Tíminn - 19.11.1982, Blaðsíða 7

■ Walesa og kona hans ásamt tveim sonum þeirra. Myndin var tekin rétt eftir heimkonuna.
Walesa líkir stöðu
sinni við línudans
. Hann segist þurfa rúman tfma til íhugunar
■ ATHYGLI fjölmiðla, sem fylgjast
með alþjóðamálum, hefur að vonum
beinzt mest seinustu daga að fráfalli
Brésnjefs, eftirmanni hans og þeim
viðræðum, sem hafa farið fram í Moskvu
í sambandi við jarðarför hins látna
leiðtoga.
Ef nefna ætti þann atburð, sem hefur
komizt næst þessum atburðum í
Moskvu, mun vart annar koma frekar til
greina en heimkoma Lech Walesa úr
prísundinni, sem stjórnarvöld höfðu
haldið honum í undanfarna ellefu mán-
uði eða síðan herlög voru innleidd í
Póllandi 13. desember síðastliðinn.
Það kom nokkuð á óvart, þegar
tilkynnt var, að Walesa yrði látinn laus,
en það gerðist næstum strax eftir, að
verkföllin, sem hafði verið reynt að efna
til 10. nóvember, fóru út um þúfur.
Til þeirra var boðað af þeim leiðtogum
Samstöðu éða hinna óháðu verkalýðs-
samtaka, sem farið hafa huldu höfði
síðan herlögin voru sett.
Hin litla þátttaka í verkföllunum
virðist benda til þess, að verkamenn líti
ekki á þessa leiðtoga sem forustumenn
Samstöðu, heidur miklu frekar til hinna,
sem hafa verið í haldi, og þá fyrst og
fremst til Walesa. Eftír því hefur verið
beðið að heyra eitthvað frá þeim.
f>á mun það hafa dregið úr verkföllun-
um að kirkjan snerist gegn þeim. Pað
gerðist eftir viðræður Jaruzelskis og
Glemps erkibiskups, en á fundi þeirra
náðist samkomulag um að dagsetja
væntanlega heimsókn Jóhannesar páfa
til Póllands.
MARGT þykir nú benda til þess, að
samið hafi verið um fleira á fundi þeirra
Jaruzelskis og Glemps. M.a. sé ekki
útilokað, að þar hafi verið samið um að
láta Walesa lausan og aflétta herlögun-
um við fyrsta tækifæri.
Þetta væri þó þeim skilyrðum bundið,
að friðsamlegt ástand kæmist á í landinu
og kirkjan stuðlaði að því, ásamt hinum
hófsamari verkalýðsleiðtogum.
Walesa hefur skýrt frá því, og yfirleitt
er því trúað, að stjórnarvöld hafi ekki
sett honum nein skilyrði, þegar honum
var sleppt úr haldi, og hann hafi því
frjálsar hendur. A.m.k. bindi ekkert
samkomulag við stjórnarvöld hendur
hans.
Hitt mun honum vel ljóst, að hann
verður að starfa innan vissra takmarka,
ef hann á ekki að eiga á hættu að vera
settur í stofufangelsi á ný.
Walesa var að vonum vel tekið, þegar
hann kom heim til Gdansk. Allmikill
mannfjöidi hafði safnazt saman við
heimili hans til að hylla hann og lýsa fylgi
við Samstöðu.
Við það tækifæri og fleiri síðan hann
var látinn laus, hefur hann lýst fylgi sínu
við þær hugmyndir, sem Samstaða var
byggð á upphaflega, en þá var ekki
ætlunin að hún yrði pólitísk hreyfing,
eins og síðar varð.
Walesa hefur hins vegar ekki minnzt
enn á Samstöðu að öðru leyti. Hann
hefur ekkert látið uppi um, hvort hann
vill endurreisa Samstöðu eða beita sér
fyrir annarri lausn.
í VIÐRÆÐUM, sem Walesa hef-
ur átt við erlenda blaðamenn, hefur
hann sagt sig óviðbúinn að tjá sig um
framtíðina á þessu stigi.
Hann þurfi a.m.k. mánuð til að kynna
sér alla málavexti, því að margt hafi
farið fram hjá honum meðan hann var í
stofufangelsinu.
í einu viðtalinu hefur hann þó gefið
til kynna, að hann hafi eftir mikla
íhugun komizt að niðurstöðu um hver
lausnin á vandamálum Póllands ætti að
vera. Annað rnál væri hvernig ætti að
koma henni í verk. Til þess þyrfti
samkomulag sem flestra aðila. Verka-
WALESA hefur sagt blaðamönnum,
að honum hafi ekki liðið neitt illa
líkamlega í stofufangelsinu. Bersýnilega
hafði hann nóg að bíta og brenna, því
að hann hefur fitnað vérulega. Þó reyndi
hann eitthvað að stunda líkamsæfingar.
