Tíminn - 04.12.1982, Blaðsíða 6

6
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Gisli Sigurðsson. Auglýsingastjóri: Steingrímur Gislason.
Skrifstofustjóri: Jóhanna B. Jóhannsdóttir. Afgreiðslustjóri: Sigurður Brynjólfsson
Ritstjórar: Þórarinn Þórarinsson, Elías Snæland Jónsson. Ritstjórnarfulltrúi: Oddur
V. Ólafsson. Fréttastjóri: Kristinn Hallgrímsson. Umsjónarmaður Helgar-Tímans: Atli
Magnússon. Blaðamenn: Agnes Bragadóttir, Bjarghildur Stefánsdóttir, Eirikur St.
Eiríksson, Friðrik Indriðason, Helður Helgadóttir, Sigurður Helgason (íþróttir), Jónas
Guðmundsson, Jón Guðni Kristjánsson, Kristin Leifsdóttir, Skafti Jónsson.
Utlitsteiknun: Gunnar Trausti Guðbjörnsson. Ljósmyndir: Guðjón Einarsson, Guðjón
Róbert Ágústsson, Elín Ellertsdóttir. Myndasafn: Eygló Stefánsdóttir. Prófarkir: Flosi
Kristjánsson, Kristín Þorbjarnardóttir, Maria Anna Þorstelnsdóttir. Ritstjórn,
skrifstofur og auglýsingar: Síðumúla 15, Reykjavík. Sími: 86300. Auglýsingaslmi:
18300. Kvöldsimar: 86387 og 86392.
Verð í lausasölu 11.00, en 15.00 um helgar. Áskrift á mánuði: kr. 150.00.
Setning: Tæknideild Timans. Prentun: Blaðaprent hf.
Menntun og
atvinnulíf
■ Mennta- og menningarmál voru mjög til umræöu á
nýafstöðnu flokksþingi Framsóknarmanna og stefna mörkuð í
þeim málaflokkum. í menntamálum er lögð áhersla á að samhæfa
kennslu og skólastofnanir og að menntun verði beint að þörfum
atvinnulífsins í ríkara mæli en nú er gert.
f ályktun um grunnskóla segir m.a.: Framsóknarflokkurinn
leggur áherslu á að auka tengsl skóla og foreldra. Þetta má gera
með því að hvetja til aukinnar handleiðslu þeirra við nám heima
fyrir og gefa þeim kost á að taka þátt í félags- og tómstundaiðkun-
um innan veggja skólans.
Vegna vaxandi þátttöku kvenna í atvinnulífinu færist uppeldis-
hlutverk í síauknum mæli til skólans. Þarf því að leggja áherslu
á að búa nemendum hlýlegt og þroskavænlegt námsumhverfi,
fjölbreytt verkefnaval og efla með þeim sjálfstæð vinnubrögð og
hugsun, svo og hæfni til samstarfs við aðra.
Að betri tengsl og ráðgjöf þarf að vera milli grunnskólans og
framhaldsskólans, þannig að nemendum sé ljóst hverjir möguleik-
ar eru til náms að loknum grunnskóla.
Að verkleg menntun og tækninám þarf að skipa veglegan sess
í menntakerfi landsins, og þeirri stefnu fylgt eftir í framkvæmd.
Einnig þarf að huga að nýskipan menntakerfisins með hliðsjón af
framtíðarstefnu í atvinnumálum.
Styðja skal og efla umferðarfræðslu á sem flestum sviðum svo
fullnægt verði settum lögum á þessu sviði. Stefna skal að
umferðarmenningu sem fari saman við öryggiskröfur er eðlilegar
teljast meðal nágrannaþjóða okkar.
Að þrátt fyrir viðleitni núverandi ríkisstjórnar að málefnum
fatlaðra, að beina til þeirra sem mestu fjármagni. Þarf að tryggja
meira fjármagn til þeirra hluta svo að þjálfunar- og hæfingarskólar
ríkisins geti sem allra fyrst sinnt því hlutverki sem þeim er ætlað
og blöndun í almenningsskóla verði framfylgt.
