Tíminn - 03.12.1987, Blaðsíða 2

2 Tíminni
Fimmtudagur 3. desember 1987
Meðaljóninn getur fengið heimild fjármálaráðherra til að greiða skattinn á skuldabréfi:
Albert iðnastur
við uppáskriftir
Kjartan Jóhannsson þingmaður
Alþýðuflokks hefur beint fyrir-
spurn til flokksbróður síns, fjár-
málaráðherra, um greiðslu opin-
berra gjalda með skuldabréfum.
í skriflegu svari fjármálaráð-
herra kemur fram að litið sé svo á
að fjármálaráðuneyti hafi heimild
til að semja um greiðslufrest eða
að falla frá innheimtu hluta skuldar
á opinberum gjöldum einstaklinga
og lögaðila. Orðrétt segir Jón
Baldvin í svari sínu: „Ef staða
skuldara og trygging fyrir skatt-
kröfu er það léleg að telja má víst
að skuldin sé að verulegu leyti
töpuð hefur ráðuneytinu verið talið
heimilt að ganga tjl samninga við
skuldara um greiðslufyrirkomulag
skuldar og jafnvel falla frá hluta
skuldarinnar gegn tryggingu fyrir
greiðslu eftirstöðva." Ogsíðan seg-
ir fjármálaráðherra: „Reynt er að
leggja mat á stöðu skuldara í
hverju tilfelli þegar beiðni berst
um greiðslufrest. Afstaða er síðan
tekin til beiðninnar með það í huga
hvernig best er tryggður hagur
ríkissjóðs."
Þessi orð Jóns Baldvins staðfesta
svo ekki verður um villst að það er
á valdi viðkomandi fjármálaráð-
herra hverjum hann heimilar
greiðslu opinberra gjalda með
skuldabréfum eða sambærilegum
skuldaviðurkenningum. Fjármála-
ráðherra ákvarðar einnig að eigin
geðþótta til hvað langs tíma
skuldabréfin eru tekin svo og
vaxtakjör þeirra.
Og fjármálaráðherrar undanfar-
inna ára hafa verið misgjöfulir á
þessar heimildir, samkvæmt yfirliti
um móttöku skuldabréfa til
greiðslu opinberra gjalda 1980-
1987, sem fylgir áðurnefndu svari
Jóns Baldvins. Á fjármálaráð-
herraferli sínum var Albert Guð-
mundsson óspar á þessar heimildir.
Á þeim tæpu 29 mánuðum sem
hann sat í stóli fjármálaráðherra
samþykkti hann yfir 90 slík
skuldabréf til bæði lögaðlila og
einstaklinga. Eftirmaður Alberts,
Þorsteinn Pálsson, var ekki einu
sinni hálfdrættingur á við hann,
veitti 26 slfkar heimildir á um 20
mánaða fjármálaráðherraferli
sínum. Ragnar Amalds heimilaði
hinsvegar 7 aðilum greiðslu opin-
berra gjalda með skuldabréfi á
þriggja ára ráðherraferli, og í stól
fjármálaráðherra hefur Jón Bald-
vin samið um eitt slíkt skuldabréf.
í áðurnefndu yfirliti með svari
ráðherra kemur fram að upphæðir
skuldabréfanna eru mjög mis-
mundandi. Hjá einstaklingum eru
upphæðirnar yfirleitt óverulegar,
nokkrir tugir eða hundruð þús-
unda. Lögaðilar semja hinsvegar
um mun hærri upphæðir, frá
hundruðum þúsunda upp í tugi
milljóna. Á yfirlitinu má sjá að
lögaðilar semja oftast um greiðslu
söluskatts og eða launaskatts. Hjá
einstaklingum er hinsvegar oftast
um að ræða greiðslu þinggjalda.
Skuldabréfin eru gefin út á mjög
mismunandi kjörum, vextir á þeim
eru allt frá tveimur prósentum og
upp í hæstu löglega vexti á hverjum
tíma. Flest bréfanna eru
verðtryggð, en það vekur athygli
að Albert Guðmundsson einn
fjármálaráðherra veitti nokkrum
aðilum óverðtryggð skuldabréf í
sinni ráðherratíð. Skuldabréfin eru
líka gefin út til mislangs tíma, frá
nokkrum mánuðum til allt að 12
ára.
