Tíminn - 22.03.1989, Side 6

6 Tíminn
Miövikudagur 22. mars 1989
Útflutningur ullar og skinnavöru hrapar ár frá ári:
„Mjúki“ iðnaðurinn
minnkaði 30% 1988
Ætla má að tölur um útflutning iðnaðarvara úr ull og
skinnum árið 1988 séu áhugamönnum um þann iðnað
dapurleg lesning. Útflutningur allra þessara framleiðslu-
vara minnkaði stórlega frá árinu áður, eða um nærri því
þriðjung í tonnum talið.
Og útflutningsverðmæti þessa
„nrjúka" iðnaðar í fyrra var í
krónum talið nær 20% minna held-
ur en 1987 og m.a.s. nær 14%
minna heldur en árið 1986. Á
mælikvarða verðtryggðrar krónu
hafði útflutningsverðmæti þessara
vara í fyrra minnkað um 35% frá
árinuáðurogum40% s.l. tvöár.
Verðmæti loðsútaðra skinna og
vara úr þeim, prjónafatnaðar, lopa
og bands, ullarefnis og teppa hefur
samtals verið sem hérsegir s.l. þrjú
ár:
Samdráttur í magni varð í öllum
greinum framleiðslunnar á s.l. ári.
Þróunin varð sem hér segir milli
1987 og 1988 í tonnum:
Loðsútuð skinn 4091. 2811.
Skinnavörur 16 t. Ot.
Prjónafatnaður 634 t. 441 t.
Ytrifatnaður 31 t. 25 t.
Ullarefni 50 t. 35 t.
Lopi/band 404 t. 318 t.
Teppi 117 t. 64 t.
Samtals: 1.662 1. 1.165 t.
1986 1.626 milljónir
1987 1.747 milljónir
1988 1.406 milljónir
Verð á tonn af sútuðum skinnum
hækkaði um 10% milli ára og
svipað á ullarefnum. Verð á tonn
af fatnaði (sem vitanlega er ekki
góður mælikvarði) hækkaði um
25% og á teppum um 55%. Verð
á lopa og bandi lækkaði hins vegar
um 9%.
Hlutfall ullar- og skinnaiðnaðar-
ins af heildarútflutningi hefur nú
minnkað um meira en helming á
þrem árum. Þessi þróun hefur
verið eins og sjá má á þessum
tölum:
1985 4,6%
1986 3,7%
1987 3,3%
1988 2,2%
Útflutningsverðmæti ullariðnað-
arins eins og sér var 1.193 milljónir
kr. árið 1985. Ef það hefði þróast
eins og innlent verðlag (lánskjara-
vísitala) hefði það átt að vera um
2.540 millj.kr. á síðasta ári, en var
hins vegar í raun aðeins 935
millj.kr. á því ári. Rýrnun þessarar
iðngreinar er í kringum 60% (eða
nær 2/3) á þessum þrem árum
hvort sem mælt er með lánskjara-
vísitölu eða sem hlutfall af heildar
útflutningsverðmætum.
Sem við er að búast hefur út-
llutningur óunninnar ullar stórauk-
ist á þess um árum - og þó ekki
hvað síst innflutningur á ull.
Út- og innflutningur á ull var
sem hér segir þessi fjögur ár:
Útflutningur: Innflutningur:
1985 821 tonn 1.700tonn
1986 1.053tonn 1.255tonn
1987 1.529 tonn 1.391 tonn
1988 1.968 tonn 735tonn
'Pe'ssi hát't 'í 2 þús.'tóhná úlíarút-
flutningur á síðasta ári svarar til
rúmlega 3ja kílóa af ull af hverri
vetrarfóðraðri kind í landinu, sem
gefur til kynna að nær öll íslensk
ull er nú orðið seld óunnin úr landi.
Þær 141 milljónir sem fyrir hana
fengust dugðu hins vegar ekki til
að borga fyrir þau 735 tonn af ull
sem flutt voru til landsins þetta
sama ár. - HEl
Söngtónleikar í
Langholtskirkju
70 tónlist-
armenn frá
Færeyjum
Á fimmtudaginn kemur, Skírdag,
munu sjötíu tónlistarmenn frá Fær-
eyjum flytja söngverkið „Jesús og
maðurinn frá Makedóníu" í Lang-
holtskirkju.
