Tíminn - 30.08.1989, Blaðsíða 8

8 Tíminn
Miðvikudagur 30. ágúst 1989 .
Miðvikudagur 30. ágúst 1989
.Tíminn 9
.
' - .
I—I und
I
ag I sl
((
Eðalhundar
ganga kaup
um og sölum
fyrir himinhá
ar upphæðir
Eftir Árna Gunnarsson
Það getur kostað 50.000-70.000 krónur
að fá lánaðan efnilegan hund til að
gagnast tík. Sagan segir líka að í einu
ónefndu sjávarplássi úti á landi hafi
labradorhundur álpast upp á schafertík
þar sem að hún var bundin við snúrustaur
á meðan eigandinn brá sér í sturtu. Eftir
þetta stundargaman var labradorinn tek-
inn af lífi, en tíkin send í fóstureyðingu.
Þetta er bara ein af þeim sögum sem
ganga manna á milli, þegar rætt er um
hundahald og þá peninga sem sagðir eru
vera í spilinu þegar „góð“ tík eignast
hvolpa, undan „góðum“ hundi, og út-
koman eru „góðir“ hvolpar. Formaður
Hundaræktarfélags íslands, Guðrún
Ragnars Guðjohnsen, segir að þess séu
dæmi að eigendur verðlaunahunda selji
hvolpa undan þeim á uppsprengdu verði,
en varar jafnframt við því, enda sé
markmiðið með hundarækt ekki að hagn-
ast á henni heldur að bæta þá stofna sem
til eru í landinu.
Ræktum hunda - ekki peninga
„Það hefur verið markmið félagsins að
reyna að halda hvolpaverði sanngjörnu,
en við getum ekki bannað fólki að selja
hunda á því verði sem það vill fá fyrir
þá,“ segir Guðrún. „Það er eindregin
stefna okkar að reyna að halda hvolpum
á því verði sem er viðráðanlegt öllum.
Það að kaupa hreinræktaðan hund á að
okkar mati ekki bara að vera á færi þeirra
sem hafa mikla peninga á milli handanna.
Þetta hefur tekist furðu vel og það er
nokkuð góð samstaða um það innan
félagsins að vera ekki að reyna að græða
á hundunum.“ Guðrún segir að þó sé
alltaf til einn og einn hundaeigandi, sem
telji sig eiga það verðmætt dýr að hann
geti farið fram á háar upphæðir fyrir
afkvæmin. „Þetta er náttúrlega mjög
rangt, því hver er kominn til með að segja
að verðháir hundar skili afkvæmum mið-
að við verðlag? Markmið okkar er ræktun
hunda, ekki ræktun peninga.“
Peningagræðgin til skammar
Guðrún segir að á tímabili hafi ríkt
ófremdarástand í ræktun scháferhundaj
þar sem arðsemissjónarmið hafi ráðið
ferðinni. Það mál sé sem betur fer úr
sögunni þar sem hægt hafi verið að sýna
fram á að hvolpar sem seldir voru fyrir
tugi þúsunda hafi ekki verið peninganna
virði. Þar hafi verið á ferðinni hundar
sem ekki voru hreinræktaðir og þess séu
dæmi að fólk hafi keypt sér tíkur af
scháferkyni eingöngu til þess að ná sér í
peninga. Tíkurnar hafi síðan verið látnar
eiga hvolpa löngu áður en þær tóku út
andlegan og líkamlegan þroska. „Þetta
var öllum til hneisu,“ segir Guðrún.
Hundarækt stendur á gömlum merg
víðast hvar í löndunum í kringum okkur
og í Bretlandi hafa menn til dæmis fengist
við að rækta hunda í meira en hundrað
ár. Hundaræktarfélag íslands er aftur á
móti til þess að gera ungt. Það var stófnað
árið 1969 og verður tuttugu ára gamalt 4.
september næst komandi. Að sögn Guð-
rúnar hefur verið unnið að ræktunarstörf-
um þennan tíma, við erfiðar aðstæður
vegna þess að úr litlu hefur verið að
moða, en innflutningur hunda og sæðis er
bannaður. Þess vegna hefur verið notast
við þann stofn sem fyrir var í landinu og
þá hunda sem fluttir hafa verið inn á
undanþágum, en þeir eru ekki í öllum
tilvikum heppilegir til ræktunar.
Miðstýrð og markviss hundarækt
Það má segja að ræktun hunda hér á
landi sé mjög miðstýrð af Hundaræktar-
félagi íslands, en innan þess hafa verið
stofnaðar deildir um hvert kyn. Til þess
að geta stofnað ræktunardeild um ákveð-
ið hundakyn þurfa að vera til staðar að
lágmarki fimmtán einstaklingar af þessu
kyni sem bjóða upp á ræktun. Skilyrði
fyrir því að unnt sé að færa hund inn í
ættbók er að báðir foreldrar séu ættbók-
arfærðir, annað hvort hjá Hundaræktar-
félagi íslands, eða samsvarandi félögum
erlendis. Viðkomandi hundur er þá
dæmdur eftir útliti og andlegum eiginleik-
um, sem æskilegt þykir fyrir viðkomandi
tegund. Þessir tveir þættir vega nokkuð
jafnt á metunum, þegar tekin er afstaða
til þess hversu hæfur hundurinn er til
undaneldis. Sé tekið dæmi um mann sem
á hreinræktaða tík er hann ætlar að láta
eignast hvolpa og vill gjarnan að afkvæm-
in verði móðurbetrungar, þá hringir hann
í Hundaræktarfélagið og gefur upp ætt-
bókarnúmer tíkarinnar. Hjá félaginu er
skýrsla tíkarinnar lesin yfir og síðan reynt
að velja hund handa tíkinni, sem hefur
þá eiginleika sem hana vantar, eða styrkir
jákvæða kosti hennar sem undaneldis-
dýrs. Guðrún segir að deildirnar séu
ræktunarráðgjöf fyrir viðkomandi kyn og
hlutverk þeirra sé að standa vörð um að
stefnt sé að ræktunarmarkmiði hvers
kynsins við ræktun. Við kynbætur þurfi
að hafa í huga að hundurinn beri útlit og
m i r ,, hund

