Tíminn - 05.05.1987, Blaðsíða 4

4 Tíminn
Þriöjudagur 5. maí 1987
Ungkratar tapa leigjanda í höll sinni:
Félagsmálaráðherra
rifti leigusamningi
- þegar Ijóst var að húsnæðið fullnægði ekki kröfum um aðgöngu fyrir fatlaða
Höllin lyftulausa, sem ungir alþýðuflokksmenn eiga á Laugavegi 163
í kosningaglaumnum átti sér stað
lýsandi dæmi um það hvernig lög-
bundin réttindi þeirra sem eiga undir
högg að sækja vilja gleymast.
Þannig voru mál vaxin að 26. mars
sendi Öryrkjabandalag Islands Al-
exander Stefánssyni félagsmálaráð-
herra mótmæli vegna áforma skipu-
lagsstjóra ríkisins um að taka á leigu
húsnæði fyrir embættið að Lauga-
vegi 163 í Reykjavík. Þetta er
þriggja hæða nýtískulegt húsnæði,
sem Félag ungra jafnaðarmanna hef-
ur byggt og hafði skipulagsstjóri fest
stofnun sinni efstu hæðina.
En þegar að var gáð kom í Ijós að
húsnæði ungra alþýðuflokksmanna
uppfyllti ekki þau skilyrði sem lög
setja varðandi aðgang fatlaðra að
opinberum byggingum, því engin
lyfta er í húsinu, auk þess sem
aðkoma að húsnæðinu er allsendis
ófullnægjandi.
Félagsmálaráðherra úrskurðaði
síðan í byrjun apríl að rifta skyldi
leigusamningnum þar sem húsnæðið
fullnægði engan veginn skilyrðum
laga og reglugerða um aðgengi fatl-
aðra. I bréfi félagsmálaráðherra er
vísað í því sambandi til byggingar-
laga frá 1978 þar sem sagt er til um
að sett verði ákvæði í reglugerð sem
tryggi að umbúnaður bygginga verði
á þann veg að aldraðir og fatlaðir
eigi auðvelt með að komast leiðar
sinnar. Nánar er síðan kveðið á um
þetta í reglugerð frá 1979.
Hugmyndir um að koma fyrir
stigalyftu inni í húsinu ellegar utan á
því gengu ekki upp vegna kostnaðar.
Þykir athyglisvert að það opinbera
embætti, sem á að sjá um að aðstoða
félagsmálaráðuneytið sérstaklega
við að byggingarlög séu framkvæmd
skuli flaska á þessu atriði. Þá þykir
sumum ekki síðri synd að ungir
jafnaðarmenn skuli ekki við bygg-
ingarframkvæmdir sínar og útleigur
á fasteignum hafa í heiðri jafn mikil-
vægt félagslegt réttindamál og ferli-
mál fatlaðra eru. ÞÆÓ
Um 42% allra 16-25 ára í námi:
AF HVERJU SÆKJA
SUÐURNESJASTÚLK-
UR EKKISKÓLA?
Stúlkur mikill minnihluti nemenda eftir tvítugt
Ræður aðstaðan Af hverju enn áberandi
eða áhuginn? strákagreinar og
stelpugreinar
Hver getur vcrið skýringin á því
að aðeins 10 af alls 284 stúlkum 24
og 25 ára búsettum á Suðurnesjum
voru innritaðar í skóla haustið 1985,
eða 3,5% - samanborið við um 27%
af jafnöldrum þeirra í Reykjavík og
rúmlega 11 % af jafnöldrum þeirra á
landsbyggðinni utan suðvestur-
hornsins?
Af fslendingum á aldrinum 16-25
ára eru raunar hvergi á landinu
hlutfallslega færri í námi heldur en á
Suðurnesjum, að Vestfjörðum ein-
um undanskildum. Af 16-20 ára
ungmennum eru t.d. um 45% í námi
á Suðurnesjum en 49% að meðaltali
annarsstaðar á landsbyggðinni og af
20-25 ára eru aðeins rúmlega 15% í
námi á Suðurnesjum en nær 20%
eða um fjórðungi fleiri annarsstaðar
á landsbyggðinni að meðaltali. Tölu-
rnar fyrir þessa tvo aldurshópa í
Stór-Reykjavík eru 64% og 34%.
Um 42% í skóla
í nemendaskrá Hagstofunnar fyrir
haustið 1985 kemur fram að þá voru
samtals um 18 þús. af rúmlega 43
þús. ungmennum á framangreindum
aldri í landinu innritaðir í skóla, eða
41,5% af öllum hópnum. Hlutfallið
var nánast jafnt meðal stráka og
stelpna tvítugra og yngri en af 21-25
ára strákum voru 30,5% í skóla en
hlutfall stúlknanna var þar komið
niður í 23,5%. Við samanburð milli
landshluta miðar Hagstofan við lög-
heimili þessa unga fólks.