Tónleikarnir eru haldnir á vegum
Reykjavíkurborgar í tengslum við
opinbera heimsókn borgarstjórnar
Þórshafnar. Höfundar verksins eru
færeiskir, þeir Pauli í Sandgerði og
Sigmund Paulsen.
í tilefni páskanna er verkið byggt
á píslarsögu Jesú eins og frá henni er
greint í guðspjöllunum fjórum.
Hlutverk hins ókunna fiskveiði-
manns er að brúa bilið milli nútíma
fiskveiðiþjóðar í norurhöfum og
samtímamanna krists.
Stílbrigði verksins eru margbreyti-
leg, allt frá köflum sem svipar til
rokktónlistar til þátta sem byggja á
mun hefðbundnari tónsmíðaaðferð-
um. Hljómsveitin er skipuð
strengjum, blásurum, rokkhljóm-
sveit, einsöngvurum og á fjórða tug
kórsöngvara. Ókeypis aðgangur er
öllum heimill á meðan húsrúm leyfir.
jkb
Úthlutun úr Söngvarasjóöi óperudeildar FÍL:
Söngkonur fá
viðurkenningu
Söngvarasjóður óperudeildar Fé-
lags íslenskra leikara styrkir efnilega
söngnema til náms og starfandi
söngvara til frekari menntunar í list
sinni. í ár er í annað sinn sem
sjóðurinn úthlutarsamkvæmt nýjum
reglum sjóðsins. Þetta er því jafn-
framt í annað sinn sem sjóðurinn
auglýsir styrkveitingu opinberlega
og óskar eftir umsóknum. Styrkveit-
ing er háð því skilyrði að umsækj-
andi hafi lagt stund á söngnám um
nokkurra ára skeið og ætli í enn
frekara nám erlendis.
Styrkumsækjendur eru aðeins
metniráfaglegumgrunni. Þaðerþví
umtalsverð viðurkenning fyrir söng-
nema að fá umræddan styrk og
hlýtur að vera uppörvun til frekari
átaka. Þar fyrir utan er hvor styrkur
í ár kr. 100.000,-.
Alls sóttu 9 manns um styrk að
þessu sinni. Voru umsækjendur allir
í hópi okkar efnilcgustu söngnema
og einn söngvari. Til styrkveitingar í
ár komu kr. 200.000,- og ákvað-
sjóðsstjórn að skipta þeirri upphæð
í tvennt. Styrki hlutu þær Sigríður
Jónsdóttir, mezzósópran og Jóhanna
V. Þórhallsdóttir, alt. Hlutu þær
hvor um sig kr. 100.000,-.
Sigríður Jónsdóttir, mezzósópran,
hóf nám hjá Ólöfu Kolbrúnu Harð-
ardóttur við Söngskólann í Reykja-
Frá afhendingu styrksins. F.v. Júlíus Vífill Ingvarsson, Jóhanna Þórhallsdóttir, Sigríður Jónsdóttir og Kristinn
Hallsson.
vík, síðan lá leið hennar til Banda-
ríkjanna þar sem hún hefur nú lokið
BM námi (Bachelor of Music) við
Háskólann í Illinois. Liður í hennar
námi voru tvennir tónleikar sem hún
hélt hér á íslandi. Hlaut hún gott lof
fyrir og er augljóst að mikils má
vænta af Sigríði.
Jóhanna Þórhallsdóttir, alt, hóf
söngnám hjá John A. Speight við
Tónskóla Sigursveins. Þaðan lá leið
hennar til Manchester þar sem hún
stundaði nám við Royal Northern
College of Music. Jóhann hefur
sérstaklega vakið athygli vegna túlk-
unar sínnar og áhuga á íslenskum
nútímaverkum. Hún hefur m.a.
frumflutt verk eftir Hróðmar Sigur-
björnsson, John A. Speight og
Hjálmar H. Ragnarsson.
f stjórn Söngvarasjóðs óperu-
deildar FÍL eru þau Elísabet Erlings-
dóttir, Júlíus Vífill Ingvarsson og
Kristinn Hallsson.
Frumvarp
til laga
Menntamálaráðherra hefur skip-
að nefnd til að semja tillögur að
frumvarpi til laga um breytingu á
lögum um Tilraunastöð Háskólans í
meinafræðum að Keldum.
