Tíminn - 22.05.1983, Blaðsíða 16

Tíminn - 22.05.1983, Blaðsíða 16
16 SUNNUDAGUR 22. MAÍ1983 2 Helgar-Tíminn hringir í: 12 06 RÆÐIR VIÐ ELISABETU 6UNNARSD0TTUR; KONU SEM DVELUR í KVENNAATHVARFINU 06 ÓSKAR NAFNLEYNDAR 06 STEINUNNI BJARNADÓTTUR, STARFSKONU í KVENNAATHVARFINU „MAÐUR ER ALLT- AF AD VONA...” „Kvennaalhvarfið er varnaraðgerð” á þaö að þó við séum nú búin að fá húsnæði er margt eftir. Til dæmis skortir fé til að tryggja reksturinn og það á eftir að búa athvarfið húsgögnum og öðru slíku.“ - Hvemig starfa samtökin sem slík? „Það er um tvenns konar aðild að samtökunum að ræða. Annars vegar geta einstaklingar og félagasamtök verið styrktarfélagar en hins vegar eru virkir félagar og þeim er skipt niður í hópa. Annars vegar eru fastir hópar sem starfa alltaf að ákveðnum verkefnum - fjár- mála hús-, kynningar-, og fræðsluhóp- ur. Kynningarhópurinn sér þá um að kynna samtökin út á við en fræðsluhóp- urinn sér um fræðslustarfið innan sam- takanna. Hann hefur t.d. umsjón með námskeiðunum sem við höldum fyrir starfsfólk. Síðan eru hópar sem myndað- ir eru um skammtímaverkefni. Fram- kvæmdanefnd myndar svo einn fulltrúi úr hverjum hópi sem starfandi er hverju sinni. Fram að þessu hefur starfið fyrst og fremst beinst að því að afla fjár til húsakaupa, koma því húsnæði sem við erum í núna í stand, sjá um fræðslunám- skeiðin og loks að kynna samtökin út á við. Við fórum t.d. norður á Akureyri og ræddum þar við konur sem hafa hug á að stofna þar athvarf. Þær telja fulla þörf á því þar ekkert síður en hér og vonandi finna þær einhverja lausn. Við höfum einnig heimsótt félög og skóla í Reykjavík og nágrenni." - Hvernig hafa móttökurnar verið? „Við höfum fengið mjög góðar mót- tökur, hvar sem við höfum komið, og góðan hljómgrunn. Ég held að sú umræða sem varð í kringum fjársöfnun- ina hafi vakið fólk mjög til umhugsunar. Þá komu þessi mál upp á yfirborðið og fólk fór að tala um þetta. Það sem gerir konum yfirleitt erfiðast fyrir er hvað þetta er lítið rætt. Þær hafa sjálfar ekki getað rætt við neinn og því einangrast í aðstæðum sínum. Maður þekkir jafnvel dæmi þess að þær fái þá hugmynd að það sé verra að vera barin en að berja. Þær skammast sín fyrir þetta. Ég álít að það sé ekki síður verkefni samtakanna að fá fólk til að ræða þessi mál en að halda athvarfinu opnu og reka það. Athvarf er í rauninni ekkert annað en varnaraðgerð sem gripið er til eftir að skaðinn er skeður. Eins held ég að bara það að athvarfið er til haldi aftur af sumum mönnum, að minnsta .kosti stundum." von sem maður hefur um að þetta lagist er horfin þá er ekkert eftir - hvorki ást, meðaumkun né hatur. Þá er engin taug eftir - þetta er bara eins og blaðsíða í bók sem maður flettir við - ég er komin yfir á næstu blaðsíðu. „Sárara en höggin...“ |(Ég þurfti stundum að hringja fyrir hann í vinnuna og segja að hann væri veikur. Þá lá hann þunglyndur í rúminu, kannski í 2-3 vikur, og las í bók. Vinnu- veitandinn hætti svo smám saman að trúa þessum sífclldu veikindum, en tók hann þó alltaf aftur í vinnu. Þetta er nefnilega vel liðinn maður, enda afskap- lega prúður út á við, eins og ég sagði áðan. Síðan fór vinnuveitandinn að koma þegar hann var búinn að liggja nokkrar vikur og segja honum að drífa sig nú í vinnuna. Og þá reis minn maður loks úr rekkju. Núna sækir vinnu- veitandinn hann á hverjum einasta morgni. Fyrir tveimur árum fékk vinnuveit- andinn hann til þess að fara á Silunga- poll. Þá ætlaði hann nú aldeilis að breyta öllu og hefja nýtt líf. En hann kom aftur tíu dögum seinna og sagðist nú ekki láta gera sig að alkóhólista þarna. Hann væri enginn alkóhólisti og réði sko alveg við sína drykkju. Næstu fimm helgarnar á eftir smakk- aði hann ekki vín, en upp úr því var hann orðinn svo geðvondur að maður var farinn að efast um hvort hann væri skárri fullur eða geðvondur. Fljótlega eftir þetta fór hann að drekka á föstudags- kvöldum og skreppa á hádegisbarinn á laugardögum, en var svo edrú á laugar- dagskvöldum. Þannig gekk þetta í smá tíma og jókst svo smám saman þar til hann var farinn að drekka alla helgina. Nú í vetur hefur hann látið mig hafa 500 krónur til að kaupa mat fyrir alla vik- una.