Tíminn - 08.02.1989, Blaðsíða 5

Miðvikudagur 8. febrúar 1989
Tíminn 5
Búðarhnupl fyrir 1.000 milljónir á íslandi?:
Þjófnaður í verslunum Hagkaups jókst nokkuð á s.l. ári.
Talið er að hann hafi þá numið um 100 milljónum króna. Um
100 viðskiptavinir voru kærðir til Rannsóknarlögreglunnar á
árinu vegna búðarhnupls og tveir starfsmenn reknir vegna
þjófnaðarmála. Vegna þessa hefur verið gripið til hertra
öryggisráðstafana sem m.a. felast í því að staifsmönnum er
skylt að fara um starfsmannainngang verslananna og þar er
tekin stikkprufa á áttunda hverjum manni.
Velta Hagkaups var rúmlega 6
milljarðar króna á s.l. ári. Sé þjófn-
aður álíka í öðrum verslunum lands-
ins má áætla að hann geti í heild
numið um 1.000 milljónum króna á
öllu landinu. (Sú upphæð svarar til
um 4.000 kr. á hvern íslending.)
Þessar upplýsingar um Hagkaup
koma fram í fréttabréfi fyrirtækisins
og í viðtali við Jón Ásbergsson
forstjóra.
Róttækar aðgerðir
í fréttabréfinu er haft eftir Þor-
steini Pálssyni sölustjóra að vegna
þeirrar miklu rýrnunar sem varð í
verslunum Hagkaups á s.l. ári hafi
þótt brýnt að grípa til róttækra
aðgerða, sem m.a. felist í nýjum og
hertum reglum við móttöku á vörum
og umgengni starfsfólks í verslunum.
Alls er rýrnunin sögð á bilinu
100-150 milljónir á árinu. Þorsteinn
segir að skipta megi henni í þrjá
flokka: I fyrsta lagi eðlilega rýrnun
t.d. á ávöxtum og kjöti sem rýrni við
geymslu. í öðru lagi skemmdum á
vörum við meðferð á vörum við
móttöku og geymslu. Og í þriðj a lagi
það sem kallað sé „óþekkt rýrnun",
sem ekki verði rakin til annarra en
þeirra sem selja fyrirtækinu vörur,
viðskiptavinanna og starfsfólksins.
Þjófnaður jókst í fyrra
Tíminn spurði Jón Ásbergsson,
forstjóra hvort hið síðasttalda, þ.e.
rýrnun vegna þjófnaðar, hafi aukist
á s.l. ári. Jón sagði slíka rýrnun í
mörg ár hafa legið á bilinu 1-1,5%.
Núna undanfarið hafi hún hins vegar
legið nær því að vera 1,5% til 2%,
sem þá þýðir 90-120 milljónir miðað
við ársveltu Hagkaups.
Ungir, aldnir, ófrískir. Það virðist ekki skipta máli. Ótrúlegasta fólk hnuplar.
Spurður sagðist Jón ekki hafa
nokkra ástæðu til að ætla að þetta
hlutfall væri neitt öðruvísi í Hag-
kaupi heldur en öðrum álíka rekstri.
Þessar tölur væru enda ekkert frá-
brugðnar því sem hann þekkti er-
lendis frá né heldur að þær hafi
komið mönnum í svipuðum rekstri
hér heima neitt á óvart, miðað við
það sem þeir könnuðust við úr eigin
rekstri.
Leitað á starfsfólki
Haft er eftir Þorsteini í fréttabréf-
inu að reynt verði að taka þannig á
málum að aukið eftirlit og öryggis-
gæsla bitni ekki á þeim er síst skyldi.
Það segi sig þó sjálft að viss óþægindi
fylgi því fyrir fólk að þurfa að
gangast undir strangar reglur. „Við
höfum t.d. orðið að setja þá reglu að
starfsfólki sé óheimill aðgangur að
versluninni i Kringlunni nema um
starfsmannainngang. Þá höfum við
sett þar upp sérstakan stikkprufu-
mæli sem velur að jafnaði úr áttunda
hvern starfsmann sem fer um starfs-
mannainnganginn. Viðkomandi þarf
að gera grein fyrir þeim vörum sem
hann kann að vera með í innkaupa-
pokum og ég verð að segja að þetta
fyrirkomulag hefur gefist mjög vel. “
Um 63% veltuaukning
milli ára
Að sögn Jón var velta Hagkaups
um 6,2 milfjarðar króna (þar af 2,5
milljarðar í Kringlunni) á s.l. ári,
sem er 63% hækkun heildarveltu frá
árinu 1987. Til samanburðar má
nefna að velta allrar smásöluverslun-
ar í landinu á tímabilinu jan.-nóv-
ember á s.l. ári varð aðeins 15,5%
meiri en á sama tímabili 1987, sam-
kvæmt greinargerð fjármálaráðu-
neytisins. Smásöluverslunin vartalin
rúmlega 54 milljarðar árið 1987 og
gæti því hafa orðið 62 til 63 milljarð-
ar á nýliðnu ári, eða um tífalt meiri
en velta Hagkaups.
