Tíminn - 18.01.1989, Qupperneq 3

Miðvikudagur 18. janúar 1989
Tíminn 3
íslendingar aftarlega á merinni hvað varðar mengunarvarnir:
MEÐFERD EITUREFNA
í ALGJÖRUM ÓLESTRI
íslendingar eru langt á eftir nágrannalöndunum hvað varðar
meðferð, þá sérstaklega förgun, eiturefna. Hér á landi er hvorki til
staðar virkt eftirlit með förgun eiturefna né eyðingarstöð þar sem
unnt er að farga hættulegum efnum. Mikið magn af eiturefnum fellur
til t.d. í ýmiskonar iðnaði, bensínstöðvum og verkstæðum. Ástandið
er þannig í dag að mestur hluti þessara eitruðu úrgangsefna fer
annaðhvort á sorphaugana eða niður um holræsin og síðan beina
leið í sjóinn. Einnig er ekki óalgengt að t.d. á tilraunastofum séu
geymd gömul stórhættuleg efni vegna þess að ekki er möguleiki á
að eyða þeim á viðeigandi hátt.
Svokölluð mengunarvarnareglu-
gerð hefur verið í smíðum í rúmt ár.
Ráðgert hafði verið að hún tæki gildi
um síðustu áramót en umsagnaraðil-
ar hafa enn ekki skilað áliti sínu.
Seinagangur í vinnslu reglugerðar-
innar stafar m.a. af því að umhverf-
ismálin dreifast á mörg ráðuneyti og
því þurfti að senda drögin til óvenju
margra aðila til umsagnar. Flest
virðist nú benda til þess að reglu-
gerðin verði útgefin á næstu vikum.
1 drögum að reglugerðinni er m.a.
að finna lista yfir úrgang sem skylt
verður að safna saman og farga á
sérstakan hátt, þá yfirleitt með
brennslu. Til dæmis er um að ræða
olíuúrgang sem er aðeins að hluta til
brenndur í dag, einnig öll lífræn
Teysiefni og ýmis konar lífrænan
úrgang. Úrgangur af þessu tagi er í
dag brenndur upp erlendis en hér á
landi hefur hvorki verið til staðar
móttaka né eyðingarstöð fyrir þessi
efni.
I samtali við Ólaf Pétursson hjá
Hollustuvernd ríkisins kom fram að
Hollustuverndin hefur ekki mögu-
leika á að fylgjast með förgun eitur-
efna eins og æskilegt væri. Ólafur
sagði jafnframt: „Við vitum það að
það er alltof mikið af þessum efnum
sem lenda á sorphaugum eða er
skolað ofan í holræsið. Við bensín-
stöðvar eiga þó að vera olíugildrur
sem taka það sem fer niður. f'að er
síðan hreinsað upp og endurnýtt.
Málið er að úrgangur frá bensín-
stöðvum er svo lítill hluti af því sem
til fellur. Það eru margskonar hættu-
leg efni sem falla til í iðnaði og
annarri álíka starfsemi."
Ólafur var einnig spurður að því
hvað væri gert við gömul og úrelt lyf.
„Það er möguleiki að eyða þessum
efnum í hábrennsluofnum. í landinu
eru til tveir ofnar sem geta þjónað
þessu hlutverki. Á Keldum er ofn
sem hefur verið notaður í þessum
tilgangi þó hann sé ekki gerður
sérstaklega til þess, en mér skilst að
hann hafi dugað ágætlega. Síðan er
náttúrlega sorpbrennslustöð á
Suðurnesjum þar sem hægt er að
brenna viss hættuleg efni. Sú stöð er
náttúrlega ekki nægilega vel útbúin
og það má alls ekki líta á hana sem
eyðingarstöð fyrir hættulegan
úrgang. Það er hægt að brenna upp
í henni viss efni sem skapa ekki
verulega hættu, þ.e. efni sem ekki
mynda skaðleg efni í reyk þegar þau
eru brennd upp.“
í drögum að mengunarvarna-
reglugerðinni er gert ráð fyrir því að
sérstakur starfshópur vinni að því að
Hér má sjá reykháf brennsluofnsins að Keldum, en þar er annar tveggja hábrennsluofna í landinu. Ofninn var þó
einkum hugsaður til að eyða dýrahræjum. Timamynd: Árni Bjarna
finna hagkvæmustu lausnina á því
að koma upp stöð þar sem hægt væri
að eyða þessum efnum. Ólafur sagði
að síðan þessi drög hafi verið samin
væri komið til sögunnar úrgangseyð-
ingarfyrirtæki sveitarfélaganna á
höfuðborgarsvæðinu og það væri
ljóst að það fyrirtæki myndi taka að
sér þetta hlutverk. „Ekki er ólíklegt
að lausnin felist í því að komið verði
upp e.k. söfnunarkerfi um landið og
þetta fyrirtæki verði sá aðili sem
tekur við hættulegum úrgangi annars
staðar frá og fargi honum á viðeig-
andi hátt.“
Hin Norðurlöndin hafa fyrir löngu
leyst þetta vandamál. Þar er yfirleitt
um það að ræða að eyðingarstöð
sem er rekin af ríki, sveitarfélögum
og iðnaðinum, sjái um söfnun og
eyðingu eiturefna og eitraðs únjangs
og beiti við það háhitaaðferð. Ólafur
sagðist álíta að brennslustöðvar af
því tagi sem hin Norðurlöndin hafa
komið sér upp séu svo mikið fyrir-
tæki að langt sé í það að íslendingar
komi sér upp slíkri stöð og stór-
hættuleg efni eins og PCB verði flutt
erlendis til eyðingar. En PCB er í
dag eina efnið sem er skipulega flutt
til útlanda til eyðingar.