Fagnað er þeim breytingum sem orðið hafa á framhaldsskólum
á undanförnum árum, sem stefna að aukinni menntun í
heimabyggð, betri verkmenntun, fjölþættari námstækifærum og
betri nýtingu á fyrra námi. Til að ná þessum markmiðum telur
flokksþingið stofnun fjölbrautaskóla um land allt og tilkomu
áfangakerfisis við menntaskóla og sérskóla mikilsverð spor í
skipulagi framhaldsskólanna. Sérstaklega ber að fagna auknum
tækifærum til verk- og tæknimenntunar við tilkomu áfangakerfis
í Vélskóla íslands og Iðnskólanum í Reykjavík.
Þingið telur að í þessum skólum eigi nemendur að geta lokið
stúdentsprófi til undirbúnings háskólanámi í tæknigreinum.
Almennt iðnnám, meistaranám og nám til stúdentsprófs verði
skipulagt sem ein heild og sé í skipulegum tengslum við
atvinnulífið og hagi starfi sínu eftir umhverfi og aðstæðum á
hverjum stað.
Efla skal tengsl við grunnskóla annars vegar og háskóla hins
vegar. Nýta skal húsnæði og búnað sem best, t.d. með
skólarekstri, fullorðinsfræðslu og eftirmenntun árið um kring.
Stjórn framhaldsskólanna verði gerð einfaldari og virkari. Lög
um framhaldsskóla og skólakostnað verði sett hið bráðasta.
Flokksþingið lagði áherslu á eflingu fullorðinsfræðslu í þeim
tilgangi að auka almenna menntun og veita starfsþjálfun á
sérsviðum og skipuleggja endurmenntun og ýmiss konar
viðbótarþekkingu í hagnýtum tilgangi.
Efla verður háskólann svo að hann verði fær um að sinna þeim
skyldum sem honum samkvæmt lögum ber að gera. Sívaxandi
nemendafjöldi krefst aukins húsrýmis og fleiri kennara og
starfsliðs.
Nauðsynlegt er að gera áætlun um þróun háskólans nokkur ár
fram í tímann, þar sem í senn er hugað að kennslu, námsgreinum,
rannsóknum og nemendafjölda.
í þessu sambandi er rétt að benda á að samræma þarf stefnu í
menntamálum á framhaldsskólastigi og háskólastigi. Stuðla ber
að eflingu rannsókna á sviði ísl. menningar og náttúru og í þágu
þjóðlífs og atvinnuvega landsmanna, bæði við háskólann og aðrar
menntastofnanir.
OÓ
LAUGARDAGUR 4. DESEMBER 1982.
minning
Knstjana Bjarnadóttir
fyrrverandi húsfreyja á Siakkhamri
Fimmtudagsmorguninn 25. nóvember
s.i. lést að heimili sínu Skólastíg 26 í
Stykkishólmi Kristjana Bjarnadóttir,
fyrrverandi húsfreyja á Stakkhamri.
Kristjana fæddist 10. nóvember 1908
í Njarðvíkum. Foreldrar hennar voru
Magndís Benediktsdóttur, ættuð úr
Strandasýslu og Bjarni ívarsson ættaður
af Suðurnesjum sem bjuggu þá í
Njarðvíkunum, þar sem Bjarni stundaði
sjó. En fljótlega fluttu foreldrar hennar
vestur í Miklaholtshrepp, að Laxár-
bakka, eða árið 1911, og bjuggu þau þar
í sex ár. Þaðan fluttu þau að Miklaholts-
seli og bjuggu þar til ársins 1930 að þau
létu af búskap og fluttu suður til
Reykjavíkur.
Kristjana ólst upp með foreldrum
sínum og hópi systkina við heldur kröpp
kjör eins og títt var á þeim árum. En
hún var tápmikil, leikandi léttlynd og
dugleg, þó hún væri smá vexti.
Hún fékk sína barnafræðslu í farskóla
Miklaholtshrepps og var kennari hennar
Jóhann Hjörleifsson, á Hofsstöðum,
síðar þingritari og vegaverkstjóri um
mörg ár.