“ - Gastu aldrei leitaö til annarra með vandamál þín? „Maður kærði sig ekki um að láta aðra vita af þessu. Fyrstu árin sárnaði manni að maðurinn manns skyldi ekki vera betri við mann en þetta. Að honum skyldi ekki þykja vænna um mann og bera meiri virðingu fyrir manni en svo að hann misþyrmdi manni bæði andlega og líkamlega. Það var sárara en höggin, í mörg ár. Nú undrast ég mest að ég skyldi ekki sjá þá að maðurinn er í rauninni einskis virði - en þá kemur þetta tilfinn- ingarugl til sögunnar. En ég á eina góða vinkonu sem ég get leitað til. Fyrst sagði éghenni reyndar að ég hefði gengið á skáp þegar ég var með glóðarauga eða lemstruð á annan hátt, en hún hætti fljótlega að trúa því. Og það var hún sem fann mig um morguninn og fór með mig í Kvennaathvarfið. En áður en ég kom heim hafði maðurinn hótað elsta syni okkar með saxi. Mið- sonur minn sagði mér frá þessu síðar og einnig því að hinir 2 synirnir gengu um götur bæjarins alla nóttina til klukkan 10 um morguninn." Getur eitthvert fjölskyldulíf þrifíst við slíkar aðstæður sem þessar? „Það verður af sjálfu sér ekkert fjöl- skyldulíf við þessar aðstæður. Til þess er andlega stressið á öllum í fjölskyldunni alltof mikið. Á mánudegi byrja aliir að kvíða helginni. Það eru því engin fjöl- skyldutengsl fyrir hendi, strákunum væri öllum sama þótt þeir sæju föður sinn aldrei aftur. Meira að segja þeim yngsta, sem nú er sextán ára. Þegar við skildum í fyrra sinnið var hann ófermdur og þá vildi hann fá pabba sinn heim aftur, en nú bíður hann óþolinmóðastur allra eftir því að hann fari. Þessi maður hefur aldrei gert neitt fyrir börnin sín. Fyrr í vetur gripu synir okkar í taumana eitt sinnermikið gekk á. Satt að segja hélt ég að þá hefði hann fengið þá ráðningu sem hann þurfti. En síðan hefur þetta bara verið ennþá verra, nú röflar hann yfir þeim og kvartar undan því að hafa getið „slíka sadista" af sér. Enda hafa strákarnir unnið eftirvinnu allar helgar til þess að þurfa ekki að vera heima. ' „Synirnir eru Ijósi punkturinn í öllu myrkrinu“ - Heldurðu að þú hefðir losað þig útúr þessu fyrr ef þú hefðir getað leitað aðstoðar í Kvennaathvarfi fyrr? „Ég er alveg sannfærð um það að ef Kvennaathvarf hefði verið til þegar ég skildi í 6 mánuði, þá hefði ég aldrei tekið hann aftur, vegna þess að þá hefði ég fengið skýringu á svo mörgu sem ég vissi ekki áður og miklu víðtækari skilning á hlutunum. Auk þess^hafa starfskonur Kvennaathvarfsins aðstoðað mig við að ganga frá lagalegu hliðinni á mínum málum. En þær konur sem starfa þarna eru alveg einstakar, svo hlýjar og góðar að öllu leyti, sama hver þeirra er. Þær eiga eftir að verða mörgum konum stoð og stytta og þessi starfsemi á eftir að aukast mikið þegar konur gera sér grein fyrir hvað í rauninni fer fram þarna. Því það er því miður alitof mikið um ofbeldi í bænum.“ -Hvernig hefur lögreglan reynst þér? „Hún hefur reynst mér mjög vel. Sennilega væri ég ekki á lífi ef þeir tveir lögregluþjónar sem búa úti á Nesi hefðu ekki reynst mér eins vel og raun ber vitni. Þegar mér hefur tekist að komast í síma hafa þeir komið alveg eins og skot og fjarlægt manninn" - En hvað um framtíðina? „Ég kvíði ekki framtíðinni. Núna bíð ég eftir lögskilnaðinum sem á að ganga í gegn nú á næstu dögum. Ljósmyndir af áverkunum þarna um nóttina, ásamt skýrslum sem lögreglan úti á Nesi er fús til að leggja fram ef nauðsyn krefur, eiga að tryggja að skilnaðurinn gangi fljótt fyrir sig. Og þegar hann er kominn í gegn get ég látið fjarlægja manninn, en hann hefur ekki ennþá komið sér út. En íbúðin er þinglýst á mitt nafn