Tíminn - 18.01.1989, Blaðsíða 5

Miðvikudagur 18. janúar 1989
Tíminn 5
Steingrímur Hermannsson segir það útilokað að hætta verðstöðvun
þann 27. febrúar, m.a. vegna krafna fyrirtækja um gjaldskrárhækkanir:
Verðstöðvun áfram
í einhverri mynd!
Steingrímur Hermannsson forsætisráðherra sagði á al-
mennum stjórnmálafundi í Hvoli á Hvolsvelli um síðustu
helgi að útilokað væri að hætta verðstöðvun þann 27.
febrúar næst komandi. Hún yrði að vera áfram í einhverri
mynd. Forsætisráðherra benti á í þessu sambandi að kröfur
væru uppi um miklar gjaldskrárhækkanir fyrirtækja þegar
verðstöðvun lyki og nefndi sem dæmi að Landsvirkjun
hefði sótt um 30% hækkun.
„Slíkt kemur auðvitaö ekki til
greina“, sagði Steingrímur. Hann
bætti því við að Landsvirkjun yrði
að endurskoða kröfugerð sína með
hiiðsjón af því ástandi sem ríkti í
þjóðfélaginu og lcngja til dæmis
þann tíma er áætlaður væri til að
greiða upp skuldir fyrirtækisins.
Ríkisstjómin kom saman til
fundar fyrir hádegið í gær m.a. til
að ræða væntanlegt framhald efna-
hagsaðgerða. Halldór Ásgrímsson
sjávarútvegsráðherra og Jón
Baldvin Hannibalsson utanríkis-
ráðherra voru ekki á fundinum en
þeir eru erlendis um þessar
mundir. Á fundinum í gær var til
að mynda rætt um ábyrgð ríkisins
á skuldabréfum Átvinnutryg-
gingarsjóðs. Til að taka af öll
tvímæli um ábyrgð ríkissjóðs á
skuldbindingum Atvinnutryg-
gingarsjóðs samþykkti ríkisstjórn-
in á fundi sínum að loka málsliður
6. greinar bráðabirgðalaga um
sjóðinn falli niður, en þar segir
orðrétt: „Ber sjóðurinn ábyrgð á
greiðslu þeirra skuldabréfa með
eignum sínum". í staðinn komi nýr
málsliður svo hljóðandi: „Ríkis-
sjóður ábyrgist skuldbindingar
Atvinnutryggingarsjóðs og greiðir
þær, ef eignir og tekjur hans
hrökkva ekki til".
Með þessari breytingu eru tckin
af öll tvímæli um það að ríkissjóður
muni taka á sig ábyrgð á skuldbind-
ingum sjóðsins. Er breytingin í
samræmi við hliðstæð ákvæði ann-
arra laga um sjóði og stofnanir
ríkisins, svo sem laga um Stofn-
lánadeild landbúnaðarins,
landnám, ræktun og byggingar í
sveitum, svo og laga um Fiskveiöa-
sjóð islands.
Ríkisstjórnin kemur aftur saman
til fundar á morgun og er búist við
að þar verði jafnvel gengið frá
uppkasti að endanlegum tillögum
um frekari aðgerðir í efnahagsmál-
um. Trúlegt er talið að þar verði
lagt til að verðstöðvun í einhverri
mynd verði framlengd. Jafnframt
er búist við að í efnahagshugmynd-
um ríkisstjórnarinnar muni felast
atriði sem rniði að því að koma til
móts við verkalýðshreyfinguna og
kröfugerð hennar á næstu vikum
og mánuðum. Eftir sem áður mun
ríkisstjórnin ekki telja vera svig-
rúm fyrir almennar launahækkanir
en hún niun vera til viðræðu um
leiðir til að lækka verð á matvöru,
annað hvort með auknum niður-
greiðslum eða jafnvel breyttu stigi
söluskatts. - ág
__Skilanefnd ávöxtunarsjóða Ávöxtunar sf. er svartsýn á lausn fyrr en seint á þessu ári:
Eignir sjóðsmanna rýrnað
um 75% vegna eignabrasks
Aðilar sem eiga innistæður í Verðbréfasjóði Ávöxtunar sf.
og Rekstrarsjóði Ávöxtunar sf. munu að öllum líkindum ekki
fá nema 30-50% af nafnverði bréfanna úr frystingu seint á
þessu ári.
