Tíminn - 14.03.1989, Page 9

Þriðjudagur 14. mars 1989
Tíminn 9
VETTVANGUR
Á morgun, miðvikudaginn 15.
mars, ganga stúdentar við Háskóla
íslands að kjörborðinu og kjósa til
Stúdenta- og Háskólaráðs. Allir
skráðir stúdentar hafa atkvæðis-
rétt. Tvær fylkingar bjóða fram:
Röskva, samtök félagshyggjufólks
í H.Í., og Vaka, félag lýðræðissinn-
aðra stúdenta. Kosningabaráttan
hefur verið óvenjuhörð og átök
milli fylkinganna mikil og óvægin.
Stúdentaráð:
Starfið í vetur
í Stúdentaráði sitja 30 fulltrúar
og eru 15 kjörnir á hverju ári til
tveggja ára í senn. Síðastliðið ár
kom upp sú staða að hvor fylking
hafði 15 fulltrúa og því var enginn
meirihluti fyrir hendi. Vegna þessa
skiptu fylkingarnar með sér
störfum. Vaka tók að sér rekstur
skrifstofu Stúdentaráðs og stjórn
þess en Röskva sá um lánamál og
fór með stjórn Félagsstofnunar
stúdenta. í upphafi gekk samstarf-
ið vel, en þegar á leið kom upp
ágreiningur milli fylkinganna.
Vaka þverbraut samstarfssamning
þann sem í gildi var og reyndi að
spilla fyrir samkomulagi Röskyu
Stúdentaráðskosningar 1989:
ROSKVA
Samfylking félagshyggjufólks
og hinna námsmannahreyfing-
anna, Sambandi ísl. námsmanna
erlendis, Bandalagi sérskólanema
og iðnnema við stjórnvöld um
hækkun námslána. Vegna þessa sá
Röskva sig knúna til þess að segja
upp þessum samstarfssamningi og
lagði jafnframt fram vantraust á
stjórn og formann SHÍ.
Röskva eða Vaka?
En fyrir hvað standa þær fylking-
ar sem bjóða fram? Röskva er
breiðfylkingfélagshyggjufólks. Að
félaginu standa óflokksbundnir
vinstrimenn ásamt fólki úr þeim
flokkum sem kenna sig við jafnað-
ar-, jafnréttis- og samvinnustefnu.
Að Vöku standa hins vegar ungir
hægrimenn og hefur félagið gegn-
um árin verið uppeldisstöð fyrir
unga sjálfstæðismenn. Þannig er
nær öll núverandi forysta Sjálf-
stæðisflokksins upprunnin úr Vöku
að formanni flokksins meðtöldum.
Við í Röskvu höfnum hins vegar
beinum flokkspólitískum áhrifum
á starfsemi Stúdentaráðs, en tök-
um afstöðu til mála á grundvelli
þeirrar lífsskoðunar sem félags-
hyggjan er.
Um hvað er kosið?
Helsta ágreiningsmál milli fylk-
inganna fyrir kosningarnar nú er
nýgert samkomulag námsmanna
við stjórnvöld um hækkun náms-
lána í þremur áföngum. Þar setja
Vökumenn sig upp á móti svoköll-
uðu tekjutilliti. Tekjutillitið gerir
það að verkum að þeir sem við
verst kjör búa fá mesta hækkun, en
því hærri sem tekjur námsmanns
eru, því lægri verður hækkun lán-
anna í krónutölu. Allur þorri
námsmanna fær verulega kjarabót,
en þeir fáu sem hafa mjög háar
tekjur (yfir 500.000 á sumri) fá
lægra lán en áður, enda þurfa þeir
ekki á félagslegum framfærslulán-
um að halda í sama mæli og hinir.
Þetta er sá hópur sem Vaka er að
verja, en í vetur lagði Vaka til flata
bráðabirgðahækkun til ákveðinna
hópa án tillits til tekna eða félags-
legra aðstæðna. Einstaklingur með
heila milljón i árstekjur hefði sam-
kvæmt þessu fengið sömu hækkun
og tveggja barna einstætt foreldri
með 150.000 krónur í sumartekjur!