Það eru nokkrar upphæðir sem
maður staldrar sérstaklega við í
nefndu yfirliti. Hér skal tveggja
þeirra getið. í september 1985 gaf
Albert Guðmundsson út heimild
til lögaðila fyrir óverðtryggðu
skuldabréfi á 22% vöxtum. Upp-
hæð bréfsins eru rúmar 23 milljónir
á verðlagi þess árs. Á þessu er
engin handbær skýring í fjármála-
ráðuneyti.
Þorsteinn Pálsson setti punktinn
yfir i síns ferils í fjármálaráðuneyti
í júní sl. með heimild fyrir verð-
tryggðu skuldabréfi til 8 ára á
hæstu lögleyfðu vöxtum. Þetta bréf
var fyrir ríflega 44 milljóna skuld
lögaðila. Karl Birgisson upplýs-
ingafulltrúi í fjármálaráðuneytinu
segir að á þessari upphæð sé eðlileg
skýring. „Þarna er um að ræða
fyrirtæki sem komið var í greiðslu-
þrot og ríkissjóður tók þátt í endur-
skipulagningu á kröfum í það fyrir-
tæki eins og aðrir lánardrottar.
Þetta er eitt af dæmum þar sem
réttlæta má útgáfu slíkra skulda-
bréfa, því ef þetta hefði ekki verið
gert væri þarna um að ræða tapað
fé,“ sagði Karl.
Fjármálaráðuneytið fæst ekki til
að gefa upp nöfn viðkomandi lög-
aðila og einstaklinga og vísar í því
sambandi til þagnarskyldu skatt-
stjóra, umboðsmanna skattstjóra,
ríkisskattstjóra, skattrannsóknar-
stjóra og ríkisskattnefndar.
Tíminn spurði Karl Birgisson
eftir þvi hvort líklegt væri að
sumum tilfellum veitti ráðherra
heimild til greiðslu opinberra
gjalda á skuldabréfi vegna beinna
hagsmunatengsla viðkomandi og
ráðherra. Svar hans var stutt og
laggott: no comment. óþh
Sauðfjárbændur
um fullvirðisrétt:
Hitií
mönnum
Það var nokkur hiti í mönnum
á fundi, sem sunnlenskir sauð-
fjárbændur efndu til á Selfossi si.
mánudagskvöld. Á fundinum var
m.a. rætt um úthlutun fullvirðis-
réttar til sauðfjárbænda á Suður-
landi fyrir verðlagsárið 88/89. I
þeirri úthlutun er gert ráð fyrir
mismunandi mikilli skerðingu
fuiivirðisréttar eftir sýslum.
Þannig er talað um 0,9% skerð-
ingu á fullvirðisrétti í Árnessýslu
en 0.6% skerðingu í Rangárvalla-
sýslu og Vestur-Skaftafellssýslu.
í máli margra fundarmanna
kom fram mikil óánægja með
þessa svæðaskiptingu og töldu
sumir að hún stæðist ekki lög.
Margir tóku til máls um þetta og
teygðust umræður fram eftir
nóttu.
Landbúnaðarráðherra, Jón
Helgason, sagði m.a. að við
ramman væri reip að draga þegar
hækka ætti framlög í fjárlögum til
landbúnaðarins. En ekki væri þó
enn sýnt hver niðurstaða ríkis-
stjómar og Alþingis yrði um
málið.
Páll Lýðsson, stjórnarformað-
ur Sláturfélags Suðuriands, sagði
fyrirhugaðan samdrátt í fram-
leiðslunni auðvitað þýða sam-
drátt f starfsemi Sláturfélagsins
og vissulega væri það áhyggju-
efni. Einn fundarmanna benti í
því sambandi á þann möguleika
að fullvinna meira af framleiðsl-
unni heima í héraði, í stað þess
að færa hana upp í hendur á
erlendum vinnukrafti sem vinnur
hjá vinnslustöðvum á höfuðborg-
arsvæðinu. óþh
List og lífsskodun
Út er kominn II. flokkur í heild-
arútgáfu AB á ritverkum Sigurðar
Nordals. Nefnist hann List og lífs-
skoðun. Þessi flokkur er í þremur
bindum eins og fyrsti flokkurinn,
Mannlýsingar, sem kom út 1986.
List og lífsskoðun er í raun mjög
fjölbreytt safn, en í aðalatriðum
má segja að flokkurinn hafi að
geyma skáldskap hans. Ennfremur
margvíslegar ritgerðir frá ýmsum
tímum, sem tengjast þessum efn-
um og bera kaflaheitin Skiptar
skoðanir (ritdeila við Einar H.
