Tíminn - 02.03.1986, Blaðsíða 15

Súhlí udá§ur‘£: 'iftárá TáÖ6J
ipMr-rj* T j_s J-
Tím'inn l5
Grimmúðleg lög
Numeiri-stjórnarinnar
Þessi fórnardýr
harðstjórnarNum-
eiri hafa nú stofn-
að með sér sam-
tök og krefjast
skaðabóta.
Numeiri. Hann
leiddi Scharia í
lög, þegar stjórn-
arstefna hans var
orðin gjaldþrota.
Fyrir að stela jafnvirði 900 ísl. króna misstu
menn hönd sína
öðlarnir drógu Antar
Osman Salama yfir ryk-
ugt gólfíð í hinu alræmda Ko-
berfangelsi, eftir að hafa gef-
ið honum róandi sprautu.
Þessi 21 árs gamli maður
hrópaðiaf skelfíngu.
Áður en Salam var fluttur
inní „Sal hins fullkomna rétt-
lætis“, var hann keyrður nið-
ur á börur og menn sótt-
hreinsuðu hægri hönd hans
og vinstri fót. Hann hafnaði
augnbindi, sem honum var
boðið. Svo var hann fluttur
inn í aftökuherbergið.
Þessi maður, sem er af
Nuba þjóðflokknum, var
sekur fundinn fyrir að hafa
stolið jafnvirði 11 þúsund ísl.
króna. Hann minnist þess að
stöðugt hrópaði hann af æs-
ingi, reiði og viðbjóði. „Þá sá
ég þegar Abdel Hamed
hengdi mann á gálga. Þá
hætti ég að hrópa.“ Hálf-
meðvitundarlaus var hann
þegar böðullinn tók fram
skurðlæknisverkfæri og sarg-
aði af honum höndina með
ófímlegum tilburðum.
Þegar hann rankaði við sér
að nýju í sjúkrabílnum á leið
til herspítalans, varð honum
Ijóst að vinstri fóturinn hafði
líka verið af honum skorinn.
Antar vildi deyja. Strax
daginn eftir vildu fangelsis-
yfírvöldin sækja sjúkiinginn,
sem enn var meö blæðandi
sár sín.
mundruð manna hlutu áþekka
meðferð það eina og hálfa ár
sem Scharia-lögin svonefndu voru í
gildi í Súdan. Ef til vill verður það
aldrei upplýst hve mikill fjöldi fórn-
arlamhanna var.
Flestir hinna dæmdu voru komnir
úr fátækrahverfum milljónaborgar-
innar Khartum og systurborgarinnar
Omdurman við mót hvítu og bláu
Nílar. Við skyndiréttarhöldin hafa
sakborningarnir engan rétt á aðstoð
lögfræðings og ekki mega þeir verja
sig sjálfir. Amnesty International
hafa lagt fram lista með nöfnum 93ja
manna sem hlutu slíka nieðferð á bil-
inu frá því í septcmber 1983 til apríl
1985. Listann tóku saman andstöðu-
menn stjórnarinnar og fangar er
þcssa meðferð höfðu fengið.
Ástæða þcss að Numeiri leiddi
þessi hræðilegu lög í gildi áttu sér
rætur í gjaldþroti stjórnarstcfnu
hans. Efnahagur þessa stærsta ríkis í
Afríku, sem átti að geta verið matar-
kista Afríku, var í rústum. Súdan
skuldaöi sjö milljarða dollara erl-
endis og ræktunarlandið fór æ
minnkandi. Hungursneyðin á árun-
um 1984 og 1985 var að skella yfir og
andstaðan við stjórnina fór harðn-
andi. Þá sló Numeiri út sínu hinsta
trompi. Með fulltingi aðal ráðgjafa
síns Hassan el-Turabi, sem er foringi
múhameðskra öfgamanna, tilkynnti
hann um gildistöku Scharialaganna.