Af öðrum málum sem deilt er
um má nefna garðabyggingar, út-
gáfumál, hlutverk Stúdentaráðs og
að sjálfsögðu menntamál almennt.
Stúdentar, mætum
á kjörstað!
Vegna þeirrar tvísýnu stöðu sem
nú er í Stúdentaráði getur hvert
atkvæði skipt sköpum. Því er
mikilvægt að allt félagshyggjufólk
mæti á kjörstað og hrindi þeirri
sókn sem hægrimenn innan Há-
skólans hafa verið í síðastliðin tvö
ár. Sá sem situr heima greiðir
Vöku atkvæði sitt. í annað sinn
býður félagshyggjufólk fram sam-
eiginlega undir merki Röskvu.
Stúdentar, tryggjum Röskvusigur í
kosningunum á morgun og grcið-
um V-listanum atkvæði.
Runólfur Ágústsson,
laganemi.
Gylfi Guðjónsson:
Frá Isafjarðardjúpi að vetrarlagi
Eftir góða árshátíð Djúpmanna er þægiiegt að setjast við
ritvélina, hugsa og láta síðan fingur ráða ferðinni. I
blíðviðrinu hér í Mosfellssveit er þó kyrrðin rofin með
heimsókn ungs manns.
Hann sagði sínar farir ekki
sléttar. Hann hafði gegnum tíðina
staðið í bréfaskriftum við unga
stúlku í Austurríki og sá þáttur
gengið vel. í bréfunum kom fram
að þau voru bæði ánægð með sig
en hún sagðist vera stór (large).
Við komuna núna um daginn til
Austurríkis sá hann loksins elsk-
una sína gegnum glerrúðurnar í
flughöfninni. - Fyrst horfði hann á
hnén, síðan sá hann mjaðmirnar,
þá brjóstin og axlirnar. Eftir það
hreyfðust augun á honum hægt
upp á við og námu staðar við
höfuðhæð stúlkunnar. Þórólfur
skinnið er nú ekki í smærra lagi,
hann er 1.90 m á hæð. Stúlkan var
2.10 m á hæð að hans sögn. Hann
fór með henni 200 km veg, hún
bakaði fyrir hann köku og síðan
spjó hann. Honum þótti kakan
slæm.
í mínum augum hefur Vegagerð
ríkisins ávallt verið stór, starfs-
menn hennar valdamiklir og alls
ráðandi. Ég held að aldrei hafi
birst á prenti sú ferðasaga, sem hér
kemur á eftir.
Um tíðina hafa drengirnir mínir
verið í sveit við ísafjarðardjúp.
Sjálfur ólst ég þar upp og leið vel í
uppvextinum, og vildi ég gefa þeim
það besta sem ég átti til. Að venju
fór ég að Djúpi ýmissa erinda og
föst var haustferðin, sækja slátur,
saltkjötskútinn frá henni Lóu og
ýmislegt annað sem lagðist til og
kippa þá stráknum með í leiðinni.
Eg fór ferðina í október 1979.
Bíllinn var lítill, gulur fólksbíll
með drifi á framhjólum. Ferðin
gekk bærilega vestur en það lagðist
að mér illur grunur varðandi
Þorskafjarðarheiðina til baka. Ég
vék þeim hugsunum frá mér,
veðurútlit var ekki tvísýnt að ráði
og við Djúp voru menn á bílum
varðandi frumrannsóknir vegna
fiskeldis að Nauteyri og dráttarbíll
frá GG með búnað og mannskap
frá Jarðborunum ríkisins. Annað
fólk var á ferð og ég hugsaði með
mér að Þorskafjarðarheiði hlyti að
verða mokuð. Á þeim tíma var
Þorskafjarðarheiði mokuð með
höppum og glöppum eftir því
hvernig lá á stjórnendum Vega-
gerðarinnar hverju sinni. Ef stór
bylur kom, var heiðin ekki mokuð
fyrr en í júní næsta ár. Djúpbátur-
inn Fagranes var þá oft eina sam-
gönguleiðin frá innanverðu ísa-
fjarðardjúpi við umheiminn.
