Tíminn - 05.11.1988, Blaðsíða 18

18 Tíminn
Laugardagur 5. nóvember 1988
FRYSTIKISTUR- FRYSTISKAPAR
eins og hlutirnir
gerast bestir
GRAM frystikisturnar hafa hraðfrystihólf,
hraðfrystistillingu, körfur sem hægt er að
stafla, Ijós í loki, barnaöryggi á hitastilli-
hnappi, blikkandi oryggisljos við of hatt
hitastig.
GRAM frystiskáparnir hafa jafna kulda-
dreifipgu í öllum skápnum, hraðfrysti-
stillingu, oryggisljós fyrir hitastig,
utdraganlegar korfur með vörumerki-
miðum, hægri eða vinstri opnun.
Og auðvitað fylgir hitamælir og ismola-
form ollum GRAM frystitækjunum.
Kistur: YTRI MÁLlCM hæð breidd dypf • rymi. litrum orkunotk kWst' solarhr frystiofkost kg/ solarhr VERÐ afborg st.gr
HF-234 85,0 x 80,0 x 69,5 234 1.15 17.6 35450 (33.678)
HF-348 85,0 x 110,0 x 69,5 348 1,30 24,0 41.460 (39 387)
HF-462 85,0 x 130,0 x 69,5 462 1,45 26,8 47.740 (45.353)
H-590 90,0 x 160,0 x 67,5 590 2,85 47,8 59.850 (56.858)
Skapar.
FS-100 71,5 x 55,0 x 60,6 100 1,06 16,3 29.990 (28.491)
FS-175 106,5 x 55,0 x 60,6 175 1.23 24.5 38.200 (36.290)
FS-146 86,5 x 59,5 x 62,1 146 j.,21 18,4 36.100 (34.295)
FS-240 126,5 x 59,5 x 62.1 240 1,40 25,3 47.570 (45.192)
FS-330 175,0 x 59,5 x 62,1 330 1,74 32,2 62.980 (59.831)
3ja Góðir skiimálar /?onix .
áraápyrsð Traust þjónusta Hatuni 6A Simi (91} 24420 .
Félag íslenskra rafvirkja
heldur ráðstefnu um
stöðu rafvirkjans í dag
Fjallað verður um hvort nám rafvirkja falli að þeim
störfum sem þeir vinna í dag og hvaða breytingar
menn telji að verði á næstu árum.
Frummælendur verða frá Félagi íslenskra raf-
virkja, Landsambandi íslenskra rafvirkja, Sam-
bandi íslenskra rafveitna, Tæknifræðingafélaginu
og Rafmagnseftirliti ríkisins.
Ráðstefnan verður haldin laugardaginn 12.
nóvember kl. 13.30 í Félagsmiðstöð rafiðnaðar-
manna að Háaleitisbraut 68 og er öllum opin.
Stjórn Félags íslenskra rafvirkja.
FJÖLBRAUTASKÓUNN
BREIÐHOLTI
Frá Fjölbrautaskólanum í Breiðholti
Fyrirsæta
Fyrirsætu vantar að myndlistardeild Fjölbrauta-
skólans í Breiðholti. Dag- og kvöldtímar.
Upplýsingar á skrifstofu skólans, sími 75600.
REYKJAVfKURHÖFH
Frá Reykjavíkurhöfn
Þeir sem telja sig eiga nætur eða annað í geymslu
á lóðinni Hólmaslóð 10 í Örfirisey skulu fjarlægja
eigur sínar fyrir 1. desember n.k. Eftir þann tíma
verða þær fjarlægðar á kostnað eigenda.
Reykjavík, 4. nóvember 1988
Hafnarstjórinn í Reykjavík
______MINNING_________________________:____: ■ '::lllllSilii!;|Hl
Haraldur Jónsson
frá Görðum í Önundarfirði
Fæddur 30. september 1924
Dáinn 20. október 1988
Heyrið morgunsöng á sœnum,
Sjáið bruna fley
Undan hcegum byrjarblœnum
Burt frá strönd og ey.
Sólin skreytir skiparaðir,
Skin hver þanin voð.
Söngljóð kveða sjómenn glaðir
Snjallt á hverri gnoð.
(Steingr. Thorsteinsson)
Kær vinur og frændi er dáinn.