Hefur ungt fólk á landsbyggðinni
miklu minni trú á því að „bókvitið
verði í askana látið" heldur en
jafnaldrar þeirra í Stór-Reykjavík,
eða er aðstöðumunur til náms eins
gífurlegur og lesa má út úr framan-
greindum tölum og meðfylgjandi
töflum - þrátt fyrir allt jafnréttishjal
stjórnmálamannanna? Um tvöfalt
fleiri virðast hætta strax að skyldu-
námi loknu utan Stór-Reykjavíkur-
svæðisins. Þegar kemur fram undir
tvítugt eru enn nær 2 af hverjum 3 í
skóla á höfuðborgarsvæðinu en að-
eins frá þriðjungi til helmings af
landsbyggðarunglingum. Og enn
breikkar bilið. Af Reykvíkingum er
enn meira en fjórðungurinn í skóla
þegar 25 ára aldrinum er náð en um
helmingi færri á landsbyggðinni.
Hvað skýrir svo
mikinn mun á
Aust* og Vestfjörðum?
Athyglivert er þó hve mikill mun-
ur kemur fram milli einstakra
landshluta, sem stöðugt fer vaxandi
með hækkandi aldri, eins og sjá má
á meðfylgjandi línuritum. Geturt.d.
nær helmingsmunur á skólasókn 25
ára fólks á Austurlandi og Vestfjörð-
um skýrst af samsvarandi aðstöðu-
mun? Og hvað skýrir svo litla skóla-
sókn ungmenna á Suðurnesjum?
Ekki er síður athyglivert hve mik-
ill munur kemur fram milli kynjanna
í námsvali. Mun fleiri stúlkur en
piltar fara í mennta- og fjölbrauta-
skóla. Stúlkurnar eru nær fjórum
sinnum fleiri í kennaranámi og
heilsugæslunámi. I námi á heilsu-
gæslubrautum fjölbrautaskólanna
eru t.d. aðeins 18 strákar á móti 470
stúlkum.í tungumálanámi og sögu í
háskóla eru stúlkurnar yfir þriðjungi
fleiri og einnig í félagsfræðum. Það
sama á við um listnám. Þá er athygli-
vert að 10 sinnum fleiri stúlkur læra
bókasafnsfræði en strákar.
Sjó sinnum fleiri í iðnnámi
I iðnnámi eru strákarnir aftur á
móti meira en 7 sinnum fleiri, um
fjórum sinnum fleiri í tækninámi,
nær þrefalt fleiri í stærðfræði og
tölvufræði og hátt I tvöfalt fleiri í
raunvísindum. Þá eru strákarnir 15
sinnum fleiri í námi er tengist sam-
göngum, þ.e. skipstjórn, vélstjórn,
flugstjórn og póstþjónustu.
Hvort, að námi loknu, skipstjórar
og tölvunarfræðingar að ekki sé nú
minnst á trésmiði, eigi að hafa hærri
laun en t.d. bókasafnsfræðingar og
kennarar skal ekki dómur á lagður
hér. Hins vegar er ljóst af framan-
sögðu að strákarnir sækja mun frek-
ar í þær greinar sern hafa verið og
eru betur borgaðar, en stelpurnar
sniðganga þær sumar hverjar nær
algerlega.
Hlutfall fólks við nám af aldursárgangi eftir landssvæði
lögheilllilis (sjá lullu 3 á bls. 117).
119 Rcykjavík
□ Rcykjancs/höfuöborgar-
svaiði
□ Rcykjancs utan
höfuðborgarsvaidis
a Vcsiurland
É£2 Vestfuðir
0 Norðurland vcstra
SS Norðurland cystra
S Ausiurland
0 Suðurland
%
16
ára
%
19 ára
22 ára
Hér má sjá hve stórt hlutfall þessara
fjögurra aldursárganga innritaðist í
skóla haustið 1985. Fremsta súlan
sýnir Reykjavík, 2. súlan Reykjanes
á höfuðborgarsvæði og 3. súlan
Reykjanes utan höfuðborgarsvæðis,
þ.e. Suðurnesin og kemur þar fram
geysilegur munur. Sem sjá má byrjar
Fjöldi fertugra í skóla
Námi er aldeilis ekki lokið hjá
öllum (eftir um 20 ára skólagöngu)
um 25 ára aldur. Yfir 4 þúsund
íslendingar eldri en 25 ára, þar af
rúmlega 400 yfir fertugt, settust á
skólabekk haustið 1985. Alls voru •
því rúmlega 22 þús. landsmenn í
námi eftir grunnskóla.
25 ára
%
mjög stór hluti 16 ára unglinga í
framhaldsskóla, eða 74% á öllu
landinu. Það hlutfall hefur hins veg-
ar dottið niður í um 63% strax árið
eftir og er komið niður í 53% á 19.
árinu. Svarti hluti súlanna eru piltar,
en efri hlutinn stúlkur.
Þessi stóri nemendahópur skiptist
þannig á námsstig að um 1.270 eru í
iðnnámi, um 14.200 á framhalds-
skólastigi (þar af 57% af höfuðborg-
arsvæðinu). um 4.700 í námi á
háskólastigi hér heima (þar af 79%
af höfuðborgarsv.) og um 2.260 í
námi erlendis, þar af yfir 80% af
höfuðborgarsvæðinu.