Tíminn - 17.12.1987, Qupperneq 6

6 Tíminn
Fimmtudagur 17. desember 1987
Undirbúningur staögreiöslu í fullum gangi:
Persónuafsláttur
stendur í fólki
Um næstu áramót öðlast gildi
staðgreiðslukerfi skatta eins og
kunnugt er. Skattkort hafa nú
verið send út til launafólks, en það
mun síðan koma þeim áfram til
viðkomandi launagreiðanda fyrir
21. þessa mánaðar. í raun þarf að
skila kortunum til launagreiðand-
ans í síðasta lagi á morgun, föstu-
dag, þar sem 21. desember er
mánudagur.
Það hefur verið mikið annríki
síðustu daga á skattstofum
landsins. Bæði er það að fólk sækir
um aukaskattkort, og aflar sér í
leiðinni upplýsinga um vafaatriði
varðandi framkvæmd staðgreiðsl-
unnar. Að sögn forsvarsmanna
skattstofanna er mest spurt um
hvernig nýtingu persónuafsláttar
sé best háttað, t.d. hvaða mögu-
leika makar hafa á nýtingu ónotaðs
persónuafsláttar.
Guðmundur Gunnarsson á
Skattstofu Norðurlandsumdæmis
eystra segir marga hafa óskað eftir
aukaskattkorti, „sú flóðbylgja sem
byrjaði fyrir helgi, stendur enn,"
sagði Guðmundur. Hann segir
greinilegt að eldra fólk sé um
margt óklárt á staðgreiðslukerfinu.
Hann lét þess ennfremur getið að
fólk sem hefði breytilegar tekjur
frá einum mánuði til annars, spyrði
mikið um hvernig við því ætti að
bregðast í staðgreiðslukerfinu.
Sigmundur Stefánsson, skrif-
stofustjóri á Skattstofu Reykjanes-
umdæmis, sagði að þangað hefði
verið stöðugur straumur fólks
undanfarna daga til að fá auka-
skattkort. Hann sagði að menn
hefðu runnið blint í sjóinn með
hversu mikil ásókn yrði í auka-
skattkortin. „Þessi straumur síð-
ustu daga er bara upphafið. Hann
á eftir að aukast út þennan mánuð
og í næsta mánuði," sagði Sig-
mundur. Það kom fram hjá honum
að flestar spurningar vöknuðu hjá
fólki varðandi nýtingu á persón-
uafslætti, þegar það hefði ekki
tekjur til að nýta hann til fullnustu.
Sem dæmi nefndi Sigmundur að
menn velti því mikið fyrir sér hvort
afgangur persónuafsláttar detti
niður eða hvort mögulegt sé að
færa hann yfir á aðra, t.d. maka
eða börn.
Hjá skattstjóra Suðurlandsum-
dæmis, Hreini Sveinssyni, fengust
þær upplýsingar að mikið væri um
að fólk leitaði sér upplýsinga um
staðgreiðslukerfið, einkum varð-
andi nýtingu persónuafsláttar, t.d.
af maka eða sambýlisaðila. Það
kom fram hjá Hreini að maka er
heimilt að nýta 80% af ónýttum
persónuafslætti mótaðila. óþh
Flatbotna íslenskar „wok“-pönnur:
Kínversk matargerð
á pönnu frá Eyrarbakka
Það hefur eflaust nokkuð haml-
að framtakssemi þeirra sem gaman
hafa af matseld upp á kínverska
vísu að illfáanlegar hafa verið flat-
botna kínverskar pönnur, pönnur
sem gjarnan eru kallaðar „wok" á
erlendum málum. Venjulegar
„wok“- pönnur eru yfirleitt gerðar
fyrir gas og eru því með kúptum
botni sem gjarnan stendur á
málmhring. Slíkar pönnur getur
reynst erfitt að nota á íslenskum
rafmagnshcllum og má fullyrða að
þetta hefur nokkuð dregið úr
mönnum að ástunda kínverska
matseld í heimahúsum.
Nú er hins vegar komin á mar-
kaðinn ný gerð af „wok“- pönnum,
flatbotna og dálítið öðruvísi í útliti
en þær hefðbundnu. Ekki á þessi
“wok“-panna þó ættir sínar að
rekja til Austurlanda fjær, heldur
austur fyrir fjall, eða til ekki
ómerkari staðar en Eyrarbakka.
Alpan, heitir eyrbekkst fyrirtæki
sem framleiðir ýmsar gerðir af
pönnum og hefur gert um skeið og
er „wok“-pannan það nýjasta í
vöruþróun fyrirtækisins. Fram-
leiðendur veita þær upplýsingar að
þessi „kína-panna“, eins og þeir
kalla hana, sé steypt með sérstakri
fargsteypuaðferð sem gefi bestu
hugsanlegu hitaleiðni. Slíkt er sér-
staklega mikilvægt þegar um
„wok“-pönnu er að ræða vegna
þess hvernig eðli kínverskrar elda-
mennsku er. Kínversk matargerð-
arlist byggir að miklu leyti á því að
maturinn, sem er til þess að gera
smátt skorinn, er snöggsteiktur. Er
þá hið aðskiljanlegasta hráefni sett
í sömu pönnuna. Þess vegna er
„wok“- pannan kúpt í laginu með
hárri brún og hitinn þarf að vera
mestur á botninumog síðan mátu-
lega míkill út með brúnunum.
