Tíminn - 03.12.1987, Blaðsíða 7

Fimmtudagur 3. desember 1987
Tíminn
Siglingamálastjóri:
Miðin verði hreinsuð
af geislamengunargrun
„Það er full ástæða tU þess að gefa geislamenguninni meiri gaum.
Við verðum, bara til þess að geta fengið upplýsingar um hvernig
ástandið er, að auka mælingarnar á íslandsmiðum,“ sagði Magnús
Jóhannesson, siglingamálastjóri, er Tíminn innti hann eftir þvi
hvernig eftirliti væri hagað með geislavirkum úrgangi í yfirborði sjáv-
ar við Island. Hann upplýsti að Norðmenn og Svíar hafl á undanförn-
um árum mælt geislavirkni í Norðursjó og höfunum við strendur
Noregs. Sýna þær glöggt að cesini-137 sem hleypt hefur verið í sjó
við Sellafleld á vesturströnd Bretlands hefur borist á flskimið þeirra.
Cesini-137 barst í nokkuð ríkum mæli í írlandshaf á árunum 1975-78,
en það hefur farið minnkandi síðan. Sýndu þessar mælingar að ces-
ini-137 mældist í Norðursjónum og í norska strandstraumnum. Þá
leiddu mælingar þeirra í Ijós að lítillega berst af efninu norður fyrir
íslandsmið hjá Svalbarða og suður með austurströnd Grænlands.
Þegar efnið hefur borist alla þessa leið og inn á íslandsmiðin á Græn-
landssundi, er þynningin orðin meira en þúsundföld miðað við styrk-
leika og magn í Irlandshafl við Sellafleld. Magn þetta er langt undir
hættulegum mörkum og er nánast aðeins mæíanlegt. Það tekur eit-
urefnin um 6-8 ár að komast á Grænlandsmið.
Þrennt er það sem raskað hefur þó
ró eftirlitsaðilans hér heima. Það er
í fyrsta lagi óvissan vegna afar tak-
markaðra mælinga af hálfu íslend-
inga. í öðru lagi er það staðsetning
kjarnorkuversins í Dounreay. Þann-
ig hagar til að straumar þeir sem
flytja Norðmönnum og okkur þessi
miður heppilegu efni, leggja leið
sína meðfram ströndinni við Doun-
reay á Norður-Skotlandi. Munurinn
yrði einfaldlega sá að tíminn sem
það tæki að komast inn á miðin
okkar myndi styttast um eitt ár, auk
þess að hér yrði um verulega aukn-
ingu að ræða.
Berast efnin styttri leið?
í þriðja lagi hefur siglingamála-
stjóri bent á þann uggvænlega mögu-
leika að geislavirku efnin kunni að
berast til íslands eftir styttri leiðum.
En það hefur ekki enn verið hrakið
vegna mjög takmarkaðra mælinga.
Svæðið sem átt er við eru Jan Mayen
miðin norð-austanvert við landið.
Talið er aðeins hugsanlegt að
straumar kunni að bera efnin inn á
það svæði frá strandsvæði Noregs.
Meðan þetta svæði hefur ekki verið
kannað og gerðar á því mælingar, er
ljóst að það gæti skaðað markað
okkar verulega ef almenningur'
ákveður að þar sé um geislamengun
að ræða. Tók Magnús siglingamála-
stjóri skýrt fram að við strendur
Noregs er ekki um verulega geisla-
mengun að ræða, þótt hún mælist
mun meiri en á Grænlandssundi.
Á hitt bendir hann þó, að afstaða
almennings gagnvart fiski úr írlands-
hafi sé einfaldlega sú að fólk hefur
ekki lyst á þeim afurðum.
Áréttingar
Það skal að lokum leiðrétt hér, að
siglingamálastjóri erm.a. eftirlitsað-
ili varðandi mengun í hafi og við
strendur landsins. Það eru hins vegar
Geislavarnir ríkisins sem annast
geislamælingar þær sem fram hafa
farið á yfirborði sjávar. Vill Tíminn
koma því á framfæri, vegna frétta af
geislamælingum síðasta sumars, að
ekki er enn komin niðurstaða úr
þeim athugunum. Það mun stafa af
því m.a. að sýnin þarf að senda utan
til greiningar og er það bæði kostn-
aðarsamt og tímafrekt. Hafa menn
þessara stofnana lagt á það þunga að
þessar athuganir geti í framtíðinni
farið fram hér heima. Það sé bæði
ódýrara til lengri tíma litið og hent-
ugra í alla staði, eins og siglinga-
málastjóri orðaði það.
