Tíminn - 19.09.1989, Síða 6

6 Tíminn
Þriðjudagur 19. september 1989
Tíminn
MÁLSVARIFRJALSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn og
Framsóknarfélögin í Reykjavík
Framkvæmdastjóri:
Ritstjórar:
Aöstoöarritstjóri:
Fréttastjórar:
Auglýsingastjóri:
Kristinn Finnbogason
Indriði G. Þorsteinsson ábm.
IngvarGíslason
OddurÓlafsson
Birgir Guömundsson
EggertSkúlason
SteingrímurGíslason
Skrifstofur: Lyngháls 9, Reykjavík. Sími: 686300. Auglýsingasími:
680001. Kvöldsímar: Áskrift og dreifing 686300, ritstjórn, fréttastjórar
686306, íþróttir 686332, tæknideild 686387. Setning og umbrot:
Tæknideild Tímans. Prentun: Blaðaprent h.f.
Frá og meö 1. ágúst hækkar:
Mánaðaráskrift í kr. 1000,-, verð í lausasölu í 90,- kr. og 110,- kr. um
helgar. Grunnverð auglýsinga kr. 660,- pr. dálksentimetri
Póstfax: 68-76-91
Auschwitzstefna
íhaldsins
Morgunblaðið greinir frá því í ritstjórnarskrifum
sínum sl. sunnudag að í Sjálfstæðisflokknum sé „mjög
hörð andstaða“ gegn því að Landsbankinn kaupi hlut
í Samvinnubanka íslands.
Morgunblaðið upplýsir einnig að meðal ráðamanna
í Sjálfstæðisflokknum sé sú skoðun uppi að „ekkert
[sé] athugavert við það, að Sambandið verði gjald-
þrota“, eins og þar stendur.
Að vísu segir Morgunblaðið, að í Sjálfstæðisflokkn-
um séu „aðrir“ skoðanahópar sem telja að „þjóðarbú-
ið“ myndi ekki standa undir slíku dauðsfalli samvinnu-
hreyfingarinnar.
Þessar upplýsingar Morgunblaðsins leiða í ljós að í
Sjálfstæðisflokknum eiga sér stað umræður um þá
hugmynd, sem þar er ofarlega í hugum margra áhrifa-
manna, að Sjálfstæðisflokkurinn eigi að stuðla að því
eftir getu að lama samvinnuhreyfinguna svo rækilega
að hún liggi í valnum. í Sjálfstæðisflokknum eru uppi
hugleiðingar um að flokkurinn beiti áhrifum sínum í
þá átt að einni elstu og áhrifamestu þjóðfélagshreyf-
ingu í landinu verði útrýmt með pólitískum ráðstöfun-
um.
Greinilegt er að kerfisbundin ofsóknarstefna gegn
andstæðingum á hljómgrunn f Sjálfstæðisflokknum.
Hún þykir frambærilegt hugsjónamál á þeim bæ. Hins
vegar eru í bili látnar ráða eins konar raunsæisástæður
um það að fara skuli hægar í sakirnar í útrýmingarbar-
áttunni en bráðlyndustu hugsjónamenn flokksins
leggja til.
Hér verður ekki sérstaklega rætt um pólitískan
tvískinnungshátt Morgunblaðsins, þetta hræsnisfulla
yfirvarp sem gengur út á það að blaðið sé óháð öllu
og öllum nema sjálfu sér. Hins vegar er löngu
tímabært að lýðræðissinnað fólk í landinu fari að átta
sig á einræðishneigð Sjálfstæðisflokksins. Þeim mun
fleiri sem það gera þeim mun færri munu þeir verða
sem trúa á pólitíska hlutleysisstefnu Morgunblaðsins
og annarra dulinna og ódulbúinna málgagna íhaldsins.