Haraldur frændi minn varð bráð-
kvaddur á heimili sínu á Flateyri.20.
okt. s.l. Hann var nýorðinn sextíu
og fjögurra ára, sem nú til dags telst
ekki hár aldur og átti ég ekki von á
öðru en hann lifði lengi enn.
Nú er það svo, að við vitum ekki
alltaf, Itvers biðja ber, og margan
góðan mann leikur hár aldur illa, og
þeim sem staðið hefur keikur af sér
alla storma lífsins, er það máski gott
hlutskipti að falla áður en hann
bognar.
Haraldur heitinn fæddist á ísafirði
30. sept. 1924 og foreldrar hans voru
hjónin Jóna Guðrún Jónsdóttir, ljós-
móðir frá Ytri-Veðrará, og Jón Guð-
mundur Guðmundsson frá Görðum,
bóndi Ytri-Veðrará, síðar bóka-
vörður og oddviti á Flateyri. Viku
gömlum var Haraldi komið í fóstur
hjá föðurbróður sínum Hinrik og
konu hans, Guðrúnu Eiríksdóttur,
miklum sæmdarhjónum á Flateyri,
en móðir hans var þá orðin veik af
þeim sjúkdómi sem leiddi til dauða
hennar sex árum síðar, frá stórum
barnahóp. Haraldur var fjórða barn
foreldra sinna en systkinin urðu sjö
og einn hálfbróðir sem Jóna átti með
fyrri manni sínum, Guðmundi
Franklín. Á heimili þeirra Guðrúnar
og Hinriks ólst hann upp við mikla
ástúð og umhyggju ásamt fóstur-
systkinum sínum, Guðfinnu Hin-
riksdóttur og Benjamín Oddssyni.
Hann saknaði fósturforeldra sinna
mjög og taldi sig vart hafa getað
eignast betri móður og föður.
Eflaust hefur Haraldur hneigst að
sjónum strax á barnsaldri og trúlega
róið fram á fjörðinn til fiskjar um
leið og hann hefur valdið árinni. Hjá
Jóni Franklín bróður hans hefst
raunveruleg sjómennska Haraldar
sumarið 1939 á m/b ívari, 15 tonna
bát. Var hann þá 14 ára að aldri, en
Jón gerði þá út á dragnót í Húnaflóa.
Veturinn eftir í janúarbyrjun
ræðst hann aftur til Jóns og þá á m/b
Vestra, til línuveiða og útilegu frá
Reykjavík.
I marsmánuði skall á ofsaveður
sem laskaði Vestra það mikið, hér í
höfninni, að skipið var frá veiðum
það sem eftir var vertíðar. Réðst þá
Haraldur, ásamt þremur öðrum
skipsfélögum sínum, þar á meðal
frænda hans Garðari Finnssyni, til
Einars í Garðhúsum, útvegsbónda
í Grindavík, og var þar til vors.
Síðan liggur leiðin aftur heim til
Flateyrar og þar stundaði hann sjó-
inn á ýmsum bátum, þar á meðal á
m/b Gnoð, með Magnúsi Jónssyni
skipstjóra.
Haraldur var stórhuga ungur
maður, frískur vel með mikla lík-
amsburði. Fljótlega vildi hann víkka
sinn sjóndeildarhring, eins og ung-
um sjómannsefnum er tamt.
Síðari heimsstyrjöldin hafði ekki
varað lengi þegar Haraldur ræður
sig á b/v Helgafell hjá Þórði Hjör-
leifssyni, kunnum aflamanni, og þar
er hann til stríðsloka.
Fyrsti stýrimaður á Helgafellinu
var þá og lengst af hinn vel þekkti
togarasjómaður Georg Guðmunds-
son frá Görðum, föðurbróðir Har-
aldar. Þessi hættusömu ár sigldi
hann oftsinnis með frænda sínum,
með fisk til Englands, en fullvíst er
talið að Georg hafi nær alltaf siglt
Helgafellinu sem skipstjóri öll stríðs-
árin.
Næsta víst er, að af Georg hafi
Haraldur numið vel togarasjó-
mennskuna. Þegar þessum kafla á
hans lífsvegi lauk var hann orðinn
afburða slyngur togarasjómaður, vel
þekktur og eftirsóttur af þeim
sökum.
