Tíminn - 11.10.1988, Blaðsíða 14

14 Tíminn
Þriðjudagur 11. október 1988
AÐ UTAN

ll!l!!ll!!!!!!llllllll!!lllli!!ll!llllllll!!l!!!lll!lllllll!ll!!!ll!
illllllllllllll!!ll!l!l!lllllllllllllll!lll!!!l!lllllllllll!lll!l!!l!!ll
Á lögreglustöð í Munchen er þegar sanian komið mikið magt af ólög legum disklingum sem gerðir hafa verið upptækir.
Glæpurinn er framinn
í barnaherberginu!
Stolin afrit yfirgnæfandi á tölvuleikjamarkaðnum í Þýskalandi
Tölvuleikir eru ákaflega vinsælir meðal barna og ung-
linga. Forritin í upprunalegu útgáfunni eru þó oftast nær
of dýr fyrir rýra pyngju þessa aldurshóps og þess vegna
þrífst blómlegur skiptimarkaður, þar sem krakkarnir taka
upp forritin og skipta svo á aukaeintökunum sínum við
aðra, sem aðra leiki hafa upp á að bjóða. Yfirleitt er litið
á þetta sem saklausa sjálfsbjargarviðleitni barnanna, sem
ekki geti skipt miklu máli í fjármálaheiminum, og alls ekki
litið á þetta sem saknæmt atferli. í Þýskalandi kveður hins
vegar svo rammt að þessum svarta markaði, að opinberir
aðilar hafa látið til sín taka og nú fer fram húsleit í
barnaherbergjum víða um landið til að kanna þær birgðii
ólöglegra forrita sem þar kunna að finnast. Lögmætir
framleiðendur og seljendur halda því nefnilega fram að
þeir verði fyrir stórkostlegu fjárhagslegu tjóni vegna
þessara viðskipta. Frá þessu segir í „Der Spiegel“ nýlega.
Sökudólgar undir lögaldri
Klukkan var um níu-leytið að
morgni. Þegar dyrabjallan hringdi
fór húsmóðirin í smábæ í grennd
við Frankfurt til dyra. Tveir herra-
menn stóðu á tröppunum og beidd-
ust inngöngu en vildu þó ekki
ryðjast inn án leyfis hennar. Þeir
sögðust vera frá lögreglunni og
Hans Schaack lögreglustjóri sagði
að erindi þeirra væri „óþægilegt".
Hann sýndi konunni dómsúrskurð
um rétt til húsleitar hjá syni
hennar, vegna „gruns um rán á
hugbúnaði“. Skelfingu lostin móð-
irin fékk að heyra að sonur hennar
hefði verið staðinn að verki við
viðskipti á ólöglega eftirrituðum
tölvuleikjum.
Við fyrstu sýn var eftirtekjan af
húsleitinni í barnaherbergi tölvu-
áhugamannsins árangursrík. Á
lista lögreglunnar yfir hluti sem
gerðir voru upptækir þar má m.a.
sjá 71 diskling „með stolnum upp-
tökurn" og „ýmsa miða“ með síma-
númerum og heimilisföngum
„skiptifélaga".
En opinberar aðgerðir og rann-
sókn á lögbrotum gegn unga tölvu-
leikjaaðdáandanum „vegna brota
á útgáfuréttarlögum" leiða í ljós
ýmsa ágalla. Sá stærsti er að hinn
ákærði er ekki nema 13 ára gamall
og þar með undanþeginn lögsókn
þar sem hann hefur ekki náð
refsingaraldri, aldursmörkin liggja
við 14 ára aldur í Þýskalandi.
Örvæntingaraðgerð
Schaack lögreglustjóri, sem
framkvæmdi húsrannsóknina skv.
úrskurði héraðsréttar, hafði þegar
gert athugasemd við að dómari
hefði undirritað húsleitarheimild-
ina þrátt fyrir að fæðingardagur og
-ár meints lögbrjóts hefði verið
skráð þar skýrum stöfum. En lög-
reglustjórinn dró þá ályktun að hér
væri um að ræða „örvæntingarað-
gerð“ í tilraun til að takmarka hinn
geysilega þjófnað á tölvuleikjum.
Það er ekki bara í Þýskalandi
sem útgáfuréttur er sífellt og stór-
lega brotinn í barnaherbergjum. í
Þýskalandi liggur við fjársekt og
jafnvel fangelsi í allt að eitt ár ef á
sannast að tölvuleikir hafa verið
fjölfaldaðir. Árangurslaust hafa
seljendur, allt frá stórfyrirtækjum
til smásala, reynt árum saman að
temja svarta markaðinn á þessum
varningi. Engu að síður hefur
magn ólöglegra upptaka farið sí-
vaxandi.
Mikil freisting
Freistingin er mikil. Uppruna-
legu upptökurnar á spennandi
leikjum sem krakkar dunda sér
stundum saman við, eru rándýrar
og kosta meira en vasapeningar
krakka á þessum aldri duga til.
Upptökurnar kosta hins vegar ekki
nema sem svarar verði disklingsins.
