Tíminn - 05.01.1989, Page 8

8 Tíminn
Fimmtudagur 5. janúar 1989
Tíminn
MÁLSVARIFRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Framsóknarflokkurinnog
Framsóknarfélögin í Reykjavík
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar:
Aðstoðarritstjóri:
Fréttastjórar:
Auglýsingastjóri:
Kristinn Finnbogason
Indriði G. Þorsteinsson ábm.
IngvarGíslason
OddurÓlafsson
Birgir Guðmundsson
EggertSkúlason
Steingrímur G íslason
Skrifstofur: Lyngháls 9, Reykjavík. Sími: 686300. Auglýsingasími:
680001. Kvöldsímar: Áskrift og dreifing 686300, ritstjórn, fréttastjórar
686306, íþróttir 686332, tæknideild 686387. Setning og umbrot:
Tæknideild Tímans. Prentun: Blaðaprent h.f. Auglýsingaverð kr.
465,- pr. dálksentimetri.
Póstfax: 68-76-91
Leitað leiða
Eins og skýrt hefur komið fram hjá forsætisráð-
herra og öðrum forystumönnum ríkisstjórnar-
flokkanna, undirbýr ríkisstjórnin frekari efnahags-
ráðstafanir, sem öðru fremur miðast við hagsmuni
útflutningsgreinanna.
Þetta merkir að sjálfsögðu ekki, að ríkisstjórnin
hafi ekki unnið að úrbótum varðandi rekstrarstöðu
og bætta eignastöðu undirstöðugreina efnahagslífs-
ins. Þvert á móti ber að minnast þess og viðurkenna
að allt frá því að núverandi ríkisstjórn tók við hefur
það verið höfuðviðfangsefni hennar að leita leiða til
þess að rétta við hag útflutningsgreinanna.
Hjá ríkisstjórninni er að sjálfsögðu fullur skiln-
ingur á að rekstrarhagsmunir framleiðslugreinanna,
ekki síst sjávarútvegsgreina, skipta þjóðarbúskap-
inn meira en allt annað. Það vefst áreiðanlega ekki
fyrir núverandi ríkisstjórn, að góð rekstrar- og
fjárhagsafkoma þessarar atvinnustarfsemi varðar
afkomu þjóðarheildarinnar miklu, sker reyndar úr
um afkomu almennings og atvinnu- og neyslustigið
í landinu. Engum hugsandi manni dylst samhengið
milli afkomu útflutningsgreina og annarra umsvifa
í þjóðarbúskap íslendinga.
Hins vegar er jafnljóst að úrlausn á efnahags-
vanda útflutningsgreina er miklu flóknara dæmi en
ýmsir forystumenn þeirra vilja vera láta. Einkum
vekur það furðu, hversu óbilgjarnir ýmsir talsmenn
útflutningsgreina eru varðandi kröfu sína um stór-
fellda gengislækkun. Má í því sambandi nefna
endurtekin viðtöl við Arnar Sigmundsson, sérstak-
an talsmann Sölumiðstöðvar hraðfrystihúsanna.
Gengislækkunarkrafa af þessu tagi er síður en svo
jafn sjálfsögð og ætla mætti eftir þeirri iðni forsvars-
manna hraðfrystiiðnaðarins að halda henni fram.
Um það er engin spurning að gengisþróun í
heiminum hefur verið afar óhagstæð íslenskum
útflutningi um nokkurra missera skeið og valdið
miklu af þeim vanda sem mætt hefur á hraðfrystiiðn-
aðinum. Því til viðbótar kemur verðþróun á ýmsum
mikilvægum mörkuðum fyrir íslenskar sjávarafurð-
ir. Komið hafa til beinar verðlækkanir samhliða
óhagstæðri gengisþróun.