Heimaslátrunin gekk vel við
Djúp, strákurinn minn var ánægð-
ur með tilveruna og lífið gekk allt
sinn vanagang. Saltað var í
kjötkútinn að Hallsstöðum og allt
undirbúið fyrir brottför yfir
Þorskafjarðarheiði. Ég kíkti á
næstu bæi og nieðal annars að
Laugarási. Þar bjuggu þá Margrét
og Jón og var þeim talið til ágætis
að halda uppi nyrstu gróðurhúsum
í heimi. Rófur spruttu afar vel hjá
þeim hjónum og gaukuðu þau að
mér 25 kg rófupoka er ég kvaddi
þau. - Sá misbrestur varð á þessari
annars ágætu ferð að það gránaði
vel niður fyrir hlíðar.
Að morgni brottfarardags lagðist.
uggurinn að mér aftur. Skyldu þeir
moka? - Ljóst var að heiðin var
ekki færdráttarbílnum frá Jarðbor-
unum ríkisins, ekki fær bílaleigubíl
fiskeldismanna og ekki fær litla
bílnum mínum. Ég hringdi í Vega-
gerðina á ísafirði og ræddi við
frænda minn Jón Kristin. Hann
taldi öll tormerki á að heiðin yrði
rudd en vildi athuga málið. Nokkru
síðar ræddi ég aftur við frænda
minn Jón Kristin. Hann taidi að
heiðin yrði ekki rudd en benti mér
á að hafa samband við höfuðstöðv-
ar Vegagerðar ríkisins í Reykja-
vík. Ég hringdi þangað og var
ákaflega vel tekið í þessu símtali.
Þeir skýrðu mér frá því, að Vega-
gerðin á Isafirði stjórnaði snjó-
mokstri yfir Þorskafjarðarheiði en
ekki þeir fyrir sunnan. Þeir voru
eiginlega hissa á því að heiðin
skyldi ekki vera rudd. Það fór um
mig fagnaðarbylgja og ég hringdi í
Jón Kristin frænda á ísafirði. Hann
skýrði mér stuttlega frá því, að
Þorskafjarðarheiði væri ekki á
mokstursáætlun, en vesturfirðirnir
yrðu mokaðir fyrir þá sem hyggju
á ferð í höfuðstaðinn. Það varð fátt
um kveðjur en trúlega hafa margir
hlustað á þessi símtöl við ísafjarð-
ardjúp, því þá var sveitasíminn
virkur.
Engilbert á Hallsstöðum tróð
saltkjötskútnum inn í litla bílinn.
Þar á eftir kom brúsi með blóði,
nokkrir sviðahausar og lappir.
Vélindu og slög fylgdu með, síðan
nýtt kjöt til hátíðabrigða, hangi-
kjötið beið lengur fram til hausts-
ins. Það skyldi sent með Ríkisskip.
Vömbum var komið fyrir og öllu
sem þeim fylgir. Rófupokinn lét
fara vel um sig í öllu þessu, sumar-
kaupinu stráksins var stungið í
umslag og honum fengið.
Góðu sumri var lokið við ísa-
fjarðardjúp og það var öllum ljóst.
Kveðjustundin var stutt á hlaðinu,
litli guli bíllinn ók af stað út
ísafjarðardjúþ fullhlaðinn með
strákinn harðánægðan í framsæt-
inu. - Hann vissi ekki hvílíkt
áhyggjuefni þessi ferð var föður
hans og heimilisfólkinu að Halls-
stöðum.