Litla aðra menntun hlaut Kristjana í
æsku. Þó var hún nemandi á húsmæðra-
námskeiði, sem haldið var í Skógarnesi
haustið 1925 að tilhlutan búnaðarsam-
bandsins. Þar kenndi sú vel menntaða
og mæta kona, Sigurborg Kristjánsdótt-
ir, síðar stofnandi og skólastjóri kvenna-
skólans á Staðarfelli, nokkrum konum
heimilisfræði um tíma. Kristjana var
yngsti nemandinn og naut þess samt vel
að vera á námskeiðinu og ræddi oft um
þau miklu áhrif sem þetta námskeið
hafði haft á nemendurna og langt út fyrir
þann litla hóp. Nemendurnir lærðu
margt. Fjölbreytni í matargerð, og t.d.
kökubakstri, kynntust þar ýmsum ný-
ungum, sem áður voru óþekktar og
„komust á sporið" líka við klæðagerð,
útsaum o.fl.
Síðar bætti Kristjana miklu við þetta
nám sitt í skóla lífsins, sem var henni í
ýmsu strangur en hún skilaði verkefnum
sínum þar með miklum ágætum oft við
erfiðar aðstæður. Hún var fyrirmyndar-
húsmóðir á fjölmennu og gestkvæmu
heimili.
Haustið 1930 giftist hún, bróður
mínum, Alexander Guðbjartssyni á
Hjarðarfelli.
Vorið 1931 hófu þau búskap á einum
þriðja hluta jarðarinnar á móti föður
okkar.
Þau fengu íbúð í rishæð gamla
timburhússins, sem reist var 1926 og
voru það fjögur lítil herbergi undir súð
sem þau fengu til afnota og var einu
þeirra breytt í eldhús. Engin þægindi,
hvorki vatn né frárennsli var þar á
loftinu. Baða þurfti börnin í bala.bera
allt vatn upp stiga og skolpið niður.
Eldiviður var mór, sem þurfti að bera
upp stigann. Það þurfti því mikinn kjark
til að hefja búskap við þessi skilyrði og
þröngan efnahag. Þetta ár sótti kreppan
hart að landbúnaðinum og árin sem á
eftir komu voru afar erfið ár. Það var
því, „ekki bjart í álinn“ fyrir ungu
hjónin í byrjun búskaparins við þessi
frumstæðu skilyrði. Engir fjármunir
voru til eða fáanlegir til að bæta
aðstöðuna.
Alexander var búfræðingur frá
Hvanneyri í tíð Halldórs Vilhjálmsson-
ar. Hann var bjartsýnn, hraustur og
duglegur og þau voru því samtaka ungu
hjónin um að láta hendur standa fram
úr ermum og leggja sig fram um úrbætur.
Alexander varð barnakennari vetur-
inn 1931-1932 ogaftur 1933-1935 og enn
1951-1965 og kenndi í hreppnum alls 17
vetur - stundum í Eyjahreppi líka og þá
tvo mánuði þar á móti fjórum mánuðum
í Miklaholtshreppi hvern vetur. Auk
þess sem hann var kennari var hann
einnig mikið frá heimili vegna marghátt-
aðra félagsstarfa t.d. í Kaupfélagi Stykk-
ishólms, sem stjórnarmaður og formað-
ur um alllangt skeið og svo einnig sem
hreppsnefndarmaður og oddviti sveitar-
innar í mörg ár, fulltrúi á búnaðarsam-
bandsfundum fjölda ára og áhugamaður
í æskulýðsmálum, kirkjulegum málefn-
um og enn fleira, sem of langt væri upp
að telja.
Hann var því oft í burtu frá heimilinu
og varð Kristjana því að taka á sig að
vera bæði húsbóndinn og húsfreyjan á
meðan.
í litlu íbúðinni á loftinu í „gamla
húsinu" fæddust þeim hjónum fjögur
börn og þrengdist þá mikið um fjölskyld-
una.
Þá fóru í hönd tímar nýbýlamyndunar
þegar kreppunni var að létta. Þau hjónin
tóku ákvörðun um að stofna nýbýli og
fengu það samþykkt af nýbýlastjórn og
var formlega frá því gengið árið 1936 og
þá var strax byggt nýtt lítið íbúðarhús á
nýbýlinu, sem kallað var Hvammur.