Kvaran), Hugleiðingar, Háskóli og
fræði, Listir, Heilbrigði og útvist,
Endurminningar.
í skáldskaparkaflanum er að
finna kvæði Sigurðar Nordals frá
ýmsum tímum, leikrit httns svo
sem Uppstigningu, hina frábæru
þýðingu á kvæði Frödings um At-
lantis, afburða smásögur eins og
Lognöldur og Síðasta fullið. En
hæst ber vafalaust Ijóðaflokkinn
Hel, sem er bæði tímamótaverk í
íslenskum bókmenntuin og sígild-
ur skáldskapur.
Bækurnar eru samtals rúmlega
1200 bls. að stærð. Prentun: Prent-
smiðja Árna Valdemarssonar.
Frá vinstri Ólafur Pálmason, Jóhannes Nordal, Kristján Karlsson,
Þórhallur Vilmundarson og Eiríkur Hreinn Finnbogason TfnMunynd Gunnnr
Ungir sjálfstæðismenn í Reykjavík í fjárhagskröggum:
Morgunblaðið vill ekki
sýna Heimdalli miskunn
Heimdallur, félag ungra sjálf-
stæðismanna í Reykjavík, rambaði
á barmi gjaldþrots þegar ný stjórn
tók við í september. Viðskilnaður
síðustu stjórnar var slíkur eftir borg-
arstjórnar- og alþingiskosningar að
framreikna þurfti bækur og margra
ára gamlan kosningaáróður að nú-
virði til að hækka eignalið félagsins
á móti skuldum í efnahagsreikningi
pr. 10.09.1987. Slíkar birgðir eru
venjulega afskrifaðar en eru rúmlega
40% af eignastöðu félagsins.
Ógreiddir styrkir eru taldir 15.
þúsund krónur og stór eignaliður
félagsins er félagsheimili að virði
144.359 krónur. Það er ekki þinglýst
eign Heimdallar og félagið getur
ekki ráðstafað henni að eigin vild.
Hins vegar telja Heimdellingar sig
eiga tilkall til félagsheimilisins.
Félagið skuldaði Morgunblaði
háar fjárhæðir eftir kosningarnar og
skv. nýkjörnum gjaldkeraHeimdall-
ar, Jóni Lárussyni, sýnir Morgun-
blaðið enga miskunn við innheimtu
skuldarinnar. Hann staðfesti og að
þótt sumt mætti framreikna sem
félagið hefði gefið út á prenti væri
óeðlilegt að láta gamlan kosninga-
áróður fylgja verðbólgunni.
„Við erum réttu megin við núllið
núna, en því er ekki að leyna, að
félagið á í erfiðleikum við að standa
í skilum. Ég vil ekki kenna um
fjármálaóstjórn fyrri stjórnar. Fé-
lagsgjöld skila sér illa, stórtap var á
60 ára afmælishátíð Heimdallar og
kostnaður við kosningamar, sem
voru með skömmu millibili, reynd-
ust félaginu dýrar. Þetta er enginn
dans á rósum.“ Jón Lárusson sagði
að vegna fjárskorts væri Heimdallur
nánast óstarfhæfur.
í Gjallarhomi, fréttariti Heim-
dallar, er vikið að slæmri fjárhags-
stöðu félagsins og félagar kvattir til
að greiða félagsgjöldin. Allir félagar
í Heimdalli hefðu fengið heimsenda
gíróseðla til greiðslu félagsgjalda en
heimtur væm slæmar, aðeins áttundi
hver félagsmaður hefði greitt
gjöldin, kr. 350,00. „Sjóðir félagsins
em heldur ekki beysnir eftir tvö
kosningaár í röð og víxlamir falla
eins og lauf á hausti,“ segir í grein-
inni.
Jón Lárusson sagðist raunar sjá
fram úr vandræðunum, en sjóð-
þurrðin gerði að verkum að starf-
semi félagsins risi ekki hátt um
þessar mundir. Tekist hefði að
greiða skuldir niður á starfstíma
nýrrar stjórnar og taldi Jón að skuld-
ir nú væm minna en helmingur
skuldaliðar efnahagsreiknings, þ.e.
kr. 300. þúsund u.þ.b.
„Ef við fáum ekki inn eitthvað af
þessum félagsgjöldum þá dettum við
niður sem möguleg starfandi heild
sökum fjárskorts," sagði Jón Láms-
son. „Þá er ekkert gagn að félaginu.“
þj