Samt þarf hagræðingu
Þótt veltan og veltuaukningin sé
Búðahnuplarar eru ótrúlega bíræfn-
ir. Hér sést einn stinga á sig kjötlæri.
mjög mikil segir Þorsteinn sölustjóri
stjórnendur Hagkaups nú þurfa að
stfga á brentsurnar og grípa til
hagræðingaraðgerða í því skyni að
bæta reksturinn. Það sé ekkert
launungarmál að rekstur verslana,
ekki síst matvöruverslana, hafi geng-
ið erfiðlega á s.l. ári. Enda hafi
gríðarleg samkeppni m.a. leitt til
þess að margar stórar matvöruversl-
anir hafi orðið gjaldþrota. „Það
furðulega er, að síðan geta keppi-
nautar okkar, sem hafa orðið gjald-
þrota með yfir 100 millj. króna
gjaldþrot, opnað nýjar verslanir dag-
inn eftir.“
I hagræðingarskyni segir sölustjóri
m.a. hafa verið gripið til þess að
draga úr yfirvinnu, stytta verslunar-
tíma, draga úr auglýsingakostnaði,
draga úr ráðningum á fólki í stað
þeirra sem hætta og að fækka auka-
fólki. Jafnframt sé stefnt að því að
skera niður viðhalds- og flutnings-
kostnað eins og mögulegt sé á næst-
unni. - HEI
ST0LID FYRIR 100
MILLJ.ÍHAGKAUPI
Friðriki Sophussyni vikið úr ræðustóli á Alþingi
vegna óþinglegrar fyrirspurnar til viðskiptaráðherra:
Hvað gera þeir sem
ekki naga blýanta?
Harðar deilur spunnust á þingi i
gær vegna fyrirspurnar Friðriks
Suphussonar til Jóns Sigurðssonar
viðskiptaráðherra um vinnubrögð í
Seðlabanka Islands og var spyrjandi
á endanum rekinn úr púlti af þing-
forseta. Fyrirspurnin snérist í stuttu
máli um hvort viðskiptaráðherra
væri sammála yfirlýsingum Jóns
Baldvins Hannibalssonar um að 150
af 166 starfsmönnum Seðlabankans
starfi við að naga blýanta.
Guðrún Helgadóttir forseti sam-
einaðs Alþingis hafði áður fengið
fyrirspurnina í hendur og úrskurðað
hana óþinglega og ekki hæfa til
flutnings. Friðrik undi ekki þeim
úrskurði og tók þá ákvörðun að bera
málið undir þingheim í almennri
atkvæðagreiðslu. Óskað var eftir
nafnakalli og urðu úrslit leika þau að
alþingismönnum þótti ekki við hæfi
að leyfa fyrirspurnina og var hún
felld með 28 atkvæðum, gegn 23,
fjórir greiddu ekki atkvæði og átta
voru fjarstaddir. Sjálfstæðisflokkur
og Kvennalisti, ásamt einum þing-
manni Borgaraflokksins Inga Birni
Albertssyni greiddu atkvæði með að
fyrirspurnin yrði leyfð, þingmenn
stjórnarflokkanna sögðu nei. Aðrir
þingmenn Borgaraflokks en Ingi
Björn sátu hjá.
Friðrik Sophusson var stöðvaður
af Guðrúnu Helgadóttur forseta
sameinaðs þings, er hann tók til máls
um þingsköp og ræddi ummæli Jóns
Baldvins frá því á Akureyrarfundin-
um efnislega. Friðrik sagði í samtali
við Tímann að hann teldi úrskurð
þingforsetans rangan og augljóst
brot á þingsköpum Alþingis. Guð-
rún tók fram að með fyrirspurninni
væri verið að biðja um álit viðskipta-
ráðherra á ummælum utanríkisráð-
herra og það hvíldi talsverð ábyrgð
í höndum forseta ef hann tæki upp
mál sem gætu orðið þinginu til
vanvirðu. Rök Friðriks voru þau að
Jón Baldvin hefði haft í frammi
alvarlegar ásakanir á starfsmenn
stofnunar sem viðskiptaráðherra
væri í forsvari fyrir og þessar ásakan-
ir væru ekki einkamál viðkomandi
ráðherra heldur til vanvirðu fyrir
þingmenn alla sem ætluðust til að
þjóðin tæki þá alvarlega.
í fyrirspurninni var m.a. spurt
hvort farið hefði fram könnun á
vinnubrögðum starfsfólksins, hvaða
16 starfsmenn Seðlabankans ynnu
við annað en að naga blýanta, og
hvaða aðgerðum ráðherra hygðist
beita til að koma í veg fyrir að slík
vinnubrögð viðgengust. Ef við-
skiptaráðherra væri ekki sammála
Friðrík Sophusson, alþingismaður.
yfirlýsingum Jóns Baldvins, ætlaði
hann þá ekki að hreinsa starfsfólk
bankans af þessum áburði.
Þess má svo til gamans geta að nú
eru líkur til að 167. starfsmaðurinn
bætist á launaskrá Seðlabankans, en
það er Ólafur ísleifsson fyrrum efna-
hagsráðgjafi rfkisstjórnar Þorsteins
Pálssonar. Tímanum er ekki kunn-
ugt um hvort hann er ráðinn til að
naga blýanta eða ekki. - ág
Hugðist
„teika“
en varð
undir bíl
Ungur drengur fótbrotnaði í gær-
dag er hann hljóp fyrir bíl á mótum
Klyfjasels og Jaðarscls. Talið er víst
að hann hafi ætlað að „teika“ bíl sem
kom úr gagnstæðri átt.
Að sögn lögreglunnar í Reykjavík
hefur mikið verið kvartað undan
þessum glannaskap hjá krökkum á
undanförum dögum. Lögreglan vildi
koma því á framfæri við foreldra að
þeir brýndu það fyrir börnum sínum
hve mikil hætta getur falist í þessum
leik. SSH
I Aldraðir þurta líka
að terð'jst — sýnum
þeim tillitssemi
I I ||UljJFERQAR