Á síðari tímum hefur dregið úr stóryrtum skrifum í
blöðum. Þess hefur einnig verið vænst að lýðræðislegt
umburðarlyndi og yfirsýn yfir fjölhyggjuþjóðfélag
nútímans setti sinn svip á stjórnmálastefnur og
framkvæmd þeirra. í stjórnmálaumræðu og blaðadeil-
um hafa flestir lagt brýnið þvert á eggjarnar til þess að
draga úr bitinu. íslenska pólitík vanhagar ekki mest
um menn sem hafa sem stærst orð um andstæðinginn,
hvað þá að stjórnmálaflokkar fari að auglýsa einhvers
konar Auschwitz-stefnu gagnvart mótstöðumönnum
sínum.
En, því miður: í Sjálfstæðisflokknum á Auschwitz-
stefnan hljómgrunn.
Morgunblaðið, málgagn Sjálfstæðisflokksins, hefur
upplýst að meðal ráðamanna flokksins fari fram
umræður um að flokkurinn beiti sér fyrir því að
samvinnuhreyfingin verði við fyrsta tækifæri gerð að
ösku í gasofnum íhaldsins. Þar með vita samvinnu-
menn hvað þeim er fyrirbúið, ef hitlerismi Sjálfstæðis-
flokksins sigrar. Öðrum andstæðingum ætlar íhaldið
auðvitað sömu örlög. Slík er lýðræðishugsjón Sjálf-
stæðisflokksins.
I____ ________________________________
llllllllllllllllllllll GARRI ... ... :;S'!!^ -!i!K.' V:: ..-
Meinsemdir stórborgarlífs
Líkamsárásir gerast nú daglegir
viðburðir í Reykjavík og hafa dag-
blöð fyrir skemmstu birt niðurstöð-
ur úr „statistik“ sem sýnir tíðni
slíkra uppákoma eftir hinum ýms-
um hverfum borgarinnar, svo og
hinna ýmsu skemmtistaða. Þarna
kemur sumt ekki svo mjög á óvart,
eins og það að fjöldinn er mestur í
„kvosinni“ eða gamla miðbænum,
enda er þar flesta skemmtistaðina
að finna, og nema þeir tugum og
ekki nema fáein skref milli sumra
þeirra, þar sem fjöldinn er mestur.
Hitt vekur furðu að það eru ekki
alltaf þeir staðir sem síst hafa orð
á sér, sem mesta hafa tíðni ofbeld-
isverka, heldur í bland stórir staðir
og nýir, þar sem ætla mætti að
betur efnað og upplýst fólk á öllum
aldri kæmi saman, þótt auðvitað
séu engar sannanir fyrir hendi um
að svo sé. En þetta er ef til vill
vísbending þess að hvítt lín um
hálsinn, dýr tískuföt og kannske
„einkaskólamenntun“ gerir menn-
ina hvern öðrum líka þegar óhófs-
neysla áfengis eða annað eitur ekki
betra er um hönd haft.
Fjölgun hvers kyns ofbeldisaf-
brota er fylgifiskur stórborgar-
myndunar, og hvað sem öðru líður
er Reykjavík, eða Reykjavíkur-
svæðið, sem er vitanlega ekki ann-
að en ein borg í raun, að verða
nllstór borg. Til þess að menn átti
sig á hve ör þessi þróun er þá voru
stærstu borgir um aldamót svo sem
í Danmörku, að Kaupmannahöfn
frátalinni, ekki jafnokar Reykja-
víkur að mannfjölda um síðustu
aldamót, hvað þá ef skyggnst er
aftur í tímann. Fyrir tvö hundruð
árum var Óðinvé, þá næststærsta
borg Dana, með aðeins níu þúsund
íbúa og sjálf Aþena náði ekki
núverandi stærð Reykjavíkur fyrr
en eftir fyrrí heimsstyrjöldina. Af
þessu má marka að framtíðin gæti
borið í skauti sér miklu hraðari
stækkun Reykjavíkur en nokkurn
grunar og því fylgja allar þær
afleiðingar sem stórborgarb'f
skapar. Ofbeldisverk voru fátíð í
helstu borgum Evrópu fyrir öld
síðan og það svo að atvik sem
okkur þykja varla tiltökumál hefðu
vakið þar stórathygli - ótrúlegt en
satt. Eina undantekningin var
London, sem fyrir öld síðan var
langstærst Evrópuborga með um
milljón íbúa. Þar voru glæpir af
hvers kyns tagi og lang algengastir.