Tapið er slíkt að sá sem lagði t.d.
tíu þúsund krónur inn til ávöxtunar
á miðju sumri í fyrra, fær ekki nema
um þrjú til fimm þúsund krónur
útborgaðar eftir nokkra mánuði og
líkast til ekki fyrr en seint á þessu
ári. Tap á tíu þúsund króna „inn-
eign“ er í minnsta lagi um níu
þúsund krónur miðað við nafnvexti
á bankareikningi á svipuðum tíma. í
heildartölum hefur skilanefnd ávöxt-
unarsjóðanna nú sagt að ekki séu til
nema öðru hvoru megin við hundrað
milljónir króna, en framreiknaðar
kröfur eru ekki undir 450 milljónum
króna þessadagana. Miðaðvið 1.100
kröfuaðila, með að jafnaði um 400
þúsund króna inneign, má búast við
að sami meðaleigandi fái aðeins um
90 þúsund krónur seint á þessu ári,
eða á bilinu 20-30% af gengisreikn-
uðu verði.
Töpuðu gífurlega á
gjaldþroti Avöxtunar sf.
Á fundi sem skilanefndin hélt í
gær kom fram að alls hafa um 1.100
einstaklingar og fyrirtæki lýst kröf-
um á hendur sjóðunum. Sjóðirnir
eru ekki gjaldþrota, en á sama tíma
er verið að vinna í gjaldþrotamáli
Ávöxtunar sf., sem var nokkurs
konar verktaki er tók að sér að
ávaxta fé verðbréfasjóðsins og
rekstrarsjóðsins. Skilanefnd sjóð-
anna sem nú starfar eins og stjórn
þeirra, hefur lýst 70 milljóna króna
kröfu í þrotabú Ávöxtunar sf. og
auk þess opinni kröfu er nemur 100
milljónum króna. Ekkert er vitað
hversu mikið fæst upp í þessar
kröfur. Það sem mestri óvissu veldur
er sú staðreynd að Ávöxtun sf.
starfaði sem verktaki fyrir sjóðina
og átti fjárstreymi sér stað milli
sjóðanna og verktakans, sem ekki er
hægt að fylgja eftir að fullu. Gestur
Jónsson, hrl., sem situr m.a. í skila-
nefnd, staðfesti í gær að oft vantaði
kröfuréttarlegt skjal á móti úttekt
verktakans úr sjóðunum. Því verður
tapið af viðskiptum sjóðsstjórnar-
manna við sjálfa sig í stjórn Ávöxt-
unar sf. óljóst þangað til endanlegt
uppgjör liggur fyrir frá hendi skipta-
ráðanda Ávöxtunar sf.
Slóð Péturs og Ármanns
Skilanefndin hefur einnig lýst
kröfum á hendur þrotabúi Hjartar
Nielsen hf., er nemur tæpum tuttugu
milljónum króna. Eftir er að lýsa
kröfum í þrotabú Hughönnunar hf.
og Kjötmiðstöðvarinnar hf. og á
hendur fleiri aðila og eru það kröfur
er mælast í tugum milljóna króna.
Áðurnefnd þrjú hlutafélög voru öll í
eigu Péturs Björnssonar og Ár-
manns Reynissonar, sem einnig áttu
Ávöxtun sf.
Áþreifanlegustu eignir sjóðs-
bréfaeigenda eru aðeins um 20 millj-
ónir í óseldum fasteignum, en þar er
um að ræða íbúðir og húsnæði sem
verið er að breyta í íbúðir víðs vegar
á Stór-Reykjavíkursvæðinu. Annars
vegar er um að ræða einfaldar fjár-
kröfur á viðskiptareikningum fjölda
aðila. Hefur skilanefndin þurft að
grípa til þess að greiða afborganir af
húseignum þessum til að sjóðsfélag-
ar gætu þó haldið í einhverjar eignir.
