Tíminn - 19.11.1982, Blaðsíða 8

8
FÖSTUDAGUR 19. NÓVEMBER 1982
Útgefandl: Framsóknarflokkurlnn.
Framkvœmdastjóri: Gfsll Slgurósson. Auglýslngastjórl: Stelngrlmur Gfslason.
Skrifstofustjóri: Jóhanna B. Jóhannsdóttlr. Afgrei&slustjóri: Slgurður Brynjólfsson
Rltstjórar: Þórarlnn Þórarlnsson, Elfas Snœland Jónsson. Rltstjórnarfulltrúl: Oddur
V. Ólafsson. Fréttastjórl: Krlstlnn Hallgrlmsson. Umsjónarma&ur Helgar-Tfmans: Atli
Magnubson. Bla&amenn: Agnes Bragadóttlr, Bjarghildur Stefánsdóttir, Elrikur St.
Elrlksson, Frl&rik Indri&ason, Helður Helgadóttlr, Slgurður Helgasoa(fþróttir), Jónas
Gu&mundsson, Kristfn Lelfsdóttir, Skaftl Jónsson. Otlitsteiknun: Gunnar Trausti
Gu&björnsson. Ljósmyndlr: Gu&Jón Elnarsson, Gu&jón Róbert Ágústsson, Elfn
Ellertsdóttlr. Myndasafn: Eygló Stefánsdóttir. Prófarkir: Flosl Krlstjánsson, Kristfn ,
Þorbjarnardóttir, Marfa Anna Þorsteinsdóttir. Ritstjórn, skrifstofur og auglýsingar:
Sf&umúla 15, Reykjavfk. Sfml: 86300. Auglýslngasfml: 18300. Kvöldsfmar: 86387 og
86392.
Verð f lausasölu 9.00, en 12.00 um helgar. Áskrlft á mánu&i: kr. 130.00.
Setning: Tœknideild Tfmans. Prentun: Blaðaprent hf.
Furðulegar full-
yrðingar Þjóðviljans
■ Á mánudaginn kemur verða til fyrstu umræðu í efri
deild bráðabirgðalögin um efnahagsaðgerðir, sem sett
voru á síðastliðnu hausti.
Gert er ráð fyrir því, að stjórnarandstaðan haldi uppi
líflegum umræðum um þau, enda þótt hún sé í hjarta sínu
sammála þeim.
Það viðurkenna nær allir, að lögin eru sprottin af illri
nauðsyn. Undir slíkum kringumstæðum verður oft að
grípa til aðgerða, sem menn vildu forðast undir eðlilegum
kringumstæðum.
Þetta gildir sérstaklega um þann þátt laganna, sem
fjallarumskerðingu verðbóta 1. desembernæstkomandi.
Hin róttæka efnahagsstefna, sem var mótuð á nýloknu
flokksþingi Framsóknarmanna, er byggð á þeirri stað-
reynd, að framundan eru erfiðir tímar í efnahagsmálum
þjóðarinnar. Við þeim vandamálum, sem leysa þarf, verði
ekki brugöizt nema með óvenjulegum aðgerðum, sem
alls ekki yrði gripið til við venjulegar aðstæður.
Þess vegna byggist stefnumörkun flokksþingsins á því,
að næstu misserin verði gripið til þess að lögbinda þak á
verðhækkanir, vexti og kaupgjald. Eins og ástatt er, sé
það eina leiðin til að hamla gegn verðbólgunni og stuðla
að hjöðnun hennar.
Framsóknarflokkurinn hefur jafnan verið og er
fylgjandi frjálsum samningum við stéttasamtökin. Stund-
um er þó óhjákvæmilegt að grípa til lögbindingar, eins og
nú í sambandi við bráðabirgðalögin. Af skiljanlegum
ástæðum veigra launþegasamtökin sér við að samþykkja
verðbótaskerðingu, þótt þau sætti sig við að það sé gert
með lagasetningu.
Það auðveldar ekki heldur leið hinna frjálsu samninga,
að bæði samtök launþega og atvinnurekenda eru
margklofin og eiga í innbyrðis samkeppni. Þetta kom
glöggt í ljós á síðastliðnu sumri, þegar samtök bygginga-
meistara og byggingamanna klufu sig út úr og gerðu
verðbólgusamning í óþökk flestra annarra. Þetta hefur átt
sinn þátt í aukningu verðbólgunnar á síðari hluta þessa árs.
Að sjálfsögðu ber að leita eftir samráði við stéttasam-
tökin, eins mikið og mögulegt er, en undir sérstökum
kringumstæðum er óhjákvæmilegt að ríkisvaldið grípi í
taumana, eins og gert er með bráðabirgðalögunum nú.