í Þýskalandi er reiknað með að
upprunalegi leikurinn geti kostað
sem svarar 100 þýskum mörkum
en disklingurinn kostar ekki nema
eitt mark. Lögfræðingur í Mún-
chen, sem er sérfræðingur í málum
sem snerta hugbúnaðarvarning,
telur að seljendur tapi á hverri
ólöglegri afritun á leik a.m.k. 75
mörkum. Lögfræðingurinn álítur
að hver og einn þeirrar einnar og
hálfrar milljónar ungra tölvuaðdá-
enda sem markaðurinn reiknar
með í Þýskalandi, hafi í fórum
sínum a.m.k. 100 ólöglegar upp-
tökur. Hann heldur áfram að
reikna og útkoma hans er sú að
aðeins á tölvuleikjasviðinu missi
lögmætir seljendur í Þýskalandi
rúmlega eins milljarðs marka spón
úr aski.
Blekkjandi útreikningur
Þessi útreikningur blekkir á
tvennan hátt. Að öðru leytinu er
gengið út frá þeirri einföldu kenn-
ingu að unglingar og skólanemend-
ur gætu leyft sér að kaupa tölvu-
leiki í slíku magni á opinbera
markaðnum. Að hinu leytinu
stenst reikningurinn ekki heldur
hvað varðar fjölda þeirra leikja
sem krakkar komast yfir. í leit
lögreglunnar að „crackers", þeim
sem rjúfa upptökuinnsiglin á disk-
lingunum til að fjölfalda þá, verður
hún vör við æ meiri tölvuleikja-
birgðir í herbergjum skólakrakk-
anna. Metið á ungur maður í
Suður-Þýskalandi en í fórum hans
fundust 8500 stolin afrit af tölvu-
leikjum.
Duglegir lögbrjótar
Þessi leynimarkaður þrifist ekki
í svo stórum stíl sem raun ber vitni
ef „crackers" væru ekki iðnir við
kolann. Þeir vinna eins og sam-
særismenn og hraðar en löglegu
aðilarnir. Ungir tölvuaðdáendur
hafa með sér samtök um heim
allan þar sem þeir skiptast á nýj-
ustu leikjum og forritum. Stolnar
upptökur af nýjungum frá Eng-
landi og Bandaríkjunum eru
komnar til Vestur-Þýskalands til
þúsundfaldrar dreifingar innan ör-
fárra daga. Fyrrnefndur lögfræð-
ingur segir þessa dreifingu falsar-
anna ganga hraðar fyrir sig en
þýðingin á meðfylgjandi bæklingi,
sem fylgir löglegu útgáfunni.
Yfirleitt eru þeir unglingar sem
gerast sekir um að taka þátt í
skiptimarkaði á stolnum afritum
ekki látnir sæta refsingu. Áhugi
yfirvalda beinist að því að hafa
hendur í hári þeirra sem gera sér
að atvinnu að dreifa þessum varn-
ingi meðal unglinganna, þó að
peningaútlát krakkanna séu ekki
miklum mun meiri en sem nemur
vasapeningunum þeirra. En ef
hægt væri að halda þessari „at-
vinnugrein“ í skefjum yrði tap
lögmætra hugbúnaðarfyrirtækja
ekki eins gífurlegt. Og leiðin að
„crackers" liggur því miður gegn-
um barnaherbergin!
Hættan á því að þar með lendi
heil kynslóð Þjóðverja á sakaskrá
er ekki álitin mikil. í fyrsta lagi
segir margnefndur lögfræðingur að
„atvinnugreinin eigi óhægt um vik
að beita sér gegn börnum“ þar sem
markaðurinn vill halda í unga fólk-
ið sem lögmæta viðskiptavini. í
öðru lagi ganga sérfræðingar lög-
reglunnar oftast nær ekki af fullri
hörku gegn unglingunum. Þar við
bætist, að áliti margra sem um
málið fjalla, að atvinnugreinin sjálf
geri tölvuaðdáendunum of auðvelt
að fjölfalda efnið.
Staðreyndin er sú að sjálfir hug-
búnaðarframleiðendurnir stunda
slíkar eftirtökur í stórum stíl. Upp-
haflega voru þær hugsaðar til að
gera „öryggiseftirrit" af dýrum
hugbúnaði, en eru þar af leiðandi
- auðvitað - vel til þess fallnar að
rjúfa innsiglið og taka upp tölvu-
leiki.
En jafnvel þau forrit sem ætluð
eru fyrir eftirtökur hljóta aðra
meðferð hjá tölvuæskunni en ætlað
var. Það sýnir saga afritunarforrits-
ins „Fast Copy“. Forritari í Mún-
chen hafði þróað það eingöngu
fyrir Commodore C 64, en um eina
og hálfa milljón eintaka þeirrar
tölvu og annarra samsvarandi má
finna í hinum ýmsu barnaherbergj-
um í Þýskalandi.
Síðan hefur því sem næst hver
einasti eigandi C 64 gerðarinnar
komið höndum yfir „Fast Copy“.
Og í Bandaríkjunum, þar sem
forritið hefur aldrei verið til sölu,
hefur það engu að síður verið í
efsta sæti á vinsældalista Commo-
dore-neytendaklúbba.
Fjárhagslega var „Fast Copy“
stórskellur fyrir framleiðandann.
Nákvæmlega 70 stykki af forritinu
seldust um heim allan. Öll hin
eintökin, margar milljónir, eru
stolin afrit!