Húsið var byggt uppi undir brekkunni
ofanvert í túninu, neðan við leikvöll
Hjarðarfellsbarna frá ómunatíð „kast-
inu“, við skjólsæia brekku.
Vorið 1937 flutti fjölskyldan í nýja
húsið. Það var mjög lítið en vandað að
gerð. Þar bjuggu þau þröngt næstu sjö
árin. Þar bættust tvær dætur í barnahóp-
inn, sem þá þegar var orðinn stór.
Á þessum Hvammsárum vænkaðist
hagur þeirra nokkuð þrátt fyrir ómegð-
ina. Bústofn jókst og afkoman varð
betri. Oft voru aðkomuunglingar til
hjálpar við bústörfin og oft kom Bjargey,
móðursystir Kristjönu henni til hjálpar,
einkum er hún ól börnin og á meðan þau
voru fyrirhafnarmest.
Vorið 1944 urðu svo þáttaskil í lífi
þeirra hjóna, er þau keyptu jörðina
Stakkhamar og fluttu þangað.
Þá rýmkaðist um þau - ný tækifæri
sköpuðust í búskapnum með ræktunar
og vélaöld þeirri er þá gekk í garð og
íbúðarhúsrými varð sæmilegt.
Stakkhamrar hefur marga kosti til
búskapar, þó jörðin hafi líka mikla
ókosti. Henni fylgir laxveiði og reki og
mikið og gott haglendi í Stakkhamra-
nesi. Mjög gott er fyrir kýr á sumrin og
hross allt árið. Sauðfjárbeit var talin afar
góð í Glámsflóa, en hættur voru þar
miklar fyrir féð en nesið aftur á móti of
þurrt (vatnslaust) að sumarlagi. Breyta
þurfti því nokkru búskaparháttum frá
því, sem verið hafði á Hjarðarfelli.
Jörðin var vinnufrek, ef ný.a dátti kosti.
hennar og verjast tjóni af ágöllum
hennar.
Nú voru elstu börnin að vaxa upp og
voru komin til hjálpar og enn bættust
þrjú börn í hópinn svo hann varð stór -
alls níu.
Á Stakkhamri bjuggu þau í 24 ár og
blómgaðist búskapurinn þá mjög vel og
nutu hjónin þar ómældrar aðstoðar
sinna mörgu og dugmiklu barna.
Þar var marga vetur barnaskóli sveit-
arinnar og margháttuð og mikil umsvif
í verklegum efnum við uppbyggingu á
jörðinni og líka mikið félagsmálastarf
unnið.
Kristjana naut þar sinna góðu gáfna,
glaða Iundarfars og þess að hún var
forkur dugleg. . Hennar ævistarf varð
því mjög mikið, að ala níu börn ög koma
þeim öllum til góðs þroska, að standa
fyrir stóru gestkvæmu heimili með
mikilli sæmd og taka með bónda sínum
þátt í fjölþættu félagslífi, auk þess, sem
hún sjálf vann mikið í kvenfélagi
sveitarinnar alla tíð.
Alexander féll snögglega frá vorið
1968 og féll þá skuggi á líf Kristjönu og
naut hún sín aldrei til fulls eftir það.
Kristjana hætti þá fljótlega búrekstri
og flutti árið 1969 til Stykkishólms,
keypti þar íbúð og bjó þar til dauðadags,
þó oft dveldi hún tíma og tíma á'víxl hjá
börnum sínum.
Kristjana var gæfumanneskja. Hún
var vel af guði gerð, eignaðist góðan
mann, sem reyndist henni farsæll lífs-
förunautur. Aldrei féll skuggi á þeirra
hjónaband og samstarf þeirra var ein-
staklega gott allt frá upphafi til enda.
Þau eignuðust mörg vel gefin og
myndarleg börn. Þau eru:
1. Guðbjartur, bóndi í Miklaholti II,
kvæntur Elínu Rósu Valgeirsdóttur
frá Miklaholti.
2. Bjarni, bóndi á Stakkhamri, kvæntur
Ástu Bjarnadóttur frá Bjarnarhöfn.