Til er vissulega önnur leið eða sú, að með lögunum séu
afnumdar allar vísitölubætur, og vinnuveitendur og
launþegar síðan látnir berjast um kjaramálin. Petta er
leið hinna miklu verkfalla, stórfellds atvinnuleysis og
landflótta, sem einkenndi síðustu valdaár viðreisnar .-
stjórnarinnar svonefndu. Þeirri leið hafnar Framsóknar-
flokkurinn.
Þegar framangreindar staðreyndir eru íhugaðar, kemur
það spánskt fyrir sjónir, að Þjóðviljinn skuli gagnrýna
stefnumörkun Framsóknarflokksins í efnahagsmálum og
kalla hana hægri stefnu.
Marka bráðabirgðalög ríkisstjórnarinar hægri stefnu að
dómi Þjóðviljans? Sé svo, er það byggt á misskilningi.
Bráðabirgðalögin marka viðnám til að koma í veg fyrir
enn ' meiri kjaraskerðingu, atvinnuleysi og vaxandi
skuldasöfnun erlendis.
Sama gildir um stefnumótun flokksþings Framsóknar-
flokksins í efnahagsmálum.
Það er erfitt að skilja þessar fullyrðingar Þjóðviljans á
sama tíma og forustumenn Alþýðubandalagsins eru
réttilega að verja bráðabirgðalögin á Alþingi.
Það bætir ekki heldur hlut Alþýðubandalagsins, þegar
Þjóðviljinn ætlar að eigna ráðherrum Framsóknarflokks-
ins þær verðhækkanir, sem hafa orðið á þessu ári. Er það
ráðherra úr Framsóknarflokknum, sem hefur leyft 125%
hækkun á rafmagnsverðinu á þessu ári?
Þ.Þ.
UlÍtLSllii'
18. flokksþing Framsóknarflokksins
Steingrímur Hermannsson:
Vandirm er fyrst og
fremst of dýr skip
■ Atvinnumálin verða aldrei frá efna-
hagsmálnum skilin. Þau eru grundvöllur
þjóðarbúskaparins og afkomunnar,
sagði Steingrímur Hermannsson, er
hann gerði grein fyrir stöðu og stefnu í
atvinnumálum, í ræðu sinni í upphafi
flokksþingsins.
Um sjávarútveginn sagði hann:
Útgerðin var á fyrra hluta kjörtíma-
bilsins rekin með svipaðri afkomu og
verið hefur undanfarin ár. Ég hef lagt
áherslu á að ná breiðri samstöðu við
sjómenn, útgerðarmenn og fiskvinnsl-
una um stefnuna í fiskveiðum. Það hefur
tekist vel, að mínu mati. Byggt hefur
verið á tillögum fiskifræðinga. í engu
tilfelli er hægt að halda því fram, að um
vísvitandi ofveiði hafi verið að ræða.
Svonefnd fiskveiðistefna hefur ætíð ver-
ið birt tímanlega, t.d. vegna þorskveiða
fyrir áramót, sem ekki hafði áður tekist.
Óvænt brá til verri vegar í lok síðasta
árs. Þá varð eins og ég hef áður nefnt
vart við samdrátt í loðnustofninum.
Aflabresturinn hefur síðan aukist mjög
á þessu ári.
Þetta hefur haft áhrif á þjóðarbúið allt
en að sjálfsögðu, eðlisins vegna, orðið
erfiðast fyrir útgerðina, sem í framlín-
unni stendur. Sem dæmi vil ég nefna, að
eftir fiskverðsákvörðun um síðustu ára-
mót var talið að minni togararnir væru
reknir með tveimur af hundraði halla að
meðaltali.
Athugun sem ég lét framkvæma á
miðju ári leiddi hins vegar í ljós, að þá
var rekstrarhalli minni togaranna orðinn
u.þ.b. 20 af hundraði. Fyrst og fremst
var um að kenna stórum minni þorskafla
en ráð hafði verið fyrir gert og óhagstæð-
ari samsetningu aflans. Þennan rekstrar-
grundvöll varð að leiðrétta. Það var gert
með fjölþættum aðgerðum, bæði í
tengslum við gengisfellinguna í ágúst og
með niðurgreiðslu á olíu, víðtækri
skuldbreytingu og lækkun fjármagns-
kostnaðar í Fiskveiðasjóði og fleiru, sem
vegur minna. Ég tel að útgerðin megi
eftir aðstæðum vel við una, enda létu
útgerðarmenn skynsemina ráða og féll-
ust á tillögur mínar í þessu sambandi.