x"->- >

Tveir Irish Setter hundar ásamt einum „seisicapshundi“
skapgerðareiginleika þess kyns sem hann
telst til.
Hundaræktin er einungis einn liður í
starfsemi Hundaræktarfélagsins. Félagið
beitir sér í baráttu fyrir hagsmunum
hundaeigenda almennt og námskeiða-
haldi fyrir hunda og eigendur þeirra.
Guðrún segir það útbreiddan misskilning
að félagið sé einungis til fyrir eigendur
hreinræktaðra hunda, en hér sé um að
ræða samtök allra hundaeigenda.
Skóli fyrir hunda
Fyrir utan ræktunarstarfsemi rekur
Hundaræktarfélagið skóla fyrir hunda
með það að markmiði að veita fræðslu til
hundaeigenda um uppeldi, umönnun og
þjálfun dýranna. Félagið vantar hins
vegar bæði viðunandi húsnæði og útivist-
i n n
£ £
r m

% *(*""’* !* »»
*##• 5

má
arsvæði fyrir starfsemi skólans. Núna er
boðið upp á námskeið um uppeldi
hvolpa, einnig er boðið upp á svo kallaða
hundafimi, þ.e. að lagðar eru hindrun-
arþrautir fyrir hunda og þeir látnir hlaupa
eins konar hindrunarhlaup í gegnum
samnefnda braut. Þá er björgunarhunda-
sveit íslands starfandi í skólanum. Einnig
er stefnt að því að bæta við þjálfun
veiðihunda á næstunni.
í upphafi greinarinnar var vitnað til
þess að tík hafi verið send í fóstureyð-
ingu. En er slíkt algengt?
Helga Finnsdóttir dýralæknir og
áhugamanneskja um hunda segir að í
raun og veru sé það matsatriði hvort tíkur
séu sendar í fóstureyðingu. Það fari eftir
eigandanum hvað hann geri við tíkina
sína og hafi ekkert sérstaklega með
ræktun að gera. Það skal tekið fram að

mm
M'.:
-
þegar fóstrum tíkar er eytt er það gert
með einni sprautu, en ekki aðgerð.
Gerðar meiri krófur til hundaeigenda
en eigenda annarra dýra í þéttbýii
Helga segir að á mörgu sviðum búi
íslenskir hundaeigendur við vanþekkingu
og séu að berjast við fákunnáttu og
vanþekkingu margra aðila, sem geri þeim
erfitt fyrir. Hún vill meina að kröfur sem
gerðar eru á hendur hundaeigendum séu
mun meiri en þau skilyrði sem sett eru fyrir
öðru dýrahaldi í þéttbýli.
„í fyrstu grein um hundahald í Reykja-
vík segir að hundahald sé bannað,“ segir
Helga. „í annarri gein er síðan sagt að
lögráða einstaklingur megi halda hund og
síðan kemur upptalning á þeim skilyrðum
sem þarf að fullnægja til að geta haldið
hund. Búi viðkomandi einstaklingur í
fjölbýlishúsi þarf hann að fá skriflegt
samþykki allra þeirra sem búa í sömu
blokk, til þess að fá að hafa hund. Þetta
gildir jafnt um litla hunda sem þurfa lítið
að fara út og stóra hunda sem þurfa mikla
hreyfingu. Búir þú í raðhúsi þarft þú að fá
samþykki nágranna beggja megin við þig.
Þú mátt aldrei vera með hundinn lausan,
þú mátt aldrei fara með hann niður í bæ og
þú mátt heldur ekki fara með hann upp í
Öskjuhlíð, Viðey, eða nein opin svæði hér
í borginni.“ Ofan á þetta segir Helga að
bætist að hundaeigendum sé gert að greiða
7.200 krónur á ári fyrir að fá að halda
hund. Sé hundurinn gripinn laus, t.d.
vegna þess að hann sleppur út um dyr sem
bam opnar, er eigandanum gert að greiða
sekt. „Sért þú hundaeigandi ert það þú
sem ert alltaf í vöm með þinn hund; og mér
finnst það líka óeðlilegt að eigendum
Tímamynd: Árni Bjarna
einnar dýrategundar sé gert að greiða skatt
en ekki öðrum,“ segir Helga.
Við viljum eiga stóra hunda
En hvemig hunda vilja íslendingar eiga?
Að sögn Guðrúnar Ragnars Guðjohnsen
formanns Hundaræktarfélags íslands er
mest eftirspum eftirstórum hundum. „Það
er nú svo merkilegt að það er eins og fólk
vilji helst eiga stóran hund,“ segir Guðrún.
„Ég veit eiginlega ekki í hverju þetta
liggur, held helst að þetta sé eitthvað
sálfræðilegt atriði. En staðreyndin er sú að
Iitiir og meðalstórir hundar hæfa flestum
hundaeigendum. Stóm hundamir em flest-
ir vinnuhundar, þeir þurfa hreyfingu og
athafnir. Það er ekki nóg að fara með
hundinn út í langan göngutúr, hann þarf
að hafa eitthvað fyrir stafni líka.“