Tíminn - 28.12.1982, Blaðsíða 7

ÞRIÐJUDAGUR 28. DESEMBER 1982
erlent yfirlit
NÝ ríkisstjórn kom til valda í írlandi 14.
þ.m. eftir að þingið hafði kosið Garret
FitzGerald forsætisráðherra með 85
atkvæðum gegn 79. Þessi kosning fór
fram eftir að írskir kjósendur höfðu
gengið þrisvar að kjörborðinu í þing-
kosningum á tæplega einu og hálfu ári.
í júnímánuði 1981 fóru fram þing-
kosningar vegna þess, að þáverandi
forsætisráðherra, Charles Haughey,
leiðtogi Fianna Fail, rauf þing í þeirri
von, að hann gæti treyst stöðu sína.
'Honum varð ekki að ósk sinni.
Fianna Fail missti meirihlutann og
sambræðslustjórn Fine Gael og Verka-
mannaflokksins kom til sögunnar með
stuðningi nokkurra óháðra þingmanna.
Forsætisráðherra hennar var FitzGerald.
Þessi stjóm hélt ekki velli nema í 10
mánuði. Þá brugðust óháðu þing-
mennimir henni og hún varð að efna til
nýrra kosninga. Úrslit þeirra urðu ósigur
fyrir stjórnarflokkana, einkum þó
Verkamannaflokkinn, Fianna Fail vann
aftur á, en fékk þó ekki meirihluta.
Haughey myndaði stjórn að nýju með
stuðningi óháðra þingmanna. Hún hélt
ekki velli nema til haustsins. Hinn 24.
nóvember fóru fram þriðju þingkosn-
ingarnar á írlandi á 17 mánuðum.
Úrslit þeirra urðu verulegur sigur fyrir
Fine Gael og Verkamannaflokkinn,
einkum þann síðamefnda. Þessirflokkar
fengu samanlagt meirihluta þingsæta
eða 86 þingsæti af 166 alls. Fianna Fail
iSíSsSiWSSS
iill
■ Garret FitzGerald
FitzGerald og
Spring fá
erfitt hlutverk
Atvinnuleysid er mesta vandamálid
er áfram stærsti flokkurinn, hefur 75
þingsæti. Óháðir eru fimm þingmenn.
ÞAÐ þótti ekki alveg öruggt, að hinir
tveir fyrrverandi stjómarflokkar mynd-
uðu stjórn að nýju, þótt þeir fengju
meirihluta. í Verkamannaflokknum
voru skoðanir verulega skiptar um
þátttöku í nýrri stjórn.
Verkamannaflokkurinn hélt flokksþing
fyrir kosningarnar. Þar urðu mikil átök
við formannskjör. Formaður flokksins,
Michael O’Leary, náði ekki endurkosn-
ingu, og brást illa við. Hann sagði sig úr
flokknum og gekk í Fine Gael.
í stað hans var Richard Spring kosinn
formaður. Hann fékk aðeins þrjár vikur
til að kynna sig sem flokksformaður fyrir
þingkosningarnar. Sú kynning virðist
hafa gefið góða raun.
Dick Spring, eins og hann er venjulega
kallaður, er ekki nema 32 ára. Faðir
hans hefur verið þingmaður fyrir Verka-
mannaflokkinn í 38 ár. Hann hætti
þingmennsku, þegar kosið var í júní
1981 og hlaut sonurinn sæti hans. Hann
varð aðstoðarráðherra dómsmálaráð-
herrans í stjórninni, sem FitzGerald
myndaði þá.
Upphefð sína á Dick Spring íþróttum
ekki sízt að þakka. Hann hefur um
talsvert skeið verið einn bezti mgbymað-
ur íra og hefur hvað eftir annað keppt í
landsleikjum, síðast við Breta 1981.
íþróttirnar einar hefðu þó ekki nægt
honum til pólitísks frama. Hann reyndist
góður námsmaður, en vann fyrir sér,
jafnframt náminu. Meðal annars var
hann barþjónn í New York í næstum tvö
ár. Að loknu laganámi hóf hann lög-
fræðistarf í Dublin. Meðan hann dvaldist
í New York giftist hann bandarískri
flugfreyju, sem er mótmælandi, en
sjálfur er hann katólskur.