Ekki von á
aflaaukingu
Því miður hefur afli ekki glæðst. Þvert
á móti virðist ýmislegt benda til þess, að
afli geti orðið slakur framundan. Vanda-
mál útgerðarinnar um næstu áramót
munu því verða mikil. Rekstrargrund-
völl verður að tryggja. Án útgerðar
byggjum við íslendingar ekki þetta land.
í raun og veru eru Ieiðimar aðeins tvær:
Áframhaldandi og jafnvel aukin
niðurgreiðsla á olíu eða leiðréttur rekstr
argrundvöllur með hækkun fiskverðs.
Síðari kosturinn er æskilegri. Úr
hækkun fiskverðs má e.t.v. draga eitt-
hvað með blandaðri leið og með því að
lækka einhverja kostnaðarliði útgerðar-
innar. Til þess að hækka megi fiskverð
verður jafnframt að skapa fiskvinnslunni
aðstöðu til þess að greiða það fiskverð.
Það má gera með lækkun gengis, eins
og venja er. Vegna þeirra áhrifa, sem
það hefur á verðbólguna, er hins vegar
æskilegt að mæta fiskverðshækkun sem
mest með lækkun kostnaðarliða hjá
fiskvinnslunni.
Endurgreiðsla á söluskatti kæmi til
greina. Það skerðir tekjur ríkissjóðs og
kann þá að verða nauðsynlegt að afla
nýrra tekjustofna. Af þessari sömu
ástæðu er mér sárt um 200 milljón króna
hækkun á vaxta- og fjármagnskostnaði.
í sambandi við vandamál útgerðarinn-
ar og reyndar efnahagsmálin almennt
hefur því mjög verið haldið fram, að
stærð skipastólsins væri orsök vandans
og jafnvel stærsti efnahagsvandi okkar
íslendinga, að því er mér skilst. Þetta er
öfgafullur málflutningur og stórhættu-
legur. Það má til sanns vegar færa, að
þorskveiðiflotinn er stór eftir að loðnu-
skipin bættust í hann. Það var óvænt og
lítið við því að gera. Staðreyndin er hins
vegar sú, að jafnvel þessi stóri floti nær
ekki þeim afla, með núverandi aðstæður,
sem fiskifræðingar hafa til þessa talið
óhætt að taka. Einnig verður að hafa í
huga, að fiskveiðiflotinn, einkum bát-
amir, eru að meðaltali orðnir töluvert
eldri en talið hefur verið æskilegt.
Endurnýjun bátaflotans er því aðkall-
andi. Við íslendingar munum um langa
framtíð fyrst og fremst byggja á
fiskveiðum. Við hljótum að kappkosta
að sækja sjóinn á sem fullkomnustum
skipum. Sjómenn eiga einnig rétt á góðri
vinnuaðstöðu. Ég hef viljað stuðla að
eðlilegri endurnýjun skipaflotans og
ekki séð ástæðu til þess að neita mönnum
um erlend skip, sem oft eru ódýr og góð,
þótt notuð séu. Mér þykir hins vegar
eðlilegt að stöðva innflutning fiskiskipa
nú tímabundið í tvö ár á meðan
loðnuflotinn er við þorskveiðar og
gjaldeyrisskortur er. Ég vara hins vegar
við því, að slíkt bann verði látið standa
lengi.
Of dýr skip
Nei, vandinn er ekki of stór floti,
heldur fyrst og fremst of dýr skip. 25-30
nýjustu skipin eru flest byggð með
dollaralánum. Raunvextir á dollaranum
urðu á síðasta ári 23 af hundraði umfram
verðtryggingu. Engin útgerð getur staðið
undir slíkum fjármagnskostnaði. Ef
þessi skip eru tekin út úr dæminu, eru
aðrir minni togararnir að mati Þjóðhags-
stofnunar reknir að meðaltali með
hagnaði. Þetta vandamál er nú til
meðferðar. Ég geri mér vonir um að
lausn á því liggi fyrir í tengslum við
uppgjör um áramótin.
