásagnasöfnum. Ekki voru þessi
ritstörf hans þó mikill gróðavegur í
lifanda lífi. Sem dæmi má nefna, að
fyrir þá sögu, sem hann taldi sjálfur
sína bestu - „A Scanner Darkly" frá
árinu 1977 - fékk hann aðeins nokkur
þúsund krónur í fyrirframgreiðslu.
„Blade Runner" - og tvær aðrar
kvikmyndir, sem nú eru í bígerð eftir
sögum Dicks - munu vafalaust gera
skáldsögur Dicks vinsælar víða um
lönd næstu árin, þótt það komi
höfundinum lítt til góða úr þessu.
Bækur Dicks lýsa framtíðarveröld,
sem er drungaleg, illvíg og óaðlað-
andi, og þar sem meiriháttar hörmung-
ar virðast á næsta leiti. Söguhetjur
hans eru oft ruglaðar í ríminu og í
óvissu um stöðu sína og tilgang; finnst
oft að þær séu aðeins óverulegt hjól í
stórri, yfirþyrmandi þjóðfélagsvél.
Dick fjallar í raun og veru um
venjulegt fólk, sem er að reyna að
bjarga sér í fjandsamlegu umhverfi,
þar sem einstaklingurinn er lítils virði.
„ÞETTA ER HEIMUR
PHILIP MARLOWE...”
— kaflar úr viðtali við Ridley Scott, leikstjóra Blade Runner
■ „Við breyttum aðalpersónunni,
Rick Deckard, dálítið frá sögu
Dicks. Þar er hann hálfgert úrþvætti,
vinnur á cigin vegum og fær sérstaka
greiðslu fyrir livert verk. En í
kvikniyndinni er hann hluti stjómkerf-
isins. Okkur fannst rétt að láta það
konia smátt og smátt í Ijós, að Deckard
er mjög fær manndrápari, scin reyndar
gæti verið kominn úr Kafka. Mörg
atriði söguþráðarins eru rcyndar, á
dálítið sérstæðan hátt, af Kufka-tag-
inu“.
Þetta segir Ridley Scott, breski
kvikmyndaleikstjórinn, um nýjustu
kvikmynd sína, Blade Runner. Scott
er fertugur að aldri og hefur á sex árum
gert þrjár ieiknar kvikmyndir, sem
hafa allar vakið verulega athygli.
Atburðirnir í myndinni Blade Runn-
er eiga að gerast eftir tæp fjörutfu ár,
eða árið 2020.
„Ég vildi gera myndina nútíma-
lega“, scgir Scott. „Eg vil að áhorf-
endum fmnist að myndin gæti gerst
árið 1982. Og þessu náði ég ekki með
þvf að gera hana að sögu um
eltingarleik í nútímanum heldur með
því að hvcrfa aftur í tímann um
fjörutíu ár. Blade Runner ber því
yfirbragð þrilleranna frá fimmta ára-
tugnum - mikið af skuggum og
samtölum í Raymond Chandler-stíl,
en söguþráðurinn og sviðsmyndin
tilhcyrir 21. öldinni. Og ég vona að
fagurfræðilega séð mætist þessi tvö
tímabil í núinu“.
Scott var spurður um pönkútlit
fjölmargra persóna í myndinni.
„Það erekki að ástæðulausu. Margir
sérhópar hafa þróast í þjóðfélaginu
undanfarin ár og pönkið er merki eins
slíks hóps, se'm upphaflega varð
vafalaust til ( mótmælaskyni. Það sem
gæti gerst á næstu fjörutíu árum er að
ýmis einkenni þessara sérhópa gætu
orðið almenn og varanleg.
Við notuðum ntikið af raunveru-
legum pönkurum í fjöldaatriðunum í
Bladc Runncr. Það eru mörg slík
atriði og því sparnaður og hagræði í
því að hafa fjölda statista; 200
pönkara, 100 Kínverja og 100 Mcxik-
ana. Og það var þá tiltölulega auðvelt
þegar 200 pönkarar mættu á morgnana
að draga svolítið úr öfgunum í
klæðaburði og útliti, því sumir þeirra
litu út eins og páfuglar, sem ég hafði
cngan áhuga á. En mcð því að draga
aðeins úr öfgunum fengum við
meginatriðin í pönktískunni; sérkcnni-
lega hárgreiðslu og skrítið andlitsfall
vegna þess að augnabrúnirnar eða
hárið er rakað. Og þegar þeim brcgður
fyrir á götunni eru áhrifin mjög góð -
ekki pönkarar í fullum skrúða heldur
aðeins skrítið fólk á götunni“.
-1 Alien segir frá sex niönnum sem
eiga í átökum við ófreskju. En hér er
sagt frú cinum manni sem er að bcrjast
við sex vélmenni. Er Blade Runner
kannski náskyld fyrri myndinni?
„Nei, alls ckki. í raun og veru cr
þetta fjörutíu ára gömul rnynd sem
gerist eftir 40 ár. Við lýsum hér heimi
Philip Marlowe...
Annars var verkefnið langt komið
þegar ég tengdist því. Michael Deeley
og Hampton Fanchcr höfðu unnið að
Blade Runner í um það bil ár áður en
ée kom inn í myndina.“
- Harrison Ford er supcrstjama
ævintýramyndanna um þessar mundir.
Vildir þú fá endurvarp frá Han Solo
og Indiana Jones?
„Nei, hann er allt önnur persóna í
Blade Runner. Þcgar ég ræddi fyrst við
Harrison um hlutverkið hafði ég ekki
séð Ránið á týndu örkinni. Ég sagði
við hann; „ég er með frábæra
hugmynd; við ætlum að búa til
Marlowe-týpu, Bogart og allt það“. Og
hann svaraði: „Ég er nýbúinn að því.
Ómögulegt.“ Ég sagði: „Andskot-
inn“, en bætti svo við: „Það sem ég hef
í huga er þessi gerð af órökuðum
manni..." Hann svaraði: „Kemur ekki
til mála. Ég er nýbúinn að leika slíka
persónu". Og þá snérum við blaðinu
gjörsamlega við og fórum út í að raka
af honurn hárið, sem var frekar
ógnvekjandi fyrir hann“.
- Var mikið af landslaginu og
bJ'ggingum ' borginni búið til með
■ Ridlcy Scott (t.h.) ræðlr við Harrison Ford, sem leikur Rick Deckard, fyrii
upptöku á atritl í myndinni Blade Runner.