Snöggsteikingin krefst mjög mikils
hita sem er þá mestur í botninum
á pönnunni, og bitarnir sem verið
er að steikja eru þá snöggt færðir
út í hliðarnar þar sem hitinn er
minni og nýjum ýtt í botninn og
þannig koll af kolli.
Það hefur brunnið við, að wok-
pönnur sem gerðar hafa verið fyrir
rafmagnshellur hafi ekki náð þessu
nauðsynlega jafnvægi hitaleiðni úr
botninum og út í hliðarnar, sem
fæst þegar pannan er hituð yfir
gaseldi sem teygir sig upp með
hliðunum. Hins vegar verður það
að segjast eins og er að eftir að hafa
eldað nokkrum sinnum með henni
virðist þessi nýja panna frá Eyrar-
bakka náð mjög langt í að yfirvinna
þetta vandamál. - BG
Athugasemd frá
Jóhannesi Nordal
Tímanum barst í gær eftirfarandi
athugasemd frá Jóhannesi Nordal
seðlabankastjóra. Birtist hún hér
orðrétt.
í Tímanum í dag er ýmislegt haft
eftir mér um vexti, sem fram kom í
símaviðtali við blaðamann Tímans í
fyrradag. Þar er dregin sú ályktun,
að ég telji háa vexti ekki hafa þau
áhrif hér á landi, sem ætla mætti
samkvæmt hagfræðikenningum og
þeir séu því haldlaust stjórntæki.
Þar sem þetta viðtal gefur ekki rétta
mynd af skoðunum mínum í þessu
efni, enda erfitt að afgreiða slík mál
í stuttu símtali, langar mig til að
koma eftirfarandi athugasemdum á
framfæri.
Það er út af fyrir sig rétt, að háir
vextir hafa ekki ennþá nægt til þess
að slá á þá miklu þenslu, sem hér
ríkir á peningamarkaðnum. í fyrsta
lagi er þá á það að benda, að um
vexti gildir það sama og önnur
hagstjórnartæki, að það tekur nokk-
urn tíma að áhrif þeirra komi að
fullu fram. Þeir háu raunvextir, sem
nú eru á markaðnum hér, hafa ekki
staðið enn nema örfáa mánuði, og
áhrif þeirra því alls ekki að fullu
komin fram. Á sama tímabili hefur
verðbólga farið ört vaxandi og
vantrú á stöðugleika gengisins verið
að aukast. Hefur þetta hvort tveggja
enn um sinn verkað á móti þeim
áhrifum, sem háir útlánsvextir
mundu ella hafa haft. Jafnframt er
rétt að benda á, að þær miklu
kvartanir, sem margir í atvinnulífinu
hafa að undanförnu sett fram um
áhrif vaxta, benda ekki til þess að
þeir séu áhrifalausir, heldur hljóti
fyrirtæki að reyna að draga úr fjár-
festingu og öðrum umsvifum, ef
fjármagnskostnaður helst hár til
lengdar.
í öðru lagi held ég, að allir hag-
fræðingar bæði innanlands og utan
séu sammála um það, að efnahagslíf-
inu verði ekki stjórnað svo vel sé
með vöxtunum einum saman. Sér-
staklega er mikilvægt við núverandi
aðstæður, að það takist að styrkja
hag ríkissjóðs, eins og ríkisstjórnin
nú stefnir að. Einnig eru hóflegir
launasamningar og vissa um sæmi-
legan stöðugleika kaupgjalds fram í
tímann ekki síður mikilvægt atriði til
þess að skapa traust á lánamarkaði.
Sannleikurinn er sá, að engin árang-
ursrík efnahagsstefna getur til lengd-
Jóhannes Nordal.
ar treyst á notkun eins stjórntækis,
heldur verða ætíð að koma til sam-
ræmdar aðgerðir í peningamálum,
fjármálum ríkisins, launamálum og
gengismálum. Á meðan nýfjármála-
stefna ríkisins er ekki að fullu komin
til framkvæmda, launamálin í óvissu
og efasemdir í hugum manna um
gengisþróunina, leggst jafnvæg-
isvandinn með fullum þunga á lána-
markaðinn og vextirnir eru knúnir
upp á við.
Það er fásinna að við mundum
bæta ástandið með því að þrýsta
vöxtunum niður með valdboði við
þessar aðstæður. Það myndi aðeins
auka á jafnvægisleysið á markaðnum
og draga stórlega úr innlendum
sparnaði. Vextirnir verða ekki hróp-
aðir niður, eins og viðskiptaráðherra
segir í viðtali Tímans við hann í dag.
Það eina sem dugir í því efni er sterk
og samræmd heildarstefna í efna-
hagsmálum. Ef það tekst að draga
stórlega úr lánsfjárþörf ríkisins og
skapa grundvöll hjaðnandi verð-
bólgu með skynsamlegum launa-
samningum, væri lagður traustasti
grunnur betra jafnvægis á lánsfjár-
markaði og hóflegri raunvaxta.