Þegar þessi ríkisstjórn var mynduð,
var fiskvinnslan rekin með mjög miklum
halla, sérstaklega frystingin. Gengi hafði
ekki verið aðiagað kostnaðarhækkun-
um í tíð bráðabirgðastjómar Alþýðu-
flokksins. Þetta hefur smám saman tekist
að leiðrétta, bæði með gengissigi, en
einnig með ýmsum öðrum mikilvægum
aðgerðum. Sérstaklega vil ég nefna
endurgreiðslu á fjármagnskostnaði, sem
um samdist við Seðlabanka fslands. Á
tveimur árum nam þessi endurgreiðsla
samtals til útflutningsatvinnuveganna
yfir 300 milljónum króna. Einnig var
breytingin úr gengistryggðum afurðalán-
Varamenn
í midstjóm
■ Á18. flokksþingi Framsóknarmanna
voru kosnir 25 menn í miðstjórn og
jafnmargir varamenn. Listi yfir aðalmenn
hefur verið birtur í Tímanum, en
varamenn voru kjörnir: Jónas Jónsson,
Reykjavík, Magnús Ólafsson, Sveins-
staðir, Gunnar Guðbjartsson, Reykja-
vík, Helga Ólafsdóttir, Stykkishólmi,
Guðrún Benediktsdóttir, Hvammstangi,
Ásmundur Jónsson, Reykjavík, Friðjón
Guðröðarson, Höfn, Jóhannes Krist-
jánsson, Brekku, Steinunn Sigurðar-
dóttir, Akranes, Amar Bjarnason,
Þykkvibær, Snorri Finnlaugsson,
Dalvík, Halldór E. Sigurðsson, Garða-
bær, Sveinn Bemódusson, Bolungarvík,
Kristján Benediktsson, Reykjavík, Bogi
Sigurbjömsson, Siglufjörður, Daníel
Ágústínusson, Akranes, Haukur Hall-
dórsson, Sveinbjamargerði, Tryggvi
Gíslason, Akureyri, Jón Þór Guð-
mundsson, Vopnafirði, Þorvaldur Jó-
hannsson, Seyðisfirði, Egill Ólafsson,
Borgarnesi, Hjördís Leósdóttir, Selfoss,
Gunnar Baldvinsson, Reykjavík, Jón
Börkur Ákason, Reykjavík, Jóhanna
H. Oddsdóttir, Kópavogur.
á vettvangi dagsins
Sorphaugur ís-
lenskra dagblada
eftir Arnþór Helgason
■ Hinn 15. þessa mánaðar lauk í
Reykjavík 18. þingi framsóknarmanna.
Var málflutningur þingfulltrúa á margan
hátt hinn athyglisverðasti og má við því
búast, að ályktanir flokksþingsins verði
Framsóknarflokknum til mikils álits-
auka, þegar farið verður að starfa eftir
þeim.
Á þingi þessu var lagt fram í félags-
og heilbrigðisnefnd álit um málefni
fatlaðra og var ég einn þeirra, sem átti
þátt í því að vinna þá lokaályktun, sem
síðan var lögð fyrir þingið og samþykkt.
Fylgdi ég þessu nefndaráliti úr hlaði með
ræðustúf, þar sem ég lagði áherslu á
það meginsjónarmið nefndarmanna, að
ekki væri hagkvæmt að draga úr fjárveit-
ingum til málefna fatlaðra, þótt sparað
væri á ýmsum öðrum sviðum þjóðfé-
lagsins. Þá rakti ég einnig þá aðstöðu,
sem fatlaðir eiga við að búa í þessu
þjóðfélagi, er þeir þurfa ætíð að sanna
gildi sitt og getu fýrir almenningi og verja
fötlun sína svo að hún verði ekki notuð
gegn þeim. í þessu sambandi minntist ég
á það, að ég hefði fyrir nokkrum árum
sótt um stöðu blaðamanns hjá Tíman-
um, en ekki fengið svar.
Daginn eftir eða 16. þessa mánaðar
birtist síðan í Sandkornum Dagblaðsins
og Vísis frásögn um Gísla Blinda
Helgason, sem staðið hefði upp og sagt
frá því, að sér hefði verið neitað um
þessa blaðamannsstöðu og jafnframt
voru höfð eftir Jónasi Guðmundssyni
gamanyrði, sem gerðu málfiutning ræðu-
manns allan hinn hlægilegasta.
Það er að sumu leyti mikið böl að vera
tvíburi, en því fylgir meiri persónuleika-
skerðing en margan grunar. 1 þessu
sandkomi var okkur bræðrum ruglað
saman og skrifað háðslega um það,
þegar reynt er að kynna málefni minni-
hlutahóps í þjóðfélaginu, sem þarf á því
að halda, að honum sé gert kleift að
njóta sín á sama hátt og til að mynda
þeim blaðamanns-pjakki, sem var full-
trúi Dagblaðsins og Vísis á flokksþing-
inu.
Hér á landi hefur ekki verið tíðkað á
undanförnum árum að kenna fólk við
fötlun sína á almennum vettvangi, enda
flokkast slíkt undir uppnefni, því að þá
er um leið höfðað til ákveðinnar vöntun-