E.t.v. 90 þús. af
400 þús. kr. „inneign“
Nær allir sjóðsbréfaeigendur lýstu
kröfum í sjóðina til skilanefndar,
eða 99% eigenda. Þetta eru um
ellefu hundruð aðilar. Samtals áttu
þeir um 250 milljónir inni í sjóðun-
um til samans talið í nafnvirði. Þessi
„inneign" er talin nema um 450
milljónum miðað við gengi þessar
vikurnar. Ef við reiknum út frá
gengisupphæðinni (450 milljónum)
er meðal inneign sjóðsbréfaeigenda
um 400 þúsund krónur. Hver þeirra
getur hins vegar ekki átt von á að fá
útborgaðar nema um 90 þúsund
krónur miðað við sama meðaltal.
Þessi tala getur þó lækkað áfram því
ekki er útlit fyrir að skilanefndin geti
borgað út í nafni sjóðanna fyrr en í
fyrsta lagi eftir allmarga mánuði og
jafnvel ekki fyrr en seint á þessu ári.
Þó er ekki hægt að slá því föstu að
það verði fyrr en á næsta ári.
70% rýmun
Við skulum taka dæmi af manni
sem átti tuttugu þúsund krónur í
ágúst síðastliðnum og lagði tíu þús-
und krónur inn til ávöxtunar í
Verðbréfasjóði Ávöxtunar sf.
skömmu áður en frostið skall á og
sjóðunum var lokað. Hann leggur á
sama tíma tíu þúsund krónur í
ávöxtun á eðlilegum kjörum í banka.
Ef hann er heppinn fær hann hátt í
þrjú þúsund krónur útborgaðar úr
sjóðnum. Miðað við hátt í 20%
ársávöxtun í heilt ár, frá ágúst í fyrra
til sama tíma í ár, fær hann tæpar tólf
þúsund krónur út úr bankanum, en
hefði reyndar getað tekið hluta þess
út hvenær sem er á þessum tíma.
Hann tapar því um níu þúsund
krónum á því að hafa ekki lagt allar
tuttugu þúsundirnar inn á banka-
ávöxtun. í staðinn fyrir að eiga 24
þúsund krónur í hendinni á hann
aðeins 12 þúsund öruggar krónur,
en getur átt von um að fá kannski
þrjú þúsund krónur frá skilanefnd-
inni, eða samtals 15 þúsund krónur
af þessum tuttugu þúsundum sem
hann átti í ágúst síðastliðnum. Tíu
þúsund krónur hafa einfaldlega rýrn-
að um 70% í beinum útreikningi, en
eftir er að taka tillit til verðbólgunn-
ar (ca 15% á þessum tíma) og
óhagræðis af frystingunni, auk þess
sem ekki er víst að féið fáist leyst út
fyrr en mörgum mánuðum síðar.
KB
Örlög Arnarflugs ráöin innan skamms:
Enn er leitað lausna
„Það verður reynt að leiða Arn-
arflugsmálið til lykta innan mjög
skamms tíma,“ sagði Steingrímur
J. Sigfússon samgönguráðherra f
gær.
Vandræði Amarflugs voru til
umræðu á ríkisstjórnarfundi í gær
og sagði Stcingrímur að í raun
væru þrfr möguleikar eftir í stöð-
unni nú. í fyrsta lagi að útvega
nægilega mikið fé til að koma
fjárhag féiagsins uppfyrir núilið.
Steingrímur sagði að lítið bólaði á
slíkri lausn.
I öðru lagi væri að koma á
samrekstri Flugleiða og Arnarflugs
eða sameiningu félaganna en ef
það ekki tækist heldur væri þriðji
möguleikinn eftir; gjaldþrot Am-
arflugs.
Steingrímur J. Sigfússon vildi
ekki segja hvenær úrslit fengjust í
málinu en sagði að það yrði innan
mjög skamms tíma „samkvæmt
almennri málvenju,“ eins og hann
orðaði það. - sá