Þáttur Hafrannsóknarstofnunar í
rannsóknum síðasta sumars er sá að
til spamaðar mun hafa tekist um það
samkomulag á milli allra þessara
þriggja aðila, að áðurnefnd sýni
yrðu tekin í ferð einni norður fyrir
land. KB
Farmanna-og fiskimannaþing vill að
menntamálaráðherra athugi hvort hagstætt sé að:
Breyta skólaárinu í
tvær 5 mánaða annir
„33. þing FFSÍ beinir þeim tilmælum til menntamálaráðherra
að hann hlutist til um að fram fari athugun á þvi hvort þjóðhags-
lega yrði hagkvæmt að breyta núverandi menntakerfl framhalds-
skóla (16-20 ára aldurshópanna) sem byggir í megindráttum á
einni 9 mánaða kennsluönn, í tvær 5 mánaða kennsluannir, þ.e.
1.1.-31.5. og 1.8.-20.12, þar sem viðkomandi unglingur myndi
vinna í a.m.k. 5-6 mánuði á ári hverju og stunda síðan 5 mánaða
nám.“
Þessi óvenjulega áskorun kom
fram á þingi Farmanna- og fiski-
mannasambandsins og hefði frekar
mátt búast við slíku úr fundargerð-
um háskólastúdenta, en þetta sýnir
svo ekki verður um villst að þing
FFSÍ hugsar um fleira en sinn eigin
hag.
Ennfremur segir að ef athugun
leiði í ljós að unnt sé að lagfæra
menntakerfið, geti ungmenninn
orðið virkari þátttakendur í námi
og atvinnulífi. í greinargerð sem
fylgir með segir að þessi tillaga sé
fram komin af tveimur meginá-
stæðum. Annars vegar vegna
skorts frumatvinnuveganna á
vinnuafli og hins vegar vegna þess
að kannanir hafi leitt í ljós að
nemendur þurfi allt að 5.000 krón-
ur í eyðslufé á viku og því hafi þörf
nema fyrir aukavinnu vaxið til
muna.
Þingið lagði það einnig fram til
athugunar hvort ekki mætti breyta
kennslustundum úr 40 mínútum í
50 mínútur, enda hefðu kostir þess
að skipuleggja betur kennsíu í
framhaldsskólum óhjákvæmilega í
förmeð sérað þensluáhrifin íþjóð-
félaginu jöfnuðust út. -SÓL
Eg ætla að syngja
Magnús ÞórSigmundsson, tónlist-
armaður, er nú að leggja síðustu
hönd á barnalagaplötu sem koma á
út í byrjun desember. Það er ekki of
oft að unnið er að barnaplötum og
er því um nokkurn viðburð að ræða.
Platan hefur að geyma sex ný barna-
lög eftir Magnús, sem hann hefur
samið við þekktar þulur og barna-
texta og auk þess sjö þekkt íslensk
barnalög. Platan nefnist „Ég ætla að
syngja“.
Flytjendur eru auk Magnúsar,
þeir Pálmi Gunnarsson og Jón Ólafs-
son, en auk þeirra eru tíu stúlkur úr
kór Verslunarskólans. Útgefandi er
Örn og Örlygur hf.
Undirbúningur að töku þessarar
barnalagaplötu var á rnargan hátt
nýstárlegur. M.a. voru fóstrur og
börn á dagheimilum fengin til að
aðstoða við efnisval. Lögin á plöt-
unni eru: Ein sit ég og sauma, Ein
stutt og ein löng, Skógarkvæði, Fi r
fótlipri, Út um mó, Mamma borgar,
Bíum, bíum bambaló, Úllen dúllen
doff, Ég ætla að syngja, Vatnið,
Kökurnar hennar Gerðu, Kalli átti
káta mús og Fingraþula. Textablað
fylgir.