Þar að auki hefur innlend verðbólga vaxið langt
umfram það sem útflutningsgreinar þola. Og enn til
viðbótar versnandi rekstrarafkomu útflutnings-
greina má nefna peninga- og vaxtastefnuna í
landinu. Það er margra mál, sem næst standa rekstri
útflutningsgreina að vextir sé sá rekstrarliður, sem
verst hefur farið með afkomu fyrirtækjanna í
landinu.
Hvað varðar afkomu og afkomuskilyrði hrað-
frystiðnaðar, þá er heldur ekki hægt að horfa fram
hjá því, sem snýr að stjórn og skipulagi þessara
fyrirtækja inn á við. Hvað sem varðar ytri skilyrði,
sem eru öllum mönnum augljós, er einnig hægt að
setja fram kröfu um endurmat á rekstrar- og fjár
festingastefnu þessara fyrirtækja sem annars at-
vinnurekstrar í landinu. „Endurmat“ og „uppstokk-
un“ eru hvergi bannhelg orð. Þau geta átt við hvaða
rekstur sem er og hvaða skipulag sem er.
KRATANÆRBUXUR
Á leiðarasíöu Alþýðublaðsins í
gær er ýtarieg grcin um kvennær-
buxur og fylgir mynd með. Tilefnið
er Garrapistill frá því í fyrradag þar
sem rætt var um virðinguna sem
menn eiga að sýna íslenska fánan-
um og m.a. sett fram sú fróma ósk
að íslenskir fjáraflamenn eigi ekki
cftir að feta í fótspor enskra kollega
sinna og setja á markaðinn hér-
lendis nærbuxur í íslensku fána-
litunum.
Sömuleiðis er Garri á þessum
sama stað kallaður Skagfirðingur.
Það er ástæða til að leiðrétta það
að Garri á engar ættir að rckja til
Skagafjaröar, þótt hann eigi þar
marga góða kunningja og myndi
vissulega telja sér það til gildisauka
að ciga þar frændur. En því er sem
sagt ekki að heilsa.
Líka er því haldið fram þarna að
Garri sé kominn til ára sinna. Það
er annar misskilningurinn frá, því
að Garri er enn vel innan við
miðjan aldur. Alþýðublaðið er hér
með frætt um þetta, því að þar vilja
menn væntanlega hafa það sem
sannara reynist í þessu eins og
öðru.
Fáninn enn
En hitt er annað mál að það er
eiginlega ekki nógu gott ef þcir á
Alþýðublaðinu sýna sig í því aö
bera ekki meiri virðingu fyrir ís-
lcnska fánanum en svo að þeim
þyki við hæfi að það séu saumaðar
úr honum nærbuxur. Garri hélt því
fram á dögunum - og stendur
fastur á því enn - að íslenska
fánanum eigi að sýna virðingu sem
sameiningartákni þjóðarinnar. Þar
með talið að alls ekki sé við hæfi
að nota hann í nærbuxur.
Alþýðublaðið er nú hvað sem
öðru líður eitt af málgögnum ríkis-
stjórnarinnar. Það ber þó vott um
vægast sagt nijög óviðeigandi
stráksskap ef þetta stjórnarmál-
gagn ætlar í alvöru að fara að halda
því fram að íslcnska fánann eigi að
nota í nærbuxur. Eitt af því sem
kratar þurfa nú að berjast við er
ilótti kjósenda frá þeim yfir til
Kratanærbuxurnar í Alþýðublað-
inu.
Kvennalistans. Er það kannski nýj-
asta leynivopn krata í baráttunni
við Kvennalistann að reyna að laða
til sín kjósendur hans með því að
vcifa framan í þá nærbuxum í
íslensku fánaíitunum? Svona rétt
eins og kratarósinni?
Illa er þá komið fyrir krötum cf
þeir telja sig þurfa að grípa til
slíkra örþrifaráða. Og það traust
hefur Garri á íslenskum konum að
hann hefur enga trú á að krötum
takist að plata þær yfir til sín með
nærbuxum úr íslenska fánanuni.