íslensk stórborgarmyndun veld-
ur því vissulega að hvers kyns
félagslegir þættir kalla á að þeim sé
geflnn síaukinn gaumur. Þar má
vissulega margt læra af (biturri)
reynslu annarra þjóða, sem vísast
hefðu í mörgu farið öðru vísi að,
hefði kostur geflst á að sjá fyrir
nokkrum áratugum hvaða þróun
mál mundu taka. Nú hafa, eins og
við fjölluðum um i þessum pistli
fyrir fáum dögum, t.d. Bandaríkja-
menn tekið upp herskáa stefnu
gagnvart eiturlyfjavandanum, og
mörg Evrópuríki, sem einnig eru
sliguð af þessu þjóðfélagsmeini
hafa viljað leggja þeim liðsinni sitt
með ráðum og dáð. Þótt eiturlyfja-
vandinn sé verulegur á íslandi, þá
hefur hann þó enn ekki gerst svo
alvarlegur sem í þessum löndum,
þótt á þeim málum séu þeir van-
kantar að yfirvöld eiga mjög erfitt
með að sjá hve víðtækur hann í
rauninni er. En einmitt hvað að
eiturlyfjavandanum snýr eiga
stjórnvöld að fara að dæmi ann-
arra, meðan tóm virðist enn til, og
kosta til að mennta mannafla og
veita fé til þess að sækja fræðslu til
annarra, sem vísast er í boði.
Reynslan af eiturlyfjunum, sem af
áfenginu, sýnir að vegna hælis og
sjúkrakostnaðar er þeim peningum
vel varið sem notaðir eru til þess
að byrgja brunninn áður en barnið
er dottið ofan í hann.
Vissulega er þó talsvert gert hér
á landi í þessu efni. Þó má spyrja
hvort tilraunir til þess að stemma
stigu við áfengisnotkun, sem vissu-
lega er alvarlegasti „eiturlyfja-
vandinn“ hér, eru allar svo mark-
vissar og beinskeyttar sem skyldi.
Þar á meðal er nýleg ákvörðun um
styttingu á afgreiðslutíma áfengis á
veitingastöðum, en lenging þessa
afgreiðslutíma var fyrir nokkrum
árum, þegar hún fyrst kom til
framkvæmda talin hafa þann kost
að afskiptum lögreglu af ölvun í
heimahúsum minnkaði. Hér skal
þó ekkert fullyrt um hvort þessi
ráðstöfun skili eftir sem áður já-
kvæðum árangrí. Það mun koma í
hlut löggæslumanna að bera um í
fyUingu tímans. Og vissulega ber
að hafa það sem að bestu manna
yfirsýn virðist stefna til framfara.
Garrí
Skotspænir mannúðarpostula
Fréttastofa ríkishljóðvarpsins er
mikil mannréttindastofnun og tek-
ur sér iðulega í munn orðið hatur
þégar tiifinningaheitir fréttamenn
þurfa að gera skil á réttu og röngu,
en þeir hafa étið af skilningstrénu
og fara létt með að túlka hinn rétta
málstað með orðavali sem sýnir
ótvírætt hverjir eru vondu og
hverjir góðu karlarnir, eins og öll
góð hollywoodbíó gera. Það er að
segja þegar verið er að túlka at-
burði þar sem réttlætið allt er
aðeins á einn veg.
Samkvæmt útvarpsfréttum
stendur nú yfir ráðstefna í Kaup-
mannahöfn um vandamál flótta-
manna í Evrópu. Fréttamaður
hljóðvarps sendir beint af
staðnum.
f hádegisfréttum í gær var tíund-
að frá ráðstefnunni að ríkisstjórnir
Evrópu vildu ekki taka við fleiri
flóttamönnum en þegar eru komnir
í álfuna og hírast margir í flótta-
mannabúðum við kröpp kjör.
Helst var á útvarpi að heyra, að
vandamál flóttamannanna væru
evrópskir ráðamenn, sem gerðu
þeim lífið leitt með því að taka
ekki viðstöðulaust við fólki hvar-
vetna úr heimi og leiða það að
kjötkötlum velferðarinnar í
Norðurálfu.