3. Hrafnkell, smiður í Stykkishólmi,
kvæntur Jóhönnu Jónasdóttur.
4 Guðrún, gift Stefáni J. Sigurðssyni,
trésmið m.m. í Ólafsvík.
5. Auður, gift Smára Lúðvíkssyni,
trésmið, Rifi.
6. Þorbjörg, gift Kristni J. Friðþjófs-
syni, skipstjóra, Rifi.
7. Magndís, gift Sigurþóri Hjörleifssyni,
verkstjóra, Stykkishólmi.
8. Friðrik, rafvirki, kvæntur Þuríði Ein-
arsdóttur frá Jarðlaugsstöðum.
9. Helga, fóstra, gift Friðriki Guð -
mundssyni, verslunarm. Reykjavík.
Með Kristjönu er fallin merkiskona,
sem margt samtímafólk mun minnast
með virðingu og þakklæti.
Þeir, sem áttu daglega samskipti við
hana um árabil, þakka henni létta lund
og hreinskiftni, ávekni, dugnað og
lipurð í daglegri umgengni.
Ég og kona mín vottum börnum
hennar, tengdabörnum og barnabörnum
innilega samúð. Við vitum að Kristjönu
hefur orðið að ósk sinni að hitta
Alexander á ströndinni hinumegin í
birtu morgunsins.
Gunnar Guðbjartsson
menningarmál_
rri •• PTn ' '
Tvo Trio
■ Kammermúsíkklúbburinn hóf form-
lega vetrarstarfsemi sína með tríó-tón-
leikum á Kjarvalsstöðum 16. nóvember.
Þar léku Laufey Sigurðardóttir, Gunnar
Kvaran og Árni Kristjánsson tvö nafn-
toguð tríó, - c-moll tríó Brahms óp. 101
og a-moll tríó Tsjækofskýs óp. 50. Sömu
listamenn fluttu m.a. Erkihertogatríó
Beethovens á sama stað í fyrra, einnig á
vegum Kammermúsíkklúbbsins. Ég tel
nú, að fullreynt sé að hér þurfi úr að
bæta, því ekkert verkanna komst al-
mennilega til skila, og höfuðógæfuna tel
ég vera þá, að ekkert píanó er í
Bústaðakirkju, sem hefur verið heima-
vígstöð Kammermúsíkklúbbsins um ára-
bil. En Kjarvalsstaðir virðast henta
þessu listformi alveg sérlega illa - Það
var því h'kast sem hljóðfæraleikararnir
sætu bak við þykkt tjald, sem ruglaði
öllum styrkleikahlutföllum hljóðfæranna,
síaði út hina bjartari tóna en gerði dýpri
nóturnar að formlitlum drunum.
Þar sem ég sat þarna og hlustaði á vin
minn Brahms datt mér í hug hvað ég
mundi halda um þessa tónleika ef þeir
hefðu ekki verið hér á landi, heldur í
einhverri ókunnri borg, og listamennirn-
ir fólk sem ég vissi hvorki haus né sporð
á. Því auðvitað vitum við, að Árni
Kristjánsson er einn vor helzti kamm-
ermúsíkant og uppeldisfaðir flestra
íslenzkra píanista, Gunnar Kvaran marg
reyndur og frábær knéfiðlari, og Laufey
Sigurðardóttir í hópi vorra efnilegustu
fiðlara. En það var greinilegt á þessum
tónleikum að hún stóðst hinum alls ekki
snúning - hvarf í skugga ofurvalds
þeirra, og þarf svosem engan að undra.
Mér liggur við að segja að það hefði
þurft sjálfa Pínu Carmirelli til að lyfta
þessu á flug.
Fystu þrjá kafla Brahms-tríósins léku
þau nánast moredo - deyjandi - en
hresstust verulega í síðasta kaflanum.
Tsækofský-tríóið tókst mun betur en hið
fyrra, og það svo mjög, að kunningi sem
sat framarlega í salnum og á mun betri
stað en ég komst í verulegt tilfinninga-
uppnám þótt hann stillti sig vel, guð sé
lof.
1.12. Sigurður Steinþórsson.