Nefndinni er ætlað að skila til-
lögunum fyrir ágústlok 1989. Hún
skal byggja tillögurnar á grundvelli
nefndarálits Keldnanefndar varð-
andi stöðu og þróunarmöguleika
Tilraunastöðvarinnar.
f nefndinni eiga sæti Guðrún Agn-
arsdóttir læknir og alþingismaður
sem jafnframt er formaður nefndar-
innar, Jón Höskuldsson deildarstjóri
í Landbúnaðarráðuneytinu og Har-
aldur Ólafsson dósent við Háskóla
fslands. jkb
Ítarlegar upplýsingar um
lifnaðarhætti og útbreiðslu
„North Atlantic killer whales“ er 11. bindi Rits Fiskideildar,
fræðirits Hafrannsóknastofnunar sem nú er komið út og inniheld-
ur safn vísindaritgerða um háhyrninga á Norður Atlantshafí.
Sjö greinar fjalla að nokkru eða
öllu leyti um rannsóknir á háhyrn-
ingum við ísland og eru tvær þeirra
ritaðar af starfsmönnum Hafrann-
sóknastofnunar. Þá er að finna
ítarlega samantekt á athugunum
stofnunarinnar undanfarin ár á há-
hyrningum á síldarmiðum austan-
lands. Niðurstöður benda til þess
að þeir háhyrningahópar sem halda
til á miðunum út af Austfjörðum,
séu árvissir gestir þar og hafa verið
greindir sex hópar dýra, en fjöldi
einstaklinga gæti skipt hundruð-
um, sem árlega koma á svæðið á
haustin og veturna. Niðurstöður
talningar stofnunarinnar sýna hins
vegar að stofninn er mun dreifðari
að sumarlagi og telur a.m.k. 4000
dýr á öllu íslenska hafsvæðinu.
Þá er greint frá niðurstöðum
rannsókna á hljóði háhyrninga við
strendur fslands og Noregs, og
meðal háhyrninga í sædýrasöfnum.
Þessar athuganir benda til að lítill
samgangur sé milli háhyrninga við
Noreg og ísland. Greint er frá
athugunum á aldri og vexti, auk
þess sem greint er frá athugunum
á lífshlaupi, langlífi, aldri og við-
komu 56 háhyrninga, þar af 19 frá
íslandi.
í ritgerðasafninu er einnig greint
frá upplýsingum um útbreiðslu há-
hyrninga, m.a. byggðum á leiðar-
bókum hvalskipa fyrr á tímum,
sem stunduðu veiðar vítt og breitt
á Norður Atlantshafi og óbirtum
upplýsingum sem sóttar hafa verið
á rannsóknastofnanir og í skjala-
söfn í Evrópu, Bandaríkjunum og
Kanada. Þá er sagt frá veiðum
Norðmanna fyrr á þessari öld,
m.a. við íslandsstrendur, veiðum
Færeyinga og Grænlendinga og
útflutningi á háhyrningum frá ís-
landi sl. 13 ár.
í tilkynningu frá Hafrannsókna-
stofnun segir af ein af forsendum
fyrir farsælli stjórnun veiða á hvöl-
um og öðrum sjávarlífverum, sé sú
að sem best vitneskja um lifnaðar-
hætti, útbreiðslu og fjölda þeirra
liggi fyrir. Með þessu riti íslenskra
og erlendra fræðimanna er lagður
mikilvægur grunnur að þessu hvað
snertir háhyrninga á Norður-At-
lantshafi og er stefnt að því að gefa
út áþekk rit um aðrar hvalategund-
ir við ísland að afloknum þeim
umfangsmiklu athugunum Haf-
rannsóknastofnunarinnar, sem nú
standa yfir.
„North Atlantic killer whales“
er 317 blaðsíður og skrifað á ensku,
enda fyrst og fremst ætlað sér-
fræðingum á sviði háhyrningsrann-
sókna og þeim sem fara með mál
verndunar og nýtingar þessara
hvalategunda. Aðalritstjóri ritrað-
arinnar er prófessor Unnsteinn
Stefánsson, en sérstakir ritstjórar
þessa bindis eru þeir Jóhann Sigur-
jónsson, sérfræðingur á Hafrann-
sóknastofnun og Stephen Leather-
wood, hvalasérfræðingur á Hubbs
sjávarrannsóknastofnuninni í San
Diego, Kaliforníu. f bókinni er 21
ritgerð eftir 36 höfunda frá 8 þjóð-
löndum og byggja flestar greinarn-
ar á gögnum sem ekki hafa birst
áður. - ABÓ