Þess vegna er hætt við að þetta
nýja leynivopn krata, nærbuxna-
vopnið, eigi eftir að snúast í hönd-
unum á þcim.
Nýr Framsóknarflokkur?
Og á forsíðu þessa sama tölu-
blaðs af Alþýðublaðinu er svo
slegið upp stórfrétt um það að þeir
Jón Baldvin og Ólafur Ragnar séu
nú að leggja saman upp í fundaher-
ferð um landið. Boðskapur þeirra
á að verða sá að nú skuli sameina
Alþýðuflokk og Alþýðubandalag í
einn flokk.
I sömu frétt skýrir Alþýðublaðið
svo frá því að viðbrögð gegn þessu
séu neikvæö í forystuliði beggja
flokka. Og skyldi engan undra.
Það vita allir, nema þeir sem skrifa
um nærbuxurnar í Alþýðublaðið,
að á milli þessara tveggja flokka er
frá fornu fari svo rótgróinn skoð-
anaágreiningur, að ekki sé gripið
til orða á borð við heift og hatur,
að það væri hreinasta kraftaverk ef
unnt reyndist að draga þá saman í
eina sæng.
Sannleikurinn er líka vitaskuld
sá að slíkur sameinaður flokkur
væri gjörsamlega óþarfur í pólit-
íska litrófinu hér á landi. Markmið
hans hlyti að verða að sameina á
einn stað frjálslynt félagshyggju-
fólk, og óhjákvæmilegt yrði að ýta
þar út í kuldann harðasta vinstra
liðinu sem hvað mest ríður húsum
í Alþýðubandalaginu.
Að því er hins vegar að gæta að
slíkur flokkur cr til hér á landi þar
sem er Framsóknarflokkurinn.
Engum nema blácygum sakleys-
ingjum dettur í hug að nokkur
minnsta þörf sé hér á þeim nýja
Framsóknarflokki sem svo er að
sjá að þarna sé verið að tala um að
stofna. Slíkt cr hreinn barnaskap-
ur. Að ekki sé talað um hitt ef
hugsjónirnar rista ekki dýpra en
svo að ætiuuin sé að laða fylgi að
þessum nýja flokki með því að
flagga framan ■ háttvirta kjósendur
nærbuxum í íslensku fánalitunum.
Svona rétt eins og helst er að ráða
af því sem skrifað var í Alþýöu-
blaðið í gær. Garri.
VÍTT OG BREITT
IIIIIIIIIII
lllllllllllllllllllllllllllll
Skipulagt klúður
Sú gleðifrétt birtist í Tímanum í
gær, að nú væru íslendingar búnir
að slá öllum öðrum þjóðum við
hvað varðar bílaeign. Meira að
segja Bandaríkin verða að sætta
sig við að vera komin í annað sæti
því að nú er til í landinu bíll á
hverja tæpa tvo Frónbúa. Tölulega
er dæmið þannig, að 504 bílar eru
á hverja 1000 íbúa. I Guðseigin-
landi er bílaeignin ekki meiri en
svo, að rúmir tveir íbúar eru um
hvern bíl, og meðal enn aumari
þjóða er bílaeignin þaðan af minni.
Hér erum við því mestir og stærstir
þegar miðað er við höfðatölu.
Enginn þarf að fara í grafgötur
með það að heimsmet í bílaeign er
flottræfilsháttur og vel ætti að vera
hægt að komast af með eitthvað
færri bíla.
En á hitt er að líta að landið er
stórt og strjálbýlt og skipta góðar
samgöngur miklu máli og er bíllinn
aðalsamgöngutækið og því eðlilegt
að hann sé almenningseign, því
aliflestir þurfa að vera sæmilega
hreyfanlegir.