Vegalengdin milli Reykjavíkur
og Djúps er um 350 km, sé ekið
Dali og Þorskafjarðarheiði. Leiðin
út ísafjarðardjúp, ísafjörður, vest-
urleiöin um Barðaströnd er milli
700 og 800 km. Það gekk sæmilega
út Djúp. A Isafirði um kl. 19:00
hafði ég samband við Karl frá
Ármúla, til að fá ráðleggingu.
Hann var ekki heima. Það var farið
að snjóa og komið myrkur. Mér
var þó ráðlagt að fara strax eða
ekki. - í Dýrafirði villtumst við en
nutum góðrar leiðsagnar fólks þar
á bóndabæ. Ég hafði aldrei fyrr
verið hrakinn til þess að fara þessa
leið og var því ókunnugur. Yfir
Rafnseyrarheiði var snjór og flug-
hálka. Ríkisútvarpið flutti ágætt
leikrit framsett af leikhóp frá ísa-
firði. Það var eitthvað um bíl sem
var að fara fram af hengiflugi. Það
fór hrollur um mig að hlusta á þetta
yfir þessa viðsjárverðu heiði. Ég
mætti engum bíl og ekkert mátti
koma fyrir.
Það var enginn í Flókalundi,
Barðaströndin var greiðfær,
tunglskin og ferðin gekk vel. Upp ■
Klettshálsinn bætti í snjókomuna
og engum bíl hafði ég mætt. Færðin
þyngdist, það var kominn bylur.
Ég setti keðjur á framhjólin en
hafði það ekki upp. Nægur matur
var fyrir hendi og ég hafði hitunar-
tæki í bílnum ef hann færi út af og
yrði bensínlaus.
Ljóst var að þarna var ég hætt
kominn. Ég hafði mestar áhyggjur
af drengnum ef hann yrði úti með
mér: Það var enn auður kantur
vinstra megin en snjó hlóð í sífellu
niður. Það var kominn þreifandi
bylur. Ég kannaði hátopp Kletts-
háls og sagði drengnum að bíða.
Það var fært yfir ef ég kæmist strax.
Er ég kom til baka tók ég allan
flutning úr bílnum, þar með salt-
kjötskútinn, rófupokann, nýja
kjötið, blóðið og vambirnar og allt
sem þeim fylgdi. Það skóf kringum
saltkjötskútinn og þetta varð allt
hvítt.
Eftir að ég hafði létt bílinn gerði
ég atlögu upp brekkuna. Ég gerði
mér Ijóst, ef ég missti bílinn út af,
yrði ég að dvelja þar með drenginn.
Fólkið í Djúpinu vissi af okkur,
Gylfi Guðjónsson
konan og hinir drengirnir fyrir
sunnan og okkar yrði leitað.
Það var óhugur í mér, mér lá
ofarlega í sinni að snúa viö, en
langt var til næstu bæja og bensín
af skornum skammti. Bíllinn hrat-
aði út í kantinn og ég komst ekki
lengra. Ég bakkaði honum aðeins
í snjónum, stöðvaði hann og setti
handhemil á. Égskipaði drengnum
að fara út. Hann hlýddi því og ég
tók rófupokann úr brekkunni og
setti liann á vélarhlífina. Síðan
útskýrði ég fyrir drengnum að ég
þyrfti að þyngja bílinn að framan
vegna framdrifsins og þá kynni
hann að hafa sig áfram gegnum
tiltölulega lausan snjó. Drengurinn
samþykkti þetta, sctti ég hann
framan á vélarhlífina hægra megin,
en rófupokann vinstra megin. Ég
setti í gírinn og ók af staö með
drenginn og rófupokann fyrir fram-
an mig. Bíllinn hafði það af gegn-
um snjóinn en bylurinn, ofankom-
an og skafrenningurinn dundi á
drengnum og pokanum. Uppi á
hálsinum stöðvaði ég bílinn, hafði
hann í gangi með handhemil á. Ég
fór með drengnum niöur brekkuna
afturtilað sækja matvælin. Þaðvar '
löng leið og ég leit tii baka. Þá sá
ég bílinn koma á fleygiferð niður
brekkuna. Ég hljóp móti honum,
kallaði í drenginn að halda kyrru
fyrir. Er ég kom nær bílnum sá ég
að hann var kyrr, snjóbylurinn
hafði blekkt mig.