Hann segir, að hin andlega einangrun
hafi verið verst.Hann hafi getaðhlustað
á fréttir pólska útvarpsins og sjónvarps-
ins, og raunar rússnesks útvarps og
sjónvarps einnig. Þó hafi aðrar erlendar
útvarpsstöðvar fært honum fyrstu fréttir
af því, að hann væri búinn að eignast
nýjan afkomanda.
Walesa segist hafa skrifað Jaruzelski
■ Mynd þessi var tekin af Walesa rétt áður en hann var látinn laus.
menn sættu sig ekki við neina lausn
knékrjúpandi.
Þá hefur mátt skilja á Walesa, að hann
teldi stöðu sína ekki neitt auðvelda.
Hann veit, að margir leiðtogar Samstöðu
vilja láta hart mæta hörðu. Aðrir vilja
fara samningaleiðina. Walesa er fylgj-
andi samningaleiðinni. Hann segist vilja
friðsamlega lausn. Sú lausn er hins vegar
ekki auðfundin.
Sennilega hefur Walesa lýst aðstöðu
sinni nokkuð rétt, þegar hann líkti sér
við línudansara.
bréf 8. október síðastliðinn og boðizt til
að ræða við hann um málin. Nokkru
síðar hafi Kiszizak innanríkisráðherra
helmsótt sig og þeir rætt um stöðuna.
Skömmu síðar var honum tilkynnt um,
að hann yrði látinn laus, án þess að
nokkur skilyrði væru sett eða hann lofað
einu eða neinu.
Athygli hefur það vakið, að þegar
Walesa gerist opinskár og ákafur í
viðræðum við blaðamenn, tekur kona
hans oft í taumana og segir viðtalinu
lokið, því að nú þurfi Walesa að hvíla
sig.
Þórarinn Þórarinsson,
ritstjóri, skrifar
7
Afganskir og sovéskir
fjölmiðlar:
Vidurkenna
slysid í
Afganistan
■ Fréttastofur í Afganistan og
Sovétríkjunum hafa viðurkennt að
slys hafi orðið í byrjun mánaðarins í
jarðgöngum norðan Kabúl, höfuð-
borgar Afganistan. Fréttastofur á
vesturlöndum hafa fyrir satt að þar
hafi farist yfir 1000 manns, sovéskir
hermenn og óbreyttir afganskir borg-
arar. og eru erlendir sendimenn í
Pakistan og afganskir flóttamenn
bornir fyrir þeim fregnum. Þetta er
í fyrsta sinn sem þetta slys er nefnt í
afgönskum eða sovéskum fjölmiðl-
um. Þessir fjölmiðlar greindu hins
vegar ekki frá því hve mörg fórnar-
lömb slyssins voru, né greindu þeir
nákvæmlega frá því hverjar ástæður
þess voru. Aðeins var sagt að slysið
hefði kostað mannslíf.
■ Frá einum af útifundum Samstöðu,
Bodun verk-
fallsins al-
vaiieg mistök
■ í blaði sem forusta verkalýðs-
samtakanna Samstöðu í Póllandi
dreifði í Varsjá í gær er viðurkennt
að boðun allsherjarverkfallsins í
síðustu viku hafi verið mistök og
framkvæmdin farið út úm þúfur.
Þáttaka var engin í 8 klukkustunda
allsherjarverkfalli sem forustan hafði
hvatt til.
í blaðinu segir að boðun verkfalls-
ins hafi verið ákveðin á röngum
tíma, verkafólk hafi ekki verið
reiðubúið til harðra refsinga. Er
gefið skyn að Samstaða kunni að
breyta um baráttuaðferðir í Ijósi
þessarar reynslu. Því er slegið fram
að við núverandi aðstæður verði
Samstaða að reka samfellda og
alhliða baráttu, f stað skyndiaðgerð
og allsherjarverkfalla. Samtökin
verði að búa sig undir áralanga
baráttu, markmiðið séu langt undan.
Bandaríkin:
Nýjar olíu-
lindir í
Kaliforníu
■ Bandaríska olíufélagið Texaco
staðfesti í gær að fundist hafi nýjar
olíulindir við strönd Suður Calíforn-
íu. Áður hafði annað bandarískt
olíufyrirtæki Standard OiI tilkynnt
um olíufundinn. Sérfræðingar segja
að hér sé um að ræða stærstu
olíulindir sem fundist hafa í Banda-
ríkjunum síðan olía fannst í Alaska
á sjöunda áratugnum. Talið er að
vinnsla geti hafist þar að tveim til
þrem árum liðnum og að í lok þe,ssa
áratugar verði hægt að vinna þar 200
þúsund tunnur af olíu á dag.