Áður en Verkamannaflokkurinn á-
kvað að taka þátt í stjórnini, hélt hann
flokksþing. Það var haldið 12. þ.m.
Spring gat þar skýrt frá því hverju hann
hefði fengið ágengt í viðræðum sínum
við FitzGerald. Niðurstaðan varð sú, að
stjórnarþátttakan var samþykkt með
846 atkvæðum gegn 522.
Meðal þeirra mála, sem Spring fékk
framgengt í viðræðunum við FitzGerald
var nýr stóríbúðaskattur, sem efnalítið
fólk er þó undanþegið. Þá verður stefnt
að því að losna við halla á fjárlögunum
á sex árum í stað fjögurra ára, eins og
Fine Gael hafði lofað fyrir kosningamar.
Þá fékk hann fyrirheit um að aðalmál
ríkisstjórnarinnar yrði baráttan gegn
atvinnuleysinu.
HIN nýja stjórn FitzGeralds er fyrsta
írska stjórnin um talsvert skeið, sem
styðst við alltraustan meirihluta og er
óháð stuðningi smáflokka og
utanflokkamanna.
Hlutverk hennar verður nógu erfitt
samt. Verðbólga er mikil eða um 20%,
sem er að vísu ekki mikið á íslenskan
mælikvarða. Annað vandamál er hins
vegar meira þar en hér. Á írlandi er
atvinnuleysi um 14%. Það er enn meira
vandamál en verðbólgan hér.
Garret FitzGerald er 57 ára að aldri.
Hann hefur unnið sér gott álit sem
stjórnmálamaður. í fyrstu ætlaði hann
þó ekki að gerast stjórnmálamaður, en
taldi sig við nánari íhugun ekki geta
komið áhugamálum sínum fram eftir
öðrum leiðum.
FitzGerald var fyrst kosinn á þing
1969 og hefur átt þar sæti síðan. Hann
var utanríkisráðherra í stjórn Fine Gael
og Verkamannaflokksins 1973 - 1977.
Árið 1977 var hann kosinn formaður
Fine Gael. Vegna áhrifa hans bæði fyrir
og eftir að hann tók við flokksfor-
mennskunni hefur flokkurinn breytzt
verulega á síðari árum. Hann var áður
mun íhaldssamari og átti aðalfylgi sitt
hjá efnaðri borgurum og bændum.
Undir forustu FitzGeralds hefur hann
færzt meira í félagshyggjuátt og jafn-
framt orðið frjálslyndari á ýmsum
sviðum.
Þannig er það eitt af baráttumálum
FitzGeralds að fóstureyðingar verði
lögleiddar, en katólska kirkjan, sem er
sterk á írlandi, beitir sér hart gegn því.
Þá vill FitzGerald breyta stjórnarskránni
þannig, að auðveldara verði fyrir
mótmælendur í Ulster að sætta sig við
hana, ef til sameiningar írlands kæmi.
Þórarinn Þórarinsson,
ritstjóri, skrifar
7
f^i ff*1
rry tr?
Píanó- og orgelbekkir
Áklæði: Leður og pluss
Ljós fyrir píanó-orgel-flygla
Taktmælar Kertastjakar á píanó
Sendum í póstkröfu
Verslun
Leifur H. Magnússon
hljóðfærasmiður
Vogaseli 5. Sími 91-77585
Kvöldsamkoma
í tilefni 67 ára afmælis Sovétríkjanna efnir MÍR
til kvöldsamkomu í veitingahúsinu Snorrabæ
þriöjudaginn 28. des. kl. 20.30.
Ávörp flytja Mikhail N. Streltsov sendiherra og
Margrét Guðnadóttir prófessor. Óperusöngvar-
arnir Siglinde Kahman og Sigurður Björnsson
syngja við undirleik Agnesar Löve píanóleikara.
Baldvin Halldórsson leikari les upp. Skyndihapp-
drætti, veitingar.
Aðgangur öllum heimill meðan húsrúm leyfir.
MÍR.
Náttúrulækningafé-
lag Reykjavíkur
Þeir sem enn eiga eftir að greiða félagsgjöld sín
og vilja halda félagsréttindum sínum þurfa að '
hafa greitt þau fyrir áramót.
Tekið verður á móti greiðslum á skrifstofu
félagsins Laugavegi 20 B virka daga frá kl. 2-5.
Stjórnin.