Heimsmeti þröngvað
upp á þjóðina
Annað mál er svo hvort þeir sem
skipuleggja byggð og samgöngu-
kerfi eigi ekki drjúgan þátt í að
þröngva heimsmeti í bílaeign upp
á íslendinga. Að minnsta kosti
hljóta bílainnflytjendur og olíufé-
lög að standa í óborganlegri þakk-
arskuld við þá óþurftarmenn al-
mennings, sem misst hafa allt það
klúður út úr höndunum á sér, þar
sem er skipulagsleysi höfuðborgar-
svæðisins, þar sem 60 af hundraði
þjóðarinnar búa.
Á svæðinu eru fjögur strætis-
vagnakerfi og þarf hugvit á borð
lendingar komnir upp fyrir Bandarikjamenn i fjolda folksb
hvern ibua og flest bendir til að enn eitt heimsmetið se i hof
HÆSTIR í BÍLU
við það, sem Bakkabræður urðu
frægir fyrir, til að láta það skrölta
áratug eftir áratug, úrelt og úr sér
gengið á tímum sífelldra breytinga
og byggðaröskunar innan þeirra
marka, sem af misskilningi er kall-
að þéttbýli af sumum hverjum.
Ekki er svo að skilja að almanna-
samgöngur séu algjörlega í rúst,
því margir eru svo heppnir að búa
við allgóðar strætisvagnaferðir
milli heimilis og vinnustaðar eða
skóla, en það getur orðið önugt að
heimsækja hana ömmu, ef hún býr
við.eitthvert allt annað samgöngu-
kerfi og í hverfi sem er einangrað
frá annarri byggð.
Þorpin stór og smá
Stjórnvöld í Reykjavík gera
enga tilraun til að halda byggðinni
innan skynsamlegra marka en
hleypa stöðugt einhverjum skipu-
lagskjánum á borgarbúa sem búa
til þorp og atvinnuhverfi út um holt
og hæðir með víðáttumiklum auðn-
um á milli.
Það er draumur arkitekta og
annarra þeirra sem við skipulag
bæja fást, að fá óbyggt landsvæði
til að skipuleggja og ráðskast með.
Þetta komast þeir upp með sjálf-
um sér til skemmtunar en öðrum
til skapraunar og mikils skaða.
Höfuðborgin og reyndar mest-
allt höfuðborgarsvæðið er því
skipulagt sem einangruð þorp hing-
að og þangað og lítil regla sýnist á
þeirri sérvisku hvernig þau eru
tengd með samgönguæðum.
Þessi úthverfa- og svefnbæjahug-
sjón einangrunarsinnanna, sem
skammta íbúunum lífsrúm og
lífsstíl eftir eigin tiktúrum er áreið-
anlega ein af ástæðunum fyrir því
að íslendingar hafa náð heimsmeti
í bílaeign.
Það er ekki endilega neyslu-
græðgi og eyðslusemi sem ræður
því hve bílar eru margir í landinu
og sérstaklega á höfuðborgarsvæð-
inu. Það er alltof mörgum nauðsyn
að eiga bíl til að geta hreyft sig um
til nauðsynlegustu athafna.
, Ef til vill er ekki hægt að koma
við almenningssamgöngum á höf-
uðborgarsvæðinu, sem standa und-
ir nafni. Dellumakararnir sem mis-
skilningurinn knýr til að færa sífellt
byggðina upp í óbyggðir og
óbyggðir inn í byggðina, ganga æ
ofan í æ svo frá hnútum að ekki er
nokkur vegur að koma við skipu-
legu og samhangandi samgöngu-
kerfi þar sem koma mætti við
einhverju sem kalla mætti nothæfar
strætisvagnaferðir.
Á meðan skipulag er ekki hugs-
að sem annað en leikur og skemmt-
un fyrir misskilningsríka arkitekta
og aðra sérfróða er ekki nema von
að bílaeignin eigi enn eftir að
aukast og að við eigum eftir að slá
heimsmet í skipulögðu skipulags-
leysi. OÓ