í nokkra mánuði var Haraldur
með þeim landskunna aflamanni
Bjarna Ingimarssyni frá Hnífsdal, á
b/v Júpíter. Eignaðist hann þar um
borð góðan vin og félaga, Leif
Pálsson frá Hnífsdal, og varaði sú
vinátta æ síðan.
Fljótlega eftir stríðsárin hóf Har-
aldur nám við Stýrimannaskólann í
Reykjavík og sat þann skóla í tvo
vetur, útskrifaðist síðan með hið
meira fiskimannapróf árið 1947.
Á milli skólaáranna var hann á b/v
Hafsteini sem þá var í eigu Jóns
Franklíns og Jóns Kjartanssonar. Þá
var hann einnig með Marteini Jón-
assyni á b/v Þór, sem gerður var út
um tíma frá Flateyri af Ásgeiri
Guðnasyni, kaupmanni þar.
Strax að loknu námi réðst Harald-
ur á b/v íslending sem stýrimaður
hjá aflamanninum Guðmundi Guð-
jónssyni. íslendingur var þá einnig
gerður út af Jóni Franklín.
B/v íslendingur mun hafa verið
annar togarinn sem Islendingar eign-
uðust, næst á eftir b/v Jóni forseta.
Þetta var lítill togari, en þar um borð
hófu margir sína togarasjómennsku
sem síðar urðu kunnir skipstjórar og
stýrimenn.
Árið 1948 réðst Haraldur til Vatn-
evrarbræðra, Friðþjófs og Garðars
Olafssona, athafnamanna mikilla á
Patreksfirði, og þá á b/v Vörð með
Gísla Bjarnasyni, ágætum afla-
manni.
Á Verði var þá 1. stýrimaður
Ingvar Guðmundsson, sem síðar
varð skipstjóri á b/v Gylfa og fleiri
togurum. Þeir Haraldur urðu góðir
vinir og mátar eftir það. Haraldur
var háseti og 2. stýrimaður þar um
borð.
Þeir samtíðarmenn hans frá þess-
um árum muna hann sem einn mesta
togarajötun fyrr og síðar og sem
aíburða hraustan, velvirkan og
feikna duglegan sjómann.
Friðþjófur heitinn kvað eitt sinn
hafa fullyrt að Haraldur hefði verið
á þessum árum þriggja manna maki
og víst er að fullan hug og löngun
hafði Friðþjófur til að gera hann að
skipstjóra hjá sér, þó af því hafi ekki
orðið.
Haraldur frændi hafði gaman að
skemmta sér og þó aðallega öðrum
í frítímum sínum og lyfti þá gjarnan
glasi á góðravinastundum og var þá
hrókur alls fagnaðar svo um munaði
með sinni fádæma fyndni og leik og
fékk viðstadda auðveldlega til að
veltast um af hlátri. Hann réð í raun
yfir þeirri glettni sem kom innst
innan frá og meiddi engan.
Haraldur var sterkur sundmaður
og lét oftsinnis eftir þeirri löngun
sinni að dýfa sér í kaldan sjóinn og
skifti þá ekki máli hvort heldur í
höfn væri eða í djúpa Atlantsála á
Halamiðum og alltaf kom piltur
hlæjandi úr kafinu. Sumum fannst
þá að hann hefði gert þeim slæman
grikk en fyrirgáfu það fljótt.
Hann var um árabil talinn ómiss-
andi í stakkasundskeppni sjómanna-
dagsins og vann þá oft til verðlauna.
I febr. 1949 fórst Vörður í hafinu
á milli íslands og Englands en Har-
aldur var ekki með í þeirri ferð,
vegna fingurmeins.
Fimm menn fórust af Verði þarna
en öðrurn af áhöfninni var bjargað
um borð í b/v Bjarna Ólafsson frá
Akranesi við slæmar aðstæður og
mun Bjarni Guðmundsson heitinn,
föðurbróðir okkar, sem um árabil
var 1. stýrimaður og skipstjóri á
Bjarna Ólafssyni, hafa gengið vask-
lega fram með harðfylgi sínu við
björgunina.