Við bárum allt upp brekkuna
aftur, fórum nokkrar ferðir og það
var löng leið. Veðrið lagaðist er við
ókum niður af Klettshálsinum hin-
um megin. í Skálanesi tókum við
bensín um hánótt og tíu árum
seinna flyt ég því fólki þakkir fyrir
búsetu sína. Aðrir hálsar og heiðar
voru seinfærir en sem lamb að
leika við í jöfnuði við Klettsháls.
Inni í Þorskafirði kom ég að veg-
hefli. Vegalengdin frá honum að
veginum upp Þorskafjarðarheiði
yfir í Djúp voru 4 km. Snjórinn á
Þorskafjarðarheiði var um 1 fet á
þykkt. Okkur hafði verið talin trú
unt við Djúp að vegagerðartæki að
sunnanverðu væru víðs fjarri. Þetta
var haugalygi og ég fann er ég
renndi um Þorskafjörðinn að ég
hataði Vegagerð ríkisins. Mcr var
um megn að skilja ástæðuna fyrir
því að senda mennina frá Djúpi
ýmist í llugi og skilja bílana eftir
eða senda þá í þennan dauðadans
á vesturleiðinni í staðinn fyrir að
renna hcflinum yfir Þorskafjarðar-
heiðina.
Færðin þyngdist í Gilsfirði. Það
snjóaði stöðugt. Ekki man ég leng-
ur hvort við Hcimir fórum Bröttu-
brckku eða Heydal. Trúlega fórurn
við Heydal. Við komum heim í
Mosfellssveitina kl. 08.30, konan
gaf okkur hafragraut, soðin egg og
fleira góðgæti. Ferðin hafði tekið
18 og '/2 klst.
Daginn eftir hafði ég samband
viö Jóhann Þórðarson lögfræðing.
Við fórum saman til Steingríms
Hcrmannssonar, þáverandi sam-
gönguráðherra. Hann sagöi veg
yfir Steingrímsfjarðarheiði vera á
næsta leiti. Hann var mótfallinn
því, að Vegagerðin niokaði ekki
fjallveginn meðan snjóalög væru
lítil. Við Jóhann höfðum síðan
fyrir reglu að fara á lund sam-
gönguráðherra að hausti til en
senda honum bréf að vori.
Nú snjóar mikið á Vestfjörðum
og uin allt land. Vegagerð ríkisins
er okkar haldreipi. Hún er svelt
fjárhagslega og lendir í miklum
vandræðum þegar slíkir vetur
dynja yfir. Þetta fyrirtæki þarf að
styrkja upp með betri tækjakosti
og allt fólk ætti að leggja slfku lið.
Haturshugur minn hcfur fyrir
löngu fjarað út, enda eiga ekki
langþreyttir starfsmenn Vegagerð-
arinnar að líða fyrir slæman tækja-
kost, litla peninga og harða vetur.
Ég hef mikla samúð með Jóni
Kristni frænda mínum að halda
opinni Ieiðinni ísafjörður Reykja-
vík. Mér finnst þó að Vegagerðin
á Hólmavík eigi að hafa yfirumsjón
með vegi yfir Steingrímsfjarðar-
heiði að Djúpi. Það er nteira
nærliggjandi og tek ég sterklega
undir orð Þorsteins Sigfússonar á
Hólmavík varðandi snjómokstur1
yfir greinda heiði á Rás 2 nú um
daginn. - Mér fannst oft að Vega-
gerð ríkisins væri hávaxin og sterk-
lega byggð, en nú er mér ljóst að
hún er aðeins 1.10 m á hæð.....
Mosfellssveit í mars 1989
Gylfi Guðjónsson