Jóhann Hjartar spáir
að Karpov sigri 4:2
Tímamynd: Pjetur
„Ltklega veit ég meir um Karpov
og skákmennsku hans en hann um
mína, enda eru miklu fleiri af hans
skákum skráðar niður en rnínar,"
sagði Jóhann Hjartarson, en Jó-
hann er nú að leggja í hann til
Seattle í Washingtonríki BNA.
Jóhann og aðstoðarmenn hans;
Margeir Pétursson, Elvar Guð-
mundsson, Helgi Ólafsson og Jón
L. Árnason leggja af stað á morgun
og ætla sér viku til að venjast
staðháttum en einvígi Jóhanns og
Anatoly Karpovs hefst þann 28.
janúar.
Jóhann var bjartsýnn í gær en
sagðist þó ekki búast við að sigra
Karpov. „Karpov er afar sterkur
skákmaður og 35 stigum hærri en
ég samkvæmt stigatöflu Alþjóða
skáksambandsins. Við höfum
rannsakað rækilega skákir Karpovs
en hvort við höfum komið auga á
einhverja sérstaka veikleika hjá
honum vil ég ekki nefna hér. Ætli
hann vinni ekki með fjórum vinn-
ingum gegn tveim," sagði Jóhann.
I einvígi þeirra Jóhanns og Karp-
ovs verða tefldar sex skákir og
hefst sú fyrsta laugardaginn 28.
janúar eins og áður segir, en sú
síðasta verður tefld þann 8. febrú-
ar.
Jóhann Hjartarson.
Standi þeir þá jafnir verður teflt
tveggja skáka einvígi þann 9. og
11. febrúar og verði þá enn jafnt,
verður tefldur bráðabani og telst sá
sigurvegari sem fyrr vinnur skák.
Einvígisskákirnar hefjast kl.
fimm að staðartíma sem er kl. 01
eftir miðnætti að íslenskum tíma
og aðspurður um hvort sjónvarpað
yrði beint frá einvíginu frá Stöð 2
sagði Páll Magnússon fréttastjóri
Stöðvar 2 það í athugun en vegna
þess á hvaða tíma einvígið færi
fram væri það fremur ólíklegt.
Beint sjónvarp á vegum Sjón-
varpsins mun ekki á döfinni. - sá
Búið að landa 100.000 tonnum það sem af er loðnuvertíðinni.
Veiðar hafa gengið vel utan óhapp fyrir austan land í fyrrinótt:
Skullu saman í
radíósambandi
Það sem af er loðnuvertíðinni er
búið að landa rúmlega 106.000 tonn-
um af loðnu hringinn í kringum
landið, en loðnukvóti okkar í ár er
rúmlega 800.000 tonn. Mest er veið-
in á svæðinu í kringum Reyðarfjarð-
ardýpi. Tvö loðnuskip lentu í hörð-
um árekstri á miðunum í fyrrinótt.
Atburðurinn átti sér stað austur af
landinu um 58 mílur austur af Seley.
Þrátt fyrir áreksturinn voru skipin í
talsambandi sín á milli. Allur ís-
lenski loðnuflotinn er að veiðum á
þessum sömu slóðum, auk tuttugu
til þrjátíu norskra og færeyskra
skipa. Skipin sem lentu í árekstrin-
um voru Albert GK og Jón Kjartans-
son SU. Að sögn lögreglunnar á
Seyðisfirði, sem vann að rannsókn
málsins í gær, var Albert GK að
kasta, kominn með vír og troll út en
Jón Kjartansson skammt frá honum
og í þann mund að koma sér í burtu.
Svo illa vildi til að skipin skullu
saman, stefni í stefni og þrátt fyrir
að skipstjórar þeirra hafi vitað hver
af öðrum og verið í radíósambandi
náðu þeir ekki að afstýra slysinu.
Albert GK var með togljósin kveikt,
en Jón Kjartansson eins og áður
sagði ekki með neitt úti.
Slys urðu ekki á mönnum og
skipin aldri í neinni hættu. Þó kom
gat á stefni beggja skipanna og varð
að dæla 250 tonnum af loðnu úr
forlest Jóns Kjartanssonar til að
stöðva leka inn í skipið. Sjópróf
vegna málsins munu fara fram í dag.
-ág
Hafnarfjörður:
18 bílar
skemmast
Óvenjumargir árekstrar urðu í
Hafnarfirði í gær. Frá klukkan
7:00 um morguninn og fratn til
17:00 voru árekstrarnir orðnir 8
og átján bílar höfðu skemmst. í
öllum tilfellum urðu skemmdir
ekki miklar og engin slys á fólki.
SSH