Eftir þetta fer Haraldur með Ingv-
ari vini sínum á b/v Kaldbak frá
Akureyri og er meó honum fram yfir
mitt ár 1951 að þeir hætta báðir. Þá
um svipað leyti kom nýr togari til
ísafjarðar, b/v Sólborg. Páll Pálsson
yngri frá Hnífsdal var skipstjóri á
Sólborg, þekktur togarasjómaður og
mikill aflamaður öll árin sem hann
stýrði því skipi. Á þessum tíma var
nær öll bátaútgerð í molum á ísafirði
og réðust því margir bátasjómenn á
Sólborg, harðduglegir en lítt kunn-
ugir togarasjómennsku. Því þótti
það fengur góður, daginn sem siglt
var, þegar Haraldur kom um borð
og bættist við þá fáu sem fyrir voru
og þekkingu höfðu. Þarna um borð
var ég undirritaður að hefja mína
fyrstu togarasjómennsku, kornung-
ur og alls óvanur þeirri vinnu.
FuIIvíst má telja að margir þeir
sem þá byrjuðu óvanir og enn lifa
minnist einurðar Haraldar og þolin-
mæði, þessa fyrstu mánuði, við að
kenna og leiðbeina okkur, en það lét
Haraldi einkar vel að kenna mönn-
um réttu handtökin og þá var ekki
farið að manni með illu. Annars
krafðist hann mikils af sjálfum sér og
öðrum en fyrst og fremst af sjálfum
sér. Ég á margs að minnast og þakka
honum frá þeim árum og fannst
mikið koma til frænda míns. Athygli
vakti hversu djarfur hann var og
fljótur, því þegar allt var undir brot
og slit, bæði trollin rifin og þá oft í
vitlausu veðri, virtist hann tvíeflast;
var fljótur að hífa trollið klárt og
raða mönnum í viðgerðina og sópaði
þá aldeilis að karli, fimi hans með
netanálina var einstæð og ekki mátti
á milli sjá hvort léki betur í hendi
hans, netanálin eða saumnálin henn-
ar Gunnu Eiríks, þegar hann saum-
aði sér öskupoka fyrir öskudaginn.
En hvað um það, í þá daga eins og
nú gilti að veiðarfærið væri í sjónum.
Þetta kunnu togaraskipstjórarnir að
meta og því ekki að undra að slíkir
menn væru eftirsóttir.
Þeir sem hafa verið með Haraldi
gleyma seint hans st'erku rödd og
hver man ekki eftir þegar hann úr
hólnum hrópaði: Hífopp og laggó!
Vorið 1952 fá Vatneyrarbræður
nýtt skip, b/v Gylfa, og með hann
var Ingvar Guðmundsson. Til Ingv-
ars fer Haraldur sem 2. stýrimaður
en það hafði verið löngu ákveðið.
Svo óheppiiega vildi til í öðrum túr
skipsins að það kviknar í skipinu og
brennur mikið. Af þeim sökum var
Gylfi frá veiðum í marga mánuði og
kom þá Haraldur aftur yfir á Sólborg
og þar er hann til miðs vetrar 1953
er hann hættir og hverfur þá heim til
Flateyrar og sest þar alfarið að. Um
nokkurn tíma á því ári var hann með
Jóhanni Péturssyni á b/v Gylli.
Á Flateyri voru þá gerðir út af
Einari Sigurðssyni, útgerðarmanni í
Reykjavík, tveir af gömlu síðutogur-
unum, þeir Gyllir og Guðmundur
Júní, sem áður var Júpíter.
Á þessu ári má segja að togara-
sjómennsku Haraldar ljúki en
nokkrum sinnum skrapp hann einn
og einn túr þegar kunningja hans
vantaði mann.
Haraldur gifti sig þetta sama ár.
Hann þurfti ekki langt að fara eftir
konuefninu, svona rétt sæmilega
bæjarleið.
Heimasætan á Mosvöllum í Ön-
undarfirði og Haraldur felldu hugi
saman og giftu sig 17. júní 1953.
Gróa er dóttir Guðmundínu Jóns-
dóttur og Björns Hjálmarssonar,
bónda á Mosvöllum, en báðir for-
eldrar hennar eru látnir. Hún ólst
upp hjá ömmu sinni á Mosvöllum,
Guðbjörgu móður Björns. Gróa
nam húsmæðrafræði við Húsmæðra-
skólann að Laugalandi í Eyjafirði.