Ömurlegt hlutskipti
Síst skal úr því dregið að vanda-
mál flóttamanna eru mikil, hvort
sem í er í Evrópu eða annars
staðar. Þeir búa við öryggisleysi,
stöðugan ótta við að verða sendir
til baka og kvíða fyrir framtíðinni.
Ekkert er eðlilegra en að fólk úr
vesældarlöndum ráðalítilla og gjör-
spilltra harðstjóra leiti þangað sem
von er um betri framtíð sjálfum sér
og afkomendunum til handa.
En því eru takmörk sett hve
lengi er hægt að taka við innflytj-
endum og hafa því flest ríki sett
einhverjar skorður við hve mörg-
um þegnum annarra ríkja er tekið.
Víðast hvar í heiminum eru mun
strangari og einstrengingslegri tak-
markanir á innflutningi fólks en í
Vestur-Evrópu og Norður-Amer-
íku.
Þeir gríðarlegu þjóðflutningar
sem nú standa yfir í heiminum eru
að mestu eða öllu leyti stjórnlausir.
En orsökin er oftast svipuð. Misk-
unnarlausir harðstjórar og her-
hlauparar hrekja fólk úr löndum
sínum og það lendir á vergangi.
Hinir svokölluðu pólitísku flótta-
menn bera að þeir eigi fangelsi og
dauða yfirvofandi ef þeir snúa til
baka til ættlanda sinna og ef satt er
hlýtur að vera samviskumál að
reka þá sem þannig er komið fyrir
út í opinn dauðann heima hjá sér.
En grunur leikur á að langflestir
flóttamanna séu einfaldlega að
leita betri lífsafkomu í þróuðum
löndum og er það mjög skiljanlegt
og síst til að lasta.
Þrátt fyrir allt
En sú afstaða margra, svo sem-
fréttastofa, að vandamál flótta-
fólks og annarra þeirra sem í
þjóðflutningum standa, séu rfkis-
stjórnir og innflytjendayfirvöld í
Vestur-Evrópu, er hláleg,
heimskuleg og hættuleg.
Stjórnendur þeirra landa sem
fólkið hrekst frá eru nefnilega
gerðir stikkfrí. Sjálfskipaðir mann-
úðarpostular Vesturlanda gera
aldrei neinar kröfur til ríkisstjórna
og ráðamanna þeirra ríkja sem
hrekja þegna sína úr landi og hóta
þeim svo dauða og djöfli ef þeir
voga sér að snúa heim.
Frá reglunni er aðeins ein undan-
tekning. Það er Pinochet í Chile.
Hörmungar flóttamanna frá því
landi eru honum að kenna.
Annars eru allir óþverrar í valda-
stólum heimsins fríkenndir af því
að hrekja eigin þegna úr landi en
stjórnum Vestur-Evrópu og Norð-
ur-Ameríku úthúðað fyrir að taka
ekki endalaust við hrakningsfólki,
sem valdhafar annars og þriðja
heimsins dæma úr leik.
Ráðstefna eins og sú sem nú er
haldin í Kaupmannahöfn er í
skásta lagi til þess fallin að auka við
þann kvóta sem ríki Norðurálfu
taka við af fólki frá löndum sem
stjórnað er af fólki þeirrar gerðar,
að það þykist enga ábyrgð þurfa að
taka á jregnunum og engar skyldur
hafa gagnvart þeim.
Erfiðustu vandamál einhverra
einstaklinga verða ef til vill leyst,
sem leiða af sér enn aukna þjóð-
flutninga.
Á hinum hrikalegu flóttamanna-
vandamálum er engin lausn önnur
en sú, að fylgja þeirri kröfu til
sigurs að engri stjórn líðist að
hrekja fólk úr eigin löndum með
óstjórn og harðræði.
Það eru aðilarnir sem mannúðar-
samtök og siðapostular fréttastofa
eiga að beina geirum sínum að
fremur en þeim sem þrátt fyrir allt
stjórna af meiri mannúð og réttlæti
en þekkist annars staðar á heims-
kringlunni. OÓ