og elsta sonarins, sem hefur verið mín stoð og stytta undanfarin ár. Ljósi punkturinn í öllu myrkrinu hefur verið hve góðir synir mínir eru. Og ég ætla að búa með þeim og hugsa um það eitt að búa þeim gott heimili. Fjárhagslega verð ég heldur ekki verr sett, ég hef alltaf unnið úti og nú verður bara einum munninum færra. Hann hefur heldur aldrei tekist á við nein vandamál, ég hef alltaf þurft að ráða fram úröllummálum- fyrir okkur bæði. Það verður mikill munur að þurfa ekki að byrja á mánudegi að kvíða helginni - geta í þess stað unnið vikuna, án þess að hafa áhyggjur af því hvað verði nú brotið og bramlað, og hvort ég fái glóðarauga, og átt síðan rólega helgi. Ég hef einnig hugsað mér að fara í námsflokkana og læra vélritun og bók- færslu til þess að geta síðan fengið góða skrifstofuvinnu. Eg er einnig ákveðin í því að ganga í Samtökin um kvennaat- hvarf og reyna að verða einhverjum að liði. Það verður mitt fyrsta verk, þegar ég verð orðin heil heilsu, að fara að starfa með samtökunum. Mig langar að lokum að beina því eindregið til þeirra kvenna sem eiga við svona vandamál að etja að leita til Kvennaathvarfsins- alveg skilyrðislaust. Þangað er ekki bara hægt að koma með eitt vandamál heldur öll.“ „Erfitt að draga mörkin milli ofríkis og andlegs ofbeldis” skammur tími liðinn frá opnun athvarfs- ins til þess að unnt sé að fullyrða um það hvort svo sé í raun og veru.“ — Hafa eiginmenn þeirra kvenna sem leita til Kvennaathvarfsins verið eitthvað til vandræða? „Þeir hafa ekki sést, ekki einn fugl. Við áttum þó alveg eins von á því að við gætum lent í einhverjum vandræðum með þá. Það hefur einnig verið mjög lítið um óþægilegar hringingar. Okkur hefur tekist að halda aðsetri Kvennaathvarfsins nokkuð vel leyndu, maður verður oft var við að fólk - bæði karlar og konur - vill ekkert vita hvar það er. Það er bara á sínum stað.“ - Hafa konur utan af landi leitað til ykkar? „Já, það hefur verið mikið um það. Konur hafa hringt og komið um langan veg, bæði úr sveitum og kaupstöðum. Margar hafa hringt og spurt hvort þetta sé bara fyrir Reykjavík, en svo er ekki. Kvennaathvarfið er fyrir allt landið." - Hvernig gengur samstarfíð við lögregl- una? „Lögreglan hefur sýnt mikinn skilning á þessu, enda leysum við í raun og veru mikinn vanda fyrir hana. Áður gat hún ekki verndað konur með neinum hætti öðrum en þeim að bjóða þeim skjól í fangageymslum sínurn." - Nú hefur maður heyrt því varpað fram að karlmenn þyrftu líka á athvarfi að halda - hafíð þið orðið varar við það? „Ég hef nú heyrt þetta líka, en ég veit ekki hvort þessari spurningu er varpað fram í gamni eða alvöru. En það er sjálfsagt fyrir karla að stofna athvarf ef þeir telja sig þurfa á því að halda. Ef einhverjar konur berja karla sína þá held ég að það sé mjög sjaldgæft og einangrað en það virðist hins vegar vera mjög algengt að karlar beiti eiginkonur sínar ofbeldi. Ástæðuna til þess má eflaust rekja til þess að konur yfirleitt standa höllum fæti í samfélaginu. Ég á t.d. bágt með að trúa því að karlmenn myndu koma algjörlega peningalausir í karlaathvarf, ef slíkt athvarf yrði opnað. Það gera konur hins vegar iðulega - þó svo að fjölskyldur þeirra búi við ágæt kjör og séu síður en svo við sultarmörkin^eru konurnar al- gjörlega félausar. Það sem kemur oft fram í því ofbeldi sem konur verða fyrir er kvenfyrirlitning og þá á ég ekki við fyrirlitningu á þeirri tilteknu konu sem verður fyrir ofbeldinu hverju sinni, heldur bara fyrirlitningu á konum yfirleitt." Sími 44566 RAFLAGNIR Héraðsráðunautur. Búnaöarsamband Dalamanna óskar áö ráða héraðs ráðunaut. Upplýsingar veita Jón Hólm Stefánsson í síma 93-4160 og Sigurður Þórólfsson i síma 93-4937 Umsóknum skal skila til Sigurðar Þórólfssonar Fagradal Sauðbæjarhreppi 371 Búðardalur fyrir 15. júní nk. Búnaðarsamband Dalamanna

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.