Það var ekki síst þetta sem hleypti
af stað borgarastyrjöldinni í suður-
hluta landsins. Á því svæði búa 30
prósent Súdana og eru þar múha-
mcöstrúarmenn í minnihluta. Þegar
Numeiri fór til Bandaríkjanna í lok
mars 1985. var honum loks stcypt af
stóli með uppreisn í hernum og al-
mannaupprcisn. Hann býrnú í Kairó
við ævintýralega auðsæld, sem hann
safnaði á dögum spillingarstjórnar
sinnar.
charia-dómstóllinn var lagður
niður í lok maí 1985, en samt
sem áður cr Scharia cnn gildandi lög.
Eftirmaður Numeiris, fyrrum varn-
armálaráðherra hans, Rahman Suw-
ar el-Dahab, vill ekki styggja mú-
hameðsk öfl í landinu mcð því að af-
nema lögin formlcga. Þcssi hers-
höfðingi í forsctastólnum hcfur lofað
vestrænum ríkjum að leggja af lík-
amsrefsingar, cn það cr lítil sárabót
fyrir fórnarlömb laganna.
Eitt þessara fórnarlamba cr John
Ruben 19 ára gamall. Þctta cr
menntaskólanemi frá suðurhluta
Súdan, sem var í forystu í upprcisn-
arflokki. Hann var ákærður fyrir aö
hafa stolið jafnvirði 900 ísl. króna.
Þann 30. maí 1984 var því hægri
hönd hans skorin af honurn. Hann
leynir ekki þessum líkamslýtum,
þótt hvcrt barn viti þar með að hann
er dæmdur þjófur. Hann skrilar reip-
rennandi með vinstri hendinni og
vonast til að Ijúka scnn skóla sínuni.
„Viö crum fórnarlomb harð-
stjórnarinnar," segir hann, er við
hann errætt ígaröi kalksteinshússins
hans í Omdurman. „Við erum blóð-
fórnir bölvaðrar Numeiri-stjórnar-
innar."
Mcnnirnir scm hjá honum eru
kinka kolli, dimmir á svip. Þeir rétta
fram handleggjastúfana, sem hafa
gróiö illa eftir lélega meöhöndlun.
Þcir vilja færa sönnur á að þótt blá-
snauöir séu ætli þeir að bcrjast fyrir
málstað réttlætisins.
„Þeir dæmdu mig vcgna þess að ég
tók bíl cins af viðskiptavinum bíla-
þvottastöðvarinnar okkarogók hon-
um fyrir húshorn," segir Mohammed
Zakaria, scm er 18 ára. „Maðurinn
lagði fram kæru. Síðardróhann kær-
una til baka, en þá lá við að dómar-
inn dæmdi hann líka. Þar sem sárið
ætlaði aldrci að gröa vildi ég ekki lifa
lcngur ogætlaði að svipta sjálfan mig
lífi. Ég stökk fram af brú. en var
bjargað í land. Fyrir þetta fékk ég tíu
daga fangelsi." Hve margir hafa
framið sjálfsmorö eftir þessa með-
ferð og hve margir látist af ígerðum
vita mcnn auðvitað ekki. en þeireru
margir. Þá eru ekki taldir þcir sem
orðið hal'a sturlaöir, þar sem þeim er
útskúfaö úr mannlegu samfélagi eftir
slíkt.
„Viö ætlum að upplýsa þessi mál,“
scgir Jolin. „Við crum fórnarlömb
réttarfarslegra glæpa og viljum fá
skaðabætur. „Þeir hafa stofnað mcð
sér félag og fengið til liðs við sig
frjálslynda lögmenn. Þannig vonast
þeir til þess að fá höfðað opinbert
mál.
Þetta er erfitt stríð, því cmbætis-
mennirnir vilja helst gleyma „synd-
um Numeiri-stjórnarinnar." En það
cr mikilsvert að fórnarlömbin fái
viðurkenningu á því ranglæti sem
gegn þeim hcfur verið framið.
Hinn 24 ára gamli Chalcd Hassan
Mohammed fékk að finna fyrir því
hvað aflimum þýðir. Honum haföi
verið gefin áprcntuð skyrta, sem
hann hugðist selja á markaðstorg-
inu. Þegarmcnn sáu að hann vantaöi
aðra höndina, var hann strax hand-
tekinn sem þjófur.
Falli Numeiris fagnað á götum Khartúm.